اگرچه داروهای ضد افسردگی همانند گروه های دیگر از داروهای تجویز شده هستند، تحقیقات پژوهشی نشان می دهد که درصد زیادی از بیماران مبتلا به افسردگی با مصرف دوزهای بالایی از این داروها از تاثیرات درمانی کمی برخوردار می شوند. حتی در بین بیمارانی که چندین نوع مختلف از داروهای ضد افسردگی را در طول سال های متمادی استفاده می کنند، بعید نیست که بهبود علائم افسردگی خود را در این برهه زمانی تجربه کنند. در این مقاله از بخش داروها و روانشناسی دکتر سلام به بررسی تاثیر کتامین بر افسردگی می پردازیم.
تاثیر کتامین بر افسردگی
در حال حاضر اکثر داروهای تایید شده برای درمان افسردگی مکانیسم های مشابهی دارند و تقریبا از همان کارآیی محدود برخوردارند – با این حال، یک دارو به نام کتامین (اسیتامین) که در دهه 1970 استفاده و به بازار عرضه شدند.
با وجود این هم اکنون به روش های جدیدی مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است راه درمان احتمالی افسردگی را تغییر دهند و با این روش ها افسردگی برای همیشه درمان می شود. در ماه می سال 2018 در گزارشات منتشر شده در مجله بیزنس اینسایدر، کتامین به عنوان یک داروی بالقوه جدید برای درمان افسردگی معرفی شده است. اولین نوع آن در 35 سال گذشته به بازار عرضه شده است.
در ایالات متحده، در اوایل ماه مارس سال 2019 اداره غذا و دارو در گزارشی، کتامین را به عنوان اولین نسخه تجویز شده برای درمان افسردگی تأیید کرد. کتامین به عنوان اولین و موثر ترین و اصلی ترین شیوه درمان افسردگی در این دهه در ایالات متحده امریکا معرفی شد.
محققان به شواهد مستدلی دال بر تاثیرات این دارو در مغز موش ها اشاره کردند که نشان می داد کتامین می تواند تغییرات زیادی را در مغز ایجاد کند که مسئول تثبیت بیماری افسردگی است. این تاثیرات می تواند در انسان ها نیز ایجاد شود و افراد مبتلا به افسردگی بهبودی را تجربه کنند.
با این حال، هنوز نگرانی هایی در مورد چگونگی استفاده از کتامین به عنوان «دارویی خاص» وجود دارد. کتامین به طور قانونی به عنوان یک داروی بیهوشی در طول جراحی استفاده می شود و در حال حاضر به عنوان یک داروی ضد افسردگی است، اما اخیرا محبوبیت آن به عنوان یک دارو در داروخانه ها برای میهمانی ها/ باشگاه استفاده می کنند با داشتن شهرت و معرفیت زیاد به عنوان یک داروی با قابلیت ایجاد حس تجربه خاص، فراتر از تجربیات قبلی مصرف کننده آن را با برچسب FF خریداری می کنند.
کتامین چیست؟
کتامین یک داروی بیهوشی تایید شده توسط FAD می باشد که برای تقریبا 50 سال استفاده شده است و طور کلی گزارشات بسیار و مثبتی دال بر کاربرد آن ارئه شده است. کتامین به طورکلی در دهه 1960 توسعه یافت و در سال 1970 تأیید شد. در سال 2019، به طور رسمی برای اولین بار برای درمان افسردگی تایید شد.
کتامین دارای اثرات بی هوش کنندگی قوی است، به همین دلیل است که برای چندین دهه متمادی در جراحی برای تسکین درد و اهداف مختلف دامپزشکی مورد استفاده قرار گرفته است. کتامین یک داروی آنتاگونیست و گیرنده NMD است.
تحقیقات پژوهشی حاکی از آنست که اثرات و عوارض جانبی مانند هذیان گویی/ روانگردانی را نیز به وجود می آورد، این بدان معنی است که نه تنها باعث کاهش درد می شود، بلکه باعث ایجاد حالت آرام شدن های موقت و کوتاه مدت روانی نیز می شود.
آیا این دارو برای بدن مفید است؟
سازمان بهداشت جهانی کتامین را «در حوزه علوم پزشکی ضروری» می داند و در ایالات متحده آمریکا آن را به طور گسترده ای برای کودکان، بزرگسالان و حیوانات خانگی قبل از عمل جراحی تجویز می کنند. کتامین در سراسر جهان استفاده می شود و در واقع یکی از تنها داروهای بیهوشی موجود در بیشتر کشورهای در حال توسعه است.
کتامین و اسکتامین را FDA برای درمان افسردگی تایید کرده است. از آنجا که کتامین به مدت طولانی بنا بر تصویب فدرال به عنوان یک داروی بیهوشی استفاده می شدند، کلینیک ها از نظر قانونی قادر به کنترل دوز مصرفی دارو برای بیماران در چندین دهه متوالی بودند، هر چند آن را با برچسب FF مورد استفاده قرار می دادند مخصوصا زمانی که تا این اواخر برای شرایط دیگر، از جمله افسردگی تجویز می شود.
بنا بر تحقیقات علمی برآورد شده است که حتی قبل از تصویب و تایید آن، حداقل 100 کلینیک در ایالات متحده، به بیماران مبتلا به افسردگی و شرایط مرتبط با درد و اختلالات التهابی کتامین را تزریق می کردند.
به عنوان مثال، مراکز کالیپسو ویلنس یک سازمان از مراکز بهداشت و خدمات پزشکی است که کتامین را به عنوان داروی درمان افسردگی، درد مزمن، میگرن / سردرد، اضطراب، اختلال دو قطبی، اختلالات تنفسی و پی تی اس دی استفاده می کردند.
به گزارش وب سایت کالیپسو ویلنس کلینیک هایشان (هیئت مدیره بخش بیهوشی و پزشکان) با بیش از 50 سال تجربه و بیش از 3500 تزریق کتامین را تجویز کرده اند. ابن دارو را برای درمان بیش از دو دوجین بیماری خاص و مختلف استفاده می کنند. آنها ادعا می کنند که در درمان های خود با کتامین 91 درصد موفقیت و تنها در 5 درصد از موارد باعث برخی از عوارض جانبی شده است.
اکروید نروتراپی (Acredi Neurotherapies)
اکروید نروتراپی، یک شبکه دیگر از کلینیک ها است که دارو را از طریق تزریق داخل وریدی استفاده و تجویزمی کنند. در مورد کلینیک هایی مانند این ها، نگرانی های رو به رشد وجود دارد که ممکن است کتامین را تزریق کنند و به بیماران ارائه دهند، هرچند بسیاری از ارائه دهندگان در کلینیک ها (مانند پرستاران یا دستیار پزشک) مجاز به ارائه مراقبت های بهداشت روانی به تنهایی نیستند.
آیا کتامین برای افسردگی کارآمد است؟
این مسئله و سوال بزرگ و مبهم سال هاست که مطرح می شوند. کتامین به تازگی برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار گرفته است، چرا که از لحاظ تاریخی به عنوان یک داروی بیهوشی برای انجام عمل جراحی و گاهی اوقات همراه با داروهای آرام بخش عضلانی یا سایر داروهای ضد درد / بیهوشی استفاده می شود.
اثرات ضد درد کتامین با پیشگیری از حساسیت مرکزی در برخی از نورون ها و نیز مهار سنتز اکسید نیتریک کارامد است و کاملا موثر عمل می کند. کتامین همچنین می تواند باعث تغییرات ضربان قلب و عروق و برونکودیلتاسيون شود. (انقباض مسیرهای هوایی در ریه ها به علت آرام سازی عضلات صاف و نرم اطراف آن نیز تاثیر کتامین است).
ده ها کلینیک مستقل در سراسر ایالات متحده وجود دارد که کتامین را به بیماران مبتلا به بیماری های روانی و شرایط مرتبط با آن تجویز می کنند که از درمان بیماری شان به طرز موثر ناامید شده اند و در 2019 مجلات پزشکی دستاوردهای علمی خود را بنا بر تحقیقات پزوهشی مورد تایید سازمان بهداشت و سلامت روانی نشان دادند که کتامین می تواند به موش ها در رفع رفتارهای نابهنجار ناشی از افسردگی کمک کند. یک دستاورد علمی دیگر حاکی از انست که درمان با کتامین می تواند فعالیت کورتکس مغز را افزایش دهد و شکل گیری دندریت های نرون های مغز را تشدید و تسریع می کند.
ده ها کلینیک مستقل در سراسر ایالات متحده وجود دارد که کتامین را به بیماران مبتلا به بیماری های روانی و شرایط مرتبط با آن تجویز می کنند که از درمان بیماری شان به طرز موثر ناامید شده اند و بر این باورند که کاتامین می تواند بنا بر مقالات منتشر شده از اس تی ا تی مفید و کارامد باشد.
امیدوار هستند که بنا بر گزارشات منتشر شده توسط شرکت جانسون و جانسون یکی از شرکت هایی است که به طور فعال یک فرمولاسیون خاص را از کتامین دنبال کرده است و برای تایید آن به چندین آزمایش بالینی پرداختند و به دستاوردهای قابل ملاحظه دست یافتند.
یکی از دلایل استفاده از کتامین برای درمان افسردگی و یا سایر مشکلات سلامت روان، هزینه بالای آنست. آیا خرید داروی کتامین را بیمه تحت پوشش قرار می دهد؟ این معمولا زمانی است که برای افسردگی ارائه می شود، اما در حال حاضر در آینده ای نه چندان دور امکان دارد با تایید FAD این مهم نیز امکان پپذیر باشد و هنگامی که این دارو با «برچسب اف اف» استفاده می شود، اکثر بیماران باید برای درمان با کتامین هزینه ها را از جیب پرداخت کنند که واقعا می تواند هزینه بر باشد.
مخصوصا اگر درمان چندین ماه یا بیشتر طول بکشد، باید بیشتر بیماران تحت درمان با کتامین را یاری کرد تا دارو را با هزینه های معقول خریداری کنند. با این حال، در حال حاضر بسیاری از بیماران هنوز از کتامین با هزینه خودشان و از جیب استفاده می کنند، زیرا ارائه این دارو بیهوشی با نسخه عمومی هنوز توسط FDA تایید نشده است.
نحوه عملکرد این دارو
کتامین برای استفاده به عنوان داروی درمان افسردگی، مکانیسم عمل متفاوت دیگری را نسبت به داروهای ضد افسردگی استاندارد دارد. با توجه به اینکه چگونه کتامین به مبارزه با افسردگی کمک می کند، ما هنوز باید تحقیقات گسترده تری انجام دهیم، اما می دانیم که داروها حداقل به چندین روش عمل می کنند که به شرح زیر می باشد:
این مانع از راه های سروتونینینژیک است که یکی از راه های آن اثرات ضد افسردگی است
در ارتباط با گیرنده های آن متیل د اسپارات (N-methyl-D-aspartate (NMDA، گیرنده های اپيوئيد و گيرنده های مونو آمينگير بر طبق کانال های یون کلسیم تاثیر می گذارد، بر خلاف سایر داروهای بیهوشی GABA ، با گیرنده های ارتباطی ندارد.
طبق گفته های کلینیک های سلامت، «این عمل توسط کاتامین» به عنوان تنظیم کنندگی مجدد «اعصاب عمل می کند و موجب رشد مسیر و نورون های عصبی می شود. این دارو همچنین دارای یک داروی ضد التهابی بسیار قوی است، بنابراین با هر دو نوع اصلی درد (درد عصبی و درد التهابی) را کم می کند.» تحقیقاتی پژوهشی تا به امروز در زمینه اثربخشی کتامین برای درمان افسردگی به ما چه می گویند؟
این دارو معمولا به سرعت عمل می کند (گاهی اوقات در عرض چند ساعت)، می تواند اثرات قوی داشته باشد و حتی امیدی است برای بیمارانی که با داروهای ضد افسردگی هیچ گونه بهبودی نداشته اند. کتامین ممکن است به افرادی نیز کمک کند که افسردگی شدید دارند وحتی افرادی که افکار خودکشی داشتند و آن را تجربه کردند.
نتایج حاصل از یک معاینات بالینی فرمولاسیون اسپری بینی، نشان می دهد که این فرمول به خوبی توسط بیماران تحمل می شود و با بهبود طولانی مدت علائم افسردگی ارتباط دارد.
در سال 2016، FDA داروهای مورد استفاده در داروهای ضد افسردگی را با اثرات مشابه کتامین را ازمایش کردند و وضعیت «تشخیص پیشرفت بیمار و بهبود جسمانی و روحی» ارزیابی کردند. این امر به منظور نشان دادن پتانسیل دارو به عنوان یک داروی درمان بیماران مبتلا به اختلالات افسردگی شدید است که خطر ابتلا به خودکشی را دارند.
انتشار مطبوعاتی شرکت جانسون در سال 2016 اعلام کرد: «اگر این دارو توسط استامین یکی از اولین روش های جدید برای درمان اختلال افسردگی است و FDA تایید کرد عمدتا به عنوان داروی ضد افسردگی این دارو در دسترس بیماران در 50 سال گذشته بوده است.» مزیت عمده ای که اسکستین می تواند داروی موثری باشد این است که از آن به عنوان یک اسپری بینی، برای حذف نیاز به تزریق تجویز می کنند. در سال 2019 اسپراواتو که حاوی مولکول های کتامین است، محصول دارویی است که به طور رسمی توسط شرکت جانسون و جانسون تولید شده است و FDA آن را تایید کرد.
تحقیقات نشان می دهد که بیماران مبتلا به یکی از سخت ترین انواع درمان افسردگی (به عنوان افسردگی مقاوم در برابر درمان با روش شناخته شده) به طور متوسط به خوبی دارو را تحمل می کنند و بهبود مستمر علائم افسردگی را بیش از 11 ماه تجربه می کنند.
کتامین / استامین نیز به عنوان ارزشمندترین داروی افسردگی شناخته شدند، زیرا در عرض چند روز، به جای چند هفته درمان متمادی از 4-8 هفته بیمار بهبودی کسب می کند، زیرا اکثر داروهای ضد افسردگی معمولا دیرتر عمل می کند.
در هر آزمایشی که توسط شرکت جانسون انجام شد، تمام بیماران از داروهای ضد افسردگی جدید استفاده کردند و به مدت یک ماه از یک دوره درمان استامین یا یک دارونما استفاده کردند. بیماران مصرف کننده استامین آماری بهتر در مقایسه با افرادی داشتند که دارونما مصرف کرده بودند، مخصوصا هنگامی که یک آزمایش افسردگی را انجام دادند تا علائم آنها را اندازه گیری کنند.
با این حال، در دو آزمایش دیگر، دارو بنا بر نظر پزشکان بررسی شد که آنان همچنان تصمیم گرفته بودند تا استئوتامین را تأیید کند و تمرکز خود را بر مطالعه در مورد چگونگی عود بیماری در افراد مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان گذاشتند که در هنگام مصرف دارو به خوبی انجام می شود. یک آزمایش نشان داد که حدود یک چهارم ا ز (25 درصد) افراد در هنگام مصرف استامین، در مقایسه با 45 درصد از افرادی که اسپری پلاسبو و دارونما بهبود یافتند.
تزریق کتامین
در گذشته مصرف کتامین به طور معمول به عنوان یک داروی تزریقی یا تزریق داخل وریدی از طریق یک سوزن انجام داده می شد. تزریق معمولا حدود 45 تا 60 دقیقه طول می کشید. اکثر بیماران 10 تزریق را طی دوره ای حدود 10 هفته انجام می دادند و تزریق های مکرر بیشتر در طی چند هفته اول انجام می شد.
در طی تزریق کتامین، بیمار ممکن است علائمی از جمله اختلال در حرکت، احساس عدم تعادل، احساس مسموم شدگی، دیدن نور و یا رنگ های بیشتر، تاری دید و یا سوزش در انگشتان پا، لب ها و دهان را احساس کند.
این علائم معمولا حدود 20 دقیقه بعد از تزریق احساس می شود و تقریبا 10-15 دقیقه پس از تزریق به پایان می رسد. پس از تزریق کتامین پزشک استراحت را به بیمار توصیه می کند و معمولا بیمار را به راحتی در موقعیت آرام قرار می دهد که اجازه می دهد بدن آنها را ریکاوری کند.
پیش از تایید فرمول اسپری بینی، این واقعیت که بیماران برای مصرف کتامین به تزریق نیاز دارند، بدین معناست که مصرف منسجم و منظم تری از یک قرص ضد افسردگی معمولا انجام می شود. این، همراه با هزینه های بالا، ناکامی های عمده ای برای استفاده از کتامین در زمینه مداوم برای شرایطی مانند افسردگی و یا کنترل درد است.
مصرف این دارو
«دوز مطلوب» کتامین هنوز تحت بررسی است. در حال حاضر هدف اصلی این است که یک دوز مناسب برای بیمارانی دارای اثرات ضد افسردگی الزامی است، اما نباید باعث اعتیاد و عوارض جانبی نامطلوب شوند.
در مطالعات و تحقیقات پژوهشی بیان شده است که کتامین در کاهش علائم افسردگی حتی در مواردی که در مقادیرمصرفی بسیار کم باشد، مانند غلظت هایی که ده برابر کمتر از مقدار مورد نیاز برای کاربرد به عنوان داروی بیهوشی است، موثر است.
کتامین به سرعت جذب می شود و از لحاظ زیستی قابل دسترس است. این دوز به سرعت از طریق ادرار، صفرا و مدفوع دفع می شود.
مدت کاربرد اسپاتو داروی جدید دوبار درهفته به مدت چهار هفته است. در صورت نیاز، این دارو همراه با دیگر داروهای ضد افسردگی خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. داروس اسپرتاو در کلینیک توسط پزشک تجویز می شود و در مطب یا کلینیک پزشک تجویز و تزریق می گردد و الزامی است که بیماران حداقل دو ساعت تحت نظارت قرار گیرند.
تجربیات بیمار باید در رجیستری ثبت شود. به بیماران نیز آموزش داده می شود که در روز درمان رانندگی نکند. پزشکان در اکثر کلینیک ها توصیه می کنند که دوزهای بسیار پایین از این دارو و به عنوان داروی بیهوشی مورد استفاده قرار گیرد و این بدان معنی است که فقط یک مقدار از دوز این دارو به بیمار در بیمارستان برای عمل جراحی و کمک به کنترل افسردگی تزریق می شود.
با این حال، به علت عدم وجود دوز استاندارد، ممکن است خطرات مربوط با ملاقات با متخصصان بی تجربه را نیز بیماران تجربه کنند که بنا بر تصویب FDA آن را می توانند استفاده کنند.
اگر بیمار مبتلا به افسردگی از داروهای دیگر (داروهای ضد افسردگی) برای کنترل بیماری خود استفاده کنند، ممکن است علاوه بر این داروها، کتامین نیز مصرف شود، اما لزومی برای کاربردش نیست. این به بیمار و پزشک آنها بستگی دارد که آیا داروهای فعلی هنوز مورد نیاز هستند یا خیر.
هشدارها و عوارض جانبی کتامین
به طور کلی، کتامین به طور گسترده در سراسر جهان استفاده می شود، از سال های 1960 به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است و معمولا عوارض آن قابل تحمل است. با این حال، عوارض جانبی کتامین هنوز هم ممکن است در افراد بروز کند، به ویژه هنگامی که آن را به صورت غیر قانونی و در دوزهای بالا استفاده کنند.
منتقدان هشدار می دهند که کتامین به اندازه کافی برای استفاده از درمان افسردگی و شرایط مشابه مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. این نیز دارای هزینه های بالا است که برای بسیاری از بیماران ممنوع است و مقرون به صرفه نیست. این نگرانی نیز وجود دارد که استفاده از کتامین به صورت غیرمستقیم به خوبی عمل می کند، ولی این استفاده از آن تحت نظارت سازما خاص قرار نگرفته است و ما به اندازه کافی در مورد پتانسیل اعتیادآوری آن پژوهش نکردیم.
احتمالا تحمل کتامین می تواند امکان پذیر باشد، به خصوص اگر از آن برای دوره های طولانی استفاده کنند. همچنین لازم به ذکر است که برای تبدیل شدن به تنها منبع مراقبت بهداشت روان برای بیماران مبتلا به افسردگی، کتامین در نظر گرفته نشده باشد؛ بنا بر این درمان و کار با پزشکان حرفه ای هنوز توصیه می شود.
اگر برای درمان با کتامین از یک کلینیک بازدید کنید، مهم است که شما یک کلینیک را با مراقبت کنندگان واجد شرایط انتخاب نمایید. بسیاری از کارکنان در این کلینیک ها آموزش دیده اند که مسئولیت رسیدگی به بیماران در معرض خطر مشکلات رفتاری را انجام دهند و این در حالی است که پزشکان این مهارت را ندارند، بنابراین تحقیق شما این شیوه درمان را انتخاب کنید.
مصرف کتامین ممکن است در بلندمدت کارامد و موثر نباشد. مطالعات و تحقیقات علمی مربوط به مسدود کردن گیرنده های نشان دهنده افزایش آپوپتوز (مرگ سلولی) در مغز در حال رشد است که منجر به نقص شناختی می شود وخصوصا هنگامی که کتامین بیش از سه ساعت استفاده می شود.
کتامین نیز تغییر خلق و خو را در بر دارد این یک داروی روانگردان است که در مردم به آرامی ایجاد توهم می کند و برخی از «تجربیات ناخوشایند در بیماران» نیز اخیرا گزارش شده است. در حالی که اکثر افراد کتامین را برای داشتن اثر آرام بخشیش و یا حتی «معنوی شدن فرد» استفاده می کنند، بعضی از آنها دچار اضطراب می شوند و بعد از استفاده از این دارو احساس خستگی می کنند.
برخی در هنگام استفاده از داروهای ضد افسردگی در حین رانندگی/ میهمانی، کتامین را به دلیل افزایش توانایی های خود و برای تسکین و آسیب رساندن به قربانیان مورد استفاده قرار دادند؛ بنابراین، بعضی کتامین را «در مواد تجاوز به عنف» نیز موثر می دانند و هشدار می دهند که داروخانه ها در توزیع آن بایستی کنترل بیشتری داشته باشند. همچنین در صورت استفاده از دوزهای بالا، برخی از عوارض جانبی کتامین گزارش شده است که عبارتند از:
- پوسیدگی استخوان و دندان ها
- بینایی مبهم و تاری دید چشمان
- درد قفسه سینه و تنگی نفس
- گیجی
- احساس تناقض و دوگانگی
- مشکلات بلع
- سرگیجه
- ضربان قلب نامنظم
- خارش، بثورات
- بدبینی
- خستگی یا ضعف غیرعادی
- و …
سازمان جهانی بهداشت اعلام می کند که کتامین یکی از تنها داروهای ضد درد در مناطق بزرگ و کشورهای در حال توسعه است و «کنترل کتامین در سطح بین المللی می تواند دسترسی به جراحی ضروری و اضطراری را محدود کند و به این ترتیب است که بحران سلامت عمومی را در کشورهایی که هیچ جایگزین مقرون به صرفه ای وجود ندارد، میتوان کنترل کرد.
نتیجه گیری راجع به کتامین
اخیرا FDA اعلام کرده است که کتامین یک داروی بیهوشی معتبر است که تقریبا برای 50 سال استفاده شده است. اخیرا مطالعات اثبات کرده اند که کتامین به عنوان یک ابزار درمانی برای کنترل افسردگی و افکار خودکشی موثر است. در سال 2019 کتامین برای درمان افسردگی تأیید شد.
یافته های تحقیقاتی و پژوهشی حاکی از آن است که پزشکان در مورد استفاده از کتامین برای درمان افسردگی امیدوارند، اما هنوز برای تحقیق در مورد اثربخشی و ایمنی آن، باید تحقیقات بیشتری انجام دهند.
به نظر می رسد داروی کتامین به خوبی قابل تحمل و ایمن باشد اما عوارض جانبی کتامین نیز می تواند در طی تزریق رخ دهد که معمولا در هنگام تزریق به پایان می رسد. عوارض جانبی ممکن است عبارتند از:
- احساس عدم تماس
- اضطراب
- اختلال در حرکت
- احساس عدم تعادل
- احساس مسمومیت
- تار دیدن چشم ها یا رنگ های روشن
- تاری دید
- سوزش در انگشتان پا، لب و دهان
برخی از خطراتی از قبیل احتمال تجربه سفرهای ناخوشایند در مورد کتامین وجود دارد و استفاده غیر قانونی از کتامین است که می تواند منجر به توهم و حتی سوء استفاده جنسی شود.