تنگی نفس در خواب و سلامت دهان و دندان چه ارتباطی با هم دارند؟مشکلات خواب، مانند خروپف کردن و بی خوابی نشانه هایی از اختلال خواب به نام آپنه خواب (تنگی نفس) هستند. تنگی نفس می تواند به مشکلات دهانی و دندانی منجر شده و هم چنین مشکلات دهان و دندان می توانند باعث تنگی نفس در خواب شود. در مورد ارتباط بین تنفس در خواب و سلامت دهان و دندان خود این مقاله از بخش دندانپزشکی و بیماری های دکتر سلام را بخوانید.
تنگی نفس در خواب چیست؟
طبق گفته آکادمی خواب آمریکا، تنگی نفس یک اختلال خواب بسیار شایع است که ۲۵ میلیون بزرگسال آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده است. این با وقفه های تنفسی تکرار شونده در طول چرخه های خواب مشخص می شود. تنگی نفس ناشی از فروپاشی بافت مربوط به ماهیچه های راه تنفسی ضعیف، زبان بزرگ، اضافه وزن، یا دیگر فاکتورهای ریسکی هستند. تنگی نفس از رسیدن اکسیژن به ریه ها جلوگیری می کند.
از آنجا که تنگی نفس در چرخه خواب اختلال ایجاد می کند، این موضوع سبب اختلال در مصرف انرژی و عملکرد ذهنی می شود و بر سلامت طولانی مدت فرد تاثیر می گذارد. تنگی نفس هوازی و تنگی نفس عصبی می تواند مهلک و کشنده باشد چون می تواند سبب افت اکسیژن، افزایش فشار خون و فشار قلب شود.
علایم رایج تنگی نفس در خواب شامل موارد زیر است:
- کاهش تنفس و تنگی نفس شدید
- خرناس و خروپف های مکرر و بلند
- با دهان باز نفس کشیدن حین خواب و یا نفس نفس زدن
- خواب آلودگی روزانه و خستگی
- کاهش توجه و تمرکز فرد
- فراموشی و آلزایمر
- خشک شدن دهان و سردرد هنگام بیدار شدن
- شب ادراری (که اغلب در طول شب بیدار می شوند تا ادرار کنند)
- اختلال عملکرد جنسی و یا کاهش میل جنسی
علاوه بر موارد بالا، علائم آن در زنان عبارتند از اضطراب، افسردگی، بی خوابی و اختلالات مختلف خواب مانند بیدار شدن های مکرر و از خواب پریدن. کودکان ممکن است با بیماری آسم، بیش فعالی، خیس کردن و نجس کردن تخت هنگام خواب درگیر شوند و مشکلاتی در عملکرد آکادمیک و تحصیلی خود پیدا کنند.
عامل مهم و اصلی تنگی نفس هنگام خواب، اضافه وزن، سابقه خانوادگی و خروپف کردن می باشد. البته این مسئله در آقایان نیز بیشتر از خانم ها دیده می شود. عوامل خطرناک و ریسک پذیر دیگرعبارتند از:
- بیش از ۴۰ سال سن داشته باشید
- یائسه شده باشید
- گردن بزرگ داشته باشید
- لوزه بزرگ یا زبان بزرگ داشته باشید
- استخوان فک تان کوچک باشد
- مشکلات سینوسی داشته باشید
ارتباط آن با سلامت دهان و دندان
خواب خوب و باکیفیت شما را سالم نگه می دارد و تنفس بد، زخم دهان، رشد و پیشرفت بیماری های پریودنتال یا اطراف دهان و دندان را کاهش می دهد. هم چنین مشکلات دندانی مربوط به تنگی نفس شامل اختلالات دندان قروچه و تنفس از راه دهان به وجود می آید.
استخوان فک:
شواهد حاکی از آن است که اختلالات استخوان گیجگاهی و تنگی نفس، دست به دست هم داده و با هم در ارتباط هستند. استخوان گیجگاهی فک پایینی را به فک بالایی متصل می کند. شما دو مفصل گیجگاهی دارید، یکی دریک طرف صورتتان و آن یکی در طرف دیگر.
علائم اختلال استخوان گیجگاهی عبارتند از:
- درد فک
- درد سر، گردن و شانه ها
- مشکلات جویدن
- مفاصل فکی که صدای کلیک و یا صدای خرد کردن می دهند
- فک قفل شده (ناتوانی در باز یا بستن دهان برای مدت زمانی بلند)
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در ژورنال تحقیقات دندان پزشکی گزارش شد، نشان داد افرادی که بیشتر به تنگی نفس دچار می شوند (براساس فاکتورهای خطرناک و ریسکی)نیز سه برابر بیشتر از اختلالات استخوان گیجگاهی رنج می برند. این مطالعه همچنین افرادی را کشف کرد که با دو یا چند نشانه تنگی نفس در خواب خود بدون توجه به سن، نژاد، سابقه سیگار کشیدن یا وزن خود ۷۳ درصد ریسک بالاتری نسبت به بقیه داشتند.
دندان قروچه:
دندان قروچه به طور ساده یک نام فانتزی برای ساییدن دندان ها و یا چفت کردن فک است. در حالی که در هر زمانی ممکن است اتفاق بیفتد، اغلب در حالی رخ می دهد که فرد در خواب است. دندان قروچه اثرات منفی بر روی خواب شما دارد، از جمله کاهش انرژی ؛خسته بیدار شدن، سردرد، درد گردن و درد جمجمه یا فک.
تحقیقات انجام شده از Journal of Oral Facial بیان می کند که دندان قروچه ممکن است تا ۳۱ درصد از افراد بزرگ سال را تحت تاثیر قرار دهد، و حداقل یک چهارم آن ها ممکن است به تنگی نفس دچار شوند.
دندان قروچه به عنوان اختلال مرتبط به خواب در نظر گرفته می شود زیرا باعث حرکت ناخواسته فک در طول خواب می شود. این امکان وجود دارد که حتی ممکن است ندانید که آیا از دندان قروچه رنج می برید یا خیر، اما دندان پزشک می تواند با یک جلسه معاینه ی شما به این قضیه پی ببرد.
این نشانه ها می توانند شامل دندان های شل و یا لق شده، سطوح فرسوده ی دندانی و دندان های ساییده شده و دندان شکسته باشند. اگر دندان پزشک این نشانه ها را تشخیص داد، ممکن است در مورد درد عضلانی در سر، گردن، صورت، فک و همچنین خشکی دهان، لب ها و گلو درزمان های بیداری از فرد سوال کند.
تنفس از راه دهان:
تنگی نفس باعث می شود فرد از طریق دهان نفس بکشد (تنفس دهانی). تنفس از راه دهان منجر به پوسیدگی دندان ها می شود و به خشکلی دهان و لب ها می انجامد. پیامدهای دیگر دهان خشک، پلاک، زخم های دهانی، ورم و التهاب لثه و بیماری دهان و دندان است.
طبق تحقیقات گزارش شده در مجله جامعه هندی بیماری ها، بیماریهای دهان و دندان حدود ۶۲.۳ درصد از افراد مبتلا به تنگی نفس،و بیماری ورم و التهاب لثه ۳۴.۱ درصد از افراد با تنگی نفس را تحت تاثیر قرار می دهد.
تنگی نفس در خواب کودکان:
طبق گفته انجمن تنگی نفس خواب آمریکا،حدود ۴ درصد از کودکان سنین دو تا هشت سال، تنگی نفس دارند. تنگی نفس در دوران کودکی همراه با بسیاری از خطرات بهداشتی از جمله ریسک سلامت دهانی همراه است که اغلب نادیده گرفته می شود.
مشکلات خواب در کودکان به طور معمول شامل تنفس دهانی است که می تواند مشکلات جدی دندان و لثه را ایجاد کند. تحقیقات گزارش شده در ژورنال پزشکی خواب دندان پزشکی، ارتباط بین مشکلات خواب دوران کودکی و مشکلات دندانی از جمله پوسیدگی ها و بیماری های دهان و دندان را بررسی کرده است.
محققان از طریق آزمون های دندان پزشکی کودکان مبتلا به اختلالات خواب، سه بار از بروز کرم خوردگی دندان ها و همچنین فضاهای عمیق تر ایجاد شده توسط لثه های ملتهب جلوگیری کردند. آن ها همچنین از خونریزی لثه؛درد دندان؛زخم های دهانی و هم چنین حساسیت بیشتری رنج می بردند.
باید به دنبال چه چیزی بگردید؟
برخی از نشانه های تنگی نفس، مربوط به مشکلات دندانی هستند. علائم دندان و دهان که در بزرگسالان و کودکان هر دو دیده می شوند عبارتند از:
- دندان ها را به هم می فشرد یا به شدت به هم می سابد، گاهی آنقدر بلند این کار را انجام می دهد که همسر یا هم اتاقی خود را از خواب بیدار می کند.
- سفتی و درد در مفاصل فک
- به خاطر جویدن یا گاز گرفتن قسمت داخلی گونه ها لکه های زخم مانندی روی آن ها تشکیل می شود.
- سردردهای شدید که از استخوان گیجگاهی شروع می شوند.
حتما در مورد علایم فوق با دندان پزشک خود صحبت کنید. او می تواند راه هایی برای برطرف کردن این موارد پیشنهاد کند. پزشک معالج شما می تواند تشخیص دهد که آیا علائم شما به تنگی نفس مرتبط است یا سایر اختلالات خواب در شکل گیری این مسائل دخیل بوده اند.
درمان تنگی نفس در خواب
دندان پزشک شما ممکن است به مشکلات دندانی در ارتباط با تنگی نفس تان توجه کند و به شما توصیه کند که با پزشک خود تماس بگیرید. تنگی نفس معمولا توسط پزشکی تشخیص داده می شود که اقدامات اصلاحی مانند ماشین CPAP را پیشنهاد می کند.
دندان پزشک شما می تواند به شما کمک کند تا از طریق تغییرات رفتاری از جمله بهبود کیفیت خواب، مدیریت سلامت دندان، درمان ارتودنسی برای اصلاح شکل و مشکلات آن مثل افتادن دندان، درمان دهان خشک، وغیره اقدام به برطرف کردن مشکل خود کنید و یا صحبت کردن و مشورت کردن با یک دندان پزشک به مدیریت کردن فشردن دندان هایتان و کنترل آن ها، کمک می کند.
ابزارهای دهان و دندان می توانند از طریق امکانات دندان پزشکی به کار گرفته شود و هم چنین می توانند بسیار گران قیمت باشند، اما این ابزار تغییراتی در زندگی شما به وجود می آورند و می توانند به طور چشمگیری کیفیت خواب شما را بهبود بخشند وآن را ارتقا دهند و مشکلات دندانی شما را کاهش دهند. گزینه های بیشتری برای ابزارهای دهان و دندان وجود دارد که به صورت آنلاین قابل دسترسی و خرید بوده و ارزان ترنیز هستند. دقت کنید که پیش از خرید در این مورد با دندان پزشک خود صحبت کنید
نکته پایانی:
اختلالات خواب ازهمه لحاظ روی سلامتی تاثیر می گذارند و خواب خوب برای احساس طراوت و شادی کردن، انرژی، سلامت جسمانی و ذهنی شما مهم است و می تواند باعث شود احساس خستگی نکنید. اگر نگران هستید که ممکن است تنگی نفس داشته باشید، با پزشک خود در مورد انجام آزمایشات مربوطه و پیدا کردن علل مشکل خواب تان صحبت کنید و درصدد حل آن برآیید. مطمئن شوید که از همه گزینه های درمان موجود، از جمله دستگاه های CPAP و وسایل دندان پزشکی، برای مشخص کردن این که بهترین درمان برای موقعیت منحصر به فرد شما چه می باشد، سوال کنید و جواب را دریابید.
