در مورد سرطان مثانه چه می دانید؟ علائم و نشانه های آن چیست؟ چه درمان هایی برای سرطان مثانه وجود دارد؟ آیا تنها راه، جراحی سرطان مثانه است تا از این بیماری رهایی یابیم؟ عوارض جراحی سرطان مثانه چیست؟ در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی سرطان مثانه و راه های تشخیص و درمان آن می پردازیم و علائم و عوارض آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
سرطان مثانه – آناتومی مثانه
مثانه یک کیسه عضلانی در لگن، درست بالا و پشت استخوان شرمگاهی است. سایز و شکل مثانه در هنگام خالی بودن حدودا مثل یک گلابی می باشد. ادرار در کلیه ها تشکیل می شود و از طریق دو لوله به نام میزنای به مثانه می ریزد. مثانه ادرار را ذخیره می کند و این امکان را فراهم می آورد که فرآیند دفع ادرار گهگاه و کنترل شده انجام گیرد. مثانه توسط لایه هایی از بافت عضله ای پوشانده شده است که برای نگه داشتن ادرار کش می آیند. گنجایش نرمال مثانه ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی لیتر است.
در طول فرآیند دفع ادرار، عضله های مثانه فشرده شده و دو ماهیچه باسطه (دریچه) باز می شوند تا به ادرار اجازه دهند که به بیرون بریزد. ادرار از مثانه به داخل پیشابراه می ریزد که آن را به خارج از بدن حمل می کند. به این دلیل که ادرار از میان آلت تناسلی عبور می کند مجرای ادرار در مردان نسبت به زنان بلندتر است. که مردان ۸ اینچ و در زنان ۱/۵ اینچ است.
سرطان مثانه و انواع دیگر بیماری های مثانه
سیستیت (التهاب مثانه)
التهاب یا عفونت مثانه که باعث درد مزمن یا حاد، ناراحتی در دفع ادرار، تکرر ادرار یا تاخیر در شروع ادرار می شود.
سنگ های ادراری
سنگها (کالکولی ها) ممکن است در کلیه تشکیل شده و به سمت مثانه حرکت کنند. اگر سنگ ادراری مانع از جریان ادرار از کلیه به سمت مثانه شود یا مانع از جریان ادرار از مثانه به بیرون شود می تواند باعث ایجاد درد بسیار شدید گردد.
بی اختیاری ادراری
دفع ادرار کنترل نشده که ممکن است مزمن باشد. بی اختیاری ادراری می تواند نتیجه علت های دیگری نیز باشد.
مثانه پرکار (بیش فعال)
عضله مثانه (دتروسور) به صورت بی اختیار و غیر قابل کنترل منقبض می شود که باعث می گردد مقداری از ادرار بی اختیار نشت کند.
هماچوری (وجود خون در ادرار)
ممکن است بی خطر باشد یا ممکن است به علت عفونت یک بیماری جدی مثل سرطان مثانه ایجاد شده باشد.
احتباس ادراری
به علت انسداد یا مهار فعالیت عضلات مثانه، ادرار به طور نرمال از مثانه خارج نمیشود. ممکن است مثانه بیشتر از یک لیتر ادرار را در خود نگه دارد.
سیستوسل
عضلات ضعیف لگن (که این ضعف معمولا از دوران بچگی نشات می گیرد) باعث فشار لگن روی واژن می گردد که ممکن است سبب ایجاد مشکلاتی در دفع ادرار شود.
خیس کردن بستر (شب ادراری)
شب ادراری به این صورت تعریف می شود که یک کودک پنج ساله یا بزرگتر بستر خود را حداقل یک یا دو بار در هفته به مدت بیشتر از سه ماه خیس کرده باشد.
سوزش ادرار (دفع ادرار دردناک)
درد یا احساس ناراحتی در هنگام دفع ادرار که به علت عفونت، تحریک یا تورم مثانه، پیشابراه یا دستگاه تناسلی خارجی به وجود می آید.
سرطان مثانه
یک تومور در مثانه که معمولا بعد از دیده شدن خون در ادرار کشف می شود. سیگار کشیدن و بودن در معرض مواد شیمیایی در محل کار بیشترین علت ابتلا به سرطان مثانه می باشند.
علائم و نشانه های سرطان مثانه
علائم و نشانه های سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون در ادرار (هماچوری)
- دفع ادرار دردناک
- درد لگن
اگر دچار هماچوری باشید ممکن است ادرارتان قرمز روشن یا به رنگ نوشابه سیاه باشد. گاهی ممکن است ادرار به نظر متفاوت نیاید اما با یک آزمایش میکروسکوپی ادرار، ممکن است خون در ادرار شناسایی شود.
افرادی که دچار سرطان مثانه می شوند، شاید موارد زیر را نیز تجربه کنند:
- کمر درد
- تکرر ادرار
اما این نشانه ها اغلب به علت های دیگری غیر از سرطان مثانه نیز رخ می دهند.
فاکتورهای خطر سرطان مثانه
فاکتورهایی که ممکن است خطر سرطان مثانه را افزایش دهند عبارتند از:
سیگار کشیدن
کشیدن سیگار، سیگار برگ یا پیپ ممکن است خطر سرطان مثانه را با ایجاد و انباشتن مواد شیمیایی مضر در ادرار افزایش دهد. وقتی سیگار می کشید بدنتان مواد شیمیایی موجود در دود سیگار را پردازش کرده و مقداری از آن را به ادرار شما پس می دهد. این مواد شیمیایی خطرناک ممکن است به جدار مثانه شما آسیب بزند که می تواند خطر سرطان مثانه را افزایش دهد.
افزایش سن
خطر سرطان مثانه با زیاد شدن سن شما افزایش می یابد. سرطان مثانه در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما در افراد کمتر از ۴۰ سال به ندرت رخ می دهد.
سفید پوست بودن
خطر ابتلای سفیدپوست ها به سرطان مثانه نسبت به افراد نژادهای دیگر بیشتر است.
مرد بودن
احتمال ابتلای مردان به سرطان مثانه نسبت به زنان بیشتر است.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص
کلیه های شما در فیلتر کردن خون از مواد شیمیایی مضر و فرستادن آن به مثانه نقشی کلیدی ایفا می کنند. به این علت تصور می شود که سر و کار داشتن با مواد شیمیایی خاص ممکن است خطر سرطان مثانه را افزایش دهد. مواد شیمیایی مرتبط با خطر سرطان مثانه عبارتند از آرسنیک و مواد شیمیایی استفاده شده در ساخت رنگ ها، لاستیک، چرم، پارچه و منسوجات و فرآورده های رنگی.
داشتن سابقه درمان سرطان
درمان با داروهای ضد سرطان سیکلوفسفامید خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد. ریسک ابتلا به سرطان مثانه در افرادی که لگن آنها قبلا به خاطر سرطان در معرض اشعه قرار گرفته است، بسیار بالاست.
تورم مزمن مثانه
تورم یا عفونت مزمن یا مکرر دستگاه دفع ادرار (سیستیتیس مثانه) ممکن است خطر سرطان سلول سنگفرشی مثانه را افزایش دهد. مانند عفونتی که ممکن است فرد زمانی که به صورت طولانی مدت از کاتتر ادراری استفاده می کند به آن دچار شود. در بعضی مناطق دنیا کارسینومای سلول های سنگفرشی به تورم مزمن مثانه که به وسیله عفونت انگلی ایجاد می گردد مرتبط می شود. این عفونت انگلی به نام شیستوزمیازیس شناخته می شود.
داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان
اگر تاکنون به سرطان مثانه دچار شده باشید احتمال اینکه دوباره به آن مبتلا شوید وجود دارد. اگر یکی از اقوام درجه یک شما مثلا پدر یا مادر، خواهر یا برادر یا فرزند، سابقه سرطان مثانه داشته باشد ممکن است شما نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار داشته باشید. اگر چه که سرطان مثانه در خانواده ها به ندرت شیوع پیدا می کند. سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کلورکتال غیر پولیپوزی وراثتی که به نام سندرم لینچ نیز نامیده می شود خطر سرطان را در سیستم ادراری بدن افزایش می دهد. همچنین خطر سرطان را در روده بزرگ، رحم، تخمدان و دیگر ارگان ها نیز افزایش می دهد.
تشخیص سرطان مثانه
برای اینکه بفهمید که آیا سرطان مثانه دارید یا خیر اولین کاری که پزشکتان انجام خواهد داد پرسیدن تاریخچه پزشکی شما به طور کامل است. او درباره سلامت کلی شما و همچنین هر چیزی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد (مثل افرادی از خانواده که دچار سرطان مثانه بوده اند) سوالاتی خواهد پرسید.
سپس احتمالا از شما معاینه فیزیکی به عمل خواهد آورد که ممکن است شامل معاینه لگن برای زنان یا معاینه رکتوم دیجیتال یا DRE در مردان باشد. در این روش پزشکتان دستکش پوشیده و یک انگشت خود را داخل مقعد شما قرار خواهد داد. این کار به پزشک این امکان را می دهد که وجود تومور در مثانه را احساس کند. همچنین می تواند حدس بزند که تومور تا چه اندازه بزرگ است و اینکه آیا گسترش پیدا کرده است یا خیر.
اگر پزشکتان به چیزی غیر عادی مشکوک شد برایتان آزمایش خواهد نوشت. همچنین ممکن است شما را به دیدن متخصص اورولوژیست بفرستد. اورولوژیست پزشکی است که بر بیماری های سیستم ادراری (کلیه ها و مثانه و غیره) و دستگاه تولید مثل جنسی در مردان متمرکز است. اورولوژیست شما ممکن است برای درک بهتر این مطلب که مثانه شما چطور کار می کند آزمایش های زیر را برایتان تجویز کند:
آزمایش های ادرار
وقتی که شما در ظرفی که در مطب پزشک در اختیارتان قرار داده می شود ادرار می کنید موارد زیادی وجود دارد که دکتر شما و دیگر متخصصین موضوع سلامت، می توانند آنها را بررسی کنند.
آزمایش کامل ادرار (تجزیه شیمیایی ادرار): پزشک شما چک خواهد کرد که خون یا ماده دیگری در خون شما وجود نداشته باشد.
سیتولوژی ادرار: پزشک شما از میکروسکوپ برای چک کردن سلول های سرطانی در ادرارتان استفاده می کند.
کشت ادرار: پزشکتان ادرار شما را به آزمایشگاه می فرستد. بعد از چند روز تکنسین های آزمایشگاه چک خواهند کرد که چه نوع میکروب هایی داخل ادرارتان رشد کرده اند. این نتایج به دکترتان خواهد گفت که دچار عفونت مثانه هستید یا خیر.
آزمایش های ادراری نشانگر تومور: این آزمایش ها موادی را که به وسیله سلول های سرطانی مثانه در ادرار رها می شوند شناسایی می کنند. ممکن است پزشک شما یکی یا تعداد بیشتری از این آزمایش ها را به همراه سیتولوژی ادرار برای تشخیص اینکه شما بیمار هستید یا خیر به کار ببرد.
سیستوسکوپی
پزشک شما یک سیستوسکوپ را با عبور از مجرای ادراری (مجرایی که از طریق آن ادرار می کنید) داخل مثانه قرار می دهد. سیستوسکوپ یک لوله باریک است که یک چراغ و یک دوربین ویدیویی در انتهای آن قرار گرفته است. پزشکتان آب نمک را از طریق این لوله به داخل مثانه شما تزریق می کند. این کار به پزشکتان این امکان را می دهد که لایه داخلی مثانه را با دوربین ببیند.
پزشک ممکن است به شما دارویی بدهد که مثانه و مجرای ادراری تان را بی حس کند. اگر این عملیات در اتاق عمل صورت گیرد شما تحت بیهوشی قرار خواهید گرفت و لذا بیدار نخواهید بود.
تراشیدن تومور از راه مجرا (TUBRT)
اگر در طول سیستوسکوپی به نظر پزشکتان چیزی غیر معمول بیاید، یک نمونه (بیوپسی) از آن بر می دارد تا ببیند آیا سرطانی است یا نه.
با استفاده از TUBRT جراح، تومور و مقداری از بافت عضله مثانه که نزدیک به تومور است را بر می دارد و آنها را برای چک کردن سرطانی بودن آنها به آزمایشگاه می فرستد.
آزمایش های تصویربرداری
برای انجام این آزمایش ها از اشعه ایکس، میدان های مغناطیسی، امواج صوتی یا مواد رادیو اکتیو برای ایجاد تصاویری از آنچه داخل بدن تان اتفاق می افتد استفاده می شود. در این قسمت فقط چند نمونه از آزمایش های تصویربرداری که ممکن است پزشکتان برای تشخیص اینکه شما مبتلا به سرطان هستید یا خیر استفاده کند، آورده شده است:
پیلوگرام داخل وریدی یا آی وی پی (IVP)
این یک اشعه ایکس از سیستم ادراری شما است. پزشکتان ابتدا ماده حاجب را در یکی از وریدهای شما تزریق میکند. ماده حاجب تومورها را در دستگاه ادراری شما برجسته تر نشان می دهد.
پیلوگرام معکوس
پزشک شما یک لوله نازک (کاتتر) را داخل پیشابراه و مثانه تان قرار می دهد. سپس ماده حاجب را از طریق کارتتر تزریق می کند. بنابراین پزشک می تواند لایه داخلی مثانه را ببیند. اگر هر توموری در دستگاه ادراری وجود داشته باشد، ماده حاجب در این مناطق وارد عمل شده و تومورها را نمایان می کند.
سی تی اسکن
سی تی اسکن، تصویری از کلیه، مثانه و میزنای (لوله هایی که ادرار را از کلیه ها به سمت مثانه حمل می کنند) را به پزشکتان می دهد. این تصاویر، تومورهای دستگاه ادراری و غدد لنفی درگیر سرطان را نشان می دهند.
ام آر آی (MRI)
در این آزمایش برای ایجاد تصاویری از دستگاه ادراری شما، از امواج رادیویی و امواج مغناطیسی استفاده می شود.
امواج صوتی اولتراسوند
تصاویری از دستگاه ادراری شما فراهم می کنند. این تصاویر به پزشک این امکان را می دهد که مقدار بزرگی تومور مثانه را تشخیص دهد.
اشعه ایکس قفسه سینه
اگر سرطان مثانه تان به شش ها گسترش پیدا کرده باشد این آزمایش به پزشکتان این امکان را می دهد که آنها را ببیند.
اسکن استخوان
سرطانی که از مثانه به استخوان هایتان گسترش پیدا کرده است از طریق این اسکن قابل مشاهده می باشد.
انواع سرطان مثانه
انواع مختلفی از سلول ها می توانند در داخل مثانه سرطانی شوند. نوع سلول مثانه که سرطان از آنجا شروع می شود نوع سرطان مثانه را تعریف می کند. نوع سرطان مثانه مشخص می کند که کدام درمان ها ممکن است برای شما بهتر باشند.
انواع سرطان مثانه عبارتند از:
یوروتلیال کارسینوما (کارسینوم سلول بینابینی)
کارسینوم یوروتلیال که قبلا کارسینوم سلول ترانزیشنال نامیده می شد، در سلول هایی که در درونی ترین لایه پوششی مثانه قرار می گیرند رخ می دهد. سلول های یوروتلیال وقتی که مثانه پر است منبسط می شوند و زمانی که مثانه خالی است منقبض می گردند. این سلول ها داخل لوله های میزنای و پیشابراه قرار دارند و تومورها می توانند در این مکان ها تشکیل شوند. یوروتلیال کارسینوما رایج ترین نوع سرطان مثانه در ایالات متحده آمریکا است.
کارسینوم سلول های سنگفرشی
کارسینوم سلول های سنگفرشی با تحریک مزمن مثانه همراه است. برای مثال عفونت یا استفاده دراز مدت از یک کاتتر ادراری. سرطان مثانه سلول های سنگفرشی در ایالات متحده آمریکا نادر است. این نوع سرطان در قسمت هایی از دنیا که عفونت انگلی خاصی (شیستوزومیازیس) رایج است در نتیجه عفونت مثانه ایجاد می گردد.
آدنوکارسینوم
آدنوکارسینوم در سلول هایی که غدد ترشح کننده مخاط در مثانه را تشکیل می دهند شروع می شود. آدنوکارسینوم مثانه در ایالات متحده آمریکا نادر است.
بعضی از انواع سرطان مثانه بیشتر از یک نوع سلول را درگیر می کنند.
گرید (درجه) سرطان مثانه
تومورهای سرطان مثانه بیشتر بر اساس این که سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ چطور به نظر می آیند طبقه بندی می شوند. که به عنوان گرید تومور شناخته می شود. پزشک ممکن است سرطان مثانه شما را با گرید بالا یا پایین توصیف کند.
تومور مثانه با گرید پایین
این نوع تومور حاوی سلول هایی است که از نظر ظاهر و ساختار به سلول های نرمال شبیه هستند. یک تومور با گرید پایین معمولا آهسته تر رشد می کند و احتمال حمله آن به عضله مثانه کمتر از تومور با گرید بالا است.
تومور مثانه با گرید بالا
این نوع تومور حاوی سلول هایی است که ظاهری غیر عادی داشته و شباهتی به بافت های سالم ندارند. یک تومور با گرید بالا نسبت به یک تومور با گرید پایین به صورت تهاجمی تری رشد می کند و احتمال اینکه به عضله مثانه و دیگر بافت ها و ارگان ها گسترش پیدا کند بیشتر است.
درمان سرطان مثانه
گزینه های درمان برای سرطان مثانه به تعدادی از عوامل شامل نوع سرطان، گرید سرطان و مرحله بیماری بستگی دارد که به همراه سلامت عمومی شما و ترجیحات شما برای درمان مدنظر قرار می گیرند.
درمان سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جراحی:
برداشتن بافت سرطانی.
شیمی درمانی مثانه (شیمی درمانی اینتراوزیکال):
درمان تومور هایی که به جداره مثانه محدود می شوند اما خطر عود سرطان یا پیشرفت و گسترش آن به مراحل حاد تر بیماری وجود دارد.
بازسازی:
ایجاد یک راه جدید برای خروج ادرار از بدن بعد از برداشتن مثانه.
شیمی درمانی کل بدن (شیمی درمانی سیستمیک):
این روش، شانس معالجه را در افرادی که مثانه خود را با جراحی برداشته اند افزایش می دهد. همچنین به عنوان درمان اولیه در مواردی که جراحی به عنوان یک گزینه انتخابی نمی تواند مورد استفاده قرار گیرد، به کار گرفته می شود.
پرتو درمانی:
پرتو درمانی برای نابود کردن سلول های سرطانی استفاده می شود و اغلب به عنوان یک درمان اولیه در مواردی که جراحی چندان مناسب و مطلوب نیست به کار می رود.
ایمونوتراپی:
ایمونوتراپی باعث می شود که سیستم ایمنی بدن علیه سلول های سرطانی چه در مثانه و چه در کل بدن مبارزه کند.
ترکیبی از رویکردهای درمانی ممکن است توسط پزشک یا اعضای تیم درمانی شما پیشنهاد گردد.
جراحی سرطان مثانه
برای بیشتر سرطان های مثانه جراحی قسمتی از درمان است. نوع جراحی انجام شده به مرحله سرطان (وسعت سرطان) بستگی دارد. همینطور به انتخاب های شما بر اساس تاثیرات جانبی بلند مدت برخی از انواع جراحی نیز بستگی دارد.
تراشیدن تومور از راه مجرا (TURBT)
تراشیدن تومور مثانه از راه مجرا TURBT یا TUR اغلب برای فهمیدن اینکه شخص مبتلا به سرطان هست یا خیر استفاده می شود و اگر شخص مبتلا باشد از این روش به این منظور استفاده می شود که آیا سرطان به لایه ماهیچه ای دیواره مثانه حمله کرده است یا خیر.
همچنین روشTURBT متداول ترین روش درمان سرطان های مثانه سطحی (که حمله به دیواره مثانه صورت نگرفته باشد) یا سرطان مثانه در مراحل اولیه است. در بیشتر بیماران، وقتی برای اولین بار سرطان مثانه در آنها تشخیص داده می شود، سرطانشان در مرحله سطحی است. بنابراین معمولا اولین درمان مبتلایان به سرطان مثانه روش TURBT می باشد. گاهی دومینTUBRT نیز به صورت گسترده تر انجام می شود تا اطمینان بیشتری حاصل شود که تمام سرطان نابود شده است. هدف این است که سلول های سرطانی و بافت های اطراف آنها به سمت لایه عضله ای دیواره مثانه برداشته شوند.
روش TUBRT چگونه انجام می شود؟
این عمل با استفاده از یک وسیله که داخل پیشابراه گذاشته می شود انجام می گردد. بنابراین شکم برش داده نمی شود و یا تحت بیهوشی کلی قرار می گیرید (با مصرف داروهایی که شما را به خواب می برد) یا بی حسی موضعی (قسمت پایینی بدن بی حس می شود).
یک نوع سیستوسکوپ باریک و غیرقابل انعطاف که رسکتوسکوپ نامیده می شود از طریق پیشابراه داخل مثانه قرار می گیرد. رسکتوسکوپ یک حلقه سیمی در انتها دارد که از آن برای برداشتن تومور ها و بافت های غیر عادی استفاده می شود. بافت برداشته شده برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود.
بعد از این که تومور برداشته شد مراحل بیشتری باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود که سرطان به طور کامل نابود شده است. برای مثال ممکن است بافت های اطراف تومور حین معاینه شدن توسط رسکتوسکوپ سوزانده شوند. این روش، فولگوریشن (درمان با جرقه الکتریکی) نامیده می شود. سلول های سرطانی همینطور می توانند با استفاده از یک لیزر پر انرژی از طریق رسکتوسکوپ نابود شوند.
سیستکتومی (جراحی برداشتن مثانه)
وقتی سرطان مثانه، به عضله حمله می کند لازم است که تمام یا قسمتی از مثانه برداشته شود. این عمل سیستکتومی نامیده می شود. بیشتر اوقات قبل از سیستکتومی، شیمی درمانی انجام می گیرد. در هر دو نوع سیستکتومی از بیهوشی عمومی (وقتی در حال خواب عمیق هستید) استفاده می شود.
پارشیال سیستکتومی (برداشتن ناقص مثانه)
اگر سرطان به لایه عضله ای دیواره مثانه هجوم برده باشد و خیلی بزرگ نبوده و فقط در یک محل باشد عمل جراحی می تواند با برداشتن قسمتی از دیواره مثانه بدون در آوردن کل مثانه انجام شود. سپس سوراخی که در دیواره مثانه ایجاد می شود با بخیه بسته خواهد شد. غدد لنفی اطراف تومور نیز برداشته شده و آزمایش می شوند که آیا سرطان به آنها نفوذ کرده است یا خیر. فقط بخش کوچکی از افراد مبتلا به سرطان که عضله مثانه آنها مورد حمله قرار گرفته است تحت این عمل قرار خواهند گرفت. مزیت اصلی این جراحی این است که مثانه فرد برداشته نمی شود و به جراحی بازسازی نیاز پیدا نمی کند. اما ممکن است مثانه باقیمانده قادر نباشد مقداری زیادی ادرار را نگه دارد که به این معنی است که این افراد مجبورند بیشتر از معمول نیاز، دفع ادرار داشته باشند. نگرانی اصلی با این نوع جراحی این است که سرطان مثانه هنوز می تواند در قسمت های دیگر دیواره مثانه عود کند.
رادیکال سیستکتومی
اگر تومور بزرگ باشد یا اینکه در بیشتر از یک قسمت مثانه پخش شده باشد، لازم است که یک جراحی رادیکال سیستکتومی انجام شود. این عمل کل مثانه و غدد لنفاوی مثانه و اطراف آن را برمی دارد. در مردان همچنین پروستات و کیسه های منی برداشته می شود. در زنان تخمدان ها، لوله های فالوپ (لوله هایی که رحم و تخمدان ها را به هم وصل می کنند)، رحم، گردن رحم (سرویکس) و قسمت کوچکی از واژن نیز برداشته می شود.
بیشتر اوقات سیستکتومی از طریق ایجاد یک شکاف در شکم انجام می شود. لازم است که به مدت حدود یک هفته بعد از عمل در بیمارستان بمانید. معمولا بعد از چند هفته می توانید فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.
در بعضی موارد ممکن است جراح از طریق ایجاد تعداد زیادی برش کوچک تر و با استفاده از ابزارهای باریک و درازی عمل جراحی را انجام دهد. یکی از این ابزارها یک دوربین ویدیویی باریک در انتها دارد که به وسیله آن پزشک می تواند داخل بدن بیمار را ببیند. این عمل لاپاراسکوپی یا جراحی کیهول نامیده می شود. ممکن است جراح خودش ابزارها را مستقیما نگه دارد یا اینکه در یک پنل کنترل در اتاق عمل قرار گرفته و از بازوهای رباتیک برای انجام جراحی استفاده کند. این عمل گاهی به نام سیستوسکوپی رباتیک نیز شناخته می شود. این نوع جراحی ممکن است به خاطر برش های کوچک تر، موجب درد کمتر و ریکاوری سریع تر شود. اما این نوع جراحی به اندازه جراحی استاندارد مورد استفاده قرار نمی گیرد. بنابراین هنوز معلوم نیست که این روش هم به خوبی روش استاندارد عمل کند.
مهم این است که هر نوع سیستکتومی به وسیله یک جراح با تجربه در درمان سرطان مثانه انجام شود. اگر جراحی به خوبی انجام نشود احتمال اینکه سرطان دوباره عود کند زیاد است.
جراحی بازسازی مثانه
بعد از رادیکال سیستکتومی اگر کل مثانه برداشته شده باشد به روش دیگری برای ذخیره سازی ادرار و عبور آن از بدن نیاز پیدا خواهید کرد. چندین نوع جراحی بازسازی می تواند انجام گیرد.
دایورژن اینکانتیننت
یک گزینه درمانی، ممکن است حذف و تمیز کردن یک قسمت کوچک از روده شما باشد و سپس متصل کردن آن به میزنای (لوله هایی که ادرار را از کلیه ها خارج می کنند). این روش یک مسیر به نام مجرای ایلئوم برای عبور ادرار از کلیه ها به خارج از بدن ایجاد می کند. ادرار از طریق میزنای از کلیه ها به سمت مجرای ایلئوم جاری می شود. یک سر این مجرا با یک دریچه به نام استوما به پوست جلوی شکم متصل است که با آن یوروستومی گفته می شود.
بعد از این مرحله یک کیسه کوچک به پوست شکم و دور تا دور استوما چسبیده می شود تا ادرار را جمع آوری کند.ادرار به آرامی و بدون توقف به بیرون میریزد بنابراین کیسه باید همیشه در محل چسبیده باشد. وقتی کیسه پر شد باید خالی شود. به این روش دایورژن اینکانتیننت گفته می شود. به این دلیل که شما نمی توانید ریزش ادرار به بیرون از بدن خود را کنترل کنید.
دایورژن کانتیننت
روش دیگر برای جمع آوری و خروج ادرار، دایورژن کانتیننت است. کیسه از تکه ای از روده ساخته می شود و به میزنای متصل می گردد. یک سرکیسه به یک دریچه (استوما) روی پوست جلوی شکم متصل می شود. یک شیر کنترل کننده در این دریچه تعبیه می شود. این شیر اجازه می دهد که ادرار در کیسه ذخیره شود. بنابراین می توانید با گذاشتن یک لوله تخلیه باریک (کاتتر) درون استوما و از طریق شیر کنترل چندین بار در روز آن را خالی کنید. بعضی افراد این شیوه را به علت عدم وجود کیسه روی پوست بدن ترجیح می دهند.
ایجاد نئوبلادر
در این روش ادرار به پیشابراه می ریزد. بنابراین می توانید مانند قبل ادرار کنید. برای انجام این کار، جراح یک مثانه جدید (نئوبلادر) از تکه ای از روده ایجاد می کند. به همان صورت که در دایورژن کانتیننت و دایورژن اینکانتیننت انجام می شود مجراهای میزنای به نئوبلادر متصل می گردند. تفاوت اینجاست که نئوبلادر به پیشابراه دوخته می شود. این به شما اجازه می دهد که به طور نرمال و طبق برنامه ادرار کنید. در این روش حس ادرار کردن وجود ندارد. بنابراین به یک زمان بندی برای دفع ادرار خود نیاز دارید. با گذشت زمان، بیشتر افراد توانایی ادرار کردن در طول روز را دوباره به دست می آورند. اما هنوز مشکل بی اختیاری ادرار در شب وجود دارد.
اگر سرطان پیشرفت کرده باشد یا با جراحی قابل درمان نباشد، ممکن است از یک دایورژن (انحراف ادراری) بدون خارج کردن مثانه استفاده شود. در این موارد، هدف جراحی مهمتر از معالجه سرطان می باشد و آن هم جلوگیری از انسداد ادراری و از بین بردن انسداد ادراری است.
عوارض و خطرات جراحی سرطان مثانه
عوارض جانبی جراحی سرطان مثانه با روش TURBT
عوارض جانبی این روش معمولا ملایم هستند و اغلب خیلی طول نمی کشند. درست بعد از TURBT ممکن است در هنگام ادرار کردن کمی خونریزی و درد داشته باشید. معمولا می توانید همان روز یا روز بعد از آن به خانه بروید و در طی یک هفته یا دو هفته می توانید فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید.
حتی اگر روش TUBRT تومور را به طور کامل از بین ببرد معمولا سرطان دوباره در قسمت های دیگر مثانه عود می کند. شاید بشود این تومورها را با انجام دوباره TUBRT درمان کرد. اما اگر لازم باشد که TUBRT را بارها تکرار کنیم امکان ایجاد زخم در مثانه وجود دارد و در این صورت مثانه قادر به نگهداشتن مقدار زیادی ادرار نخواهد بودکه این امر می تواند به عوارض جانبی مثل تکرر ادرار یا حتی بی اختیاری ادرار (فقدان کنترل ادرار) منجر شود.
در بیمارانی که سابقه طولانی داشتن تومورهایی با گرید های پایین غیرتهاجمی تکرار شونده دارند (تومورهایی با رشد آرام که هر چند وقت یکبار عود می کنند)، ممکن است جراح (به جای برداشتن تومور) فقط از روش فولگوریشن برای سوزاندن تومورهای کوچکی که در طی سیستوسکوپی دیده می شوند استفاده کند که می توان آن را با استفاده از بی حسی موضعی (داروهای بی حس کننده) در مطب دکتر انجام داد. این یک روش مطمئن است اما ممکن است کمی برای بیمار ناخوشایند باشد.
خطرات عوارض جانبی سیستکتومی
خطرات همراه با هر نوع سیستکتومی، خیلی شبیه به خطرات همراه با هر نوع جراحی مهم دیگری است. مشکلاتی که در حین جراحی و یا کمی بعد از آن ممکن است اتفاق بیفتند عبارتند از:
- عکس العمل نسبت به بیهوشی
- خونریزی
- لخته شدن خون در پاها و ریه
- آسیب به ارگان های مجاور
- عفونت
بیشتر افراد بعد از عمل، حداقل کمی درد دارند که می توان با مصرف داروهای مسکن و ضد درد آن را کنترل کرد.
عوارض سیستکتومی بر دفع ادرار
جراحی مثانه می تواند بر چگونگی عبور ادرار شما تاثیر بگذارد. اگر پارشیال سیستکتومی انجام داده باشید این مشکل شاید به اینکه مجبور به دفع بیشتر ادرار شوید محدود شود زیرا مثانه شما قادر به ذخیره مقدار زیادی ادرار نیست.
اگر رادیکال سیستکتومی انجام داده باشید به جراحی بازسازی مثانه نیاز پیدا می کنید (که قبلا توضیح داده شد) تا مسیر جدیدی برای خروج ادرار از بدن ایجاد شود. بسته به نوع بازسازی مثانه شاید لازم باشد که نحوه خالی کردن کیسه یوروستومی یا گذاشتن کاتتر درون استوما را یاد بگیرید. در کنار همه این تغییرات، انحراف ادراری و یوروستمی ممکن است به موارد زیر منجر شود:
- عفونت
- نشت ادرار
- بی اختیاری ادرار
- سنگ کیسه
- انسداد جریان ادرار
مشکلات در جذب (بسته به مقداری از روده که به عنوان مثانه مورد استفاده قرار گرفته شده است).
تغییرات فیزیکی که از برداشتن مثانه ناشی می شود و همچنین داشتن یوروستومی می تواند کیفیت زندگی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در مورد احساسات و دغدغه های خود در این مورد با تیم بهداشتی درمانی خود صحبت کنید.
عوارض جنسی رادیکال سیستکتومی در مردان
در رادیکال سیستکتومی، غده پروستات و کیسه های منی برداشته می شوند. به این دلیل که این غده ها بیشتر مایع منی را تولید می کنند، برداشتن آنها به این معنی است که این فرد دیگر قادر به تولید منی نخواهد بود. این فرد هنوز هم می تواند به ارگاسم برسد ولی ارگاسم او خشک (بدون منی) خواهد بود.
بعد از جراحی بسیاری از مردان متحمل آسیب های عصبی میشوند که توانایی آنها را برای نعوظ تحت تاثیر قرار می دهد. در بعضی مردان این مشکل به مرور زمان بیشتر می شود. در بیشتر مواقع احتمال اینکه افراد جوان تر توانایی خود را برای نعوظ کامل به دست بیاورند بیشتر است.
اگر این بافت برای شما مهم است در مورد آن قبل از عمل با جراح خود صحبت کنید. ممکن است تکنیک های جراحی جدیدتر احتمال ایجاد مشکلات نعوظ را پایین بیاورند.
عوارض جنسی رادیکال سیستکتومی در زنان
در این جراحی اغلب قسمت جلوی واژن برداشته می شود. این امر می تواند در بعضی زنان باعث شود که رابطه جنسی راحتی نداشته باشند. اگرچه در بیشتر مواقع رابطه جنسی هنوز امکان پذیر است. یک گزینه این است که واژن بازسازی شود که به آن بازسازی واژینال گفته می شود. بیشتر از یک روش برای یک چنین عملی وجود دارد. بنابراین در مورد مزایا و معایب هر کدام از این روش ها با جراح خود صحبت کنید. چه بازسازی واژینال را انجام بدهید چه ندهید، راه های زیادی برای این که رابطه جنسی راحت تری داشته باشید وجود دارد.
همینطور اگر در حین رادیکال سیستکتومی بافت های عصبی که در دوطرف واژن وجود دارند آسیب ببینند در توانایی یک زن در رسیدن به ارگاسم اثر می گذارد. در مورد اینکه آیا می توان در حین جراحی این عصب ها را در جای خودشان باقی گذاشت یا خیر با جراح خود صحبت کنید.
اگر جراح انتهای پیشابراه را در جایی که به خارج از بدن باز می شود خارج کند، ممکن است مقداری از بافت تامین کننده خون کلیتوریس از بین برود که ممکن است بر میزان تحریک جنسی فرد اثر بگذارد. در مورد اینکه آیا می توان انتهای پیشابراه را بازسازی کرد یا خیر نیز با جراح خود صحبت کنید.
عوارض جنسی یوروستومی
طبیعی است که هم مردان و هم زنان در مورد زندگی جنسی شان با یوروستومی نگران باشند. کیسه استومی خود را به درستی در محل خود قرار دهید و با خالی کردن آن قبل از رابطه جنسی احتمال نشتی عمده ادرار را کاهش دهید. می توانید یک کاور یا یک کیسه کوچک استومی روی کیسه ادرار خود بپوشید و به وسیله یک کمربند کیسه را عقب نگه دارید تا کیسه مانع از فعالیت جنسی شما نشود. پوشیدن لباس فیت و نسبتا تنگ نیز ممکن است کار را برایتان راحت تر کند. پوزیشن هایی را انتخاب کنید که باعث نشود شریک جنسی تان با کیسه ادرار، تماس داشته باشد.
جلوگیری از سرطان مثانه
اگرچه که هیچ راه تضمین کننده ای برای جلوگیری از سرطان مثانه وجود ندارد، اما شما می توانید مراحل زیر را برای کاهش خطر ابتلا به این سرطان دنبال کنید. برای مثال:
سیگار نکشید:
سیگار نکشیدن به این معنی است که مواد شیمیایی سرطانزای موجود در دود سیگار نمی توانند در مثانه شما جمع شوند. اگر سیگار نمی کشید پس شروع به کشیدن سیگار نکنید. اگر سیگار می کشید با دکترتان درباره برنامه ای که بتواند در ترک سیگار به شما کمک کند صحبت کنید. از گروه های حمایتی، داروها و دیگر روش هایی که ممکن است در ترک سیگار به شما کمک کنند استفاده کنید.
در برخورد با مواد شیمیایی احتیاط کنید:
اگر در محل کار خود با مواد شیمیایی سر و کار دارید تمام دستورالعمل های ایمنی را رعایت کنید تا در معرض آلودگی قرار نگیرید.
از سبزیجات و میوه های متنوع استفاده کنید:
یک رژیم غنی از سبزیجات و میوه های رنگارنگ بگیرید.آنتی اکسیدان موجود در میوه ها و سبزیجات می تواند خطر ابتلا به سرطان را در افراد کاهش دهد.
