در مورد کیست کلیه چه می دانید؟ افرادی که به این نوع کیست ها مبتلا هستند، در خطر چه عوارض و مشکلاتی هستند. کیست کلیه (کیست های کلیوی) یکی از بیماری های متداول هستند. پنجاه درصد از موارد مربوطه در بیماران بالای پنجاه سال دیده شده است و نود درصد موارد مربوط به بیماران بالای هفتاد سال است. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی کیست کلیه و راه های تشخیص و درمان آن می پردازیم.
کیست کلیه چیست؟
کیست کلیه غده سرطانی نیستند، بلکه کیسه هایی پر شده با مایع درون کلیه ها هستند و به شکل آبله یا حبابی که درون آن آب است ظاهر می شوند. این می تواند یک کیست ساده باشد که دارای علت ناشناخته و عوارض جدی نیست و یا کیست بدخیم کلیوی باشد که یک بیماری ارثی است و باعث نارسایی کلیه می شود. با این حال، کیست کلیه بیشتر به عنوان کیست ساده در نظر گرفته می شود، مگر این که با علت مشخص و عوارض جدی همراه باشد.
کیست ساده دارای دیواره نازک است و با مایع سرم پر شده است. این کیست ها معمولا در نزدیکی سطح کلیه قرار دارند. با این حال، ممکن است در هر قسمت دیگری از کلیه مانند سطح خارجی و یا دیگر نفاط کلیه رشد کنند. آن ها در شکل های دایره یا بیضی با نظم مشخص و یا غیر منظم هستند. آن ها را می توان با توجه به شکل های متفاوت به انواع مختلفی تقسیم کرد که بر پایه مطالب زیر می باشد:
- علت- اکتسابی، ارثی، مربوط به سن
- ویژگی ها- ساده یا پیچیده بودن و تعداد کیست ها
- محل- داخل کلیه یا روی دیوراه خارجی کلیه بودن و یا یکطرفه و دوطرفه بودن
چه عواملی باعث ایجاد کیست کلیه می شوند؟
علت اصلی کیست ساده شناخته شده نیست. کیسه ها (diverticulum هم نامیده می شود) هنگامی که کانال ها یا مجاری حاضر در کلیه مسدود یا ضعیف می شوند ایجاد می شوند. همچنین ممکن است به دلیل ضعف لایه سطحی کلیه ایجاد شوند. کیست به وجود آمده در مراحل بعدی با مایع پر شده، سپس از لایه سطحی جدا شده و کیست ها را به وجود می آورد.
نشانه ها و علائم آن
کیست های ساده (کمتر از سه سانتیمتر) معمولا بدون علامت هستند. با این حال، برخی از بیماران به خاطر داشتن کیست های بزرگتر که امکان تخریب سلول های کلیوی و بافت محیط اطراف (اختلال عملکرد کلیه) را خواهد داشت، ممکن است علائمی را نشان دهند. علائمی که امکان مشاهده آن ها هست عبارت اند از:
1) درد یا ناراحتی، که اگر کیست بزرگ باشد رخ می دهد
2) هماچوری (وجود خون در ادرار)، که به علت پاره شدن کیست اتفاق می افتد
3) تب، اگر عفونت وجود داشته باشد رخ خواهد داد
4) تکرر ادرار
عوامل خطر کسیت کلیه
شیوع کیست ساده با بالا رفتن سن افزایش می یابد. افراد بالای پنجاه سال بیشتر در معرض خطر هستند. مردان در مقایسه با زنان در معرض ریسک بیشتری هستند.
عوارض کیست کلیه
عوارض ناشی از کیست کلیه نادر هستند و می توانند از قبیل موارد زیر باشند:
1) اختلال عملکرد کلیه:
اگر کیست ها به اندازه کافی برای آسیب به کلیه بزرگ باشند، عملکرد کلیه مختل می شود.
2) فشار خون بالا:
(رنین)، هورمونی است که توسط کلیه تولید می شود و مسئول حفظ ثبات فشار خون است. وجود کیست در کلیه می تواند روی تولید (رنین) تاثیر گذارد و منجر به ایجاد فشار خون بالا شود.
3) عفونت:
عفونت ممکن است به دلیل ایجاد آبسه رخ بدهد زیرا که کیست با باکتری و چرک پر شده است.
4) خونریزی:
به علت پاره شدن کیست ها رخ می دهد.
5) سنگ کلیه:
این یک عارضه بسیار نادر است. انسداد کلیه می تواند منجر به شکل گیری سنگ کلیه شود.
6) هیدرونفروز یا ورم کلیه:
شرایطی است که در آن تورم کلیه ها به علت انسداد جریان ادرار رخ می دهد.
تشخیص
کیست کلیه اغلب به شکل تصادفی هنگامی که به دنبال شرایط دیگری هستیم تشخیص داده می شوند. آزمایش های تشخیصی که تجویز می شوند به شرح زیر است:
1) تست تصویر برداری: تست های تصویر برداری از قبیل سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می شود. این تست ها به شناسایی حضور کیست در کلیه کمک می کنند و احتمال شرایط دیگر از قبیل تومور را رد می کنند.
سی تی اسکن و ام آر آی می توانند اندازه، شکل و نوع حاشیه کیست را آشکار کنند که به شناسایی کیست های ساده کمک می کند. در مقایسه با سی تی اسکن، ام آر آی تصاویر با کیفیت بهتری را به منظور کمک تولید می کند.
در مورد سونوگرافی عدم انعکاس داخلی، کیست ساده را نشان خواهد دهد.
2) آزمایش خون: آزمایش های عملکرد کلیه به منظور ارزیابی کارکرد آن انجام می شوند. آزمایش خون همچنین به شناسایی عفونت هم می تواند کمک کند.
3) آزمایش ادرار: آزمایش ادرار هم اگر نشانه ای از وجود خون در ادرار و یا تکرر ادرار وجود داشته باشد تجویز خواهد شد. حضور خون در ادرار در موارد پارگی کیست و یا وجود عفونت دیده می شود.
درمان کیست کلیه
زمانی که کیست کوچکتر از سه سانتیمتر است یا بیمار نشانه خاصی ندارد، درمان ضروری نیست. با این حال، به منظور جلوگیری از عوارض، انجام پیوسته و منظم آزمایشات ضروری است. اگر بیمار علائم را تجربه کرده باشد و یا دارای اختلال در عملکرد کلیه باشد جراحی می تواند تجویز شود.
جراحی: این عمل به منظور حذف کیست ها انجام می شود. با کمک یک سوزن برشی کوچک روی پوست زده می شود و کیست ها از بدن تخلیه می شود. جراح همچنین ممکن است کیست ها را با محلول الکل پر کند و یا به منظور جلوگیری از بازگشت بیماری دیواره بیرونی را بسوزاند. کیست های بزرگتر موجود در سطح می توانند به راحتی با جراحی درمان شوند. اما هیچ درمان دائمی وجود ندارد و خطر برگشت بیماری حتی بعد از جراحی هم وجود دارد.
اگر عفونت وجود داشته باشد آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد و در موارد فشار خون بالا هم از داروهای مناسب استفاده می شود.
درمان های خانگی
برای خلاصی از کیست ها، بیمار باید تغییراتی در شیوه زندگی بهداشتی خود بدهد. درمان های خانگی به بهبود سریع و جلوگیری از عوارض پس از درمان کمک می کند.
1) مصرف رژیم غذایی شامل همه نوع غلات، سبزیجات تازه و میوه، تخم مرغ، شیر و کمی گوشت.
2) مصرف نمک و پروتئین حیوانی را کاهش دهید.
3) اجتناب از فعالیت بدنی و ورزش شدید
4) اجتناب از آسیب های شکمی
5) کنترل فشار خون
6) جلوگیری از عفونت های دستگاه ادراری
7) اجتناب از الکل و سیگار
8) پیروی کردن از درمان
9) برنامه ریزی جدی انجام منظم آزمایش ها
برخی سوالات متداول
1) آیا کیست کلیه خود به خود از بین می روند؟
کیست کلیه به خودی خود از بین نمی روند. به هر حال، مداخله پزشکی زمانی لازم است که کیست بزرگ و با نشانه های خاص باشد.
2) اندازه کیست کلیه چیست؟
کیست کلیه می تواند از اندازه بسیار کوچک میکروسکوپی تا مقدار پنج سانتیمتر وجود داشته باشد.
3) آیا کیست کلیه باعث ایجاد سرطان کلیه می شود؟
کیست ها بسیار کم تبدیل به سرطان می شوند. آن ها اغلب غیر سرطانی هستند و عوارض جدی ندارند.
4) آیا الکل باعث ایجاد کیست کلیه می شود؟
کیست کلیه به علتی نا شناخته بوجود می آیند. الکل باعث ایجاد کیست نمی شود، اما می تواند باعث ایجاد شرایطی شود که عوارض جدی را در پی داشته باشد.
5) آیا کیست کلیه باعث درد می شود؟
اگر کیست ها بزرگ باشند، می توانند باعث ایجاد دردی ماندگار در پشت شوند. کیست های پاره شده هم می توانند منجر به درد و ناراحتی شوند.
