یک گرم پیشگیری، ارزشش از یک کیلو درمان در رابطه با سرطان پوست بیشتر است، گرچه همیشه قابل پیشگیری نیست. راه های زیادی برای پیشگیری از سرطان پوست وجود دارد، مانند دقت به ایمنی پوست در زیر نور آفتاب، مراقبت حین کار با مواد شیمیایی، آزمایش آب مصرفی، استفاده از رژیم غذایی سالم و دیگر عوامل قابل کنترل. تشخیص زودهنگام سرطان پوست نیازمند درک نشانه ها و علائم، دانستن اینکه در معرض ریسک بالا هستید یا خیر، انجام آزمایش های به صورت شخصی و مراجعه به دکتر به صورت مستمر، هست. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پوست می پردازیم.
سبک زندگی برای پیشگیری از سرطان پوست
کارهای زیادی هست که روزانه با انجام دادن آن ها، می توانید از ریسک ابتلا به سرطان پوست بکاهید. گرچه کنترلی بر روی اعمال خود درگذشته ندارید، اما نکته مهم، همین لحظه هست.
برای پیشگیری از سرطان پوست یک ضد آفتاب مؤثر انتخاب کنید
همه ضد آفتاب های فروشگاه ازنظر عملکرد یکسان نیستند و سطوح متغیری از ایمنی پوست را ارائه می دهند. اشعه های UVB و UVA خورشید به پوست آسیب زده و موجب سرطان پوست می شوند. از سال 2011 میلادی، ضد آفتاب هایی که دارای طیف وسیع محافظت هستند، باید در برابر اشعه UVA عملکرد کافی داشته باشند، گرچه درجه و مدت زمان محافظت در هر محصولی بسیار فرق می کند.
کمی وقت بگذارید و مواد تشکیل دهنده محافظ در برابر اشعه UVA رو مطالعه و در زمان انتخاب یک ضد آفتاب، به برچسب آن توجه کنید. سازمان The Environmental Working Group در آمریکا، رهنمودهایی جهت انتخاب ضد آفتاب منتشر کرده و اطلاعات این رهنمودها، شامل مواد آلرژی زا در ضد آفتاب ها و غیره می شوند.
زمانی که یک ضد آفتاب را انتخاب کردید، به صورت مناسب از آن استفاده کنید. نیم ساعت قبل از بیرون رفتن، ضد آفتاب را به صورت خود بمالید و هرچند ساعت یک بار آن را تجدید کنید (اگر در منطقه شرجی هستید و زیاد عرق می کنید، تجدید ضد آفتاب باید زودتر صورت بگیرد) و توجه کنید که تاریخ انقضا ضد آفتاب نگذشته باشد.
ضد آفتاب برای محافظت از پوست بسیار مهم است، اما انجام بسیاری از نکات دیگر موجب بالا رفتن سطح محافظت پوست می شود. نه تنها شیوع سرطان پوست بعد از عرضه ضد آفتاب به بازار بیشتر شده، بلکه برخی متخصصان پوست توصیه می کنند، برای دریافت مقدار کافی ویتامین دی، 10 تا 15 دقیقه در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.
تحقیقات محکمی دال براثر پیشگیری ضد آفتاب در برابر ملانوما (گونه مرگبار سرطان پوست) وجود ندارد، اما به هرحال استفاده از آن بهتر است.
برخی راه های دیگر برای محافظت از پوست در برابر آفتاب شامل ذیل می باشند:
- در معرض تابش آفتاب نیمروز قرار نگیریدبرای مثال، بین ساعات 11 صبح تا 2 بعدازظهر بیرون نروید؛ برخی متخصصان توصیه می کنند بین ساعات 10 صبح تا 4 بعدازظهر در معرض نور خورشید قرار نگیرید.
- لباس های محافظ بپوشید. پارچه های سفت، بهتر از پارچه های شل هستند. لباس تیره محافظت بیشتری از لباس روشن ایجاد می کند و لباس خشک از خیس نیز بهتر است. لباس های محافظ در برابر اشعه UV هم اکنون در بازار موجود هستند.
- از کلاه های لبه دار برای محافظت از سروصورت و عینک ضد آفتاب برای چشمان و پلک ها استفاده کنید.
- در سایه بنشینید یا از یک چتر استفاده کنید.
- یادتان باشد در هوای ابری نیز می توانید آفتاب سوخته شوید و بازتاب اشعه آفتاب از سطوحی مانند آب، برف و ماسه های ساحل می توانند ریسک آفتاب سوختگی را، افزایش دهند.
- از دستگاه سولاریوم خودداری کنید.
تغذیه سالم داشته باشید
در سال های اخیر، تحقیقات زیادی نقش مؤثر مواد گیاشیمیایی-مواد فعال درون گیاهان و میوه – را در پیشگیری از سرطان پوست تائید کرده اند. استفاده از تغذیه سالم، می تواند محافظتی فراتر از ضد آفتاب و دوری از آفتاب فراهم آورد.
با توجه به اینکه علم تغذیه هنوز جوان بوده و جا برای پیشرفت دارد، مواد مورد تحقیق تنها ریسک ابتلا به سرطان پوست را کاهش نمی دهد، بلکه ریسک ابتلا به بسیاری از بیماری ها را، کاهش می دهد. با توجه به علم تغذیه، به نظر می رسد تا حدودی، ضد آفتاب خوردنی است.
بنا بر یک تحقیق منتشرشده در سال 2018 و از سوی ژورنال بین المللی علوم مولکولی، این مواد گیاشیمیایی بر علیه سلول های سرطانی ملانوما و غیر ملانوما سرطان پوست، می جنگند و از نظر اقتصادی، مقرون به صرفه می باشند.
برخی از مواد گیاهی که ریسک سرطان پوست ملانوما را کاهش می دهند:
- اپی گالوکتشین-3-گالات، در چای سبز
- رسوراتول، در گوجه فرنگی و به خصوص سس آن
- کورکومین، یک ماده در زردچوبه و غذاهای حاوی خردل و کاری
- کپساسین، در فلفل دلمه ای قرمز و فلفل چیلی
- ژنیستئین، در نخود و بسیاری از فرآورده های سویا
- ایندول-3-کاربینول، در خانواده کلم ها مانند برو کلی، گل کلم و کلم سبز
- فیستئین، در خرمالو، توت فرنگی، کیوی، انبه و …
- پروآنتوسیانیدین ها، در بسیاری از توت ها، پسته ها و شکلات تلخ
- سیلیمارین، در آرتیشو
- لوتئولین، در بسیاری از گیاهان مانند مرزنگوش، مریم گلی، آویشن و تخم کرفس
- آپیژنین، در جعفری، پیاز، چای بابونه و جوانه گندم
در حین کار با مواد شیمیایی مراقب باشید
برخی مواد شیمیایی مانند قطران زغال سنگ، پارافین و آرسنیک می توانند ریسک ابتلا به سرطان پوست را، افزایش دهند. اولین قدم محافظت، آگاه شدن از مواد شیمیایی است که با آن ها، در خانه یا بیرون کار می کنید. برچسب ها را مطالعه کنید و مراتب مراقبت را رعایت کنید.
کارفرمایان باید با ارائه لیست، شمارا با تمامی مواد شیمیایی که کار می کنید، آشنا کنند. همیشه پوشیدن دستکش مهم است و ارتباطی ندارد که بر روی برچسب ماده شیمیایی، نوشته باشد که دستکش بپوشید یا نه. پوست نفوذپذیر بوده و هم می تواند درگیر سرطان شود و هم مواد سرطان زا را وارد بدن کند که در این صورت عواقب دیگری خواهد داشت.
برای پیشگیری از سرطان پوست سیگار را ترک کنید
سیگار کشیدن موجب افزایش سرطان سلول سنگفرش می شود. بی شباهت به ریسک برخی سرطان های وابسته به سیگار، ترک سیگار، ریسک ابتلا به سرطان پوست را سریعاً کاهش داده و پس از مدتی استفاده نکردن از سیگار، دقیقاً ریسک ابتلای شما، مانند فردی می شود که اصلاً سیگار مصرف نکرده است.
آزمایش ها
انجام آزمایش ها در مورد محیط اطرافتان، می تواند شما را در کاهش ریسک ابتلا به سرطان پوست یاری کند.
برای پیشگیری از سرطان پوست با مصرف آب
برخلاف آب لوله کشی شهری، آب چاه آزمایش های اجباری را طی نمی کند و می تواند به آرسنیک آلوده باشد.
دانشمندان در فکر تغییر سطح تحمل بدن توسط آرسنیک هستند، زیرا تحقیق منتشرشده در سال 2015 میلادی، اشاره بر ارتباط احتمالی سرطان پوست و آرسنیک درون آب، حتی در محدوده قابل قبول، دارد.
سطح ویتامین دی
محافظت از پوست در برابر آفتاب مهم است. سرطان پوست در نواحی از پوست که در معرض نور آفتاب قرار ندارند نیز رخ می دهد و اجتناب از نور خورشید، موجب کمبود ویتامین دی و افزایش ریسک ابتلا به سرطان پوست و بسیاری از سرطان های دیگر می شود.
تحقیقات در مورد استراتژی ضد سرطان ویتامین دی، قطعی نیست. اگر دچار کمبود ویتامین دی هستید، استفاده از آن در کنار دیگر استراتژی های پیشگیری، بدون ضرر هست.
دریافت ویتامین دی تنها به وسیله تغذیه مشکل است. باید در زمان های محدود معرض نور آفتاب قرار بگیرد تا ویتامین دی ساخته شود (ویتامین دی در پوست و پس از تابش نور آفتاب ساخته می شود و در بدن بیشتر تا یک ویتامین، نقش یک هورمون را دارد).
خوشبختانه، یک آزمایش خون ساده می تواند سطح ویتامین دی شمارا مشخص کند. بیشتر آمریکایی ها، سطح ویتامین دی بدنشان کافی است. درصورتی که سطح ویتامین دی بدن شما پایین باشد، پزشک شما راهکارهایی را ارائه خواهد داد. یادتان نرود، عدد سطح ویتامین دی خود را، از پزشک سؤال کنید.
با توجه به وب سایت Mayo Clinic، سطح ویتامین دی کافی بین 30 تا 80 است، اما برخی از محققان اعتقاددارند سطح 50 به بالا، برای پیشگیری از سرطان بهتر است.
اگر از مکمل ویتامین دی استفاده می کنید، یادتان باشد مصرف زیادی این ویتامین، می تواند منجر به سنگ کلیه های دردناک شود.
آزمایش های پوست
پیش بینی سرطان پوست، بسیار بهتر از برخی سرطان های دیگر است. یکی از دلایل آن، مشهود بودن علامات این نوع سرطان بر روی پوست و تشخیص زودهنگام و در مرحله درمان پذیر هست، البته، بررسی پوستتان به صورت مداوم، مهم است.
پزشکان دید حرفه ای دارند، اما هرکسی همیشه به متخصص پوست مراجعه نمی کند و کسی هم مانند شخص خودتان، نمی تواند بیشتر نگران سلامتی باشد. به دلیل اینکه افراد از هر نژاد، با هر رنگ پوست و سن، می توانند مبتلا به سرطان پوست شوند، بنابراین بررسی پوست به صورت مداوم، ایده خوبی است.
رهنمودهای آزمایش پوست با توجه به هر سازمان، متفاوت هست.
انجمن سرطان آمریکا، انجمن مراقبت های پوست و آکادمی درماتولوژی آمریکا، بررسی پوست توسط خود را، ماهیانه توصیه می کنند.
سازمان کارگروه خدمات پیشگیرانه در آمریکا، با توجه به نگرانی های پیش آمده در مورد اسکارهای غیرضروری مربوط به یافته های اشتباه، چنین آزمایش های غربالگری را توصیه نمی کند.
چگونه پوست را خودتان بررسی کنید؟
بررسی پوست خود، آسان و سریع بوده و به لوازم و تجهیزات خاصی نیاز ندارد. همه لوازمی که نیاز دارید شامل یک آینه تمام قد، یک آینه دستی، یک شانه و نور کافی هست. در طی بررسی پوست خود، در صورت دیده شدن لکه یا جوش، به الگو، محل و سایز آن دقت کنید تا در صورت تغییر، سریعاً متوجه آن بشوید.
توجه داشته باشید برخی توده های سرطانی، در هر قسمتی از بدن می توانند پدیدار شوند، حتی قسمت هایی که در معرض تابش نور آفتاب نیستند و برخی از سرطان های پوست اصلاً ارتباطی با تابش نور آفتاب ندارند.
دستورالعمل بررسی:
بعد از حمام، سروصورت خود را بررسی کنید. برای بررسی ناحیه هایی که در دید نیستند، از هر دو آینه استفاده کنید. از شانه برای کنار زدن موها و بررسی کف سرتان استفاده کنید. گوش ها، زیر چانه و گردن را فراموش نکنید.
پشت و روی دست ها، ناخن ها و میان انگشتان را، بررسی کنید.
ساعد ها، بازوهای بالایی، زیر بغل، سینه و شکم را بررسی کنید. خانم ها باید پوست زیر سینه هایشان را بررسی کنند.
بنشینید و ران ها، ساق ها، پشت و رو پا، انگشتان پا و ناخن ها را بررسی کنید.
با استفاده از آینه دستی، ماهیچه ساق پا، پشت ران ها، ستون فقرات، باسن، ناحیه تناسلی و پشت گردن را بررسی کنید. دقت کافی به خرج دهید.
اگر مشتاق باشید، شخصی می تواند در انجام این بررسی کمک کند.
پیشگیری از سرطان پوست با غربالگری
هیچ رهنمود یکسانی در مورد ملاقات پزشک یا متخصص پوست، برای آزمایش پوست معمولی، بدون چند استثنا وجود ندارد:
انجمن درماتولوژی آمریکا، به افراد بالای 50 سال یا مبتلا سندروم Dysplastic Nevus یا دارای سابقه ملانوما های متعدد، آزمایش های مستمر توسط پزشک را، توصیه می کند.
با دکتر در مورد برنامه ریزی، بر پایه فاکتورهای به خصوص ریسک شما، مشورت کنید.
آن هایی که در میانگین ریسک هستند، می توانند از پزشکشان درخواست آزمایش TCE(total cutaneous exam) در معاینه های سالانه کنند. چشم پزشکان، متخصصین زنان یا حتی دندان پزشک ها می توانند پوست شمارا، آزمایش کنند.
برای آن افراد که تحت ریسک بالایی هستند، مراجعه های مستمر به متخصص پوست، عاقلانه هست. یک تحقیق در سال 2016 میلادی، نشان داد، متخصصین پوست ازنظر حساسیت (احتمال پیدا کردن مورد سرطان) و دقت (قابلیت تشخیص اینکه چه کسی سرطان ندارد) در تشخیص ملانوما، بهتر عمل می کنند.
اگر در تشخیص پوست توسط خود یا مراجعه به دکتر مشکل دارید، می توانید از تست های تشخیصی جهانی استفاده کنید. برای مثال، می توانید از تست SPOTme متعلق به آکادمی درماتولوژی آمریکا استفاده کنید. یک بررسی به این شیوه، تنها 10 دقیقه زمان می برد و شامل آزمایش خون یا دیگر رویه های تهاجمی نمی شود. از سال 1985، آکادمی درماتولوژی آمریکا، دو میلیون غربالگری منتشر کرده و بیشتر از 185000 مورد مشکوک را شناسایی کرده است.
اگر آکادمی درماتولوژی آمریکا، برنامه ای در ناحیه شما ندارد، انجمن سرطان پوست به صورت جهانی و در 50 شهر، اسپانسر برنامه ها می شود. در این برنامه ها شرکت کنید و به صورت رایگان از آزمایش کامل غربالگری توسط متخصص پوست، بهره مند شوید.
پیشگیری از سرطان پوست
پیشگیری از شرایطی که منجر به سرطان پوست می شود یا شمارا از ریسک بالای آن دور می کند، می تواند اصل پیشگیری در استراتژی برخی افراد باشد.
ضایعات پیش سرطانی پوست
برخی از بیماری های پوستی مانند Actinic Keratosis، پیش سرطانی هستند. درمان این بیماری ها، می تواند از ریسک سرطانی شدن آن های پیشگیری کند. این بیماری با شیوه های مختلفی مانند، جراحی فریز، کورتاژ (خراش دادن آن ها) یا تجویز کرم های نسخه ای.
پیشگیری شیمی درمانی
ممکن است برای افرادی که دارای ریسک بسیار بالای ابتلا هستند، داروهایی تجویز شود. در تحقیقات نشان داده شده که داروهای Accutane و (Soriatane (acitretin، تعداد سلول های سرطانی بازال را، در سندروم basal cell nevus و بیماری ژنتیکی زرودرما پیگمنتوزوم، کاهش می دهند، همچنین داروی (Erivedge (vismodegib نیز مؤثر است.
داروی Accutane، وقوع سرطان سلول سنگفرش را، در افراد مبتلا به زرودرما پیگمنتوزوم، کاهش می دهد.