آیا می دانید شایع ترین بیماری های چشم بیماری های چشم کدامند؟ وقتی پای نشانه ها و علائم بیماری چشم به میان می آید، اکثر مردم، چشمان خود را بر روی این واقعیت می بندند. بررسی های اخیر نشان داده است که تقریبا نیمی از مردم آمریکا (47%)، بیشتر از اینکه نگران از دست دادن حافظه یا ناتوانی در راه رفتن و شنیدن خود باشند، نگران بینایی خود هستند. با این حال تقریبا 30% از آنها اعتراف کرده اند که چشم هایشان را معاینه نمی کنند. در این مقاله از بخش چشم و چشم پزشکی دکتر سلام به بررسی انواع بیماری های چشم می پردازیم.
آناتومی چشم
آناتومی چشم پیچیده است. ساختارهای اصلی چشم عبارتند از:
- قرنیه: بافت شفاف جلوی کره چشم
- عنبیه: قسمت رنگی چشم اطراف مردمک
- مردمک: یک روزنه سیاه در عنبیه که مقدار نور وارد شده به درون چشم را تنظیم می کند
- عدسی: یک دایره شفاف و کوچک درون چشم که در متمرکز کردن پرتو های نور بر روی شبکیه نقش دارد.
- شبکیه : یک پرده در پشت چشم است که به نور حساس است و پیام های الکتریکی را از طریق عصب بینایی به مغز منتقل می کند.
- ماکولا : یک ناحیه مرکزی کوچک در شبکیه که به ما اجازه می دهد که جزئیات را واضح تر و دقیق تر ببینیم.
- عصب بینایی : رابط بین کره چشم و مغز است و امواج الکتریکی ایجاد شده توسط شبکیه را به قشر بینایی مغز منتقل می کند.
- زجاجیه: مایع ژله مانند شفافی که داخل کره چشم را پر می کند
گلوکوم (آب سیاه) یکی از بیماری های چشم
گلوکوم گروهی از بیماری های چشمی است که بر اثر بالا رفتن فشار داخل چشم ایجاد می شود. بالا رفتن فشار داخل چشم، بر روی اعصاب بینایی تاثیر می گذارد و ممکن است باعث از دست رفتن بینایی شود گلوکوم به دو دسته تقسیم می شود: گلوکوم با زاویه باز (شایع ترین نوع گلوکوم که معمولا بدون درد است ) یا گلوکوم با زاویه بسته (که اغلب به طور ناگهانی اتفاق می افتد و همراه با درد و قرمزی چشم است رخ می دهد)
در مراحل اولیه، گلوکوم اغلب دارای هیچ گونه علائمی نیست. اما با گذشت زمان، بینایی را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث بروز آسیب دائمی می شود. پیشرفت گلوکوم را می توان با قطره های چشم، درمان های لیزر یا عمل جراحی، کم و یا متوقف کرد، بنابراین تشخیص زود هنگام این بیماری مهم است. افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم، سالخوردگان و نژاد آفریقایی – آمریکایی در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
آب مروارید یکی از بیماری های چشم
آب مروارید باعث کدر شدن عدسی چشم می شود و بدون درد است که باعث تار شدن بینایی می شود و با بالا رفتن سن، به آرامی پیشرفت می کند (اکثر افرادی که سن زیادی دارند، تغییرات آب مروارید مانندی را در قرنیه خود دارند). از دیگر علل بروز آب مروارید می توان به دیابت، وارد شدن آسیب، مصرف برخی از داروها و قرار گرفتن بیش از حد در نور فرا بنفش اشاره کرد.
پزشک در حین انجام معاینات معمول چشم، آب مروارید را نیز تشخیص دهد. درمان آب مروارید شامل استفاده از عینک، لنز های بزرگ کننده و یا عمل جراحی است. با عمل جراحی، عدسی کدر برداشته می شود و یک لنز مصنوعی جایگزین آن می شود. درباره نیاز داشتن به عمل جراحی و خطرات مربوط به آن باید با چشم پزشک خود مشورت کنید.
تخریب لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)
دژنراسیون ماکولا وابسته به سن، یک بیماری چشمی است که در هر سنی اتفاق می افتد و معمولا بعد از 60 سالگی شروع شده و به تدریج باعث تخریب ماکولا می شود. ماکولا بخش مرکزی شبکیه است و به تمرکز کمک می کند. این بیماری، به ندرت باعث کوری کامل می شود، زیرا فقط مرکز دید را تحت تاثیر قرار می دهد.
دژنراسیون ماکولا وابسته به سن بر دو نوع است: خشک و مرطوب. در نوع مرطوب آن، عروق خونی غیر عادی، در پشت شبکیه چشم شروع به رشد می کنند، باعث تراوش خون و مایع می شوند و دید مرکزی را از بین می برد که ممکن است خیلی سریع این اتفاقات بیفتد. در نوع خشک، سلول های حساس به نور در ماکولا به آرامی، در هم شکسته و تجزیه شده و باعث می شود تا دید مرکزی، در طول زمان کاهش پیدا کند.
پارگی شبکیه
پارگی شبکیه هنگامی اتفاق می افتد که شبکیه چشم (بافت پشت چشم) از ساختارهای زیرین خودش جدا می شود. افزایش مایع پشت شبکیه، عامل جدا شدن شبکیه از پشت چشم است. پارگی شبکیه اغلب بدون درد است و علائمی که ممکن است مورد توجه باشند عبارتند از جرقه های نور در میدان بینایی، نقاط شناور در میدان بینایی و یا حالتی مانند کشیده شدن یک پرده بر روی میدان دید.
عوامل خطر پارگی شبکیه عبارتند از نزدیک بینی در سن 25 تا 50 سال و یا پس از جراحی آب مروارید در یک فرد سالخورده. درمان پارگی شبکیه شامل عمل جراحی است که عمدتا جراحی لیزر می باشد زیرا می تواند بینایی ناشی از پارگی شبکیه را اصلاح کند.
ورم ملتحمه (چشم صورتی) یکی از بیماری های چشم
ورم ملتحمه یا چشم صورتی، شامل قرمز شدن و التهاب بافت شفاف چشم و درون پلک ها (ورم ملتحمه) است. این حالت معمولا بر اثر عفونت های باکتریایی یا ویروسی ایجاد می شود اما ممکن است به علت مواد تحریک کننده (مواد شیمیایی، آلاینده ها یا مواد حساسیت زا) نیز باشد.
بیشترین ورم های ملتحمه عفونی، از نوع ویروسی هستند و نیازی به درمان با آنتی بیوتیک ندارند. ورم ملتحمه باکتریایی، با قطره های آنتی بیوتیک یا پمادی که پزشک تجویز می کند، درمان می شود. تخلیه پوستی، ممکن است باز شدن پلک ها را با مشکل مواجه کند. در صورت بروز این اتفاق، از کمپرس گرم و مرطوب استفاده کنید. آن را بر روی چشم ها بگذارید تا به آرامی پوسته ها برداشته شوند.
به منظور کاهش شیوع ورم ملتحمه عفونی، دستان خود را به طور مکرر بشوئید و از قطره های چشم، لوازم آرایشی، حوله دست یا حوله لباسی به طور مشترک استفاده نکنید.
عفونت بافت یووه (یوئیت)
یوئیت التهاب لایه های میانی چشم (یووه) است. یووه لایه ای از چشم است که شامل شریان ها و رگ هایی است که ساختارهای مهم بینایی را تغذیه می کنند. دلایل بروز یوئیت عبارتند از وارد شدن ضربه و آسیب به چشم، عفونت ها یا بیماری های روماتولوژیک یا التهابی که بر روی بخش های دیگر بدن نیز تاثیر می گذارد. نشانه اصلی یوئیت، درد در کره چشم است. چشم ها به رنگ قرمز (سرخ و متورم) در می آیند و ممکن است متوجه تاری دید، حساسیت به نور و یا دیدن لکه هایی در چشم خود شوید.
درمان یوئیت بستگی به علت آن دارد. قطره های ضد التهابی و یا آنتی بیوتیکی در کنار داروهای ضد درد، ممکن است تجویز شوند.
آلرژی های چشم
آلرژی های شدید چشمی ممکن است باعث آسیب دیدن چشم ها شده و بینایی را تهدید کنند. آلرژی باعث التهاب مزمن می شود و ممکن است به قرنیه، آسیب دائمی برساند. علل آلرژی چشم معمولا به دلیل آلرژی فصلی،حساسیت به مواد و لوازم آرایشی یا داروها و یا گرد و غبار باشد. قطره های چشمی حاوی آنتی هیستامین یا مواد ضد انعقاد، معمولا مفید هستند. اگر این داروها، موثر نبودند یا درد، ترشح یا قرمزی چشم را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
گل مژه یکی از بیماری های چشم
عفونت غدد چربی در پایه مژه ها باعث بروز گل مژه می شود و به صورت یک جوش قرمز بزرگ بر روی لبه پلک دیده می شود. علایم گل مژه عبارتست از درد، حساسیت، قرمزی و تورم به همراه یک جوش کوچک چرکی. کره چشم نیز ممکن است احساس سوزش داشته باشد و یا اینطور به نظر می رسد که چیزی باعث خراش و تورم کره چشم شده است. درمان گل مژه شامل کمپرس آب گرم به مدت ۱۰ دقیقه و تا ۶ بار در روز است. اگر گل مژه سر باز کرده و چرک را بیرون بدهد، باید به آرامی با آب و صابون آن را تمیز کنید. این پارگی معمولا منجر به خوب شدن گل مژه می شود. اگر گل مژه خیلی بزرگ و دردناک است و یا بر روی دید شما تاثیر می گذارد، به پزشک خود مراجعه کنید.
کراتوکونوس (قوز قرنیه)
قرنیه سطح شفافی است که جلوی کره چشم را می پوشاند و به طور معمول صاف و گرد است. ضعف ساختار قرنیه، منجر به فشار داخل چشم می شود که باعث ایجاد برآمدگی و انحنای غیرطبیعی چشم میشود. به قرنیه برآمده و مخروطی شکل، قوز قرنیه (کراتوکونوس) می گویند. تغییر در شکل قرنیه، حتی با استفاده از عینک یا لنز های تماسی، تمرکز چشم را با مشکل مواجه می کند. قوز قرنیه (کراتوکونوس) در حین اعمال برخی از جراحی های چشم، ممکن است عوارضی را ایجاد کند. درمان قوز قرنیه، شامل استفاده از لنزهای سخت یا پیوند قرنیه است.
بلفاریت (التهاب لبه پلک چشم) یکی از بیماری های چشم
بلفاریت، التهاب لبه پلک های چشم است. التهاب را می توان بر روی پلک بیرونی (قدامی ) یا داخلی (خلفی ) مشاهده کرد و علائمی مانند سوزش، خارش، تورم، پوسته شدن لبه پلک ها، وجود زخم های کوچک بر روی پلک ها، پارگی و یا تاری دید را به دنبال دارد. علل شایع این بیماری، مشکلات مربوط به غدد چربی در لبه پلک ها،عفونت ها و یا سایر بیماری های پوستی است. درمان بلفاریت، رعایت بهداشت خوب پلک ها می باشد که شامل تمیز کردن مکرر پلک ها و مالیدن ملایم چشم ها با استفاده از مخلوط آب و شامپو بچه می باشد. در موارد شدیدتر، ممکن است مصرف آنتی بیوتیک یا استروئید مورد نیاز باشد.
شالازیون (کیست لبه پلک چشم)
شالازیون که با عناوین کیست میبومیا، کیست تارسال یا گرانولومای ملتحمه نیز شناخته می شود، التهاب غده کوچکی در لبه پلک است. غدد باز، بسته شده و غده متورم می شود. شالازیون، با کمپرس گرم درمان می شود، هرچند که در موارد بسیار نادر، ممکن است به مصرف آنتی بیوتیک نیاز باشد. اگر شالازیون شدید شود، باعث بروز تغییراتی در دید می شود و یا اگر مزمن شود، ممکن است با عمل جراحی برداشته شود.
زخم قرنیه یکی از بیماری های چشم
زخم قرنیه یک زخم کوچک در قسمت جلویی کره چشم است که معمولا بر اثر عفونت ایجاد می شود. باکتری ها، ویروس ها یا قارچ ها می توانند منجر به بروز زخم قرنیه شوند. افرادی که لنزهای تماسی استفاده می کنند، بیشتر در معرض خطر زخم های قرنیه هستند زیرا عامل عفونی ممکن است در پشت لنز گیر کند. علائم زخم قرنیه عبارتند از درد، قرمزی شدید، حساسیت چشم مانند وجود یک خراشیدگی یا وجود چیزی در چشم، حساسیت به نور و تار شدن دید. اگر به داشتن زخم قرنیه مشکوک هستید و یا علائم از زخم قرنیه دارید و از لنز های تماسی استفاده می کنید، بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید. آنتی بیوتیکهای قوی و داروهای ضد درد، درمانی برای این نوع بیماری هستند.
رتینوپاتی دیابتی
افراد مبتلا به دیابت، اغلب با رگ های خونی سراسر بدن خود مشکل دارند و چشم نیز از این امر مستثنی نیست. یکی از عوارض و پیچیدگی های دیابت، رتینوپاتی دیابتی است که بر روی رگ های خونی پشت چشم و بر روی شبکیه اثر می گذارد.
دو نوع رتینوپاتی دیابتی وجود دارد:
رتینوپاتی غیر پرولیفراتیو (زمینه ای)، خیلی شدید نیست که ممکن است باعث خونریزی در شبکیه شود و ترشح خون یا سرم باعث به وجود آمدن یک شبکیه مرطوب شود.
رتینوپاتی پرولیفراتیو (تکثیری)، که از این نوع شدیدتر این عارضه می باشد که در آن، رگ های خونی غیر طبیعی در شبکیه شروع به رشد می کنند. این رگ ها ممکن است باعث خونریزی در داخل زجاجیه چشم (قسمت ژل مانند و شفاف در مرکز چشم) شوند و مشکلات بینایی را به وجود بیاورند.
با لیزر می توان این بیماری را درمان کرد اما احتمال اینکه آسیب دائمی به چشم وارد شود، وجود دارد. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به رتینوپاتی دیابتی، کنترل قند خون و داشتن یک زندگی سالم (کاهش وزن، محدودیت های غذایی و انجام تمرینات ورزشی ) است.
استرابیسم (انحراف چشم) یکی از بیماری های چشم
انحراف چشم (استرابیسم) حالتی است که در آن هر دو چشم به یک جهت نگاه نمی کنند. یک چشم ممکن است مسیر متفاوتی را نسبت به چشم دیگر دنبال کند که این حالت، باعث ایجاد گسیختگی بین چشم ها می شود. کودکانی که با این اختلال متولد می شوند ممكن است با کاهش بینایی در یک چشم (آمبلیوپی) مواجه شوند. درمان استرابیسم شامل قرار دادن یک محافظ چشم بر روی چشم قوی تر، ورزش های مربوط به چشم و احتمالا جراحی است.
شناورهای چشم
شناورهای چشم ناشی از تغییرات سن و پیری در قسمت زجاجیه چشم هستند و بر اثر پیری به وجود می آیند. اگر با چندین شناور چشم یا شناورهای همراه با درد روبرو هستید، به چشم پزشک خود مراجعه کنید. به طور کلی شناورها باعث نابینایی نمی شوند و غالبا بدون ضرر هستند. هیچ نوع درمان قطعی برای شناورها وجود ندارد، زیرا اکثر آنها در طول زمان ناپدید می شوند و یا کمتر مورد توجه قرار می گیرند.
دوربینی
دوربینی، یعنی سخت شدن تمرکز بر روی روی اشیائی که در فاصله نزدیک هستند. این بیماری بسیار شایع است و شیوع آن با افزایش سن، بیشتر می شود. این بیماری بر اثر صاف شدن غیر طبیعی قرنیه ایجاد می شود و باعث می شود که نور بر روی شبکیه چشم، متمرکز نشود. برای اصلاح دوربینی می توان از عینک، لنزهای تماسی یا جراحی استفاده کرد.
نزدیک بینی یکی از بیماری های چشم
نزدیک بینی باعث می شود که افراد نتوانند اشیای دور را ببینند، اگرچه که اشیایی که در نزدیکی و اطرافشان وجود دارد را می توانند به وضوح ببینند. این حالت بر اثر انحنای بیش از حد قرنیه ایجاد می شود و باعث بروز مشکلاتی در زمینه تمرکز بر روی شبکیه می شود. نزدیک بینی بسیار رایج است و به راحتی با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی اصلاح می شود.
آستیگماتیسم
یکی دیگر از علل رایج مشکلات بینایی، آستیگماتیسم است که در این حالت، به علت شکل نامنظم قرنیه، تصاویر محو و تار دیده می شوند. آستیگماتیسم به عنوان بخشی از روند پیری، بر روی بسیاری از افراد تاثیر می گذارد. این وضعیت با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی انکساری چشم با لیزر درمان می شود.
کوررنگی
رنگ هایی که ما می بینیم، نتیجه چگونگی تفسیر طول موج های مختلف نور، توسط چشم ها و همچنین مغز ما است. افراد مبتلا به کور رنگی، در دیدن بعضی از رنگ های خاص دچار مشکل می شوند، که معمولا شامل رنگ های قرمز، سبز و آبی می شوند. کوررنگی به علت عدم وجود و یا بد عمل کردن سلول های حساس به رنگ واقع در شبکیه چشم به وجد می آید. بیشتر اوقات این مساله ژنتیکی است (افراد با آن متولد می شوند ) اما همچنین می تواند ناشی از پیری، بیماری، وارد شدن ضربه به چشم و یا مصرف دارو های خاص باشد. اگر علت کوررنگی، ژنتیکی باشد، قابل اصلاح نیست ولی این امکان وجود دارد که افراد را برای سازگاری با تفسیر رنگ ها، تحت آموزش قرار بگیرند. در مواردی، کوررنگی ممکن است قابل درمان باشد.
کنترل کردن سلامت چشم
برای حفظ بینایی خود، از چشمانتان مراقبت کنید. برای پیشگیری از آسیب، همیشه از محافظ چشم استفاده کنید و با زدن عینک آفتابی، از چشمان خود در برابر اشعه فرا بنفش، محافظت کنید. افرادی که بیشتر از 40 سال سن دارند، باید هر دو سال یک بار، و افرادی که بالای 60 سال سن دارند، باید هر سال، برای معاینه چشم هایشان، به چشم پزشک مراجعه کنند. سلامت چشم هایتان را کنترل کنید. در صورت بروز هرگونه از این اختلالات، با چشم پزشک خود تماس بگیرید.
