بی خوابی چیست؟ آیا با علائم بی خوابی آشنایی دارید؟ چگونه میتوان آن را درمان کرد و الگوی خواب منظمی داشت؟ خوابیدن برای شما یک چالش است؟ آیا نمی توانید خواب یک سره داشته باشید؟ آیا مدام از خواب می پرید؟ اگر مشکلات بالا را دارید، وقت آن رسیده که الگوهای خواب خودتان را دوباره بسنجید زیرا ممکن است از بی خوابی رنج ببرید. در این مقاله از بخش بیماری ها و اعصاب دکتر سلام به بررسی بی خوابی می پردازیم.
بی خوابی چیست؟
بی خوابی یک اختلال در خواب است که به دلیل سبک زندگی ناسالم می تواند بر روی شما تاثیر بگذارید. یک فرد کم خواب در نظر گرفته می شود اگر در شروع خواب، باقی ماندن در خواب مشکل دارد یا در اواسط شب بدون اینکه چرخه خوابش را کامل کند برای 3 شب در هفته به مدت 3 ماه از خواب بپرد. کمبود خواب می تواند به میزان بهره وری کلی در طول روز تاثیر بگذارد طوری که ممکن است عملکرد عادی روزانه را دشوار سازد.
علائم بی خوابی
اگرچه بی خوابی یکی از علائم یک بیماری اولیه است، ولی نشانه ها و علائم خاصی نیز دارد. برخی از آنها در زیر آمده است:
- دشواری در رفتن و ماندن در خواب
- زود از خواب بیدار شدن
- خستگی حتی بعد از خواب شبانگاهی
- کسلی روزانه یا خواب آلودگی
- افسردگی
- اضطراب و خشم
- تمرکز پایین
- حافظه ضعیف
- حساسیت
- سردرد
- سخت رابطه برقرار کردن با جامعه
- مشکلات دستگاه گوارش
انواع بی خوابی
بی خوابی می تواند 5 نوع مختلف داشته باشد:
- بی خوابی حاد: بی خوابی حاد به دلیل کمبود خواب مناسب به دلیل رویدادهای زندگی مانند سفر، روابط یا کار مدت زمان کوتاهی باقی می ماند. اغلب بدون درمان حل می شود.
- بی خوابی مزمن: این نوع کمخوابی به دلیل اختلالات خواب طولانی مدت ایجاد می شود یعنی سخت خواب رفتن یا خواب ماندن.
- همبودی بی خوابی: که بی خوابی ثانویه نیز نام دارد. همزمان با دیگر مشکلات سلامتی پزشکی و روحی اتفاق می افتد.
- بی خوابی در شروع: در این مورد فرد به سختی به خواب می رود.
- بی خوابی نگهداری: در این مورد بیمار نمی تواند در خواب بماند و از خواب می پرد.
خطرات بی خوابی در زنان
یک زن بالغ به هفت تا هشت ساعت خواب در شب نیاز دارد تا سالم بماند. در حالی که بی خوابی مزمن یا بلند مدت می تواند تعادل طبیعی را مختل سازد، و انجام وظایف همیشگی را برای زنان مشکل تر سازد، در نتیجه بر سلامت آنها تأثیر می گذارد. یک زن مبتلا به بی خوابی در معرض خطر ابتلا به مشکلات متعدد سلامتی قرار دارد مانند:
- بیماری قلبی
- خطر بالای افتادن به زمین، بخصوص در زنان مسن تر
- خطر بالای تصادف
- احتمال بالای سکته مغزی و چاقی
- قند خون و فشار خون بالا
- خطر بالای استرس و افسردگی
چرا زنان بیشتر از مردان بی خوابی دارند؟
بر اساس تحقیقات منتشر شده در انجمن تحقیقات خواب، زنان دارای خطر ژنتیکی بالاتری در ابتلا به بیخوابی نسبت به مردان هستند. در هند، زنان بیشتر بی خوابی را با علائمی مانند سردرد، حساسیت و خستگی گزارش کرده اند.زنان دارای تغییرات هورمونی منحصر به فرد هستند که می توانند علائم بی خوابی را ایجاد کنند؛
- چرخه قاعدگی: به ویژه در روزهای پیش از دوره زمانی که بسیاری از زنان مشکلات خواب رفتن و خواب ماندن را گزارش می دهند. این رویداد به ویژه در زنان مبتلا به اختلال افسردگی قبل از قاعدگی، که نوع شدید تری از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می باشد، رایج است.
- بارداری: معمولا در زنان در طی سه ماهه سوم بار داری که به دلیل ناراحتی، گرفتگی پاها، یا نیاز به حمام از خواب بیدار می شوند، رایج است.
- دوران پیش از یائسگی و دوران یائسگی: در این مدت گر گرفتگی و عرق شبانه، خواب را مختل می سازد.
بی خوابی مزمن
بیخوابی مزمن می تواند باعث ایجاد ناراحتی های مهم پزشکی یا اختلال در فعالیت های مهم شود. برای تشخیص بی خوابی مزمن، باید یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشید:
- سخت خواب رفتن
- خواب ماندن
- مکررا زود بیدار شدن از خواب
- ناتوانی در دوباره خواب رفتن
- خستگی بعد از بیدار شدن
چه کسانی در معرض خطر بی خوابی هستند؟
- افراد مسن
- کارمندان با شیفت کاری مختلف و برنامه خواب نامنظم
- زنان با استرس زیاد
- افرادی که سفرهای با مسافت طولانی و زمان متغیر داشته اند
- افسردگی یا دیگر شرایط روحی
- شرایط پزشکی مانند آپنه خواب، آسم و فیبرومیالژی
عادت هایی که خواب خواب شبانه را تضمین می کنند
عادات خوب خواب می تواند به جلوگیری از بی خوابی و بهبود خواب صحیح کمک کند:
- ننوشیدن الکل و محرک هایی مانند نیکوتین و کافئین
- نخوردن و ننوشیدن چیزی قبل از خواب
- کاهش استرس
- ورزش منظم
- محدود کردن فعالیت های قبل از خواب. از تنظیم دفترچه چک، مطالعه، تماس، تماشای تلوزیون یا گوش دادن به رادیو قبل از خواب پرهیز کنید.
- محیط خوابتان را آرام نگه دارید. دما، نور، صدای موجود در اتاق خواب باید تحت کنترل باشد.
درمان بی خوابی
برای تشخیص بی خوابی، متخصص یک آزمایش کلی از بدن می گیرد و از شما درباره علائم، عادات و استرس روزانه تان سوال می کند. پزشک همچنین ممکن است:
درباره عادات خواب شما بپرسد
ساعات خوابیدن، بیدار شدن و چرت هایتان را یاد داشت کنید یعنی یک “دفترچه خواب” درست کنید. ساعات خوابه شبانه و احساس تان در طول روز را یادداشت کنید.
تست آزمایشگاهی
این آزمایش ممکن است شامل تست خون باشد که مشکلات تیروئید و دیگر شرایط پزشکی شما را کنترل کند.
رفتار درمانی
تغییر عادات خواب ممکن است به آسودگی از بی خوابی حاد کمک کند اما بیمارانی که از بی خوابی طولانی مدت یا مزمن رنج می برند، نیاز به تجویزهای پزشکی خاص و رفتار درمانی مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) دارند که یک روش درمانیِ روان درمان گرایانه است و بر روی افکار و احساسات بیماران مبتلا به بی خوابی تمرکز دارد زیرا این دو مورد بر روی رفتار تاثیرگذارند.
سابقه مصرف دارو
برخی داروها مانند داروهایی که برای درمان بیماری های قلبی و افسردگی به کار می رود ممکن است باعث مشکلات خواب شوند. در باز نیاز به تغییر دارو با پزشک خود مشورت کنید.
مطالعه خواب که پلی سومنوگرافی (PSG) نام دارد
در طول مطالعه خواب، شما در یک مرکز خواب یا مرکز پزشکی یک شبه اقامت می کنید. شما با صفحه هایی که فعالیت مغز، حرکات چشم، ضربان قلب و فشار خون در حین خواب را ثبت می کنند، تحت نظارت قرار می گیرید. دستگاه ها همچنین خروپف، حرکت سینه، میزان اکسیژن موجود در خون، و همچنین جابه جایی هوا در بینی را هنگام تنفس ثبت می کنند.
شما همچنین می توانید به یک پزشک متخصص در پزشکی خواب برای تشخیص بیماری خود مراجعه کنید.
