بهترین راه برای ترک اعتیاد چیست؟ مهم نیست که چه نوع اعتیادی دارید، هر روز گویی احساس می کنید یک نبرد در پیش دارید. در نتیجه، پیدا کردن برنامه درمانی مناسب حائز اهمیت است. اگر شما برنامه درمانی درست پیدا کنید، بهبود و نجات از اعتیاد عملی و شدنی است، گرچه ممکن است احساس کنید که هیچ راهی برای نجات از اعتیاد وجود ندارد. در این مقاله از بخش روانشناسی دکتر سلام به بررسی راه هایی برای ترک اعتیاد می پردازیم.
اولین قدم مهم برای ترک اعتیاد
اولین قدم این است که کاملا مشخص و ثابت شود که شما مشکل دارید و می خواهید همه چیز متفاوت و جور دیگری باشد. وقتی توانستید با این قضیه کنار بیایید و آن را بپذیرید، راه درمان خودتان را پیدا کرده وقدم در آن گذاشتید، حتی قبل از اینکه جهت مشاوره به مرکز درمان بروید. فقط به یاد داشته باشید، همه کسانی که به سمت بهبود از اعتیاد به مواد مخدر یا الکل قدم بر می دارند، نیازهایشان هم با یکدیگر فرق می کند.
در نتیجه، آنچه که برای دوست شما جواب می دهد، الزاما در خصوص شما کارآمد نخواهد بود. در حالت ایده آل، به منظور آگاهی از گزینه های درمان انتخابی و نیز اطلاع از بهترین برنامه درمانی برای خود، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی، یک عضو قابل اعتماد خانواده و یک متخصص استفاده در زمینه مصرف مواد مخدر کار خواهید کرد.
به طور کلی، شما می خواهید از هرگونه امکانات، مشاوران و مراکز درمان که موفقیت درمان شما را تضمین می کنند، دوری کنید. اما در برخورد با فرد معتاد، تضمین درمان کار ساده و راحتی نخواهد بود. کنترل و تضمین اقدامات فرد دیگر، انتظار واقع بینانه ای نیست.
انواع درمان و ترک اعتیاد
هنگامی که صحبت درمان اعتیاد به میان می آید، شماری از گزینه های درمانی به چشم می خورد. آشنایی با انواع مختلف روشهای درمان اولین گام در تشخیص و تعیین بهترین روش یا گزینه برای شما می باشد.
درمان ترک اعتیاد وابسته به سکونت
گاهی بهترین راه برای درمان اعتیاد این است که مدت زمانی را دور از خانواده، دوستان، کار، و همچنین هر چیزی که شما را به سمت مصرف از مواد مخدر می کشد، سپری نمایید. هدف از این کار ایجاد فضایی دنج است که بتوانید فارغ از حواس پرتی های روزانه، فقط روی بهبود یافتن و بهتر شدن حالتان تمرکز نمایید.
علاوه بر این، برنامه های درمان مسکن اغلب فرصتی و جایی است که شما در آن احساس امنیت و حمایت می کنید. معمولا تیم پرسنل پزشکی هم حضور دارند که به شما کمک می کنند سم زدایی را کنترل کنید و با علائم ترک اعتیاد مقابله کنید.
به طور معمول، شما یک تیم مراقبت های بهداشتی هم در اختیار دارید که به شما کمک می کند برنامه درمانی خود را که معمولا شامل مشاوره و جلسات درمان گروهی است، ادامه دهید. آنها حتی ممکن است اعضای خانواده شما را جهت حضور در جلسه درمان خانوادگی دعوت کنند.
به طور کلی روانشناسانی که با آنها کار می کنید به شما در آشنایی و مقابله با اعتیاد و مشکلات روانی احتمالی (ناشی از اعتیاد) کمک خواهند کرد. متاسفانه، اعتیاد و مشکلات و بیماریهای مرتبط با سلامت روان مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی اغلب با هم بوجود می آیند .
در نتیجه، ممکن است بخواهید مطمئن شوید که شما را با همه عوامل موثر در بازگشت شما به اعتیاد با رفتنتان از مرکز ترک آشنا کرده اند. به طور کلی افراد مبتلا به اعتیاد چندین روز، هفته یا ماه را در مرکز درمان مسکونی سپری می کنند.
هدف کلیدی و اصلی این درمان اینست که شما عادت های سالم را توسعه و نشر دهید، مهارت های مقابله کردن را یاد بگیرید و قبل از ترک مرکز، تعهد بدهید که زندگی تازه خود را آغاز کنید این بار یک زندگی سالم و تمیز.
درمان سرپایی و تاثیر آن بر ترک اعتیاد
برای کسانی که احساس می کنند از سیستم حمایتی مطلق همسر و اعضای خانواده شان برخوردارند، درمان سرپایی می تواند بهترین گزینه درمان باشد. با این برنامه درمانی، می توانید خانه بمانید زندگیتان را بکنید و در عین حال برنامه درمانی خود را نیز ادامه دهید.
همچنین زمانی که شما به هر دلیل نمی توانید مدت زمان طولانی را دور از خانه یا محل کار سپری کنید، این نوع درمان گزینه مناسبی می تواند باشد. با درمان سرپایی، درمان شما در طول روز یا غروب صورت می گیرد، اما شما لازم نیست کنار ساعت منتظر بمانید.
بجای آن، هرروز دو تا سه ساعت را با تیم مرکز درمانی ملاقات می کنید. درمان سرپایی نیز همان تسهیلات درمانی برنامه های مسکونی را ارائه می دهد. با این وجود، به دلیل عدم سکونت در مرکز، راحت تر می توانید به سر کار و مدرسه رفتنتان ادامه دهید و همچنان روند درمان خود را پیگیری نمایید.
مطلبی که باید در اینجا یادآوری کرد اینست که خانه ای که در آن زندگی می کنید، باید محل امنی باشد. در صورت وسوسه شدید به مصرف مواد مخدر یا الکل در حین روند درمانتان ووقتی در خانه خود هستید، درمان سرپایی ممکن است جوابگو نباشد و شما ممکن است به یک گزینه درمانی دیگر نیاز پیدا کنید.
درمان روزانه / بستری شدن پاره وقت برای ترک اعتیاد
این نوع برنامه درمانی از آن جهت شبیه برنامه درمان سرپایی است که به شما این امکان را می دهد تا در منزل خود برنامه درمان را پیگیری نمایید. اما به طور کلی این برنامه به لحاظ زمانی تعهد بزرگتری را می طلبد.
تقریبا مثل یک مرکز درمان مسکونی، شما روزانه هفت تا هشت ساعت همان داروهای ضدمسمویت، حمایت در قالب مشاوره، و کناره گیری را به ترتیب دریافت و تجربه خواهید کرد. شما نیز در طول روز با پزشکان، درمانگران و روانشناسان کار می کنید.
عصرها، شما در جلسات ۱۲-گام یا کلاس های آموزش مهارت های زندگی شرکت می کنید. والدین جوانترها یا افرادی که تعهدات و مسئولیتهای دیگر هم در خانه دارند، این نوع برنامه درمانی را مفید و موثرتر می دانند.
انجمن های فعال هوشیار
اکثر اوقات، برای افرادی که با اعتياد مبارزه می کنند، سخت است که امنیت و سلامت برنامه درمان مسکونی را ترک کنند و بلافاصله به خانه بازگردند و سعی کنند تا روند ترک اعتیاد را از جایی که رها کردند، دوباره ادامه دهند. اما گاهی اوقات، به آرامی به عقب و روال قبل بر می گردند و جوامع فعال هوشیار به مردم در انجام این کار کمک می کنند.
حتی اگر احساس کنید که تغییر کردید، گاهی اوقات تمرین و کاربرد مهارت های جدیدی که یاد گرفته اید، در یک جامعه یا محیط هوشیار راحت تر است.در این وضعیت، ممکن است شما و دوستانتان در مرکز درمان سکونتی خود همچنان مایل باشید تمام تمرکز خود را بر روی حفظ هوشیاری خود بگذارید اما در یک محیط امن و سالم بدون هیچ گونه مواد مخدر یا الکل که شما را وسوسه نماید.
یکی دیگر از مزایای جوامع فعال هوشیار این است که شما می توانید ضمن حضور در جلسات منظم ۱۲-گام و نیز جلسات درمان گروهی به یادگیری مهارت های سالم زندگی کردن و مقابله ادامه دهید. این نوع ساختار گاهی اوقات به کنار گذاشتن دوستان ناباب و مسموم و ایجاد تعادل در زندگی شما کمک می کند و در آن شما یاد می گیرید که با تقاضاها و خواسته های نفسانی خود برخورد سالمی داشته باشید.
چه چیزی باعث نتیجه بخش بودن درمان ترک اعتیاد می شود؟
براساس گزارش سازمان ملی مصرف مواد مخدر، اعتیاد یک اختلال پیچیده است که می تواند عملا کلیه ابعاد زندگی فردی را درگیر نماید. از آنجا که اعتیاد پیچیده و فراگیر است، روند درمان آن هم اغلب چند -وجهی است.
بعضی از جنبه های طرح درمان شما به طور مستقیم بر اعتیاد شما به مواد مخدر یا الکل متمرکز هستند در حالی که توجه و تمرکز جنبه های دیگر به سمت کمک به شما جهت تبدیل شدن به یک عضو سازنده جامعه معطوف خواهد شد. این قبیل جنبه های طرح درمانی ممکن است شامل آموزش اشتغال و یادگیری اصول اولیه مراقبت از- خود، از جمله نحوه مقابله با موقعیت های استرس زا بدون رو آوردن به مواد مخدر یا الکل و استعمال آنهاست.
در اینجا برخی از اصول اساسی مرتبط با درمان موثر ونتیجه بخش ارائه شده است، اصولی که ممکن است بخواهید در انتخاب گزینه درمانی خود لحاظ کنید.
اعتیاد یک بیماری پیچیده اما قابل درمان است که مغز و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در نتیجه، مواد مخدر و الکل به طور کامل ساختار و عملکرد مغز افراد معتاد را تغییر می دهد. و به تبع این تغییرات اغلب دائمی و طولانی مدت بوده و پس از قطع مصرف موادمخدر توسط فرد معتاد، هم ادامه دار خواهند بود. و همین مسئله می تواند توضیحی در جواب چرایی خطر بازگشت افراد معتادی باشد که در مبارزه با اعتیاد خود بسیار تلاش و تقلا می کنند.
هنگامی که بحث درمان اعتیاد به میان می آید، یک درمان واحد برای همه جوابگو نیست. به خاطر داشته باشید که نوع درمان بسته به فرد معتاد و همچنین نوع ماده ای که فرد به آن اعتیاد پیدا کرده، متفاوت خواهد بود. در نتیجه، مطابقت و تناسب نوع درمان با نیازها و مشکلات فرد معتاد حائز اهمیت است. انجام این کار احتمال موفقیت آمیز بودن درمان فرد معتاد را نیز افزایش خواهد داد.
درمان اعتیاد باید از قبل در دسترس و موجود باشد. به منظور موفقیت آمیز بودن درمان، خدمات مورد نیاز باید در لحظه موجود باشد و به محض درخواست فردی که با اعتیاد مبارزه می کند، در دسترس وی قرار گیرد. هرگونه تاخیر در کمک رسانی به فرد معتاد، ممکن است نظر و تصمیم فرد معتاد را در خصوص ورود به برنامه درمان و آغاز آن تغییر دهد. برنامه درمان موثر به کلیت فرد می پردازد نه فقط اعتیاد وی.
افرادی که با اعتیاد مبارزه می کنند، دارای شخصیتی فراتر از صرفا یک فرد معتاد هستند. آنها افرادی برخوردار از احساسات و عواطف، امیدها و نیازها هستند. (لذا) جستجو و پیدا کردن برنامه ای که به ابعادو موضوعاتی فراتر از اعتیاد بپردازد، بسیار حیاتی و مهم است. اکثر اوقات، افرادی که با اعتياد مبارزه می کنند، به خدمات بهداشت روان، مشاوره، کمک های حقوقی، آموزش حرفه ای و دستورالعمل هایی در خصوص تغذیه نیاز دارند. درمان اعتیاد اصلا یک راه حل سریع نیست.
در نتیجه، لازم است تا که افرادی که با اعتیاد مبارزه می کنند، برای مدت زمان کافی تحت درمان قرار گیرند. البته زمان دقیقی برای دوره درمان فرد معتاد تعیین نشده اما بیشتر تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به اعتیاد به منظور کاهش چشمگیر یا قطع کامل استعمال مواد مخدر، باید یک دوره درمانی حداقل سه ماهه را سپری کنند.
فرد معتاد زمانی بهترین نتیجه را می گیرد که دوره درمانش طولانی تر باشد. اعتیاد یک مشکل پیچیده است و بهبودی از آن اغلب مستلزم یک پروسه درمانی طولانی- مدت مادام العمر است. درمان های رفتاری اغلب رایج ترین نوع درمان مورد استفاده در خصوص درمان اعتیاد است.
این نوع درمان شامل مشاوره فردی، خانوادگی و گروهی می باشند. به طور کلی، تمرکز و سوژه اصلی این درمان ها بسته به فرد معتاد متغیراست. به عنوان مثال، فرد مبتلا به اعتیاد ممکن است نیاز به انگیزه ای برای تغییر داشته باشد و بنابراین چنین فردی از محرک یا مشوق هایی برای پرهیز بهره خواهد برد.
آنها همچنین ممکن است از منافع و مزایای ایجاد مهارت های لازم برای مقاومت در برابر وسوسه و همچنین یادگیری نحوه جایگزینی مصرف مواد مخدر با سایر فعالیت های سودمند بهره مند شوند. داروها بخش مهمی از درمان هستند. در خصوص بسیاری از بیماران، مصرف داروها بهمراه مشاوره و سایر درمانهای رفتاری مؤلفه و بخش اصلی و موثر درمان محسوب می شوند.
به عنوان مثال، متادون، بوپرنورفین و نالترکسون اغلب برای افراد معتاد به هروئین یا سایر مواد افیونی استفاده می شود. این داروها اغلب به آنها کمک می کند تا در زندگی خود ثبات ایجاد نمایند تا بدین وسیله الگوهای رفتاری خود را تغییر دهند. ارزیابی و اصلاح طرح درمان ضروری است. فردی که یاد می گیرد که چگونه با اعتیاد خود مقابله کند و دوباره زندگی خود را مدیریت و اداره کند، با ادامه روند درمان خود، نیازهایش هم به تبع تغییر خواهد کرد.
در نتیجه، ارزیابی چگونگی انجام امور و اعمال تغییرات در صورت نیاز، حائز اهمیت است. بسیاری از افراد معتاد با مسائل مربوط به سلامت روان نیز دست و پنجه نرم می کنند. هنگامی پای اعتیاد و سلامت روان به میان می آید، باید گفت که این دو بیماری اغلب با هم بروز پیدا می کنند. در نتیجه، اگر فردی معتاد باشد، باید سلامت روان او نیز مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد. وقتی با هم به وجود می آیند، باید به هر دو معضل یا بیماری بصورت جداگانه پرداخته شود.
به خاطر داشته باشید که سم زدایی با کمک-دارو تنها گام اول در درمان اعتیاد است و به خودی خود، تغییرات کوچک و ناچیزی در مصرف طولانی مدت مواد مخدر یا الکل ایجاد می نماید. در نتیجه افراد معتاد به مواد افیونی پس از اتمام سم زدایی، باید برنامه درمان را دنبال کنند تا بتوانند با مکانیزم های مقابله سالم آشنا شده و آنها را فراگیرند.
به منظور موثر و نتیجه بخش بودن، لزومی ندارد که همیشه درمان داوطلبانه باشد. در بعضی موارد، درصد موفقیت آمیز بودن درمان افرادی که بر اثر جبر نظام قانون، فشار و الزامات خانواده، یا به دلیل اینکه شروط وقوانین حاکم بر محل کار آنها ایجاب می کند، مجبور به درمان خود می شوند، نسبت به زمانی که منتظر بمانید تا خودشان فکری به حال درمان و بهتر شدن وضعیتشان بکنند، بالاتر است.
برخی از مردم فقط به فشار و جبر بیشتر نیاز دارن تا به سمت تمیزی و پاک شدن سوق داده شوند. لغزش و بازگشت به مصرف اغلب در طول درمان اتفاق می افتد. استفاده از ابزاری به منظور کنترل و نظارت بر مصرف مواد مخدر در طول برنامه درمان همیشه ایده خوبی بوده است.
دانستن این موضوع که آنها تحت نظارت و کنترل هستند، می تواند یک انگیزه قوی برای افراد مبتلا به اعتیاد جهت اجتناب از مصرف مواد مخدر باشد. نظارت و کنترل همچنین هشدار اولیه را مبنی بر بازگشت فرد به مصرف مواد مخدر یا الکل می دهد. با این اتفاق، تغییر مثبت و ارتقاء برنامه درمانی به منظور تامین نیازهای فرد معتاد اهمیت پیدا می کند.
برنامه های درمانی باید شامل انجام آزمایش های روتین در خصوص تشخیص بیماری های عفونی باشند. بیماریهایی که جهت تشخیص در این آزمایش های روتین مورد بررسی قرار گیرند عبارتند از: اچ آی وی / ایدز، هپاتیت، سل، و سایر بیماری ها. در خصوص افرادی که آلوده و مبتلا به هیچ عفونتی نیستند، (با انجام این آزمایش ها) یاد می گیرند که خطر ابتلا به این بیماریها در مورد خودشان را کاهش دهند. و کسانی هم که در حال حاضر مبتلا به عفونت هستند یاد می گیرند که چطور بیماری خود را کنترل کنند.
نکته آخر
مهم نیست که چه نوع درمانی را انتخاب می کنید، آنچه که مهم است تعهد و پایبندی شما به برنامه درمانی و پاک شدن شماست. تاثیر برنامه درمانی شما فقط به اندازه همکاری و تعهد شما نسبت به آنست. اگر قصد ندارید به دستورالعمل برنامه درمان خود پایبند بوده و آنها را رعایت نمایید، مهم نیست که کدام گزینه درمانی را انتخاب کرده باشید-هیچکدام جواب نخواهد داد. به همین دلیل، شما باید برنامه درمانی متناسب با زندگی خودتان و نیز مورد نیاز برای بهبودی حالتان را انتخاب کنید. این انتخاب کار راحتی نیست، اما به خاطر داشته باشید که تمام تلاش های شما در راستای تبدیل شدن شما به یک فرد سالم تر است.
