به احتمال زیاد مطالب زیادی را درباره چرخه قاعدگی شنیده و اطلاعاتی راجع به آن دارید، مانند اینکه دوره های پریودی شما اغلب چه مدت است و میزان و شدت آن چقدر می باشد. در این صفحه نگاهی دقیق تر به چرخه قاعدگی زنان، تخمک گذاری و دوره های قاعدگی می اندازیم. واضح است که هیچ وب سایتی نمی تواند جایگزین صحبت و مشورت با یک متخصص بهداشت و درمان را بگیرد، اما باید درک کلی و خوبی از نحوه و چگونگی کار آن را به شما بدهد. در این مقاله از بخش زنان و زایمان دکتر سلام به بررسی چرخه های قاعدگی و تخمک گذاری می پردازیم.
درک و فهم چرخه های قاعدگی و تخمک گذاری
طول چرخه قاعدگی زنان با یکدیگر متفاوت است و بیش ترین طول چرخه قاعدگی بین ۲۳ تا ۳۵ روز است. هر نوع تغییری که در طول چرخه قاعدگی اتفاق می افتد خیلی شبیه به طول چرخه قاعدگی، قبل از تخمک گذاری است که فاز فولیکولار نامیده می شود. برای بیشتر زنان، مدت زمان بین تخمک گذاری یعنی زمانی که تخمک از تخمدان آزاد می شود و دوره ماهانه، بین ۱۲ تا ۱۶ روز است که به عنوان فاز اوتئال شناخته می شود.
دوره پریود شما
اولین روز چرخه قاعدگی، اولین روز از دوره پریود شماست (روز اول). دوره پریود معمولا بین 3 تا 7 روز طول می کشد. شما احتمالا می توانید هر دوره پریودی خود را از روی دردهای قاعدگی پیدا کنید و این درد در چند روز اول، بدتر می شود. به دلیل اینکه هورمون های بدن شما به طور فعال، لایه های رحم را که در طول چرخه قاعدگی قبلی ساخته شده اند را از بین می برند.
بیشتر بدانید: پریود نامنظم؛ علل، عوامل و درمان پریود نامنظم
آماده شدن برای چرخه های قاعدگی و تخمک گذاری
با شروع دوره ماهیانه، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) توسط غده هیپوفیز در مغز، تولید می شود. این یک هورمون اصلی برای تحریک تخمدان ها به شمار می رود که در تولید تخمک های بالغ، نقش دارد. فولیکولها حفره هایی پر از مایع هستند که درون تخمدان قرار دارند.
هر فولیکول شامل یک تخمک نابالغ است. FSH تعداد زیادی از فولیکول ها را به منظور تولید هورمون استروژن، تحریک می کند. سطح استروژن در اولین روز از دوره پریود شما، در پایین ترین سطح خود قرار دارد و پس از آن، با رشد فولیکول ها، مقدار این هورمون رو به افزایش می گذارد.
در ابتدا تعدادی از فولیکول ها شروع به رشد می کنند، اما معمولا یک فولیکول غالب شده و این تخم در داخل فولیکول بزرگ تر می شود. در همین زمان، مقدار هورمون استروژن در بدن شما افزایش می یابد و باعث می شود که لایه و پوشش رحم، به واسطه مواد غذایی و خون ضخیم تر شود؛ یعنی اگر باردار شوید، تخم بارور شده تمام مواد مغذی را در اختیار خواهد داشت و از آنها برای رشد خودش استفاده می کند.
سطح بالای هورمون استروژن نیز با شکل مخاطی که مناسب اسپرم باشد در ارتباط است. (نام فنی آن مخاط دهانه رحم (FCM) می باشد). شما احتمالا متوجه این ترشحات رقیق و لیز که ممکن است به صورت یک مایع سفید رنگ کدر باشد، شده باشید. اسپرم به راحتی و به واسطه این مایع مخاطی می تواند شنا کند و به مدت چند روز در آن زنده بماند.
بیشتر بدانید: توصیه های مهم برای داشتن قاعدگی بدون درد
آگاهی داشتن از چرخه تخمک گذاری
تخمک گذاری
سطح هورمون استروژن در بدن شما هنوز هم در حال افزایش است و سرانجام باعث افزایش سریع هورمون لوتئینیزه می شود (جریان سریع و غیرعادی LH). جریان سریع LH باعث می شود که فولیکول غالب پاره شده و تخم بالغ از داخل تخمدان و از محلی که وارد لوله فالوپ می شود، آزاد شود. این فرآیند با عنوان تخمک گذاری شناخته می شود.
تصور اکثریت زنان بر این است که در روز چهاردهم، تخمک گذاری می کنند، اما روز چهاردهم، فقط یک عدد میانگین است و بیشتر زنان در روز های متفاوتی از چرخه قاعدگی، تخمک گذاری می کنند… روز تخمک گذاری از یک چرخه تا چرخه دیگر متغیر خواهد بود. بعضی از زنان ادعا می کنند که در زمان تخمک گذاری، درد شدیدی را حس می کنند، اما تعداد زیادی از آنها هیچ احساس و نشانه ای مبنی بر تخمک گذاری ندارند.
بیشتر بدانید: باروری و تشخیص زمان تخمک گذاری
مرحله بعد از تخمک گذاری
زمانی که تخمک یا نطفه، آزاد می شود، در امتداد لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می کند. تخمک این توانایی را دارد که تا ۲۴ ساعت زنده بماند. زنده ماندن اسپرم متغیر است، اما به طور معمول بین ۳ تا ۵ روز می تواند زنده بماند، بنابراین روزهای منتهی به تخمک گذاری و روز تخمک گذاری، قدرت باروری بیشتری دارید و به احتمال زیاد باردار میشوید. به محض تخمک گذاری، فولیکول شروع به تولید هورمون دیگری به نام پروژسترون می کند.
پروژسترون شروع به ساختن دیواره رحم می کند تا رحم را برای تخم بارور شده آماده کند. در ضمن، فولیکول خالی که درون تخمدان قرار دارد شروع به کوچک شدن می کند، اما تولید پروژسترون را ادامه می دهد و علاوه بر این شروع به تولید استروژن نیز می کند. در این مرحله ممکن است علائم فشار و درد قبل از قاعدگی (PMS) ازجمله حساسیت پستان ها، بزرگ شدن شکم، رخوت و بیحالی، افسردگی و بداخلاقی را تجربه کنید.
آماده شدن برای دوره بعدی پریود
همزمان با کوچک شدن فولیکول خالی، اگر تخمکی بارور نشده باشد، باعث می شود که سطوح استروژن و پروژسترون کاهش پیدا کند. بدون وجود سطوح بالای هورمون ها، لایه ضخیم رحم تجزیه و شکسته می شود و بدن شروع به ریزش این لایه ها می کند. این مرحله، شروع پریود شما و شروع دوره بعدی قاعدگی است.
اگر تخمکی بارور شده باشد، با موفقیت به داخل پوشش رحم وارد می شود که معمولا در حدود یک هفته پس از باروری این اتفاق می افتد. به محض اینکه تخمک بارور شده در جای خود قرار می گیرد، بدن شروع به تولید هورمون بارداری و گونادوتروپین کوریونی انسانی (hCG) می کند تا فولیکول خالی را فعال نگه دارد.
تولید هورمون های استروژن و پروژسترون به منظور پیشگیری از ریزش دیواره رحم تا زمانی ادامه پیدا می کند که جفت (که شامل تمام مواد مغذی مورد نیاز جنین است) به اندازه کافی بزرگ شود و بتواند به حفظ و بقاء بارداری کمک کند.