آیا مصرف داروهای مسکن در دوران بارداری بی خطر است؟ آیا شما باردارید و از درد شدید ناراحت کننده ای رنج می برید که در برنامه زمانی شما تداخل وارد کرده است؟ آیا به این فکر هستید که مسکن مصرف کنید، اما نگران این هستید که آیا مصرف مسکن در دوران بارداری برایتان خطری دارد یا خیر؟ اگر این سوالات ذهنتان را درگیر کرده است این مقاله از بخش داروهای دکتر سلام را بخوانید تا در مورد ایمنی مصرف مسکن در طی این ماه ها مطلع شوید.
آیا مصرف داروهای مسکن در دوران بارداری خطرناک است؟
داروهای مسکن جزء محبوب ترین داروهای جهان هستند. آن ها به تسکین درد و درمان بسیاری از شرایط ناخوشایند کمک می کنند. با این حال، ایمنی استفاده از مسکن ها در هنگام بارداری مورد بحث است و برخی از متخصصان معتقدند که مصرف داروهای مسکن در دوران بارداری صحیح نیست.
یکی از اولین دغدغه های شما در دوران بارداری، اطمینان از عدم تاثیرگذاری خوردنی ها و آشامیدنی ها بر کودک شماست. این نگرانی از ایمنی، محدود به خوردنی ها و یا نوشیدنی هایتان نمی شود، بلکه به هر چیزی که ممکن است مصرف کنید- از جمله داروها- نیز مربوط می شود. اما اگر دردتان غیر قابل تحمل شود چه کار می کنید؟ آیا برای تسکین این شرایط، سراغ نوعی مسکن می روید و یا دردتان را تحمل می کنید؟
یکی از بهترین کسانی که می تواند در این زمینه راهنمایی تان کند، پزشک شماست. بنابراین قبل از مصرف مسکن، باید با پزشک خود مشورت کنید.
زمانی که در دوران بارداری؛ دارویی مصرف می کنید، همیشه احتمال این خطر وجود دارد که ذرات دارو از جفت شما عبور کنند و به جریان خون کودک شما برسند. ذرات موجود در این داروها بسیار ریزند و می توانند از مانع جفت تان عبور کنند. این ذرات با سایر منابع تغذیه ای که از شما به نوزادتان می رسد، مخلوط می شوند و به جریان خون جنین تان منتقل می شوند. میزان مصرف دارو، سلامت کلی شما، سایر داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید و اینکه بارداری شما از همان ابتدا چگونه پیش رفته است؛ همه، عواملی اند که میزان خطر این داروها به نوزاد متولد نشده تان را تعیین می کنند.
داروهای ضد درد؛ به مسکن معروفند. چنین داروهایی به راحتی در دسترس اند و در اغلب موارد، نیازی به نسخه ندارند. اغلب، تهیه داروهای بسیار قوی به نسخه پزشک نیاز دارد. در نتیجه ممکن است مصرف این داروها در دوران بارداری صحیح نباشد چون ممکن است برای جنین تان؛ عوارض جانبی داشته باشند. با این حال، این به این معنی نیست که هر داروی مسکنی که بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس است، خطری برای جنین شما ندارد. داروهایی وجود دارند که آسیب قابل توجهی به جنین در حال رشد شما وارد کنند. برخی از رایج ترین تاثیرات این داروها شامل نقص های مادرزادی و مشکلات یا درد زایمان است.
در ادامه، نگاهی به انواع مختلف مسکن های در دسترس می اندازیم و این که آیا مصرف این داروهای مسکن در دوران بارداری به اندازه کافی امن است و یا باید از مصرف آن ها اجتناب کرد؟ برای کسب اطمینان بیشتر؛ پیش از مصرف داروهای مسکن زیر در دوران بارداری و شیردهی با پزشک خود مشورت کنید:
داروهای مسکن بدون تجویز:
داروهای مسکن ضد درد بارداری؛ بسته به مواد فعال تشکیل دهنده آن ها به دو دسته تقسیم می شوند:
استامینوفن:
استامینوفن؛ ماده فعالی است که در مسکن های تایلنولی یافت می شود. نوع خاصی از مسکن است که مصرف آن در دوران بارداری بی خطر است. استامینوفن، اغلب در مواردی استفاده می شود که شما از سردرد، درد مفاصل یا بدن درد یا درد گلو رنج می برید. این دارو معمولا در طول سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری ایمن تلقی می شود.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی: (NSAIDs)
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا NSAIDs معمولا شامل مسکن های ذیل می شوند:
آسپرین:
یکی از ترکیبات فعال در آسپرین، سالیسیلیک اسید است که می تواند برای جنین تان بسیار خطرناک باشد. در دوران بارداری مصرف آسپرین توصیه نمی شود چون می تواند اثرات مضری بر شما و جنینتان وارد کند. زایمان زودرس و خونریزی شدید در حین زایمان، دلیل اصلی دیگری برای جلوگیری از مصرف آسپرین در دوران بارداری است. آسپرین همچنین می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد پلاکت تان شود و سبب خونریزی شما و جنین تان گردد. تنها در موارد نادر، پزشک ممکن است این دارو را برایتان تجویز کند تا دردتان درمان شود. یا اینکه مصرف این دارو؛ بستگی به این دارد که یک وضعیت پزشکی دیگری در دوران بارداری خود داشته باشید و از آن رنج ببرید. پره اکلامپسی بارداری یکی از بیماری هایی است که ممکن است برای کنترل آن نیاز به آسپرین داشته باشید، در این بیماری خطر لخته شدن خون ممکن است تهدیدتان کند.
مورتین:
به احتمال زیاد مصرف مورتین یا ایبوپروفن؛ تنها در سه ماهه اول یا دوم بارداری ایمن تلقی می شود. دقت کنید که قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید. هم چنین شما نباید در سه ماهه سوم بارداری از این دارو مصرف کنید چرا که موجب خونریزی در حین زایمان می شود.
آلیو:
به احتمال زیاد مصرف آلیو یا ناپروکسن؛ تنها در سه ماهه اول یا دوم بارداری ایمن تلقی می شود. دقت کنید که قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید. هم چنین شما نباید در سه ماهه سوم بارداری خود این دارو را مصرف کنید چرا که موجب خونریزی حین زایمان می شود.
داروهای مسکن تجویزی:
رایج ترین شکل مسکن تجویزی به عنوان هروئین (مواد مخدر) شناخته می شود. انواع داروهای مسکن از گیاه خشخاش مشتق می شوند. داروهای مسکن تجویزی یا هروئین؛ تحت عنوان مواد مخدر نیز شناخته می شوند که جزء ترکیبات تحت کنترل اند؛ به این معنی که باید آن ها را طبق دوز تجویزی شان مصرف کنید. در صورتیکه، نسخه پزشکی مناسبی برای خرید و یا مصرف چنین داروهایی نداشته باشید، کارتان غیر قانونی است چرا که این داروها، زیر گروه مواد مخدرند.
- مواد مخدر به شدت قوی هستند و تاثیر عمیقی در فرد دارند. آن ها عمدتا به هنگام تروما و یا درد حاد به کار می روند، از جمله دردی که ممکن است ناشی از آسیب، سردرد میگرن شدید و یا نوعی جراحی باشد.
- داروهای تجویز شده برای استفاده در دوران بارداری خیلی قوی هستند و هیچ اطلاعات پزشکی یا علمی وجود ندارد که از مصرف آن در طی این ماه ها پشتیبانی کند.
- خطرات متعددی در ارتباط با مصرف داروهای تجویز شده در حین بارداری وجود دارد. برخی از رایج ترین خطرها عبارتند از سقط جنین، زایمان زودرس و یا حتی تولد جنین مرده.
- در صورتی که موفق به زایمان نیز باشید، نوزادتان در معرض خطر ابتلا به برخی شرایط دیگر زمان تولد قرار خواهد گرفت. برخی از این مشکلات که کودک شما در زمان تولد می تواند با آن روبرو شود، وزن کم هنگام تولد و خواب آلودگی بیش از حد است که ممکن است مانع تغذیه کودک و حتی بروز مشکل تنفسی در وی شود.
در ادامه برخی از رایج ترین داروهای تجویزی در دسترس آورده شده است که بسته به نام های تجاری شان، در انواع و فرم های مختلفی بسته بندی می شوند.
- کدئین (در بعضی از ایالت ها، بدون نسخه پزشک نیز در دسترس است اما نباید در دوران بارداری مصرف شود).
- اکسی کانتین/کونتین (که به عنوان اکسی کدون نیز شناخته می شود).
- پرکوست (که به عنوان اکسی کدون نیز شناخته می شود).
- روکسانول (که به عنوان مورفین نیز شناخته می شود).
- دمرول (که به عنوان مپریدین نیز شناخته می شود).
- دوراجسیک (که به عنوان فنتانیل نیز شناخته می شود).
- ویکودین (که به عنوان هیدروکودون نیز شناخته می شود).
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است یکی از داروهای مسکن مذکور را برایتان تجویز کند؛ در حالیکه مصرف آن در دوران بارداری خطرناک است. اگر از شرایط جدی رنج می برید که با داروهای عادی برطرف نمی شود، پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند که از این داروها مصرف کنید.
چگونه داروهای مسکن بر جنین تان تاثیر می گذارند؟
یکی از مهم ترین عواملی که در تاثیر پذیری جنین تان از داروها؛ در دوران بارداری نقش ایفا می کند، زمانی- سه ماهه ای- است که آن دارو را مصرف می کنید. داروهایی وجود دارند که برخلاف سه ماهه سوم بارداری، می توانید در طول سه ماهه اول و دوم مصرف شان کنید. از طرف دیگر، داروهایی وجود دارند که نباید در طول سه ماهه اول بارداری مصرف شان کنید، اما بعدا (سه ماهه دوم و سوم) می توانید آن ها را به طور ایمن مصرف کنید.
در ادامه نگاهی اجمالی داریم بر روند رشد جنین و چگونگی تاثیر داروها در مراحل رشدی او:
مصرف دارو در سه ماهه اول بارداری:
- یکی از مهم ترین سه ماهه ها، سه ماهه اول بارداری شماست و برخی از شرایط و خطرات بزرگی نوزاد متولد نشده تان را تهدید می کند. سه ماهه اول زمانی است که جنین تان به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
- در طی این مدت، تمام اندام های مهم بدن کودک شروع به رشد می کنند.
- زمانی که در سه ماهه اول بارداری خود دارویی مصرف می کنید، این دارو می تواند به طور مستقیم بر رشد جنینتان تاثیر بگذارد. چنین تاثیری می تواند منجر به مشکلات جدی در نوزادتان شود، که ممکن است شامل نقص های مادرزادی و یا حتی ناهنجاری های مادرزادی باشد.
- در صورتی که تاثیر دارو بر کودکتان بیش از حد شدید باشد، می تواند منجر به سقط جنین تان نیز بشود.
مصرف دارو در سه ماهه دوم بارداری:
- مصرف دارو در سه ماهه دوم بارداری نیز خطرناک است و می تواند به سیستم عصبی جنین تان آسیب برساند.
- همچنین، مصرف دارو در سه ماهه دوم می تواند باعث تداخل در رشد کلی کودک به دنیا نیامده و در نتیحه وزن کم هنگام تولد در وی شود.
- در اغلب موارد، پزشک اظهار می دارد که سه ماهه دوم، امن ترین دوره برای مصرف داروست چون آسیب کمتری به نوزاد متولد نشده تان می رساند.
مصرف دارو در سه ماهه سوم بارداری:
- داروهای بسیار زیادی وجود دارند که اگر آن ها را در سومین یا آخرین ماه بارداری تان مصرف کنید، می توانند به طور بالقوه خطرناک باشند.
- چنین داروهایی می توانند باعث مشکلات مختلفی در نوزاد متولد نشده شما شوند، از جمله مشکلات تنفسی بعد از تولد.
- زمانی که دارو مصرف می کنید، به خصوص در سه ماهه سوم، نشانه هایی از دارو در بدن کودک شما حتی پس از تولد باقی خواهند ماند.
- نوزاد شما خیلی کوچک و حساس است و در مقایسه با شما؛ قادر به مقابله با اثرات پزشکی دارو نخواهد بود. در نتیجه، دارو می تواند منجر به مشکلات جدی در او شود.
هر دارویی که در دوران بارداری مصرف می کنید، می تواند تاثیر مستقیمی بر جنین داخل رحم تان، داشته باشد. در برخی موارد، مصرف نوع خاصی از داروها می تواند باعث انقباضات رحمی شود و یا میزان خون رسانی به نوزادتان را کاهش دهد و منجر به نگرانی های جدی سلامتی شود. در موارد دیگر مصرف داروهای خاصی در بارداری نیز ممکن است باعث تاخیر و طولانی شدن درد زایمانتان شود که ممکن است استرس زا باشد و به طور بالقوه برای جنین تان خطرناک باشد.
آیا داروهای مورد بحث در دوران بارداری خطری دارند یا خیر؟
در اغلب موارد، هیچ اطلاعات پیش بینی شده ای وجود ندارد که به شما بگوید که آیا در دوران بارداری می توانید دارویی مصرف کنید یا اینکه باید از مصرف آن کاملا اجتناب کنید.
- اکثر برندها و شرکت های دارویی؛ آزمایش بالینی یا تحقیقی بر روی زنان باردار انجام نمی دهند. آزمایش ها بر روی حیوانات انجام می شوند و نتایجی که به دست می آیند، بعضا دقیق نیستند. به همین دلیل؛ داروهای بسیار کمی وجود دارند که در دوران بارداری مجوز مصرف دارند.
- در بسیاری از موارد، داروها بر پایه اینکه چگونه زنان باردار را در طول سال ها تحت تاثیر قرار داده اند؛ ایمن یا غیر ایمن تلقی می شوند. در برخی از موارد، اثر یک دارو در طول سال ها در زنان باردار ملاحظه می شود و اگر هیچ نگرانی و یا اثر جانبی از آن دارو گزارش نشده باشد، می توان در دوران بارداری از آن استفاده کرد. در برخی موارد دیگر، اگر به طور تصادفی دارویی به زن باردار داده شود، اثرات آن نیز در تعیین این که آیا مصرف آن دارو در دوران بارداری خطری دارد یا نه، نقش ایفا می کند.
- معیارهای بالا آن معیارهایی هستند که برخی داروها را در دسته داروهای بی خطر دوران بارداری و برخی دیگر را در دسته داروهای خطرناک قرار می دهند. چنین معیارهایی در مورد داروهای تجویزی نیز مورد استفاده قرار می گیرند، اما به عنوان بهترین روش برای قضاوت در مورد ایمنی و یا اثرات پزشکی مضر داروها در دوران بارداری محسوب نمی شوند.
- دارویی که ممکن است در دوران بارداری مصرف کنید یا نکنید، تقریبا همیشه رابطه مستقیمی با عوامل دیگر خواهد داشت. پزشک شما همیشه فرد مناسبی برای تصمیم گیری درباره این است که آیا باید پیش بروید و نوع خاصی از دارو را مصرف کنید، یا اینکه کمی بیشتر تحمل کنید تا دردتان رفع شود.
- همچنین پزشک شما خطر داروی خاص را از نظر مزایا و معایب آن ارزیابی می کند و تاثیرات مثبتی که ممکن است دارو بر روی شما داشته باشد را نیز بررسی می کند؛ هم چنین تاثیرات منفی احتمالی دارو بر نوزاد متولد نشده تان را نیز ارزیابی خواهد کرد. اگر پزشک احساس کند که مزایا و اثرات داروی مصرفی بر روی شما بر اثرات جانبی احتمالی آن بر نوزادتان پیشی می گیرد، از شما می خواهد که داروی مذکور را مصرف کنید.
با این حال، اگر پزشک احساس کند که اثرات جانبی احتمالی دارو بر روی نوزادتان بر مزایا و اثراتش بر شما پیشی می گیرد، از شما می خواهد که داروی مذکور را کنار بگذارید. در چنین وضعیتی، پزشک ممکن است برخی روش های درمانی جایگزین را برایتان پیشنهاد کند که ممکن است در کنترل وضعیتتان، کمک حالتان باشد.
چند نکته مهم که باید به هنگام مصرف داروهای مسکن در دوران بارداری به خاطر داشته باشید:
اگر هم اکنون قصد مصرف داروهای تجویزی را دارید، یا هنوز به فکر مصرف دارویی برای درمان درد خود هستید، موارد زیادی وجود دارند که باید در نظر بگیرید. قبل از مصرف آن قرص، لطفا از نکات زیر اطمینان حاصل کنید و سپس تصمیم بگیرید:
- آیا در حین بارداری؛ در حال مصرف داروهای دیگری نیز می باشید؟
- آیا پزشک شما از تمام داروهایی که در دوران بارداری مصرف می کنید، آگاه است؟
- آیا پزشک شما می داند که شما در حالی مسکن تجویزی درخواست می کنید که باردارید؟ یا آیا داروساز می داند که شما در حالی درخواست مسکن دارید که باردارید؟
- آیا در بارداری به طور منظم قرص های اسید فولیک مصرف می کنید؟
ایمن ترین راه برای جلوگیری از بروز هر گونه عوارض جانبی در کودک متولد نشده خود، این است که تا جایی که ممکن است دارویی مصرف نکنید، حتی اگر مجاز به استفاده از آن دارو باشید.
در صورتی که قصد مصرف هر نوع دارویی را داشته باشید- چه داروی ضد درد و بدون تجویز و چه مسکن های تجویزی، همیشه با پزشک خود صحبت کنید.
در برخی موارد، داروهای ضد دردی که معمولا ایمن تلقی می شوند نیز می توانند برای نوزاد متولد نشده شما مضر باشند. همچنین داروهایی که به راحتی در فروشگاه ها موجود هستند برای شمایی که باردارید همیشه ایمن نیستند و ممکن است اثرات جانبی خطرناکی بر جنین تان داشته باشند.
پیش از انتخاب یک دارو- چه داروی ضد درد و چه مسکن های تجویزی- ابتدا تمام دستورالعمل ها و برچسب های هشدار آن را بخوانید. گرچه برخی از داروها ممکن است جزء داروهای بی خطر محسوب شوند، اما شما باید به دنبال هر گونه برچسب هشدار بر روی بسته آن ها باشید. این برچسب ها، می توانند نسبت به یک وضعیت پزشکی خاصی که شما از آن رنج می برید، هشدار دهند و ممکن است از تاثیر منفی دارو بر نحوه تاثیرش بر نوزاد متولد نشده شما خبر دهند. همچنین ممکن است به شما در مورد هر گونه دستورالعمل خاص و سه ماهه هایی هشدار دهند که در آن ها نباید دارویی مصرف کنید.
در حالی که بسیاری از مردم استفاده از داروهای گیاهی را برای درمان دردهای مختلف توصیه می کند، این موارد نیز همیشه بدون خطر نیستند. برخی از گیاهان نیز- همانند داروها- می توانند با سیستم شما واکنش نشان دهند و عوارض جانبی مضری برای کودک متولد نشده تان داشته باشند. حتی اگر در حال برنامه ریزی برای یک گزینه درمانی گیاهی هستید؛ ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.
اگر در دوران بارداری؛ داروی بی خطری مصرف کردید و بدنبال مصرف آن احساس ناراحتی کردید فورا مصرف آن را قطع کنید و با پزشک خود مشورت کنید. دقت کنید که نام و دوز داروی مصرفی تان را ذکر کنید.
همیشه به یاد داشته باشید که پزشک شما بهترین فردی است که در مورد بایدها و نبایدهای مصرف داروهای مسکن در دوران بارداری می تواند راهنمایی تان کند. برای اطمینان از ایمنی و اطلاعات مصرف مسکن در دوران بارداری، با پزشک خود مشورت کنید، حتی اگر شما فقط نیاز داشته باشید که در مورد برخی داروهای به ظاهر بی ضرر بدون نسخه با وی صحبت کنید. در دوران بارداری در امان بمانید و با پزشک خود در تماس باشید.
آیا شما نیز احساس درد شدیدی در دوران بارداری خود داشتید و از داروهای تجویزی مصرف می کردید؟ نظر پزشک شما چه بود؟
