لنفوما چیست؟ علل، علائم، عوارض، تشخیص و درمان

لنفوم نوعی سرطان بوده که از لنفوسیت آغاز می شود.  لنفوسیت ها فرمی از گلبول های سفید خون هستند که در مقابل آنتی ژن دفاع می کنند. لنفوما روی سیستم لنفاوی بدن اثر گذاشته و ممکن است روی ارگان های دیگر نیز اثر کند. وقتی رشد لنفوسیت ها تغییر پیدا کند، لنفوم اتفاق می افتد و شروع به رشد غیر نرمال می کند. لنفوما می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد اما بیشتر بچه ها و بزرگسالان بین ۱۵ تا ۲۴ سال مستعد آن هستند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی لنفوم می پردازیم.

 لنفوما چیست؟

نوعی سرطان است که روی سیستم ایمنی اثر می گذارد. لنفوما معمولا در خون حضور دارد پس می تواند در قسمت های مختلف بدن حرکت کرده و به تومور تبدیل شود.

 انواع لنفوما

بر اساس محل تومور لنفوما دو نوع است:

 لنفومای غیرهوچگین:

این نوع فرم رایجی از لنفوما است که ۹۰ درصد از لنفوما را شامل می شود و معمولا وقتی اتفاق می افتد که سلول T و سلول B غیر نرمال شده باشد.

 لنفومای هوچگین:

انتقال بد فرم و بدخیم سلول های B بوده که روی طحال، مغز استخوان و گره های لنفاوی اثر می گذارد.

 چه چیزی باعث این بیماری می شود؟

دلایل اصلی لنفوما ناشناخته است، به هرحال لنفوما به خاطر جهش های ژنتیکی اتفاق می افتد. این جهش سبب تکثیر سلول ها شده و بدون مرگ سلول ها رشد می کند و تعمیم می شود. این به تشکیل لنفوسیت غیرموثری در گره های لنفی منجر شده و تورم ایجاد می کند.

 علائم لنفوما

در بسیاری از موارد فرد نشانه ها و علائمی شبیه به سرماخوردگی معمولی را دارد اما این نشانه ها برای دوره طولانی تری ادامه پیدا می کند. علائم رایج لنفوما شامل:

• تورم گره های لنفی که از بین نمی رود
• تب بدون عفونت
• عرق کردن در طول شب
• کاهش وزن شدید
• کاهش اشتها
• خارش غیر طبیعی
• بی حالی
• درد لنفی
• سرفه و تنگی نفس

 عوامل خطر

فاکتورهایی که ریسک انواع مختلف لنفوما را افزایش می دهد شامل:

 لنفومای غیرهوچگین:

سن: این نوع از لنفوما در افراد بالای ۶۰ سال یا مسن تر دیده می شود.

موقعیت و مکان: در کشورهای توسعه یافته بیشتر دیده شده و روی آمریکای های سفید پوست در مقایسه با آفریقایی ها و آسیایی ها بیشتر دیده می شود.

مواد شیمیایی و تابشی: در معرض اشعه هسته ای و مواد شیمیایی قرار گرفتن ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

اختلال در عملکرد ایمنی: سیستم ضعیف ایمنی به خاطر شرایط پزشکی مثل ایدز یا استفاده از داروهایی سیستم ایمنی بعد از پیوند یک عضو احتمال ابتلا را زیادتر می کند.

بیماری خود ایمنی: داشتن بیماری خود ایمنی مثل روماتوئید و بیماری سلیاک ریسک ابتلا را افزایش می دهد.

عفونت: عفونت هایی مثل تب که توسط EBV ایجاد شده، فرم لنفوسیت ها را عوض می کند و ریسک ابتلا به لنفوم را زیادتر می کند.

ایمپلنت سینه: سبب ایجاد سلول های بزرگ لنفوم در بافت سینه می شود.

چاقی: افزایش ابتلا را به همراه دارد.

 لنفومای هوچگین:

سن: افراد بین ۲۰ تا ۳۰ سال و افراد بالای ۵۵ سال ریسک ابتلای بالاتری دارند.

جنسیت: آقایان در مقایسه با بانوان در معرض خطر بیشتری هستند.

سابقه بیماری: افرادی که در خانواده خود افراد مبتلا داشتند، قطعا شانس خطر بیشتری هم دارند.

 تشخیص لنفوما

پزشک تشخیص را با سابقه خانوادگی آغاز می کند. یک معاینه جسمی انجام داده تا تورم پوستی، چانه، گردن، زیر بغل و محل کشاله ران را بررسی کند. پزشک آزمایشات تشخیصی قطعی را پیشنهاد می کند تا حضور لنفوما را تایید کند.

آزمایش خون و بیوپسی:

آزمایشات خون و بیوپسی برای ارزیابی حضور لنفوما ایجاد می شود. بیوپسی به وسیله گرفتن نمونه های کوچکی از بافت لنفی با استفاده از سوزن استریل وزیر میکروسکوپ بررسی می شود. در بسیاری از موارد بیوپسی مغز استخوان انجام می شود. بیوپسی تحت تاثیر بیهوشی جزئی یا کلی انجام می شود. بیوپسی و آزمایشات خون برای ارزیابی مراحل سرطان ایجاد می شود و اگر لنفوما به قسمت های دیگر بدن حمله کرده باشد مشخص می شود.

سی تی اسکن:

اشعه پیشرفته در مشاهده ارگان های داخلی بدن موثر است. در لنفوما، سی تی اسکن می تواند در موارد زیر به ما کمک می کند:

• مرحله لنفوما
• تشخیص مکان تومور
• تشخیص درگیری طحال

ام آر آی:

تصاویر را با جزئیات بیشتری از ارگان های داخلی به ما نشان می دهد. در لنفوما برای تعیین تکثیر لنفوما به مغز، طناب نخاعی، یا مناطق دیگر بدن مثل سر و گردن کاربرد دارد.

گرافی قفسه سینه:

پروسه های تشخیصی غیرتهاجمی که از اشعه برای تولید تصویر ارگان های داخلی بدن استفاده می کند و می تواند گره های لنفی بزرگ شده را نمایش دهد.

سونوگرافی شکم:

یک سونوی شکم پروسه تشخیصی بدون درد است که از امواج با فرکانس بالا برای تشخیص قسمت های داخلی بدن استفاده می کند. در لنفوما سونوی شکمی برای تعیین گره های لنفی بزرگ شده در شکم کاربرد دارد.

روش PET scan:

پت اسکن از اشعه برای ارزیابی فعالیت درون بدن استفاده می کند. در این پروسه مواد رادیواکتیوی وجود دارد که داخل بدن برای تعیین فعالیت های سلولی قرار داده شده است. پت اسکن همچنین در بیمارانی که سرطان دارند استفاده می شود.

 درمان

درمان بر اساس نوع و مرحله بیماری متفاوت است. اصلی ترین هدف درمان تخریب سلول های سرطانی است و باعث عود بیماری می شود. گزینه های درمان لنفوما شامل:

 شیمی درمانی:

شیمی درمانی و دارو درمانی نیز بوده که شامل استفاده از مواد سرطانی و داروهایی که سلول سرطانی را از بین می برند می باشد.

 پرتو درمانی:

از اشعه با انرژی بالا استفاده کرده تا سلول های سرطانی را از بین ببرد. پرتو درمانی اساسا روی مناطق کوچکی از سرطان تمرکز دارد.

 پیوند سلول های بنیادی:

این نوع پیوند برای جایگزین مغز استخوان بیمار با یک مغز استخوان جدید است. پیوند شامل استفاده ازسلول های بنیادی خود بیمار یا شخص دیگری است و باعث می شود لنفوما عود نکند. در پیوند سلول های بنیادی کل قسمت های خارجی بدن بیمار تحت شیمی درمانی برای از بین بردن لنفوما قرار می گیرد.

 پرتو درمانی:

این نوعی درمان آنتی بادی مونوکلونال شناخته شده است. در این درمان انتی بادی مونوکلونال با ماده رادیواکتیو جفت می شود. ماده رادیواکتیو حرکت کرده و به سلول های سرطانی می چسبد و آن را با تحویل دوز بالای اشعه به سمت تومور نابود می کند.

 درمان بیولوژیکی:

این درمان نوعی دارو درمانی است که میکروارگانیسم های داخل بدن برای تحریک سیستم ایمنی و تخریب سلول های سرطانی قرار داده می شود.

 درمان آنتی بادی:

این درمان شامل آنتی بادی های ترکیبی داخل خون برای مقابله با آنتی بادی سرطانی است.

 درمان آنتی بادی مونوکلونال:

آنتی بادی های مونوکلونال در آزمایشگاه تولید شده و سلول های سرطانی را پیدا کرده و آن ها را از بین می برد. پزشک جراحی برداشت طحال یا ارگان های دیگر در صورت گسترده شدن تومور به قسمت های دیگر بدن را توصیه می کند.