لکه های هموسیدرین در مناطقی دیده می شوند که مقدار قابل توجهی کوفتگی ناشی از آسیب های شدید، خونریزی و یا در موارد خاص، پس از جراحی بسیار تهاجمی، اتفاق افتاده باشد. به طور کلی، لکه هایی که بیش از 12ماه طول می کشند، باعث ایجاد علائم دائمی می شوند و مثل این است که پوست، خالکوبی شده است. ساده ترین و راحت ترین درمان برای لکه های هموسیدرین، کرم های موضعی هستند که در ناحیه لکه، اعمال می شوند. در این مقاله از بخش زیبایی، پوست و موی دکتر سلام به بررسی لکه های هموسیدرین می پردازیم.
لکه های هموسیدرین چه هستند؟
لکه های هموسیدرین، یک کبودی و کوفتگی دائمی و یا نیمه دائمی هستند که می توانند به طور قابل توجهی در اندازه، شکل و بر روی ناحیه ای از بدن تغییر کنند. این حالت، عموما در اطراف رگ های سطحی و نزدیک به سطح پوست رخ می دهد. لکه ها معمولا به رنگ قهوه ای کمرنگ، بر روی رگ یا اطراف آن، دیده می شوند.
هموسیدرین چیست؟
هموسیدرین یک پروتئین غنی از آهن است که به طور طبیعی در بدن رخ می دهد و تقریبا از ۳۵ % آهن تشکیل شده است و به شکلی ذخیره می شود که بدن به راحتی نمی تواند آن را مصرف کند.
هموسیدرین توسط فرآیندی ایجاد می شود که این فرآیند در خون ما شروع می شود. هموگلوبین، پروتئینی است که در سلول های قرمز خون است و اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند. وقتی خون در اثر جراحت وارد بافت می شود، هموگلوبین تجزیه شده و باعث تولید هماتین می شود.
این هماتین باید حذف شود. بدن ما، سلول هایی به نام فاگوسیت دارد که این فرآیند را مدیریت می کنند. فاگوسیت ها گروهی از سلول های سفید خون هستند که مواد مضر داخل بدن را قورت می دهند. هنگامی که فاگوسیت ها، هماتین را قورت می دهند، چیزی که تولید می شود، هموسیدرین نامیده می شود.
کبودی و کوفتگی در اثر آسیب به رگ های خونی ایجاد می شود و به خون اجازه می دهد که به بافت های اطراف نفوذ کند. هموسیدرین یکی از مواد مختلفی است که مسئول رنگ بیشتر کبودی ها می باشد و به همین دلیل است که لکه های هموسیدرین، به شدت به کبودی شباهت دارند.
چه چیزی سبب بروز لکه های هموسیدرین می شود؟
لکه های هموسیدرین را اساسا میتوان به عنوان نوعی کبودی شدید در نظر گرفت. این لکه ها در مناطقی از بدن دیده می شوند که در آن مناطق، میزان زیادی کبودی بر اثر بروز جراحات شدید، خونریزی و یا برخی شرایط خاص و پس از جراحی تهاجمی، رخ داده است.
هنگامی که آسیبی رخ می دهد، بافت اطراف پر از خون شده و کبود می شود. هر چه شدت آسیب، شدیدتر باشد، خون بیشتری به بافت های اطراف نشت می کند که نشان دهنده حضور بیشتر هموسیدرین است.
با وجود هموسیدرین، دسترسی بدن به آهن، سخت و دشوار است.آهن، مسئول بروز لکه های هموسیدرین است که باعث به وجود آمدن این لکه ها، بر روی سطح پوست می شود که تا مدت های طولانی می توانند باقی بمانند.
به غیر از وارد شدن ضربه و آسیب، لکه می تواند ناشی از شرایط جدی و تهدید کننده زندگی مانند فشار خون بالا و بیماری های قلبی نیز باشد.
با تخریب دریچه های سیاهرگ، برگشت پذیری جریان خون، گلبول های قرمز خون را مجبور می کند تا از مویرگ ها بیرون بزنند. یکی از دلایل شایع نشت دریچه ها، نارسایی مزمن وریدی است ( CVI ). در نارسایی مزمن وریدی، دریچه های رگ های خونی در ساق پا، جریان خون در آن ناحیه را با مشکل روبرو می کنند و باعث ایجاد حوضچه های خونی و در نتیجه منجر به بروز لکه های هموسیدرین می شوند.
آیا لکه های تیره روی پوست، می توانند خطرناک باشند؟
لکه های هموسیدرین، تنها یک موضوع مربوط به زیبایی نمی شوند. نشت کردن دریچه مویرگ های زیرین، همانند نارسایی مزمن وریدی، می توانند منجر به مشکلات و عوارض جدی تری شوند و در صورت اینکه درمان نشوند، زخم ها بدتر شده و درمان سخت تر می شود. همچنین می تواند منجر به بروز درد های مزمن و سفتی مفصل پا شود.
از نظر داخلی، لکه های هموسیدرین در کبد، می تواند نشانه هموکروماتوز یا وجود بیش از حد نصاب آهن در بدن باشد.
هموکروماتوز، توسط عوامل ژنتیکی یا با دریافت چندین تزریق خون ایجاد می شود. این بیماری می تواند منجر به تغییر رنگ پوست و سیروز کبدی، دیابت و ورم مفاصل شود.
این لکه ها همچنین می توانند در مغز و پس از وارد شدن ضربه به سر، نیز رخ دهند. مطالعه ای که توسط انجمن آمریکایی منتشر شد نشان می دهد بیمارانی که مشکلاتی مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و اسکلروزیس( تصلب بافت) چندگانه دارند، اغلب در برخی از نواحی مغز، به علت افزایش رسوب آهن، لکه هایی مشابه لکه های هموسیدرین، دیده می شود.
با این حال، تحقیقاتی که بر روی اثرات نواحی سرشار از آهن در مغز، انجام گرفته، نسبتا جدید و تازه هستند و نتیجه گیری ها هنوز قطعی نشده اند.
آیا لکه ها قابل درمان هستند؟
مساله اصلی در رابطه با هموسیدرین، این است که بدن در مصرف ذخیره آهن، با مشکل روبرو می شود. زمانی که بدن، به همان صورتی که آهن را از مواد غذایی جذب می کند، بتواند از ذخیره آهن نیز استفاده کند، لکه ها محو خواهند شد.
به منظور تسریع جذب آهن موجود در هموسیدرین، برخی منابع، تغییر رژیم غذایی را برای کاهش مقدار آهن در بدن، پیشنهاد می کنند. مصرف کمتر آهن باعث می شود که بدن به ذخایر آهن خود متکی باشد. این گونه استدلال می شود که وادار کردن بدن به جذب سریع تر آهن در هموسیدرین، باعث خواهد شد که لکه ها با سرعت بیشتری ناپدید شوند.
در حالی که هیچ مدرک عینی برای موفقیت این روش وجود ندارد، اثرات کمبود آهن به خوبی ثبت شده است. کمبود آهن می تواند منجر به کمبود انرژی، تمرکز و توانایی مبارزه با عفونت ها شود. تغییر رژیم غذایی برای کاهش مصرف آهن بدون تایید یک متخصص تغذیه، توصیه نمی شود.
در طول زمان، برخی از لکه های هموسیدرین به طور طبیعی محو خواهند شد چون بدن به آرامی از آهن ذخیره شده استفاده می کند. این روند کاهش می تواند چندین ماه یا حتی سال ها طول بکشد تا تمام آثار لکه را کاملا از بین ببرد. به طور کلی، لکه هایی که بیش از ۱۲ ماه طول می کشند، باعث بروز علائم دائمی می شوند و مانند این است که پوست خالکوبی شده است.
در مواردی که رگ ها به طور پیوسته نشت می کنند، بعید به نظر می رسد که لکه ها به طور طبیعی و در طول زمان محو شوند، چرا که هموسیدرین به طور دائم وجود دارد و دوباره پر می شود.
چندین گزینه برای تسریع فرآیند التیام وجود دارد. ساده ترین و آسان ترین راه، استفاده از کرم های موضعی است که بر روی منطقه پر لکه اعمال می شود. این کرم ها به طور کلی باعث می شوند که آهن در هموسیدرین، بیشتر در دسترس باشد و سرعت استفاده از آن را افزایش می دهد.
در حالی که کرم های خاصی برای مقابله با لکه های هموسیدرین طراحی شده اند که می توانند به طور بالقوه ای این مشکل را حل کنند، اما سفید کننده های پوست، برای این منظور توصیه نمی شوند چون رنگدانه آهن در پوست بسیار عمیق است و به عوامل سفید کنندگی، دسترسی دارند.
استفاده از لیزر برای لکه های هموسیدرین، یک روش نسبتا جدید است. در این روش که بی شباهت به حذف خالکوبی نیست، افراد حرفه ای، منطقه ای را با لیزر هدف قرار می دهند که قادر به جذب آهن بیشتر توسط بدن باشد. اکثر بیماران، این درمان را بدون درد می دانند و معمولا به یک یا دو بار معاینه، نیاز دارد.
در مواردی که آسیب شدیدتر است و رگ ها پس از رخ دادن آسیب اولیه، به مدت طولانی، نشت می کنند، درمان دشوارتر می شود. بعید به نظر می رسد که لکه ها به طور طبیعی محو شوند و درمان های معمول که خود لکه را هدف قرار می دهند نیز در طولانی مدت موثر نخواهند بود.
درمان با لیزر می تواند به نشتی مویرگ ها کمک کند که شامل تزریق های ساده در رگ ها و تخریب رگ های عمیق است. تخریب رگ، یک تکنیک است که در طی آن با استفاده از اشعه رادیو اکتیو و یا لیزر، رگ ها را می سوزانند.
اسکلروتراپی آرایشی و زیبایی، درمانی است که در آن، از تزریق مستقیم عواملی مانند اسکلرا (asclera) و یا سوترادکل (sotradecol) استفاده می شود. پس از آن سیاهرگ مسدود می شود و در طول زمان بدن آن را جذب می کند. نتایج باید تا زمانی که نشت عمیق رگ ها نیز مورد بررسی قرار بگیرند، ثابت و دائمی باشند.
