در مورد فتوتراپی یا نور درمانی چه می دانید؟ فتوتراپی یا نور درمانی – روشی است که با استفاده از نور مصنوعی به درمان اختلالات پوستی مانند اگزما، پسوریازیس، یرقان و حتی افسردگی می پردازد. آیا فتوتراپی یا نور درمانی مطمئن و ایمن است؟ آیا این امکان وجود دارد که فتوتراپی را در خانه انجام دهیم؟ دکتر هالی سانگلتاری پاسخ می دهد. در این مقاله از بخش پزشکی دکتر سلام به بررسی فتوتراپی یا نور درمانی می پردازیم. به فتوتراپی، لایت تراپی هم می گویند.
فتوتراپی یا نور درمانی چیست؟
فتوتراپی که به عنوان درمان به وسیله نور نیز شناخته می شود اساسا از نور برای درمان استفاده می کند. برای بسیاری از زمینه های پزشکی از جمله امراض پوستی، نوزادان و غیره در سراسر جهان به کار رفته است. واحدهای فتوتراپی، به طور خاص، مفید هستند چون آن ها یک کانون مستقیم از طول موج های نور مشخص تولید می کنند که در بیماران مبتلا به بیماری های پوستی مختلف مفید هستند.
چگونه فتوتراپی یا نور درمانی کار می کند؟
نور درمانی، قرار گرفتن در معرض یک لامپ خاص یا جعبه نور است که باعث می شود نور فلورسنت با شدت بالا (تا 10،000 لوکس) با تقلید از نور خورشید در بدن جذب شود. این نور 20 برابر روشن تر از اکثر منابع نوری است که در زندگی روزمره با آن مواجه هستید. این نور به مغز شما کمک می کند که آزادسازی ملاتونین را کاهش دهد (هورمون هایی که باعث خواب می شود) و سطح سروتونین را افزایش دهد (هورمونی که بر خلق و خوی افراد اثر می گذارد). شما ممکن است مجبور باشید که حدود نیم ساعت در روز، نزدیک به نور بنشینید.
اقدامات لازم برای نور درمانی
همه از نور درمانی نتیجه نمی گیرند، اما شما می توانید اقدامات خاصی را انجام دهید تا شانس موفقیت خود را بالا ببرید.
انتخاب درست جعبه نور: قبل از خرید جعبه نور، تحقیقاتی انجام دهید و حتما با پزشک خود مشورت کنید. مطمئن شوید که جعبه نور ایمن است، روشنایی مناسبی دارد و از نوع مناسبی از نور استفاده می کند.
مقاوم بودن. جلسات نور درمانی را هر روز برای بهبود علائم خود انجام دهید.
اگر علائم افسردگی شما با نور درمانی بهتر نشود، ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشید. شما باید با پزشک خود در مورد انواع روش های درمانی دیگر مانند روان درمانی و داروهای ضد افسردگی صحبت کنید.
کاربرد فتوتراپی یا نور درمانی
نور درمانی برای افسردگی و بیماری اختلالات فصلی (SAD): واقعیت است یا داستان؟
نور درمانی در برخی موارد برای درمان افسردگی استفاده می شود. مطالعات تحقیقاتی نشان داده است که نور درمانی بر روی مواد شیمیایی مغز مرتبط با خواب، خلق و خوی، کاهش علائم افسردگی و SAD تأثیر می گذارد.
پزشک ممکن است نور درمانی را برای رفع افسردگی شما در به دلایل زیر پیشنهاد کند:
- شما یک روش درمانی می خواهید که عارضه جانبی کمتری داشته باشد.
- شما می خواهید که این روش درمانی، اثربخشی بیشتری نسبت به روش های درمان های دیگر مانند روان درمانی یا داروهای ضد افسردگی داشته باشد.
- شما می خواهید از مصرف داروهای ضد افسردگی در حین بارداری یا شیر دهی پرهیز کنید. حتماً با پزشک خود در مورد هر دارویی که مصرف می کنید، صحبت کنید.
- شما و پزشک تان قصد دارید دوز یا مقدار داروهای ضد افسردگی را کاهش دهید. البته هرگز خودتان دوز دارو را تغییر ندهید، با مشورت پزشک، تغییرات را انجام دهید.
در طول جلسات نور درمانی، شما می توانید در نزدیکی لامپ یا جعبه نور نشسته یا کار کنید. نور باید به صورت غیر مستقیم باشد. به طور مستقیم در نور نگاه نکنید، زیرا می تواند به چشم شما آسیب برساند. نور درمانی نیازمند صرف زمان است. برای اینکه نتیجه ای کسب کنید، شما باید نور درمانی را طبق برنامه انجام دهید و آن را بیش از حد انجام ندهید.
نور درمانی ممکن است نتواند افسردگی، SAD یا سایر بیماری ها را درمان کند. با این حال، این روش درمانی ممکن است به کاهش علائم کمک کند، سطح انرژی را افزایش دهد و کمک کند که احساس بهتری در زندگی تان داشته باشید.
ممکن است بهبود را در عرض چند روز پس از شروع نور درمانی مشاهده کنید. برای برخی ممکن است بیش از دو هفته طول بکشد.
نور درمانی برای درمان اختلالات فصلی
نور درمانی زمانی بیشترین تاثیر را دارد که ترکیب مناسبی از زمان بندی، طول درمان و شدت نور وجود داشته باشد.
شدت نور: منظور از شدت نور، مقدار کلی نوری است که باید در طی نور درمانی در هر جلسه دریافت کرد. برای درمان SAD معمولاً توصیه می شود که با لامپ 10،000 لوکس یا جعبه نور در حدود 16 تا 24 اینچ نور درمانی انجام شود.
مدت زمان: هنگامی که شما از جعبه نور 10،000 لوکس استفاده می کنید، جلسات باید حدود 20 تا 30 دقیقه طول بکشد. دستورالعمل های پزشک خود را پیگیری کنید. ممکن است با جلسات کوتاه تر شروع شود و به تدریج زمان جلسات نور درمانی افزایش یابد.
زمان بندی: برای اغلب افراد، نور درمانی در صبح درست بعد از بیدار شدن از خواب، بهترین زمان است. پزشک شما به شما کمک خواهد کرد تا برنامه نور درمانی را طوری تعیین کنید که برای شما مفید باشد. اگر شما نور درمانی را در زمستان و یا اوایل بهار متوقف کنید، زمانی که شما در حال بهبود هستید، علائم ممکن است برگردند. توجه داشته باشید که زمان شروع نور درمانی پاییز است و زمان توقف آن در بهار است.
اختلالات پوستی و نور درمانی
ما از فتوتراپی در شرایط پوستی مانند پسوریازیس، اگزما، ویتیلیگو، برخی از لنفوم های پوستی مانند CTCL، اختلالات اسکلروزیس و حتی خارش مزمن استفاده می کنیم. در بیماران مبتلا به بیماری های پوستی محدود، به عنوان مثال می خواهند فقط برای زانو انجام شود، ممکن است به استفاده از کرم های موضعی به طور مستقیم به مناطق موردنظر اشاره کنیم.
هنگامی که شرایط پوستی گسترده تر شود، بسیار دشوار است که یک یا حتی دو بار در روز، کرم های مختلف را روی بدن قرار دهید.
هنگامی که بیماری های پوستی ملایم یا شدید و یا طبیعی شایع هستند، ما اغلب داروهای سیستمیک مانند قرص خوراکی یا داروهای تزریقی را در نظر می گیریم.
همانند هر دارو، فرد باید اثرات جانبی بالقوه را در نظر بگیرد. در حالی که اثرات جانبی بالقوه باید با فتوتراپی در نظر گرفته شود، ما ممکن است قبل از انجام برخی از روش های درمانی دیگر، فتوتراپی را به عنوان یک گزینه انتخاب کنیم.
ما همچنین می توانیم فتوتراپی را به بیمارانی که از داروهای دیگر استفاده می کنند، تجویز کنیم، که بدون انجام فتوتراپی ممکن است پاسخ مطلوب را برای افزایش شانس بهبود خود دریافت نکنند و همچنین ممکن است در تلاش برای کاهش میزان مصرف داروهای سیستمیک، فتوتراپی را به بیماران اضافه کنیم.
بسیاری از بیماران نیز درخواست یک گزینه استروئیدی رایگان را می دهند. این روش دیگری است که فتوتراپی ممکن است نقش ارزشمندی داشته باشد.
دلایل دیگر انتخاب نور درمانی
نور درمانی همچنین می تواند بیماری های دیگری را درمان کند، از جمله:
- جنون
- اختلالات خواب
- تنظیم کردن برنامه های کاری شبانه
زیرمجموعه های فتوتراپی
فتوتراپی در پوست شناسی به صورت زیرمجموعه متفاوتی طبقه بندی شده است. فتوتراپی که توسط متخصصین امراض پوستی تجویز می شوند شامل UVB ، PUVA (photochemotherapy) و UVA می باشد.
به احتمال زیاد UVB موثرترین دارویی است که برای بیماری های پوستی مثل پسوریازیس و اگزما استفاده می کنیم. دو نوع باند B – باند پهن و باند باریک وجود دارد. باند باریک به این معنی است که طیف در معرض فیلترهای پوستی هر چیزی غیر از بازه کوتاه طول موج، ۳۱۱ تا ۳۱۳ نانومتر است، که برای بیماری پوستی موثر بوده است.
توانایی شناخت پوست به موثرترین طول موج، برای کم کردن اثرات جانبی بالقوه مفید است که می دانیم اشعه ماورا بنفش می تواند سبب ایجاد آن شود. همچنین یک لیزر وجود دارد که لیزر Excimer نامیده می شود، که طول موج های بسیار با باند باریک بنفش را منتشر می کند و برای درمان پسوریازیس مزمن و موضعی تایید شده است.
PUVA که به آن photochemotherapy نیز گفته می شود، نوع دیگری از درمان سبک است که ما می توانیم برای بیماران تجویز کنیم. بیماران هم می توانند پوست خود را با استحمام در یک حمام پزشکی آماده شده ترمیم کنند، یک کرم یا ژل به کار ببرند، و یا حتی یک داروی خوراکی به نام psoralen استفاده کنند که همه آن ها اثرات نور درمانی را افزایش می دهند.
منابع نور اضافی، نور خورشید و تخت های برنزه کننده هستند. ما می دانیم که UVB برای پسوریازیس بهترین تاثیرگذاری را دارد، و با این حال نور خورشید حتی با وجود داشتن UVB و UVA هم، به طور معمول به عنوان یک گزینه درمانی توصیه نشده است. بسیاری از عوامل هنگامی موثر واقع می شوند که در نور خورشید مانند پوشش ابر، مناطق جغرافیایی مختلف، ویژگی های ژنتیکی مختلف که تعیین کننده میزان حساسیت آن ها نسبت به خورشید است، و همچنین داروهایی که ممکن است سبب ایجاد حساسیت به خورشید و غیره شوند، رخ می دهند.
برخی از مردم از تخت های برنزه کردن در سالن های تجاری به عنوان یک جایگزین برای کمک به درمان شرایط پوست خود استفاده می کنند. تخت های برنزه کننده اغلب اشعه های UVA و اشعه ماورا بنفش ساطع می کنند، به ویژه این وسایل می توانند به پوست آسیب بزنند، باعث پیری زودرس شوند و ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند. بسیاری از سازمان های حرفه ای مانند آکادمی امراض پوستی (AAD)، مرکز کنترل بیماری ها (FDA)، سازمان ملی غذا و دارو (FDA)، استفاده از تخت های برنزه کننده برای درمان بیماری های پوستی را تایید نمی کنند.
استفاده از این منابع غیرقابل پیش بینی است، یک طول موج متمرکز و موثر وجود دارد و دوز و زمان بندی مناسب مدیریت نمی شوند.
خطرات نور درمانی
نور درمانی معمولاً ایمن و بدون خطر است. اگر اثرات نامطلوبی داشته باشد، عموماً خفیف است و برای مدت طولانی ماندگاری ندارد.
برخی از این عوارض جانبی عبارتند از:
- خستگی چشم
- حالت تهوع
- سردرد
- پریشانی یا کج خلقی
- تاری دید
- خستگی
- مشکلات خواب (در این مورد، شما نباید نور درمانی را در شب انجام دهید)
اگر این عوارض جانبی رخ دهد، معمولاً بعد از چند روز بهتر می شود و بهبود پیدا می کند.
همچنین شما می توانید این عوارض را با کاهش زمان درمان، دورتر ماندن از جعبه نور و یا تقسیم کردن جلسات نور درمانی، مدیریت کنید. برای دریافت توصیه های بهتر در مورد عوارض جانبی درمان، با پزشک خود صحبت کنید.
چه زمانی باید با احتیاط از نور درمانی استفاده کنید؟
شما همیشه باید تحت نظارت یک پزشک از نور درمانی استفاده کنید. قبل از شروع نور درمانی در موارد زیر، مشورت با پزشک بسیار مهم است چراکه عدم توجه به هر کدام، منجر به وقوع مشکلاتی می شود:
شما یک وضعیت پزشکی دارید که حساسیت پوست شما به نور را افزایش می دهد، مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (یک بیماری مزمن خود ایمنی است اندام های مختلف از جمله پوست را در بدن درگیر کند).
شما داروهایی را مصرف می کنید که حساسیت پوست شما به نور خورشید را افزایش می دهد از جمله برخی از آنتی بیوتیک ها، مکمل های گیاهی و یا ضد التهاب.
شما شرایطی دارید که چشم شما را به نور حساس می کند.
احتیاط های لازم قبل از انجام لایت تراپی
اگر به بیماری هایی مثل لوپوس و اریتماتوز سیستمیک دچار هستید، داروهای ضدالتهاب و آنتی بیوتیک و ایزوترتینویین مصرف می کنید، حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
آیا روش هایی برای فتوتراپی در خانه وجود دارد؟
بله، روش هایی برای انجام درمان در منزل تان وجود دارد.
اکثر بیماران تحت درمان با فتوتراپی شروع به درمان با پزشک خود در بیمارستان یا مطب این درمان را آغاز می کنند تا پزشک از نزدیک شاهد تغییر ات ایجاد شده باشد.
زمانی که درمان پایدار و موقعیت ثابت ایجاد شود، واحدهای خانگی در دسترس هستند که این امر آن را برای بیماران بسیار مناسب و مقرون به صرفه می سازد. پزشکان یک نسخه از نوع دستگاه را برای بیمار تجویز خواهند کرد، برای مثال یک پانل برای راه اندازی در خانه یا دسته کوچک چوبی یا جعبه های کوچکی برای بیماری های پوستی که فقط به دست ها و پاها محدود می شود، قرار داده می شود.
پیگیری برنامه درمانی برای نظارت بر روند بیماری مهم است.
آیا می توان فتوتراپی را برای زنان باردار و کودکان انجام داد؟
narrowband UVB یک گزینه معتبر برای زنان باردار و کودکان مبتلا به بیماری های شدید پوستی است.
عوارض نور درمانی
لایت تراپی یا نور درمانی هیچ عارضه خطرناک و رایجی نداشته و آن را روشی امن و بی خطر می دانند. تنها گزارشاتی که از عوارض این روش درمانی به دست ما رسیده سوختگی جزئی و ایجاد تاول بوده است. ممکن است که این روش درمانی باعث آسیب به چشم ها شود. بنابراین بهتر است چشمانتان را ببندید.
عوارض نادر:
- سردرد
- تهوع
- خستگی چشم ها
اگر فردی به اختلال دو قطبی دچار باشد و بخواهد از این درمان استفاده کند، عوارض زیر ممکن است برای وی بروز کند:
- شیدایی
- بیش فعالی
- تحریک پذیری
هر عارضه ای که از لایت تراپی ایجاد شود، پس از چند روز خود به خود درمان می شود. بنابراین جای هیچ نگرانی نیست.
