در مورد بیماری تب مالت چه می دانید؟ آیا با علائم این بیماری عفونی آشنایی دارید؟ فکر می کنید تنها افرادی که در حیوانات خانگی دارند ممکن است به این بیماری دچار شوند یا همه افراد در خطر هستند؟ در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری تب مالت می پردازیم و راه های درمان آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
تب مالت چیست؟
تب مالت بیماری عفونی است که توسط میکروب بروسلا ایجاد می شود. این میکروب می تواند از حیوانات به انسان ها منتقل شود. میکروب بروسلا انواع مختلفی دارد. بعضی از آن ها در گاو دیده می شوند. برخی دیگر در سگ، خوک، گوسفند، بز و شتر یافت می شوند. جدیداً دانشمندان انواع مختلفی از میکروب بروسلا را در روباه و موجودات دریایی مثل خوک آبی کشف کرده اند. بروسلا در حیوانات درمانی ندارد.
تب مالت در ایالات متحده آمریکا نادر است چون در آن جا برنامه های موثری برای کنترل این بیماری در نظر گرفته اند. این بیماری در آمریکا سالانه تنها ۲۰۰ نفر را درگیر می کند. این بیماری بیشتر در بهار و تابستان دیده می شود به خصوص در مناطق زیر:
- تگزاس
- کالیفرنیا
- ویرجینیا
- فلوریدا
تب مالت خطری جدی در خیلی از قسمت های مختلف جهان تلقی می شود. این بیماری سالانه بیش از نیم میلیون قربانی در سر تا سر جهان دارد.
تاریخچه تب مالت چیست؟
تصور می شود تب مالت، اولین بار بیش از 2000 سال پیش توسط بقراط و رومی ها توصیف شده است. در سال 1887 دکتر دیوید بروس ارگانیسم ها را از بیمارانی که در جزیره مالت زندگی می کردند جدا کرد، به همین خاطر این بیماری تب مالت نام گرفت. سرانجام این بیماری به نام دکتر بروس (تب مالت) نامگذاری شد. این بیماری در سراسر جهان یافت شده است و مناطق پرخطر شامل کشورهای مدیترانه ای، آمریکای جنوبی و مرکزی، اروپای شرقی، آفریقا، آسیا، خاورمیانه و کارائیب است. خوشبختانه فقط حدود 100-200 نفر در سال در ایالت متحده به این بیماری مبتلا می شوند. کالیفرنیا و تگزاس بالاترین میزان آلودگی را دارا هستند.
گونه های بروسلا به شدت بیماری زا است و به عنوان یک سلاح بیولوژیکی مورد استفاده قرار میگیرد زیرا موجودات زنده می توانند هواسازی کنند و به راحتی از طریق استنشاق منتقل شوند.
واقعیت هایی در مورد تب مالت
تب مالت یک بیماری عفونی است که توسط باکتری های موسوم به بروسلا ایجاد می شود. این بیماری عمدتا در حیوانات مشاهده می شود و در آنان با نام عفونت زونا شناخته می شود. اما انسان نیز می تواند به این باکتری آلوده شود.
تب مالت از 2000 سال پیش وجود داشته و توصیف شده است. ارگانسیم های این بیماری در سال 1887 شناسایی شد. این بیماری در سراسر جهان وجود دارد و معمولا محدود به حیوانات است. از آنجا که باکتری های این بیماری خاصیت هواسازی دارند، به عنوان یک سلاح زیست شناختی بالقوه شناخته می شوند.
تب مالت به موجب آسیبی به نام بروسلا به وجود می آید که از طریق بریدگی در پوست انسان، از طریق غشاهای مخاطی، استنشاق، خوردن گوشت آلوده یا سایر غذاهای مشتق از حیوانات آلوده به انسان منتقل خواهد شد. این باکتری می تواند در سلول های انسانی زنده بماند و در اندام های مختلف گسترش پیدا کند.
عوامل خطرزا در این زمینه شامل نوشیدن شیر تصفیه نشده، خوردن پنیر غیر بهداشتی، ارتباط تنگاتنگ با حیوانات، (دامپزشکان و کشاورزان) و یاشکارچیان و پروسه درست کردن و فروش گوشت است. تب مالت انتقال یافته توسط گوشت و پنیر آلوده بسیار مرسوم تر است و اینکه از انسان به انسان منتقل شود، امری نادر است.
علایم اولیه تب مالت شامل تب، خستگی، تعریق، درد عضلات و مفاصل، درد در ناحیه پشت و از دست دادن اشتها است. با گذشت زمان تب ممکن است بیشتر شده و موجب آسیب به اندام ها و تورم اندام شود. ممکن است تغییرات پوستی مانند جوش و کیروبسس ایجاد شود.
ابتلا به تب مالت توسط تاریخچه پزشکی بیمار و معاینه جسمی تشخیص داده می شود و به طور قطعی با کشت باکتری از بیمار مشخص می شود. آزمایش خون نیز برای نشان دادن آنتی بادی های موجود در عفونت لازم است.
درمان تب مالت معمولا با ترکیبی از داکسی سایکلین(ویبرامایسین ، اوراسه ، آدوکسا ، آتیدوکس) و ریفامپین (ریفادین) به مدت طولانی (حدود شش تا هشت هفته) انجام می شود.
آگاهی از وجود تب مالت هرچه سریعتر باشد درمان موثر تر خواهد بود. اگر بیماری به درجه آسیب به اعضای بدن برسد درمان آن سخت تر خواهد شد. جلوگیری از تب مالت با جلوگیری از تماس با حیوانات آلوده، استفاده از شیر پاستوریزه و محصولات پنیری سالم امکان پذیر خواهد بود. در صورت لزوم به تماس پوشیدن دستکش و پوشاندن صورت نیز امکان ابتلا به تب مالت را کاهش خواهد داد.
واکسن تب مالت برای حیوانات در دسترس است تا آنان را در مقابل بیماری محافظت کند. هنوز برای انسان در رابطه با این بیماری واکسنی در دسترس نیست.
چه چیزی باعث ایجاد تب مالت می شود؟
علت تب مالت باکتریایی است. باکتری های بروسلا می توانند از طریق غشاهای مخاطی شکاف در پوست، دستگاه تنفسی، دستگاه گوارش و حتی ملتحمه چشم وارد بدن انسان شوند. متاستفانه ارگانیسم های این بیماری می توانند در انواع سلول های بدن تا مدتی طولانی زنده بمانند.
وقتی انسانی در ارتباط با یک حیوان آلوده به بروسلا یا محصولات حیوانی آغشته به این میکروب قرار گیرد در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارد. این میکروب به ندرت از یک انسان به انسانی دیگر منتقل می شود. مادران شیرده که مبتلا به این میکروبند ممکن است که این میکروب را به کودکان خود منتقل کنند. این میکروب می تواند با روابط جنسی هم منتقل شود. این باکتری می تواند از طریق راه های زیر وارد بدن شما شود:
- از طریق بریدگی های روی پوست منتقل می شود.
- وقتی در هوای آلوده نفس بکشید.
- وقتی غذا یا نوشیدنی ای مصرف کنید که به این میکروب آلوده باشد (مثل شیری که پاستوریزه نباشد).
انواع میکروب بروسلا که باعث تب مالت می شوند
چهار نوع میکروب بروسلا وجود دارد که سبب ایجاد تب مالت در انسان ها می شود:
میکروب B. melitensis:
این نوع میکروب سبب ایجاد بسیاری از انواع تب مالت در انسان ها می شود. به علاوه این نوع میکروب در گوسفند و بز یافت می شود. این نوع میکروب بیشتر در کشورهای زیر پیدا می شود:
- اسپانیا
- یونان
- آمریکای لاتین
- خاورمیانه
- هند
میکروب (B. Suis):
این عفونت در خوک یافت می شود و رایج ترین نوع تب مالت در ایالات متحده است. تب مالتی که توسط این میکروب ایجاد می شود در کالیفرنیا نیز شایع است. به علاوه در اروپا، آمریکای جنوبی و جنوب شرقی آسیا نیز رواج دارد.
میکروب (B. Canis):
عفونتی که توسط این نوع باکتری ایجاد می شود از سگ ها منتقل می شود. به علاوه در مناطق زیر یافت می شود:
- شمال، مرکز و جنوب آمریکا
- ژاپن
- اروپای مرکزی
میکروب (B. abortus):
این عفونت از دام و احشام منتقل می شود و در سر تا سر جهان وجود دارد. این میکروب به چندین کشور از جمله کشورهای اروپایی، ژاپن، اسرائیل، کانادا، استرالیا و نیوزیلند نیز وارد شده.
آیا تب مالت از سگ ها هم منتقل می شود؟
سگ ها می توانند توسط میکروب B. canis مریض شوند. برخی از کسانی که از سگ به عنوان حیوان خانگی استفاده می کردند دچار این بیماری شدند. البته این بیماری خفیف است. یکی از انواع تب مالت از گاز گرفتن سگ به انسان منتقل می شود. البته شیوع تب مالت به این روش خیلی رایج نیست. البته بسیاری از سگ هایی که ناقل این بیماری هستند این بیماری را به افراد منتقل نمی کنند. شیوع این بیماری از حیوانات به انسان ها در صورتی اتفاق می افتد که با خون یا بزاق این حیوانات در تماس باشید. به همین دلیل است که خطر ابتلا به تب مالت در دامپزشکان بیش از سایر افراد است. اگر به خاطر مصرف دارو یا بیماری خاصی سیستم ایمنی ضعیفی دارید، نباید سگ هایی که دچار این بیماری هستند را لمس کنید.
عواملی که سبب تب مالت می شوند، چه هستند؟
در آمریکا تب مالت بیشتر در میان مردان شایع است. مردانی که دچار این بیماری می شدند با دام سر و کار داشتند. تب مالت بیماری شایعی در کودکان نیست. اگر این موارد وجود داشته باشند بیشتر در معرض ابتلا به تب مالت هستید:
- نوشیدن یا خوردن محصولات لبنی غیر پاستوریزه که از گاو، بز یا سایر حیواناتی که به این میکروب آلوده اند تهیه شده باشند.
- خوردن پنیر غیر پاستوریزه، این پنیر از مناطقی همچون مدیترانه تهیه می شود.
- سفر به مناطقی که تب مالت در آن جا رایج است.
- کار کردن در جایی که با ذبح و پرورش دام سر و کار دارند.
- کار در مزرعه
تب مالت به علاوه در موارد زیر هم گزارش شده:
- شکارچیان در آمریکا
- دامپزشکانی که دام ها را با واکسن بروسلا واکسینه کرده بودند.
علائم تب مالت چه هستند؟
معمولا علائم و نشانه های این بیماری عفونی مبهم هستند و شباهت زیادی با آنفولانزا دارند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- تب (این علامت رایج ترین نشانه آن است)
- درد در ناحیه کمر
- احساس درد در تمام بدن
- اشتهای پایین و کاهش وزن
- سر درد
- تعریق فراوان
- احساس ضعف
- درد موضعی
- سرفه
معمولا ۳۰ روز پس از این که در معرض میکروب قرار گرفتید، علائم آن ظاهر می شوند. این که علائم تا چه حد وخیم باشند به این بستگی دارد که چه نوع میکروبی شما را بیمار کرده:
- میکروب ( abortus)، معمولا سبب ایجاد علائم خفیف تا شدید می شود. این میکروب معمولا فرد را برای مدت زیادی بیمار می کند.
- میکروب ( canis) ممکن است زود برطرف شود. این میکروب شبیه به B. abortus است. معمولا این میکروب سبب ایجاد اسهال و استفراغ در افراد می شود.
- میکروب ( suis) می تواند سبب ایجاد عفونت در قسمت های مختلف بدن شود.
- میکروب ( melitensis) سبب ایجاد علائم شدید و ناگهانی می شود و می تواند سبب ناتوانی در برخی از قسمت های بدن شود.
تب مالت را چگونه باید تشخیص داد؟
باید پزشک مربوطه شما را معاینه کند. ممکن است علائم زیر تشخیص داده شوند:
- التهاب کبد
- تورم غدد لنفاوی
- تورم طحال
- تب شدید
- التهاب مفاصل و درد
- جوش
برای تشخیص عفونت و مشخص کردن نوع میکروب باید تست خون دهید. تشخیص نوع میکروب به پیدا کردن منشا عفونت کمک می کند.
تب مالت چگونه درمان می شود؟
درمان این بیماری عفونی تا حدی مشکل است. اگر دچار این مشکل هستید، ممکن است که پزشکتان آنتی بیوتیک تجویز کند. آنتی بیوتیک هایی که معمولا برای درمان این بیماری عفونی استفاده می شوند شامل موارد زیر هستند:
- داکسی سایکلین
- استرپتومایسین
- سیپروفلوکساسین
- ریفامپین
- سولفامتازین
- تترا سایکلین
گاهی پزشک برای ۶ الی ۸ ساعت یک بار، داکسی سایکلین و ریفامپین را با هم تجویز می کند. معمولا باید برای پیشگیری از بازگشت بیماری، هفته ها از آنتی بیوتیک استفاده کنید. اغلب احتمال بازگشت بیماری پس از درمان، ۵ الی ۱۵ درصد است. این اتفاق معمولا در شش ماه اول درمان می افتد. گاهی درمان، هفته ها و حتی ماه ها طول می کشد. اگر این بیماری در ماه اول تشخیص داده شود و درمان شود، می توان گفت که احتمال بازگشت آن خیلی کم است.
عوارض حاصل از تب مالت چه هستند؟
این بیماری عفونی شدید می تواند سبب موارد زیر شود:
- عفونت سیستم عصبی مرکزی
- اندوکاردیت (عفونتی که دریچه های قلب را درگیر می سازد)
- التهاب کبد
این بیماری عفونی می تواند سبب ایجاد علائم ماندگار شود. این علائم شبیه به علائم سندروم خستگی مزمن هستند. این علائم می توانند سبب ناتوانی شوند. علائم این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- خستگی مفرط
- تب
- درد مفاصل
این بیماری عفونی در زنان باردار می تواند سبب موارد زیر شود:
- سقط جنین
- ایجاد مشکلاتی پس از تولد برای کودک
مرگ و میر بر اثر تب مالت خیلی رایج نیست. بسیاری از مرگ و میرهایی که به این بیماری عفونی ربط دارند، به علت اندوکاردیت هستند.
چگونه می توان از تب مالت پیشگیری کرد؟
می توان با رعایت موارد زیر از این بیماری عفونی پیشگیری کرد:
- از محصولات لبنی غیر پاستوریزه استفاده نکنید.
- اگر در جایی کار می کنید که با حیوانات سر و کار دارید از دستکش استفاده کنید.
اگر با حیوانی در تماس بودید که مبتلا به میکروب بروسلا بود، حتی اگر علائمی مشاهده نکردید با پزشک خود در این باره صحبت کنید. حداقل باید شش ماه تحت نظر پزشک باشید. هیچ واکسنی نیست که به طور موثر از این بیماری عفونی پیشگیری کند.
سوالات متداول در مورد تب مالت
عوامل خطرزای ابتلا به تب مالت چیست؟
عوامل خطرزای ابتلا به تب مالت شامل مصرف شیر یا پنیر غیر پاستوریزه، خوردن گوشت کامل پخته نشده و یا کهنه و ارتباط با حیوانات وحشی است که ممکن است شامل ارگانیسم ها باشند، است. (مانند حیوانات شکارچی) دامپزشکان، دامداران، شکارچیان و سایر افراد که در ارتباط با فرآوری حیوانات کشاورزی هستند، بیشترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند.
آیا تب مالت مسری است؟ تب مالت برای چه مدت واگیردار خواهد بود؟
طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها در آمریکا، تب مالت واگیرداری بسیار ضعیفی دارد. شیوع تب مالت از شخص به شخص بسیار نادر است. متاستفانه به راحتی ممکن است این بیماری از طریق خوردن و یا نوشیدن لبنیات غیر استاندارد و خام انتقال یابد. حتی استنشاق هوایی که توسط باکتری های این بیماری مسموم شده ممکن است از طریق غشاهای مخاطی و یا پوست باز بدن، انسان را بیمار کند.
تا زمانی که باکتری ها در حیوانات اهلی و وحشی وجود داشته باشد و از طریق فراورده های مختلف به دست انسان برسد، تب مالت مسری خواهد بود. علاوه بر این به اثبات رسیده است که این باکتری ها در شرایط مطلوب محیطی (تاریکی، درجه حرارت پایین، غلظت CO2) تا مدت زیادی زنده خواهند ماند و باعث بیماری خواهند شد.
دوره خاموش تب مالت چیست؟
دوره خاموش تب مالت (مدت زمان عفونت و ایجاد بیماری) در افراد مختلف متغییر است و دامنه آن بین پنج روز تا پنج ماه است. درحالی که تعداد کمی از بیماران این دوره را یک سال گزارش کرده اند. دوره متوسط خاموشی این بیماری دو تا چهار هفته است.
چگونه تب مالت به انسان منتقل می شود؟
متداول ترین شیوه آلودگی افراد به تب مالت خوردن یا نوشیدن لبنیات خام یا غیر استاندار است. اگر حیواناتی مانند گوسفند، بز، گاو با شتر آلوده به بروسلا باشند، شیر آنان می تواند آلوده به باکتری تب مالت شود. راه دیگری برای انتقال این بیماری به انسان استنشاق باکتری ها است. این روش بیشتر ممکن است برای افرادی که در ازمایشگاها روی ارگانیسم های بروسلا کار می کنند اتفاق بیوفتد. البته ممکن است کسانی که با گوشت نیز سرو کار دارند با استنشاق گوشت آلوده در معرض این باکتری قرار بگیرند. این باکتری همچنین می تواند از طریق خراش در پوست، یا غشاهای مخاطی نیز انتقال یابد. حیواناتی که شکار می شوند و ممکن است حاوی بروسلا باشند به شرح زیر است:
گوزنها ، گرازهای وحشی (گرگهای وحشی) ، گونه های دیگر و بیسون.
انتقال تب مالت از شخص به شخص بسیار نادر است اما ممکن است در طول رابطه حنسی، انتقال خون، انتقال اعضا و یا حتی در تماس با خون قاعدگی اتفاق بیوفتد.
علایم و نشانه های تب مالت چیست؟
تب مالت می تواند طیف گسترده ای از علایم را ایجاد کند. برخی از این علایم در ابتدای بیماری ظاهر می شوند درحالی که برخی دیگر ممکن است در یک دوره زمانی طولانی ایجاد شوند. علایم اولیه این بیماری می تواند به شرح زیر باشد:
- تب
- خستگی
- تعریق
- درد در عضلات ، مفاصل و یا شکم
- درد در کمر
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- سرفه کردن
- سردرد
- تورم غدد لنفاوی
با گذشت زمان تب با تعرق شبانه می تواند به صورت مکرر ایجاد شود. درد مفاصل ممکن است بدتر شود و تورم در اندام ها، قلب، بیضه ها، کبد و یا طحال ایجاد شود و کاهش عملکرد این اندام ها را به وجود آورد. برخی افراد ممکن است دچار مشکلات پوستی و میکروبسس (گرانولومای زیر جلدی) در پوست خود شوند. علاوه بر این بیماران ممکن است دچار خستگی مزمن، افسردگی و علایم عصبی بشوند. حدود دو تا چهار هفته (دوره نهفته) پس از قرار گرفتن در معرض بخش اول بیماری بیشتر افراد این علائم را بروز خواهند داد.
متخصصان چگونه تب مالت را درمان می کنند؟
اگرچه پزشکان عمومی می توانند تا حدود زیادی این بیماری را درمان کنند اما مشورت با متخصصان بیماری های عفونی، عصب شناسان، روماتولوژیست ها و متخصصان بیماری های برون مرزی در مورد درمان یا پیشگیری از این بیماری خالی از لطف نیست. همچنین با توجه به موقعیت بیمار شاید لازم باشد با متخصصان دیگری مانند ارولوژیست ها ، متخصص زنان و زایمان [برای بیماران باردار آلوده] مشورت شود.
پزشکان چگونه تب مالت را تشخیص می دهند؟
این بیماری توسط در معرض قرار گرفتن بیمار با عوامل آلوده کننده تشخیص داده خواهد شد. همچنین علایم بالینی بیمار نیز در تشخیص بیماری بسیار مفید است. تایید تشخیص با کشت باکتری بروسلا قابل انجام است. علاوه بر این آزمایشات سرولوژیکی برای ارگانیسم ها بر روی نمونه خون بیمار انجام خواهد گرفت. این آزمایشات به دنبال آنتی بادی های IgM –IgG انجام خواهد گرفت که بر علیه باکتری ها هدایت خواهد شد. با این حال CDC توصیه می کند که این بیماری با آزمایش آگلوتیناسیون مخصوص بروسلا تأیید شود. آگلوتیناسیون تست خاصی است که توسط یک آزمایشگاه تخصصی انجام خواهد شد. این آزمایشات به تمایز تب مالت از لپتوسپیروز ، مالاریا ، تولارمی و سایر بیماریهایی که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند ، کمک می کند.
درمان تب مالت چیست؟
طبق CDC ، داکسی سایکلین (Vibramycin ، Oracea ، Adoxa ، Atridox) و ریفامپین (Rifadin) آنتی بیوتیک های پیشنهادی هستند که به صورت ترکیبی استفاده می شوند. حداقل برای شش تا هشت هفته ارگانیسم ها توانایی زنده ماندن در بیمار آلوده را دارند. در نتیجه توصیه می شود قبل از شروع درمان طولانی مدت با آنتی بیوتیک تشخیص صحیح داده شود. افرادی که دچار سرکوب سیستم ایمنی و باردار هستند، در بیشتر موارد باید با مشورت متخصص بیماری های عفونی درمان شوند.
آیا داروهای خانگی برای درمان تب مالت وجود دارد؟
داروهای خانگی بسیاری برای تب مالت در اینترنت ذکر شده است. چند نمونه از این داروها نقره کلوئیدی ، سیر ، ادویه ای با نام Origanum syriacum ، مخلوط روغن های اساسی و بسیاری چیزهای دیگر است. شواهد علمی نشان داده است که اثربخشی این راهکارها فاقد اعتبار است. بهتر از قبل از استفاده از آنها با پزشک خود مشورت کنید.
پیش بینی از تب مالت چگونه است؟
به طور کلی ، پیش بینی از بیماری برای بیماران آلوده به بروسلا بسیار مناسب است. اگر افراد در طی چند ماه اول از شروع علائم به طور مناسب درمان شوند، خوب خواهند شد. در این صورت پزشکان قادر خواهند بود با آنتی بیوتیک آنان را درمان کنند و معمولاً به بیماری مزمن مبتلا نمی شوند. در این صورت علائم معمولاً بهبود می یابد و طی حدود دو تا شش ماه کاملاً از بین می روند. با این حال ، پیش بینی بیماری در افرادی که دچار تغییرات در اعضای بدن یا عوارضی مانند آسیب قلبی ، عصبی یا مشکلات دستگاه تناسلی ناشی از عفونت مزمن بروسلا شده اند، ضعیف است. میزان مرگ و میر برای تب مالت (حدود 0.4٪ -2٪) است.
آیا می توان از ابتلا به تب مالت جلوگیری کرد؟ آیا واکسن تب مالت وجود دارد؟
می توان از بروز احتمال ابتلا به تب مالت جلوگیری کرد یا آن را کاهش داد. روشهای ساده مانند جلوگیری از تماس با حیوانات آلوده شناخته شده ، جلوگیری از نوشیدن شیر خام یا غیر استاندارد از این دست روش ها هستند. در صورت ارتباط با حیوانات آلوده پوشیدن دستکش و یا ماسک احتمال ابتلا به تب مالت را کاهش می دهد. فراموش نکنید اگر با حیوانات یا بیماران مشکوک به این بیماری در ارتباط هستید، حتما دستکش، ماسک و لباس مخصوص بپوشید. در صورت بروز علایم مشکوک به تب مالت به پزشک مراجعه کنید.
از آنجا که تب مالت به طور عمده بیماری دام است ، واکسن هایی ایجاد شده است که برای گاو ، گوسفند و بز موثر است. متأسفانه هیچ واکسنی برای استفاده انسان موجود نیست. اما درمان آن در صورت تشخیص به موقع بسیار موثر خواهد بود و موجب رفع علایم بیماری خواهد شد. اگرچه این بیماری امروزه بسیار نادر است اما هنوز هم باید در مواجه با حیوانات و لبنیات با احتیاط رفتار کرد.
