سرطان روده نوعی سرطان است که اغلب در روده بزرگ (کولون) آغاز می شود که بخش نهایی دستگاه گوارش است. سرطان روده معمولا بر روی افراد مسن اثر می گذارد، هرچند که در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. بیشتر موارد سرطان روده بزرگ از تومورهای کوچک و غیر خوش خیم به نام پولیپ هایی که در داخل کولون شکل می گیرد آغاز می شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ ها می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به برررسی سرطان روده می پردازیم.
رشد پولیپ ها در سرطان روده
پولیپ ها ممکن است کوچک باشند و علائم کمتری را بروز دهند. به همین علت، پزشکان توصیه می کنند آزمایش های غربالگری منظم برای کمک به پیشگیری از سرطان روده بزرگ را انجام دهید تا پولیپ قبل از تبدیل شدن به سرطان روده شناسایی شود.
در صورت پیشرفت سرطان روده بزرگ، درمان های زیادی در دسترس هستند که می توان برای کنترل آن انجام داد، از جمله جراحی، پرتودرمانی و درمان های دارویی مانند شیمی درمانی، درمان های هدفمند و ایمن درمانی.
سرطان روده بزرگ گاهی با عنوان سرطان کولورکتال نیز شناخته می شود. این اصطلاحی است که از ترکیب سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم که از راست روده شروع می شود، درست شده است.
علائم سرطان روده
علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ عبارتند از:
- تغییر مداوم در عادات های روده شما، از جمله اسهال یا یبوست، یا تغییر مداوم در مدفوع شما
- خونریزی رکتال یا وجود خون در مدفوع شما
- ناراحتی مکرر شكم، مانند گرفتگی، نفخ یا درد
- احساس اینکه روده شما کاملا خالی نشده است
- ضعف یا خستگی
- کاهش وزن نامعلوم
بسیاری از افرادی که به به سرطان روده بزرگ مبتلا می شوند، هیچ گونه علائمی را در مراحل اولیه بیماری نشان نمی دهند. زمانی که علائم ظاهر می شوند، بسته به اندازه و مکان سرطان در روده بزرگ شما، با یکدیگر متفاوت خواهند بود.
چه وقت باید به پزشک مراجعه کنید
اگر متوجه علائم پایداری شدید که باعث نگرانی شما می شوند، با پزشک خود یک قرار ملاقات بگذارید. در مورد زمان شروع غربالگری سرطان روده بزرگ، با پزشک خود صحبت کنید. به طور کلی توصیه می شود که غربالگری سرطان روده بزرگ در حدود سن 50 سالگی شروع شود در صورتی که عوامل خطر دیگری مانند سابقه خانوادگی بیماری را داشته باشید، پزشک شما ممکن است غربالگری های مکرر یا زودتر از موعد مقرر را توصیه کند.
علل بروز سرطان روده بزرگ
پزشکان دلایل بروز سرطان روده بزرگ را نمی دانند. به طور کلی، سرطان روده بزرگ هنگامی اتفاق می افتد که سلول های سالم در روده بزرگ تغییرات یا جهش های را در DNA خود ایجاد می کنند. سلول DNA شامل مجموعه ای از دستورالعمل ها می باشد که به سلول می گوید که چه کاری را باید انجام دهد.
سلول های سالم رشد می کنند و به صورت منظم تقسیم می شوند تا بدن شما به طور طبیعی عملکردش را حفظ کند. اما هنگامی که DNA سلول آسیب می بیند و سرطانی می شود، سلول ها همچنان به تقسیم شدن خود ادامه می دهند، حتی زمانی که سلول های جدید مورد نیاز نیستند. با تجمع سلول ها، تومور را تشکیل می شود.
با گذشت زمان، سلول های سرطانی رشد می کنند و به بافت طبیعی بدن نفوذ کرده و باعث تخریب آن می شوند. سلول های سرطانی می توانند به قسمت های دیگر بدن نیز حرکت(متاستاز) کنند.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهند عبارتند از:
سن بالا
سرطان روده بزرگ در هر سنی تشخیص داده می شود، اما اکثریت افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ بالای 50 سال سن دارند. میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد زیر 50 سال نیز افزایش یافته است، اما پزشکان واقعا نمی دادند که دلیل آن چیست.
نژاد آفریقایی-آمریکایی
آفریقایی-آمریکایی ها بیشتر از نژاد های دیگر، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند.
سابقه شخصی سرطان کولورکتال یا پولیپ ها
اگر قبلا سرطان روده بزرگ یا پولیپ های غیر سرطانی روده بزرگ را داشته اید، در آینده خطر ابتلای شما به سرطان روده بزرگ افزایش خواهد یافت.
سرطان روده با شرایط التهاب روده
بیماری التهاب مزمن روده ، مانند کولیت زخمی و بیماری کرون، می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
سندرم های ارثی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند
برخی از جهش های ژنتیکی از نسل های خانواده شما عبور می کنند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را به میزان قابل توجهی افزایش می دهند. فقط یک درصد کمی از سرطان های روده بزرگ با ژن های ارثی ارتباط دارند. شایع ترین سندرم های ارثی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ می شوند، عبارتند از پولیپس آدنوماتوس فامیلی(FAP )و سرطان کولورکتال غیر پولیپسی ارثی که به عنوان سندرم لینچ نیز شناخته می شود.
سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ
اگر شما با کسانی که به سرطان روده بزرگ مبتلا هستند، نسبت خونی داشته باشید، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارید. اگر بیش از یک عضو خانواده شما دارای سرطان روده بزرگ یا سرطان رکتوم باشد، خطر لبتلای شما به این بیماری، حتی بیشتر هم می شود.
رژیم غذایی با فیبر کم و چربی بالا
سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم ممکن است با یک رژیم معمولی غربی که فیبر کم و چربی و کالری زیاد دارد، همراه باشد. تحقیقات در این زمینه نتایج متفاوتی را در بر داشته است. بعضی از مطالعات خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افرادی که رژیم غذایی با گوشت قرمز و گوشت فرآوری دارند، افزایش می دهد.
شیوه زندگی آرام و غیرفعال
افرادی که غیر فعال هستند، بیشتر احتمال دارد که به سرطان روده بزرگ مبتلا شوند. فعالیت بدنی منظم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت یا افرادی که نسبت به انسولین، مقاومت دارند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند.
چاقی
افرادی که چاق هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند و نسبت به کسانی که وزن طبیعی دارند، خطرمرگ ناشی از سرطان روده بزرگ، در این افراد، بیشتر است.
سیگار کشیدن
افرادی که سیگار می کشند ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
نوشیدنی های الکلی
استفاده از نوشیدنی های الکلی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
پرتو درمانی برای سرطان
پرتو درمانی برای شکم و برای درمان سرطان های قبلی، خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهد.
پیشگیری از سرطان روده بزرگ
غربالگری سرطان روده بزرگ
پزشکان توصیه می کنند که افراد با خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ، در حدود سن 50 سالگی، تحت غربالگری سرطان روده بزرگ باید قرار بگیرند. اما افرادی که با خطر بیشتری مواجه هستند، مانند افرادی که سابقه فامیلی سرطان روده بزرگ دارند، باید غربالگری را زودتر انجام دهند.
چندین گزینه غربالگری وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در مورد انتخاب های خود را با پزشک خود مشورت کنید، و با یکدیگر می توانید تصمیم بگیرید که کدام آزمایش برای شما مناسب است.
تغییرات شیوه و سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
شما می توانید اقدامات خود را به منظور کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با تغییراتی در زندگی روزمره خود انجام دهید. مراحل زیر را انجام دهید:
خوردن میوه ها، سبزیجات و غلات کامل
میوه ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها هستند که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند. انواع میوه ها و سبزیجات را انتخاب کنید تا انواع ویتامین ها و مواد مغذی را دریافت کنید.
سیگار نکشید
با پزشک خود در مورد راه های ترک سیگار صحبت کنید، زیرا ممکن است برای شما مفید باشد.
بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید
سعی کنید بیشتر روزهای هفته، حداقل به مدت 30 دقیقه ورزش کنید. اگر فرد غیر فعالی هستید، ورزش کردن را به آرامی شروع کنید و به تدریج آن را تا 30 دقیقه افزایش دهید. همچنین قبل از شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید.
داشتن و حفظ وزن سالم
اگر وزن مناسب و سالمی دارید ، با ترکیب یک رژیم غذایی سالم و ورزش روزانه، وزن خود را حفظ کنید. اگر باید وزن خود را کم کنید، از پزشک خود درباره روش های سالم کاهش وزن و رسیدن به هدف خود سوال کنید.هدف، کاهش تدریجی وزن، با افزایش انجام تمرینات ورزشی و کاهش تعداد کالری است که می خورید.
پیشگیری از سرطان روده بزرگ برای افرادی که دارای خطر بالای ابتلا به این بیماری هستند
برخی از داروها برای کاهش خطر ابتلا به پولیپ یا سرطان روده بزرگ وجود دارند. به عنوان مثال، طبق برخی شواهد، مصرف مداوم آسپرین یا داروهای مشابه، ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ را کاهش می دهند اما میزان دوز مصرفی و مدت زمان درمان مشخص نیست.مصرف روزانه آسپرین، بابرخی خطرات و عوارض جانبی همراه است، از جمله خونریزی های دستگاه گوارش.
این گزینه ها به طور کلی برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند، توصیه می شود. شواهد کافی وجود دارد که این داروها برای افرادی که در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند، توصیه نمی شود.
اگر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در شما زیاد است، در مورد عوامل خطر خود، با پزشک تان صحبت کنید تا مشخص شود که آیا مصرف داروهای پیشگیرانه برای شما بدون خطر هستند یا خیر.
تشخیص سرطان روده بزرگ
غربالگری برای سرطان روده بزرگ
پزشکان، آزمایشات غربالگری خاصی را برای افراد سالم بدون نشانه یا نشانه ، به منظور جستجوی علائمی از سرطان روده بزرگ یا پولیپ های غیر سرطانی روده بزرگ، توصیه می کنند. پی بردن به سرطان روده در اولین مرحله آن، بزرگترین شانس برای درمان را فراهم می کند. غربالگری نشان داده است که کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
به طور کلی پزشکان توصیه می کنند افرادی که در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند، باید غربالگری را در حدود 50 سالگی آغاز کنند. اما افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، مانند افراد با سابقه فامیلی سرطان روده بزرگ یا افرادی با نژاد آفریقایی- آمریکایی, باید غربالگری را زودتر انجام دهند.
گزینه های غربالگری زیادی وجود دارند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.درباره گزینه های خود با پزشک تان مشورت کنیدو با یکدیگر تصمیم بگیرید که انجام دادن کدام آزمایش برای شما مناسب است. در صورت انجام عمل کولونوسکوپی برای غربالگری،پولیپ ها را می توان در حین انجام عمل و قبل از اینکه سرطانی شوند، از بین برد.
تشخیص سرطان روده بزرگ با کولونوسکوپی
کولونوسکوپی با استفاده از یک لوله بلند، انعطاف پذیر و باریک که به یک دوربین فیلمبرداری و مانیتور متصل است، برای مشاهده کامل روده انجام میشود. اگر منطقه مشکوکی یافت شود، پزشک می تواند با رد کردن ابزار جراحی از طریق لوله، نمونه های بافتی ( بیوپسی ) را برای تجزیه و تحلیل و برداشتن پولیپ، بردارد.
آزمایش خون
هیچ آزمایش خون نمی تواند به شما بگوید که اگر سرطان روده دارید. اما پزشک شما ممکن است خون شما را برای سرنخ هایی درباره سلامت کلی شما، مانند آزمایش کلیه و کبد، آزمایش کند.
در صورت وجود سرطان روده، هیچ آزمایش خونی نمی تواند آنرا تشخیص دهد و به شما بگوید که به این بیماری مبتلا هستید. اما پزشک شما ممکن است خون شما را برای داشتن مدارکی درباره سلامت کلی شما، مانند آزمایش کلیه و عملکرد کبد، مورد آزمایش قرار دهد.
پزشک شما همچنین می تواند خون را برای یک نوع ماده شیمیایی که گاهی اوقات توسط سرطان روده بزرگ (آنتی ژن کارسینوآمبرونیک یا CEA) تولید می شود، آزمایش کند. در طول این زمان ، میزان CEA در خون شما ممکن است به پزشک کمک کند تا بیماری و اینکه آیا سرطان شما به درمان پاسخ می دهد یا خیر را تشخیص دهد.
تعیین میزان پیشرفت سرطان
با تشخیص سرطان روده بزرگ، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین میزان (مرحله) پیشرفت سرطان شما توصیه کند. مرحله بندی بیماری، به تعیین اینکه کدام درمان برای شما مناسب است، کمک می کند.
آزمایش های مرحله بندی ممکن است شامل روش های تصویربرداری مانند CT، اسکن شکمی، لگن و قفسه سینه باشد.مرحله سرطان شما ممکن است به طور کامل تا بعد از جراحی سرطان روده بزرگ، تعیین نشود.
مراحل سرطان روده بزرگ را با اعداد رومی که از 0 تا 4 می باشد، نشلن می دهند. پائین ترین مرحله نشان دهنده وجود سرطان در پوشش سطحی روده می باشد. در مرحله چهارم ، سرطان پیشرفت کرده است و به سایر نقاط بدن نیز گسترش یافته است.
بیشتر بدانید: تشخیص و درمان مرحله چهارم سرطان روده
درمان سرطان روده
این که کدام درمان بیشتر به شما کمک می کند بستگی به وضعیت خاص شما از جمله محل سرطان، مرحله آن و دیگر شرایط سلامتی شما دارد. درمان سرطان روده بزرگ معمولا شامل جراحی برای برداشتن سرطان است. سایر روش های درمانی دیگر مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز ممکن است توصیه شود.
طیف وسیعی از درمان ها برای افراد مبتلا به سرطان روده و رکتوم وجود دارد که شامل شیمی درمانی، اتمونوتراپی، پرتو درمانی، درمان هدفمند و انواع مختلفی از اعمال جراحی از جمله عمل جراحی حداقل تهاجمی و جراحی روباتیک.
جراحی سرطان روده بزرگ مرحله اول
اگر سرطان روده بزرگ شما بسیار کوچک است، پزشک ممکن است یک روش جراحی تهاجمی را پیشنهاد کند، مانند:
حذف پولیپ ها در طول کولونوسکوپی (پلیپکتومی)
اگر سرطان شما کوچک، موضعی و کاملا درون یک پولیپ و در مراحل اولیه باشد، ممکن است پزشک بتواند در طول کولونوسکوپی آن را کاملا بردارد.
برداشتن مخاطی آندوسکوپی
پولیپ های بزرگتر و مقدار کمی از پوشش داخلی روده بزرگ، ممکن است با استفاده از ابزار خاصی در طول عمل کولونوسکوپی برداشته شوند این روش، جراحی برداشتن مخاطی آندوسکوپی نام دارد.
جراحی حداقل تهاجمی (جراحی لاپاروسکوپی)
پولیپ هایی که در طول عمل کولونوسکوپی قابل برداشتن نیستند ممکن است با استفاده از جراحی لاپاروسکوپی قابل برداشتن باشند. در این روش، جراح، از طریق ایجاد چند برش کوچک در دیواره شکم، و با وارد کردن ابزارهایی که به دوربین متصل هستند، روده بزرگ را بر روی یک مانیتور نمایش می دهند و عمل جراحی را انجام می دهند.جراح همچنین نمونه هایی از غدد لنفاوی در ناحیه سرطانی را بر می دارد.
جراحی سرطان روده پیشرفته
اگر سرطان در داخل روده بزرگ شروع به رشد کرده باشد، جراح ممکن است توصیه های زیر را به شما ارائه دهد:
کالکتومی جزئی
در طی این روش جراحی، جراح بخشی از روده بزرگ سرطانی را همراه با کناره ای از بافت نرم در هر دو طرف سرطان را بر میدارد.جراح اغلب می تواند بخش های سالم روده بزرگ یا مقعد را دوباره به یکدیگر وصل کند. این روش معمولا با یک روش حداقل تهاجمی (لاپاراسکوپی) انجام می شود.
جراحی به منظور خارج شدن مواد زائد از بدن
وقتی امکان وصل مجدد بخش های سالم روده بزرگ یا راست روده وجود نداشته باشد، ممکن است به یک کیسه استومی نیاز داشته باشید. این جراحی شامل ایجاد یک سوراخ در دیواره شکم و بخشی از روده باقی مانده برای خروج مدفوع می باشد.
گاهی اوقات کیسه استومی موقتی است و به روده بزرگ یا رکتوم این اجازه را می دهد تا بعد از عمل جراحی التیام پیدا کنند. در برخی موارد ، کیسه کلستومی ممکن است دائمی باشد.
حذف گره لنفاوی
گره های لنفاوی معمولا در طول عمل جراحی سرطان روده بزرگ برداشته می شوند تا از نظر سرطانی بودن مورد آزمایش قرار بگیرند.
جراحی برای سرطان پیشرفته
اگر سرطان شما بسیار پیشرفته باشد یا سلامت کلی شما بسیار ضعیف باشد، جراح ممکن است یک عمل جراحی را برای رفع انسداد روده بزرگ یا سایر شرایط و برای بهبود علائم توصیه کند. این عمل جراحی برای درمان سرطان انجام نمی گیرد ، بلکه به منظور تسکین علائم و نشانه هایی مانند انسداد، خونریزی یا درد است.
در موارد خاص که سرطان تنها به کبد یا ریه گسترش پیدا می کند ولی سلامت کلی شما خوب است، پزشک ممکن است عمل جراحی یا سایر درمان های موضعی را برای از بین بردن سرطان پیشنهاد کند. شیمی درمانی ممکن است قبل یا بعد از این نوع روش جراحی استفاده شود. این باعث می شود که فرصتی فراهم شود تا در طولانی مدت از سرطان رهایی پیدا کنید.
شیمی درمانی
از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. اگر وسعت سرطان زیاد است یا به گره های لنفاوی گسترش یافته است، شیمی درمانی برای سرطان روده بزرگ معمولا بعد از عمل جراحی انجام می گیرد. به همین ترتیب شیمی درمانی می تواند هر سلول سرطانی باقی مانده در بدن را از بین ببرد و به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
شیمی درمانی ممکن است قبل از عمل جراحی و به منظور خرد کردن سلول های سرطانی استفاده شود تا راحت تر برداشته شوند.
از شیمی درمانی همچنین می توان برای از بین بردن علائم سرطان روده بزرگ که با عمل جراحی نمی توانند برداشته شود و یا به سایر نقاط بدن گسترش یافته است، استفاده شود.گاهی اوقات شیمی درمانی با پرتودرمانی ترکیب می شود.
پرتو درمانی
پرتو درمانی با استفاده از منابع انرژی قدرتمند مانند اشعه ایکس و پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی ممکن است برای خرد کردن سلول های سرطانی به منظور راحت تر خارج کردن این سلول ها از بدن، مورد استفاده قرار بگیرد.
زمانی که از جراحی برای درمان استفاده نشود، پرتودرمانی برای از بین بردن علائمی مانند درد مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی اوقات پرتو درمانی با شیمی درمانی ترکیب می شود.
درمان دارویی هدفمند
درمان های دارویی هدفمند بر روی اختلالات خاصی که در سلول های سرطانی وجود دارند، تمرکز می کنند. با مسدود کردن این اختلالات، درمان های دارویی هدفمند می توانند باعث مرگ سلول های سرطانی شوند.
داروهای هدفمند معمولا با شیمی درمانی ترکیب می شوند. داروهای هدفمند به طور معمول برای افرادی که به سرطان روده بزرگ پیشرفته مبتلا هستند، ناربرد دارند.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن شما ممکن است برای مبارزه به سلول های سرطان شما حمله نکند، زیرا سلول های سرطانی پروتئین هایی را تولید می کنند که باعث می شود سلول های سیستم ایمنی، نتوانند سلول های سرطانی را تشخیص دهند. ایمونوتراپی در این فرآیند، مداخله می کند.
ایمونوتراپی معمولا برای درمان سرطان پیشرفته روده بزرگ استفاده می شود. پزشک،سلول های سرطانی را مورد آزمایش قرار می دهد تا ببینید که آیا به این درمان پاسخ می دهند یا خیر.
پرتو درمانی پروتون
یکی از جدیدترین درمان های پرتو درمانی، پرتو درمانی پروتون است که برای کودکان، افراد بزرگسال و کسانی که به سرطان اندام های حیاتی و ساختاری بدن مبتلا هستند، می تواند مفید باشد.
مراقبت های حمایتی ( تسکین دهنده موقتی )
تسکین دهنده های موقت، مراقبت های ویژه پزشکی و تخصصی هستند که بر تسکین درد و سایر علائم بیماری های جدی تمرکز می کنند. تسکین دهنده های موقت، یک تیم متشکل از پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان آموزش دیده هستند که با شما، خانواده و سایر پزشکان شما همکاری می کنند تا از شما حمایت و پشتیبانی کرده و نوعی مکمل برای مراقبت های در حال پیشرفت شما هستند.
هدف از این برنامه، بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان و خانواده های آنها می باشد. این نوع مراقبت در کنار دیگر درمان هایی که دریافت می کنید، به شما ارائه می شود. ارائه تسکین دهنده های موقت در کنار سایر درمان ها، باعث می شود که افراد مبتلا به سرطان احساس بهتر و زندگی طولانی تری داشته باشند.
آیا می دانید مردان بیشتر در معرض خطر سرطان روده هستند؟ آیا با علائم سرطان روده بزرگ در مردان آشنایی دارید؟ اگر شما یا نزدیکانتان از این بیماری رنج می برید، تجربیات و پیشنهادات خود را با دیگر کاربران دکتر سلام به اشتراک بگذارید.
