گوش دادن به موسیقی طیفی از مزایا را برای سلامتی شما به همراه دارد. این موضوع باعث شده که برای عده ای سوال پیش بیاید که آیا گوش دادن به موسیقی برای کسانی که از اختلال کم توجهی یا بیش فعالی رنج می برند و برای تمرکز کردن به موضوعی خاص مشکل دارند نیز مفید خواهد بود؟ به نظر می رسد که این قضیه تا حدودی نیز منطقی و معقولانه باشد. در این مقاله از بخش روانشناسی و بیماری های دکتر سلام به بررسی اختلال کم توجهی یا بیش فعالی می پردازیم.
اختلال کم توجهی یا بیش فعالی و نقش گوش دادن به موسیقی در آن
تحقیق انجام شده در سال 2011 که به بررسی رفتار 41 پسر مبتلا به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی پرداخت، یافته هایی مبنی بر این به ما نشان داد که آن دسته از پسرانی که در هنگام انجام کار به موسقی گوش داده بودند، تمرکز بیشتر و بهتری را نیز شاهد بودند. در عین حال همین موسیقی برای عده ای دیگر باعث پرتی حواس شده بود.
متخصصین همچنان بر این باورند که مبتلایان به این اختلال از عوامل حواس پرت کن دور بمانند، لیکن این گونه به نظر میرسد که عده ای از این مبتلایان با گوش دادن به موسیقی یا صدای خاصی اوضاع بهتری داشته باشند.
برای اینکه بدانید چگونه با موسیقی گوش کردن تمرکز خود را بالا ببرید ادامه این نوشته را از دست ندهید. فقط اطمینان حاصل کنید که روش های درمانی زیر را کاملا انجام می دهید؛ مگر اینکه پزشک ورزشی شما چیز دیگری پیشنهاد کند.
انتخاب موسیقی برای بیماران مبتلا به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی
انتخاب موسیقی به ریتم، ساختار و زمانبندی آن بستگی دارد. از آنجایی که فرد مبتلا به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی با زمان بندی و استمرار آن مشکل خواهد داشت، گوش دادن به موسیقی می تواند در بهبود عملکرد این زمینه ها کمک کند.
همچنین گوش دادن به موسیقی که به آن علاقه دارید، می تواند به افزایش انتقال دهنده ای عصبی به اسم دوپامین کمک کند. برخی از علائم مربوط به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی از کمبود سطح دوپامین در خون ناشی می شوند.
وقتی صحبت از گوش دادن به موسیقی برای جلوگیری از برخی علائم این اختلال پیش می آید، برای این منظور انواع خاصی از موسیقی مفیدتر خواهند بود. بدین منظور بیشتر موسیقی هایی را انتخاب کنید که سرعت معمولی داشته و دنبال کردن ریتمهای آن آسان باشد.
می توانید بعضی از آهنگ های نوازنده های زیر را امتحان کنید:
-ویوالدی
-باخ
-هندل
-موزارت
می توانید به میکس هایی از آهنگهای این نوازنده ها نیز گوش کنید تا در واقع نزدیک به یک ساعت ترکیبی از این موسیقی ها را داشته باشید.
اختلال کم توجهی یا بیش فعالی و گوش دادن به صدای چند بسامدی (وایت نویز)
صدای چند بسامدی به معنی پارازیت هایی ست که در پس زمینه موسیقی باشند. برای فهم بیشتر موضوع می توانید مواردی مثل صدای تولید شده با پنکه ای بزرگ یا بخشی از یک موتورخانه را در نظر بگیرید.
در حالیکه صداهای ناگهانی و بلند می توانند تمرکز را به بزنند، صدایی آرام و ادامه دار ممکن است تاثیری برعکس برای مبتلایان به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی داشته باشد.
در سال 2007 در مطالعه ای به بررسی عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی و دیگر کودکان پرداخته شد. یافته ها حاکی از آن بود که کودکان مبتلا به این اختلال که به صدای چند بسامدی گوش می کردند، حافظه بهتری داشتند و از پس وظایف شفاهی نیز بهتر بر می آمدند. لازم به ذکر است که آن دسته از کودکانی که به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی مبتلا نبودند، مانند سایرین صدای چند بسامدی بر آنها تاثیر مثبت نداشت.
مطالعه ای جدیدتر در سال 2016 نیز به مقایسه تاثیرات صدای چند بسامدی همراه با داروی محرک برای درمان علائم اختلال کم توجهی یا بیش فعالی پرداخت. شرکت کنندگان که 40 کودک بودند، به صدای چند بسامدی در سطح 80 دسیبل گوش کردند. این صدا معادل پارازیتی ست که در ترافیکهای شهری نیز حس می شود.
گوش دادن به صدای چند بسامدی در مبتلایان به این اختلال، در مقایسه با سایرین، برای بهبود عملکرد حافظه تاثیر داشت و این تاثیر در صورت همراه بودن با داروهای محرک بیشتر نیز شد.
ضمن توجه به این نکته که این تحقیق یک بررسی اولیه بوده و نه یک آزمایش تصادفی کنترل شده، باید گفت که نتایج به ما نشان می دهند که استفاده از صدای چند بسامدی به عنوان روش درمانی برای اختلال کم توجهی یا بیش فعالی راه را برای انجام تحقیقات و مطالعات بیشتر در این زمینه باز می کند.
اگر شما نیز در شرایط سکوت کامل برای تمرکز مشکل دارید، می توانید یک پنکه روشن کرده یا دستگاه تولید صدای چند بسامدی را امتحان کنید. همچنین می توانید از اپلیکشین های مخصوص تولید صدای چند بسامدی نیز برای این منظور استفاده کنید.
ضربه های دوگوشی نیز می تواند راهگشا باشد!
ضربه های دوگوشی نوعی از ضربان های صوتی هستند که عده زیادی معتقدند مزایای بسیاری مثل افزایش تمرکزد و آرامش دارند. ضربه های دوگوشی هنگامی اتفاق می افتند که شما در یک گوش صدایی با فرکانسی خاص گوش می کنید و در گوشی دیگر صدایی با فرکانسی متفاوت گوش می دهید؛ در این لحظه مغز شما صدایی خواهد شنید با فرکانسی معادل اختلاف فرکانسهای دو گوش!
یک تحقیق میدانی که در سال 2010 انجام شد و در آن 20 کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی با کمک این ضربه های دوگوشی به نتایج امیدوار کننده ای برای درمان این اختلال دست یافتند. در این تحقیق به بررسی این موضوع پرداخته شد که آیا کودکان با گوش دادن به ضربه های دوگوشی در مقایسه با هنگامی به این صداها گوش نمیکردند، تمرکز حواس بیشتری داشتند یا خیر.
در حالیکه یافته های ما نشان می دهند که ضربه های دوگوشی تاثیر زیادی برای درمان پرش حواس ندارند، اما هر دو گروه شرکت کننده در این آزمایش، که قبلا برای انجام تکالیفشان بدلیل پرش حواس مشکلاتی داشتند، از میزان این مشکلات کاسته شده و آنها راحت تر به انجام تکالیفشان می پرداختند.
تحقیقات انجام شده در مورد فواید گوش دادن به ضربه های دوگوشی، مخصوصا پیرامون فواید آنها در درمان علائم اختلال کم توجهی یا بیش فعالی، تا اندازه ای محدود است. با همه این تفاسیر کسانیکه از ضربه های دوگوشی استفاده می کردند، تمرکز حواس بیشتری را نیز گزارش میکردند. می توان گفت اگر مایل باشید، این ضربه های دوگوشی ارزش امتحان کردن را دارند.
آهنگ های ممنوع برای مبتلایان به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی
در حالیکه گوش دادن به بعضی از موسیقی ها به افزایش تمرکز در افراد کمک می کند، گوش دادن به موسیقی هایی خاص نیز ممکن است تاثیر عکس داشته باشد.
اگر بدنبال افزایش تمرکزتان در حین انجام کار یا درس خواندن هستید، انجام دادن اقدامات زیر می تواند در افزایش تمرکز موثر باشد:
- پرهیز از موسیقی هایی که ریتم مشخصی ندارند.
- پرهیز از موسیقی های ناگهانی، بلند یا سنگین
- موسیقی های بسیار سریع، مثل موزیک های مخصوص رقص
موزیک هایی که بسیار آنها را دوست دارید یا بسیار از آنها متنفر هستید! (فکر کردن به اینکه چقد به یک موسیقی علاقمند هستید یا چقدر از آن متنفر هستید، می تواند حواس شما را پرت کند.)
در صورت امکان به کانالهای رادیویی که مدام در حال انجام تبلیغات هستند نیز گوش ندهید.
اگر به موج رادیویی که بدون تبلیغ باشد دسترسی ندارید، می توانید سراغ عرضه کنندگان محصولات فرهنگی بروید. بسیاری از این عرضه کنندگان کلسیونهایی متشکل از موزیکهای قدیمی و بیصدا را دارند که می تواند بسیار به شما کمک کند.
انتظارات معقولانه داشته باشید!
عموا مبتلایان به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی در صورتیکه عامل پرت کننده حواس –مثلا موزیک- در اطرافشان وجود نداشته باشد، می توانند بهتر و راحت تر تمرکز کنند.
علاوه بر این، طبق تحلیلی که برروی تحقیقات انجام شده در مورد این اختلال انجام پذیرفت، مشخص گردید که موزیک و گوش دادن به آن تنها تا حدودی می تواند موثر باشد.
اگر گوش دادن به موزیک یا سایر صداها حواس شما را پرت می کند، ممکن است بهتر باشد که از وسایلی مثل گوش گیر استفاده کنید.
حرف آخر
موسیقی فراتر از مواردی مثل لذت شخصی، مزایایی مثل تمرکز بیشتر در مبتلایان به اختلال کم توجهی یا بیش فعالی دارد.
تاکنون درباره این موضوع تحقیقات بسیاری انجام نشده است، اما می توان این راه را تکنیکی ساده برای مواقعی دانست که نیاز به تمرکز دارید.