شایع ترین منبع عفونت های قارچی صورت، کاندیدا آلبیکانس می باشد که نوعی قارچ است که معمولاً در دهان، پوست و روده قرار می گیرد. عفونت کاندیدیازیس هنگامی رخ می دهد که قارچ کاندیدا اجازه رشد پیدا می کند که در این صورت ممکن است باعث بروز برفک دهانی یا پرلچه شود. کاندیدیازیس به طور کلی با داروهای ضد قارچی درمان می شود، گرچه تعدادی از درمان های بدون نسخه نیز می توانند به کنترل آن کمک کنند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی عفونت های قارچی لب و صورت می پردازیم.
عفونت های قارچی لب و صورت
طبق آمار مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، بیش از ۱۵۰ گونه قارچ کاندیدا وجود دارد. با این حال، تنها ۱۵ گونه از آنها می توانند انسان ها را آلوده کنند. شایع ترین گونه هایی که باعث عفونت در صورت می شوند کاندیدا آلبیکانس هستند. کاندیدا آلبیکانس در دهان، پوست و دستگاه گوارش وجود دارد. به طور معمول، باکتری هایی که درون بدن انسان زندگی می کنند از تکثیر آن و بروز مشکلات پیشگیری می کنند. با این حال، شرایطی وجود دارند که محیط را برای رشد این مخمر آماده می کنند و منجر به بروز عفونت قارچی به نام کاندیدیازیس می شود.
دو نوع کاندیدیازیس عموماً بر روی صورت تأثیر می گذارند:
- برفک دهانی
- پرلچه
عفونت های قارچی لب و صورت – برفک دهانی چیست؟
برفک دهانی، یک نوع عفونت قارچی بافت های داخل دهان است که با تکه های سفید رنگ و یا زرد رنگ بر روی زبان، لثه ها و داخل گونه ها مشخص می شود.
در موارد حاد، سقف دهان و گلو نیز ممکن است درگیر باشند. این جراحات را می توان با یک انگشت پاک کرد، اما ممکن است دردآور باشد و باعث خونریزی شود.
برفک دهانی در کودکان سالم غیرعادی نیست و معمولاً جای نگرانی ندارد. با این حال، در بزرگ سالان، ممکن است نشانه وجود یک سیستم ایمنی ضعیف باشد.
علل
برفک دهانی، توسط کاندیدا که گونه ای از قارچ کاندیدا آلبیکانس است، ایجاد می شود. مقدار کمی کاندیدا آلبیکانس در دهان افراد سالم وجود دارد. برخی از شرایط خاص، آسیب پذیری به برفک دهانی را افزایش می دهد:
- داشتن یک بیماری که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند مانند HIV، سرطان یا دیابت
- کمبود روی
- مصرف داروهایی که باعث کاهش ذخیره طبیعی و جانوری بدن می شوند و از بدن در برابر رشد بیش از حد قارچ محافظت می کنند، مانند درمان با آنتی بیوتیک یا شیمی درمانی.
علائم
علاوه بر آسیب هایی که در بالا توضیح داده شد، علائم برفک دهانی عبارت اند از:
- بروز زخم هایی که غلظتی شبیه به غلظت پنیر دارند.
- التهاب (قرمزی و درد که ممکن است با خوردن یا بلعیدن تداخل داشته باشد)
- احساس اینکه دهان پر از پنبه است.
- از دست دادن قوه چشایی
- احساس سوزش و درد در زیر دندان های مصنوعی
درمان
پزشکان معمولاً برفک دهانی را با داروهای ضد قارچی درمان می کنند که بیمار باید به مدت ۷ تا ۱۴ روز از آنها استفاده کند. این داروها عبارت اند از:
- نیستاتین که معمولاً به شکل دهانشویه استفاده می شود که بیمار باید برای شستشوی درون دهان خود از آن استفاده کرده و سپس قورت دهد.
- قرص کلوتریمازول که در دهان نگه داشته می شود تا حل شود
- قرص های فلوکونازول (دیفلوکان)
پرلچه (چیلیتیس زاویه ای)
پرلچه یک عفونت قارچی دهانی است که به واسطه زخم ها و ترک خوردگی، در گوشه های لب مشخص می شود و می تواند در یک طرف و یا دو طرف دهان اتفاق بیفتد
پرلچه هنگامی رخ می دهد که گوشه های دهان فرد اغلب مرطوب است، مانند افرادی که از براکت استفاده می کنند و دندان های مصنوعی نامناسبی دارند و یا در کسانی که به طور مکرر، لب هایشان را خیس می کنند.
همچنین در افرادی که پوست اطراف دهان آنها به دلیل سن یا از دست دادن وزن، شل و آویزان است، رایج و متداول است.
علائم
علائم زیر از شایع ترین علائم پرلچه هستند:
- در یک یا هر دو گوشه لب ها، ممکن است زخم هایی به وجود آیند که ترک خورده و خونریزی کنند.
- لب ها ممکن است خشک، ناراحت کننده و ممکن است سوزش داشته باشند
- احساس مزه بد در دهان
- غذا خوردن ممکن است دشوار باشد زیرا باز کردن دهان، دردناک است
- بافت نرم و نازک
- گوشه های لب ممکن است قرمز و ناهموار شوند
علل
پرلچه نیز همانند برفک دهانی، توسط رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد می شود. پرلچه و برفک دهانی، ممکن است با هم اتفاق بیفتند. به خطر افتادن سیستم ایمنی بدن و یا کمبود باکتری های مفید و سودمند، به دلیل استفاده از آنتی بیوتیک ها و شیمی درمانی، می توانند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند.
تصور می شود که با تجمع بزاق در گوشه های دهان، محیط برای رشد قارچ کاندیدا فراهم می شود.
با خشک شدن بزاق، پوست ترک خورده و باعث می شود که فرد، ناحیه آسیب دیده را به طور مکرر خیس کند تا خشکی پوست را برطرف سازد.
خیس کردن، بزاق بیشتری را ترشح کرده و برای مدت طولانی تری، دهان را مرطوب نگه می دارد و یک فرصت عالی را برای رشد و تکثیر قارچ کاندیدا آلبیکانس، فراهم می کند.
درمان
استفاده از کرم های ضد قارچ، یک روش برای درمان این نوع از عفونت های قارچی است. این کرم ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- نیستاتین
- کتوکونازول
- کلوتریمازول
- میکونازول
علاوه بر این، پزشک ممکن است یک کورتیکو استروئید موضعی مانند تریامسینولون و یا هیدروکورتیزون را به عنوان ضد قارچ، تجویز کند.
عفونت های قارچی صورت و دیابت
افراد دیابتی، معمولاً به عفونت های قارچی نظیر برفک دهانی و پرلچه به دلیل وجود قارچی مانند کاندیدا، مبتلا می شوند. آلبیکانس، از گلوکز برای انرژی استفاده می کنند.
از آنجایی که افراد مبتلا به دیابت، سطح قند خون بالایی دارند، این مقدار بیش از حد قند خون، باعث رشد قارچ می شود.
دیابت همچنین سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و این نیز یکی دیگر از دلایل بروز بیشتر عفونت های کاندیدال در بیماران دیابتی می باشد.
داروها و درمان های خانگی
برخی از داروهای خانگی می توانند به درمان عفونت های قارچی کمک کنند، اما همیشه قبل از اقدام برای درمان عفونت قارچی کاندیدا آلبیکانس، با پزشک خود مشورت کنید.
علاوه بر این، از آنجایی که برخی افراد ممکن است نسبت به بعضی از مواد مانند نارگیل یا روغن درخت چای حساسیت داشته باشند، توصیه می شود که ابتدا آنها را بر روی یک قسمت از پوست خود، امتحان کنند.
برای انجام یک آزمایش بر روی پوست، از یک پارچه پنبه ای استفاده کنید و مقدار کمی از این مواد را بر روی قسمتی از پوست که دیده نمی شوند مانند پشت گوش و یا پشت گردن، امتحان کنید. یک یا دو روز (۲۴ تا ۴۸ ساعت) صبر کنید تا ببینید آیا به این مواد، واکنشی نشان می دهید یا خیر. اگر هیچ واکنشی مثل التهاب یا قرمز شدن نداشته باشید، پس می توانید به این نوع درمان، ادامه دهید.
مونیستات (میکونازول)
مونیستات دارویی برای درمان عفونت های قارچی واژینال و کاندیدیازیس پوست می باشد. کاندیدیازیس، نوعی عفونت قارچی پوست است که معمولاً در زیر بغل و کشاله ران اتفاق می افتد و بدون نسخه نیز به فروش می رسد.
استفاده از آن در گوشه های دهان ممکن است به درمان پرلچه نیز کمک کند
روی
در برخی موارد خاص، مصرف مکمل روی، علائم عفونت های کاندیدای صورت را کاهش خواهد داد.
روی، به عنوان یک ماده معدنی ضروری برای عملکرد مناسب سیستم ایمنی، می تواند به بدن کمک کند تا با رشد بیش از حد کاندیدا مقابله نماید.
همچنین مصرف مکمل خوراکی روی، نشان داده است که میتواند به بهبود بثورات ناشی از استفاده از پوشک که یکی دیگر از انواع عفونت های کاندیدای پوستی است، سرعت ببخشد؛ بنابراین، ممکن است در مبارزه با عفونت های مشابه نیز مفید باشد.
تاثیر روغن نارگیل بر عفونت های قارچی لب و صورت
روغن نارگیل، قاتل طبیعی میکروب ها از جمله باکتری ها و قارچ ها است.
مالیدن کمی روغن نارگیل به طور موضعی بر روی پوست آسیب دیده، نه تنها به کنترل رشد بیش از حد کاندیدا کمک کرده، بلکه به عنوان یک مرطوب کننده قوی نیز عمل می کند که می تواند به درمان پوست خشک و ترک خورده ناشی از پرچله نیز کمک کند.
روغن درخت چای
روغن درخت چای به خاطر خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی که دارد، معروف است.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۶ انجام گرفت، نشان داد که روغن درخت چای در مقابله با عفونت قارچ کاندید آلبیکانس که پاتوژن اصلی برفک دهانی و پرچله است، موثر می باشد.
برای برفک دهانی، روغن درخت چای را با روغن نارگیل ترکیب کنید و یک دهانشویه بسازید اما آن را قورت ندهید. برای درمان پرلچه، روغن درخت چای را به گوشه های لبه ای خود بمالید.
