سنگ کلیه چیست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان سنگ کلیه

سنگ کلیه یک ماده ی معدنی سخت و کریستالی است که در کلیه یا دستگاه مجاری اداری تشکیل می شود. نفرولیتایسس، واژه پزشکی سنگ کلیه است. درهرنقطه از جهان ازهر20 نفر 1 نفر مبتلا به سنگ کلیه است. سنگ کلیه زمانی تشکیل می شود که حجم ادرار کاهش می یابد و یا مواد تشکیل دهنده سنگ در ادرار زیاد می شود. کم آبی یکی از عوامل عمده خطر ابتلا به سنگ کلیه است. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری سنگ کلیه می پردازیم. یکی از مهمترین علائم سنگ کلیه درد درکمر( درد می تواند بسیار شدید باشد)و خون در ادرار می باشد.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه یک ماده ی معدنی سخت و کریستالی است که درکلیه یا دستگاه مجاری ادراری تشکیل می شود. از علائم آن می توان به درد شدید در شکم وپهلو ها و کشاله ران اشاره کرد. سنگ کلیه، رینال کالکلای نیز نامیده می شود. به وضعیت داشتن سنگ کلیه نفرو لیتاسیون می گویند. وجود سنگ، در هر ناحیه ای از دستگاه مجاری ادراری سنگ کلیه نام دارد. اصطلاح یوریترولیثایسس برای سنگ هایی که در حفره های مجاری ادراری موجود هستند به کاربرده می شود.

سنگ کلیه و حقایق آن

• افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند نقرص و کسانی که داروهای خاص مصرف می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند. رژیم غذایی وعوامل ارثی نیز، شامل عوامل تشکیل سنگ می شوند.
• تشخیص به موقع سنگ کلیه توسط سونوگرافی، اینتروایلس پایلیوگرافی ویا سی تی اسکن بهترین راه حل است.
• اکثر سنگ های کلیه از طریق مثانه به ادرار منتقل می شوند.
• درمان ها بیشتر شامل داروهایی برای تسکین و کنترل درد و همچنین داروهایی برای سهولت عبور ادرار است.
• در صورت لزوم ممکن است از لیت تریپسی یا تکنیک های جراحی دیگری برای انتقال سنگ از مثانه به ادرار استفاده شود.

چه کسانی در معرض خطر سنگ کلیه هستند؟

هرکسی ممکن است در معرض خطر سنگ کلیه قرار گیرد ولی این بیماری درافرادی که مبتلا به بیماری های خاص هستند ویا داروهای خاصی مصرف می کنند شیوع بیشتری دارد. سنگ های موجود دردستگاه مجاری ادراری مردان بیشتر از زنان است.

اکثر سنگ های ادراری درافراد 20 تا 49 ساله ایجاد می شود وافرادی که مبتلا به حملات متعدد سنگ های کلیوی هستند معمولا در دهه دوم یا سوم زندگی خود سنگ های اولیه شان توسعه پیدا می کند.

افرادی که در گذشته بیش از یک سنگ در کلیه خود داشته اند، مستعد تولید سنگ های بیشتری هستند. در ساکنین کشور های صنعتی، سنگ کلیه بیشتر ازسنگ های مثانه رایج است. ساکنین مناطق توسعه یافته جهان که بیشتردرگیر سنگ در مثانه هستند معتقدند، که این تفاوت مرتبط با عوامل رژیم غذایی است .

افرادی که در مناطق جنوب یا جنوب غربی ایالات متحده زندگی می کنند، بیشتر گرفتار سنگ کلیه هستند و این احتمالا به دلیل مصرف ناکافی آب و کم آبی بدن نسبت به کسانی که در مناطق دیگر زندگی می کنند می باشد.

همچنین در طول چند دهه اخیر درصد افرادی که درایالات متحده زندگی می کنند و مبتلا به سنگ کلیه هستند افزایش یافته است و این احتمالا به دلیل شیوع چاقی در این منطقه می باشد.

سابقه خانوادگی سنگ کلیه (عوامل ارثی) نیز عاملی برای ایجاد سنگ کلیه می باشد. سنگ کلیه در آسیا و قفقاز بیشتر ازبومیان آمریکا، آفریقا و دو رگه های آفریقایی آمریکایی است.

سنگ کلیه اسید اوریک در افرادی که اسید اوریک خونشان بالاست بیشتر است.

تعداد کمی از زنان باردار نیز، سنگ کلیه تولید می کنند و شواهدی وجود دارد که تغییرات مربوط به دوران بارداری ممکن است، خطر ایجاد سنگ را افزایش دهد.

از عوامل موثر در تولید سنگ در دوران بارداری شامل: کاهش میزان عبور ادرار به دلیل افزایش سطح پروژسترون و کاهش مصرف مایعات به علت کاهش ظرفیت مثانه بعد از بزرگ شدن رحم می باشد.

زنان باردار سالم دفع کلسیم در ادرار خود را کاهش می دهند.

با این حال هنوز مشخص نیست که آیا تغییرات بارداری مستقیما مسئول تشکیل سنگ کلیه است یا اینکه این زنان دارای عوامل دیگری برای تشکیل سنگ کلیه هستند.

علت تشکیل سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه زمانی تشکیل می شود که حجم ادرار کاهش و مواد تشکیل دهنده سنگ در ادرار افزایش می یابد.

شایع ترین نوع سنگ کلیه شامل کلسیم در ترکیب با اگزالات یا فسفات است. اکثریت سنگ های کلیه، سنگ های کلسیمی هستند.سایر ترکیبات شیمیایی که می توانند در دستگاه مجاری ادراری سنگ تشکیل دهند عبارتند از: اسید اوریک، آمونیام فسفات منیزیم و سیستین اسید آمینه.

از دست دادن آب بدن از کاهش مصرف مایعات یا فعالیت شدید بدون جایگزینی مایعات خطر سنگ کلیه را افزایش می دهد. انسداد جریان ادرار نیز می تواند منجر به تشکیل سنگ شود.

در این راستا، آب وهوا ممکن است عامل خطر برای توسعه سنگ کلیه باشد، زیرا ساکنان مناطق گرم وخشک دچار خشکی بدن و حساس به تشکیل سنگ می شوند.

سنگ کلیه همچنین می تواند از عفونت در دستگاه ادرای حاصل شود. این عامل به عنوان عفونت سنگ شناخته می شود. اختلالات متابولیک، از جمله اختلالات ارثی متابولیسم، می تواند ترکیب ادرار را تغییر دهد و خطر ابتلا به سنگ در افراد را افزایش دهد.

انواع سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ های کلسیم:

اکثر سنگ های کلیه، سنگ های کلسیم هستند که معمولا به شکل اگزالات کلسیم هستند. اگزالات یک ماده طبیعی است که در غذا یافت می شود و همچنین روزانه توسط کبد ساخته می شود.

بعضی از میوه ها و سبزیجات و همچنین آجیل و شکلات ها دارای اگزالات بالا هستند.

عوامل تغذیه ای، دوز های بالا ویتامین دی، جراحی بایپس روده و همچنین اختلال متابولیکی باعث افزایش غلظت کلسیم یا اگزالات بالا در ادرار می شوند.

سنگ های کلسیم نیز ممکن است به شکل فسفات کلسیم رخ دهند. این نوع سنگ در شرایط متابولیک، مانند رنال تبیولاراسیدوسیز، رایج است. همچنین ممکن است با سردرد خاص میگرنی یا مصرف برخی از دارو های تشنج مانند توپیرامات همراه باشد.

سنگ های استروویت:

سنگ های استروویت در پاسخ به عفونت، مانند عفونت مجاری ادراری تشکیل می شوند. این سنگ ها می توانند به سرعت رشد کنند و کاملا بزرگ شوند، گاهی اوقات با نشانه هاو هشدار های کمی همراه هستند.

سنگ اسید اوریک :

سنگ های اسید اوریک می توانند در افرادی که سیالات مکرر نداشته باشند، کسانی که مایعات کافی مصرف نمی کنند، کسانی که رژیم غذایی و یا پروتئین بالا دارند( کسانی که نقرص دارند)، تشکیل شود. همچنین برخی عوامل ژنتیکی ممکن است خطر ابتلا به سنگ های اسید اوریک را افزایش دهد.

سنگ های سیستین:

این سنگ ها در افراد مبتلا به اختلالات ارثی ایجاد می شود که باعث می شود کلیه ها اکثریت اسیدهای آمینه خاص( سیستینوریا) را تخمیر کنند.

عواملی که خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند عبارتند از:

تاریخچه خانوادگی یا شخصی: اگر کسی در خانواده شما دارای سنگ های کلیوی باشد، احتمال بیشتری برای تشکیل سنگ دارید. یا اگر قبلا یک یا چند سنگ کلیه داشته اید در معرض خطر ابتلا به بیماری دیگری هستید.

کم آبی: نوشیدن آب به مقدار ناکافی در طول روز می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که درآب و هوای گرم زندگی می کنند و افرادی که زیاد عرق می کنند، نسبت به دیگران بیشتر در معرض خطراند.

رژیم های خاص خوردن غذاهای حاوی پروتئین، سدیم( نمک ) و قند زیاد ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سنگ های کلیه را افزایش دهد. بخصوص مصرف نمک زیاد، که باعث می شود مقدار کلسیم افزایش یابد، کلیه ها فیلتر شوند و خطر ابتلا به سنگ کلیه افزایش یابد.

چاق بودن، شاخص توده بدنی بالا، اندازه دور کمرو افزایش وزن با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه همراه است.

بیماری های گوارشی و جراحی: جراحی بایپس روده ، بیماری التهابی روده یا اسهال مزمن می تواند باعث تغییرات در روند گوارش شود که بر جذب کلسیم و آب تاثیر می گذارد و باعث افزایش سطح مواد تشکیل دهنده سنگ در ادرار می شود.

سایر شرایط پزشکی که خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند عبارتند از: اسیدوز لوله ای کلیه، کیستینوری، هیپرپاراتیروئیدیسم، داروهای خاص و برخی ازعفونت های ادراری.

سایر بیماری های پزشکی که باعث سنگ کلیه می شود:

تعدادی از  بیماری های مختلف می تواند به افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه منجر شود.  نقرس، ناشی از افزایش مقدار اسیداوریک در خون و ادرار است و می تواند به تشکیل سنگ کلیه اسید اوریک منجر شود.

یکی دیگر از بیماری های ارثی، هایپر کلسیوریا( کلسیوم بالا در ادرار) می باشد که بیش از نیمی از موارد باعث تشکیل سنگ می شود. در این حالت، کلسیم بیش از حد از غذا جذب می شود و به ادرار منتقل می شود، تاجایی که ممکن است فسفات کلسیم یا سنگ کلیه کلسیم اگزالات ایجاد کند.

سایر شرایط مرتبط با افزایش خطرابتلا به سنگ کلیه عبارتند از: هایپرتیروئیدیسم، بیماری هایی مانند اسیدوز لوله ای کلیوی و سایر حالت های متابولیسم ارثی ازجمله هیپوکسالورژی و سیستینوری.

بیماری های مزمن مانند دیابت و فشارخون بالا نیز احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد، در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده نیز احتمال خطر ابتلا به سنگ کلیه زیاد است.

همچنین افرادی که تحت عمل جراحی بایپس روده یا عمل جراحی استومی قرارگرفته اند نیز در معرض خطر سنگ کلیه هستند.

بعضی از دارو ها خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند. این داروها شامل برخی ازدیورتیک ها و آنتی اسید های حاوی کلسیم و مهار کننده پروتئاز و داروهای مخصوص درمان عفونت ایدز، می شود.

عوامل و روش های تغذیه ای ممکن است خطر تشکیل سنگ در افراد حساس را افزایش دهد.

مخصوصا جذب کم مایعات و کم آب شدن بدن یک خطر عمده برای سنگ کلیه است.

سایراقدامات تغذیه ای که ممکن است خطر ابتلای افراد به سنگ کلیه را افزایش دهد عبارتند از: مصرف بیش ازحد قند، مصرف زیاد پروتئین حیوانی، رژیم غذایی با نمک زیاد، اضافه وزن و مکمل های ویتامین دی و مصرف بیش از حد موادغذایی حاوی اگزالات مانند اسفناج.

آنچه جالب توجه است، مصرف کم کالری در رژیم غذایی ممکن است تعادل کلسیم اگزالات را تغییر دهد و منجر به افزایش دفع گزالات و تمایل به تشکیل سنگ اگزالات شود.

هایپراگزالاریا به عنوان یک بیماری ارثی غیر معمول شناخته شده است. سطح بالای اگزالات در ادرار، باعث افزایش خطر تشکیل سنگ می شود. هایپر اگزالات اولیه بسیار کمتر از هایپیراگزالات به علت عوامل رژیمی است که در بالا ذکرشد.

8 علائم سنگ کلیه

اول: درد پشت، شکم یا اطراف، درد سنگ کلیه همچنین به عنوان کولیک کلیوی شناخته شده است. ویکی از شدید ترین انواع درد قابل تصور است.

برخی از افراد که سنگ کلیه را تجربه کرده اند درد را با زایمان و یا زخم چاقو مقایسه می کنند. درد سنگ کلیه آنقدر شدید است که هرسال بیش از یک میلیون نفر به بخش اورژانس مراجعه می کنند.

معمولا درد زمانی شروع می شود که یک سنگ به داخل شکاف باریکی حرکت می کند. این باعث انسداد و ایجاد فشار درکلیه می شود.

فشار، فیبر های عصبی را فعال می کند که سیگنال های درد را به مغز انتقال می دهند. درد سنگ کلیه اغلب به طور ناگهانی شروع می شود. همانطور که سنگ حرکت می کند، محل درد و شدت آن تغییر می کند. درد اغلب به صورتموجی که توسط حفره های پنهان ساخته شده است و سعی بر فشار بر سنگ دارند احساس می شود. هر موج ممکن است چند دقیقه طول بکشد، ناپدید شود و دوباره بیاید.

اگر دردی در کنار و پشت و زیر دنده های خود حس می کنید که ممکن است به ناحیه شکم و کشاله ران شما برسد به این دلیل است که سنگ از طریق دستگاه ادراری شما حرکت می کند.

سنگ های بزرگ می توانند درد ناک تر از سنگ های کوچک باشند، اما شدت درد لزوما به اندازه سنگ مربوط نمی شود. حتی یک سنگ کوچک می تواند دردناک باشد زیرا حرکت می کند و باعث انسداد می شود.

دوم: درد یا سوزش در هنگام ادرار، هنگامی که سنگ به اتصال بین مثانه و مجاری ادرار می رسد، هنگام شروع ادرار احساس درد می کنید. پزشک شما ممکن است دیسوریا را تشخیص دهد. درد می تواند تیز یا سوزان باشد. اگر نمی دانید سنگ کلیه دارید، ممکن است آن را با یک عفونت ادراری اشتباه بگیرید. گاهی اوقات ممکن است یک عفونت همراه با سنگ داشته باشید.

سوم: با به حمام رفتن بیشتر، سنگ ممکن است به بخش پایین تر از دستگاه ادراری برود و احساس نیاز مدوام به ادرار کردن در طول شب و روز که از علائم عفونت ادراری نیز می باشد.

چهارم: خون در ادرار، خون درادرار یک علامت رایج در افراد مبتلا به سنگ های دستگاه ادراری است.

خون می تواند قرمز، صورتی یا قهوه ای باشد. گاهی اوقات سلول های خونی برای دیدن بدون میکروسکوپ بسیار کوچک هستند (میکروسکوپ هماچوریا) اما دکتر شما می تواند این علامت را آزمایش کند.

پنجم: تکرر ادرار یا بوی بد ادرار. ادرار سالم روشن است و بوی قوی ندارد. ادرار با بوی قوی و تیره علامتی از عفونت در کلیه های شما یا بخش دیگری از دستگاه ادراری شما می باشد.

یک مطالعه نشان داد که حدود 8% از افرادی که سنگ کلیه حاد دارند عفونت ادراری داشته اند. بوی ادرار می تواند از باکتری هایی باشد که باعث عفونت ادراری می شوند. بو همچنین می تواند از ادراری باشد که بیش از حد طبیعی غلیظ است.

ششم: مقدار کمی، سنگ کلیه های سنگین گاهی اوقات دریک مهره گیر می کنند، این انسداد می تواند جریان ادرار را کند یا متوقف کند. اگر انسداد داشته باشید، ممکن است هربار، بصورت کم ادرار کنید. اگر جریان ادرار به طور کامل متوقف شود یک وضعیت اورژانسی به وجود می آید.

هفتم: تهوع و استفراغ. برای افراد مبتلا به سنگ کلیه، تهوع و استفراغ معمول است. این علائم ناشی از ارتباط عصبی مشترک بین کلیه ها و دستگاه گوارش است.

سنگ های کلیه می توانند اعصاب دستگاه گوارش را مهار کنند و باعث ناراحتی معده شوند. حالت تهوع و استفراغ همچنین می تواند پاسخ به درد شدید باشد.

هشتم: تب ولرز. تب ولرز از نشانه این است که شما در کلیه یا قسمت دیگری از دستگاه ادراری خود عفونت دارید. این مسئله می تواند عارضه جدی برای سنگ کلیه باشد. همچنین می تواند نشانه ای از مشکلات جدی دیگر در کنار سنگ کلیه باشد. هر گونه تبی که با درد همراه است نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.

تب هایی که به دلیل عفونت رخ می دهند، معمولا زیاد می باشند( 38درجه سانتی گراد یا بیشتر). تب اغلب با لرز همراه است.

سنگ کلیه چگونه تشخص داده می شود؟

وقتی علائم ذکر شده سنگ کلیه بروز می کند ودرد شکمی و درد در کمر شدت می گیرد مشکوک به تشخیص سنگ کلیه می شویم. چه روشی برای تشخیص سنگ کلیه بحث برانگیز است.

آزمایش های عکس برداری معمولا برای تایید تشخیص انجام می شود. تشخیص بسیاری از بیمارانی که قسمت اورژانس مراجعه می کنند به وسیله ی سی تی اسکن انجام می شود این کار به سرعت انجام می شود و به جلوگیری از بروز علائم دیگری مانند درد شکم یا کمر کمک کند.

با این حال، سی تی اسکن بیماران را در برابراشعه قابل توجهی قرار می دهد و اخیرا سونوگرافی  در ترکیب با اشعه ایکس شکمی اثبات شده، که در تشخیص سنگ کلیه موثر است.

برای زنان باردار یا کسانی که نباید در معرض اشعه رادیو اکتیو قرار بگیرند، ممکن است برای تشخیص سنگ کلیه از سونوگرافی استفاده شود.

راه های درمان سنگ کلیه چیست ؟ چه مدت طول می کشد تا یک سنگ کلیه عبور کند؟

اکثر سنگ های کلیه در نهایت از طریق دستگاه مجاری ادراری به مدت 48 ساعت با مصرف مایعات فراوان عبور می کنند. کتورولاک( ترادل)، داروهای ضد التهابی تزریقی و دارو های مخدر ممکن است برای کنترل درد در هنگام استفاده از دارو های ضد درد موثر باشد. اگر به علت افزایش خطر خونریزی یا اختلال در عملکرد کلیه، لیتیتریپسی انجام شود، باید از ترادول، آسپرین و انساید ها اجتناب شود. وقتی تهوع و استفراغ وجود دارد باید داروهای ضد درد استفاده شود.

اگرچه هیچ درمان اثبات شده ای برای حل کردن سنگ کلیه وجود ندارد، ممکن است درمان خانگی برای بیمارانی که سابقه شناخته شده ای در سنگ های کلیوی دارند در نظرگرفته شود. از آنجایی که اکثر سنگ های کلیه با توجه به زمان، از طریق مجاری مثانه به مجاری ادراری منتقل می شوند، کنترل علائم مراقبت در خانه شامل مصرف زیاد مایعات می شود. استامینوفن ممکن است به عنوان دارویی برای کاهش درد استفاده شود که منعی برای استفاده از آن وجود ندارد. اگر دارو های بیشتری برای کنترل درد لازم باشد، ممکن است دارو های ضد درد قوی تر توصیه شود.

عوامل متعدی برای توانایی عبور سنگ وجود دارد که شامل سایز فرد پیش از عبور سنگ، بزرگ شدن پروستات، بارداری و اندازه سنگ است. سنگ 4 میلی متری80%  احتمال عبور دارد در حالی که سنگ 5 میلی متری  20% احتمال عبوردارد. سنگ های بزرگ تر از 9 تا 10 میلی متر به ندرت بدون درمان خاصی عبور می کنند.

برخی دارو ها برای افزایش میزان دفع سنگ های کلیوی قرار گرفته اند. این داروها شامل مسدود کننده های کانال کلسیم مانند نایفیدایپین و مسدود کننده های آلفا مانند تامسولوزین (فلومکس) می باشد. این داروها برای افرادی که دارای سنگ هستند و نمی توانند به سرعت سنگ هارا از طریق دستگاه مجاری ادراری عبور دهند تجویز می شود.

برای سنگ های بزرگ کلیه که خودشان نمی توانند عبور کنند از روش لیتودریپسی استفاده می شود. در این روش از امواج شوک برای شکستن یک سنگ بزرگ به قطعات کوچکتر که می تواند از طریق سیستم مجاری ادرار عبور کند استفاده می شود.

تکنیک های جراحی برای حذف سنگ های کلیه زمانی که سایر روش های درمان موثر نیست، توسعه یافته اند. این روش ها ممکن است از طریق یک برش کوچک در پوست ( نفرولیتوتومی پوستی) و یا از طریق یک دستگاه شناخته شده به عنوان یک اورتروسکوپ از طریق حفره رحم و دستکاه مجاری ادرار به داخل منتقل شود.

درد گذری سنگ کلیه گاهی با زایمان مقایسه می شود. اگر ترجیح می دهید خود را از این مقایسه دور کنید، خبر خوب برایتان این است که برداشتن سنگ کلیه کاملاً بی پرده و آسان است. اگر شما یک برنامه پشتیبانی تلفیقی دارید که بیمارستان های خصوصی و یک الحاقیه را تحت پوشش خود قرار می دهد، اگر روش درمانی بیمارستان های مونت الیزابت را انتخاب کنید، مجبور نیستید مبلغی پرداخت کنید.

اکثر سنگ های کلیه درنهایت به مثانه و از طریق مجاری ادرار به ادرار منتقل می شوند، در این صورت اغلب درمان، شامل کنترل درد و سهولت عبور سنگ هاست. مصرف زیاد مایعات در سهولت عبور سنگ ها بسیار موثر است، اما بعضی افراد حتی با مصرف زیاد مایعات، از درد شدید سنگ کلیه رنج می برند و نیاز به مصرف نوع خاصی از داروها برای تسکین درد دارند. در ادامه به بررسی کامل آنها می پردازیم.

انواع روش های درمانی و جراحی های سنگ کلیه

این چهار روش درمانی سنگ کلیه برای شما قابل استفاده خواهد بود:

• دارو
• شوک موجی لیتوتریپسی
• اورتروسکوپی
• لیتوتریپسی
• نفرولیتوتومی پوستی یا نفرولیتیتروپی از طریق پوست
• عمل جراحی باز یا لاپاراسکوپی سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه با داروها

نشان داده شده است که داروهای موسوم به مهارکننده های آلفا باعث افزایش خودبخودی سنگ های کلیه بویژه سنگهای کوچکتر در مجرای ادرار تحتانی مثانه می شوند.

این داروها توانایی شل سازی حالب را دارند. این سست کردن حدود 30 درصد باعث افزایش میزان عبور خود به خودی سنگ و بهبودی می شود. برخی از داروهای مسدود کننده آلفا شامل تامسولوسین (Flomax) ، آلفوزوزین (Uroxatral) ، ترازوزین (Hytrin) و دگزازوسین  (Cardura) می باشند. اگر سعی در عبور سنگ را دارید، اغلب به بیمار توصیه می شود ادرار خود را برای جمع آوری سنگ ها صاف کند. برخلاف تصور رایج، معمولاً كلسیم رژیم غذایی نباید به شدت محدود شود.

ESWL – شوک موجی خارج بدنی لیتروتریپسی

شوک موجی خارج بدنی (ESWL) برای درمان سنگ کلیه استفاده می شود. از پرتوی اشعه ایکس یا سونوگرافی برای یافتن سنگ استفاده می شود؛ سپس از شوک امواج برای تجزیه سنگ استفاده می شود. قطعات کوچکتر سنگ در طی چند هفته توسط ادرار خارج خواهد شد. ESWL به خوبی روی سنگهای سخت ساخته شده از سیستین، اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم یا در هنگام بزرگ بودن سنگ کار نمی کند. بیماران می توانند در همان روز به خانه بروند و فعالیتهای روزمره خود را طی دو تا سه روز از سر بگیرند. خطرات و عوارض جانبی آن، خون در ادرار، عبور تکه های سنگی، عفونت یا آبسه یا هماتوم اطراف کلیه است.

مزایای شکستن سنگ کلیه با روش ESWL چیست؟

ESWL روشی نسبتاً کم خطر است که معمولاً سنگ کلیه را کاملاً از بین می برد. همچنین غیر تهاجمی است؛ به این معنی که نیازی به عمل جراحی ندارید و خیلی سریع تر از روش های دیگر بهبودی یابید.

از آنجا که آن عملی یک روزه است، شما خیلی سریع به بیمارستان وارد و خارج می شوید؛ به طور متوسط ​​2 ساعت زمان بهبودی را در نظر بگیرید. ممکن است پس از گذشت چند روز، اثری از خون در ادرار خود مشاهده کنید و به احتمال زیاد شما می فعالیت های عادی را کمی پس از درمان بتوانید از سر بگیرید. عوارض جانبی محتمل مرتبط با حذف سنگ کلیه مانند عفونت و خونریزی داخلی نیز بسیار نادر هستند.

درمان سنگ کلیه با اورتروسکوپی (URS)

اورتروسکوپی (URS) برای درمان سنگ کلیه و مجاری ادراری با استفاده از دوربین و لیزر برای انفجار سنگها استفاده می شود.

URS شامل عبور یک تلسکوپ بسیار کوچک به نام اورتروسکوپ از مثانه، سپس به داخل مجرای ادرار و کلیه، می باشد. وقتی اورولوژیست سنگ را با اورتروسکوپ می بیند، یک وسیله کوچک سبد مانند، سنگ های کوچکتر را می گیرد و آنها را خارج می کند. اگر یک سنگ برای برداشتن بسیار بزرگ باشد، می توان با لیزر یا سایر ابزارهای سنگ شکن به تکه های کوچکتر شکست.

پس از برداشتن سنگ، استنت (قالب نگه داری پیوند) مجرای ادرار قرار می گیرد. استنت برای همیشه باقی نخواهد ماند، اما طدر حدود 3-4 ماه می تواند بماند. این می تواند باعث فوریت و تکرر ادرار و ناراحتی مثانه شود. استنت یک لوله پلاستیکی سفت و سخت است که به باز نگه داشتن مجرای ادرار کمک می کند تا ادرار بتواند از کلیه به مثانه تخلیه شود. استنت در اکثر مواقع 7-10 روز بعد در مطب یا کلینیک برداشته می شود. درست مانند درمان شوک موجی، بیماران همان روز پس از URS به خانه می روند و می توانند فعالیت های عادی را پس از دو تا سه روز آغاز کنند. بعضی اوقات یک رشته در انتهای استنت باقی میماند تا بتوانید آن را خودتان به تنهایی حذف کنید.

درمان سنگ کلیه با روش لیتوتریپسی (سنگ شکنی با امواج فراصوت)

لیتوتریپسی برای حذف سنگ کلیه یک روش رایج است که توسط متخصصین ارولوژی برای از بین بردن سنگ های بزرگ یا سنگ های قرار گرفته در کلیه استفاده می شود. در این روش از دستگاه لیتوتریپتر استفاده می شود که به منظور شکستن سنگ ها به تکه های کوچکتر، شوک هایی در امواج ایجاد می کند. پس از تکه تکه شدن ، سنگ ها می توانند از بدن خارج شوند. به این روش با حداقل تهاجم شوک موجی لیتروتریپسی یا شوک موجی خارج بدنی لیتروتریپسی (ESWL) نیز گفته می شود.

میلیون ها مرد، زن و کودک هر ساله سنگ کلیه ایجاد می کنند. اغلب اوقات هنگامی که سنگ ها به اندازه کافی کوچک هستند، به راحتی از بدن خارج می شوند. روش لیتوتریپسی برای بیمارانی که سنگهای بزرگی دارند و قادر به انتقال آنها به خارج از بدن توسط خودشان نیستند، توصیه می شود.

اگرچه این روش دارای حداقل تهاجم است، لیتوتریپسی در بیمارستان یا مرکز جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. در طی عمل، جراح امواج صوتی با فرکانس بالا را از طریق بدن به محل قرارگیری سنگ کلیه (ها) ارسال می کند. این شوک امواج سنگها را به یک ذرات کوچک و تکه های شکسته تبدیل می کند.

در پایان عمل، متخصص اورولوژیست یک لوله معروف به استنت JJ را درون مجرای ادرار قرار می دهد. این استنت به مثانه اجازه می دهد تا هنگام ادرار، مواد تکه تکه شده از بدن خارج شود. پس از آنکه قطعات سنگ کلیه کاملاً از بدن خارج شود، متخصص اورولوژیست استنت را بر خواهد داشت. به طور کلی، لیتوتریپسی حداقل 45 دقیقه طول می کشد.

بعد از لیتوتریپسی سنگ کلیه چه انتظاری را باید داشت

مانند هر روش پزشکی ، خطرات و عوارض جانبی نیز وجود دارد. برخی از این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تکرر ادرار.
• درد و ناراحتی در اثر عبور تکه های سنگی.
• اگر سنگ ها به اندازه کافی برای عبور تخریب نشوند، معالجه اضافی انجام می شود.
• در صورت گیر کردن سنگ، عفونت ایجاد می شود.
• خون در ادرار.
• آسیب بافت در اثر شوک امواج.

در صورت بروز علائم پایدار یا شدید بعد از عمل، بیماران لیتوتریپسی باید با متخصص اورولوژی خود تماس بگیرند.

اگر سابقه سنگ کلیه دارید، برای تعیین وقت ملاقات با ارولوژ تماس بگیرید.

شوک موجی لیتوتریپسی (SWL)

SWL رایج ترین درمان سنگ کلیه است. این روش برای سنگهای کوچک یا متوسط ​​بهتر عمل می کند. غیر تهاجمی است؛ به این معنی که هیچ بریدگی در پوست شما ایجاد نمی شود.

در طی این روش ، شما روی یک میز دراز می کشید. برای جلوگیری از هرگونه درد و ناراحتی، از قبل دارو (بیهوشی) مصرف خواهید کرد.

پزشک از اشعه ایکس یا سونوگرافی برای یافتن سنگ (یا سنگ ها) در کلیه شما استفاده می کند. سپس، وی از بیرون با شوک امواجی انرژی بالا کلیه شما را مورد هدف قرار می دهد. این امواج از پوست شما عبور کرده و سنگ را به تکه های کوچک تبدیل می کنند.

پزشک ممکن است لوله ای بنام استنت را درون مجرای شما قرار دهد (تا ادرار به راحتی از طریق کلیه ها به مثانه شما جریان یابد). این استنت به عبور تکه های سنگ کمک می کند. SWL حدود یک ساعت طول می کشد. شما معمولاً در همان روز به خانه بر میگردید.

پس از آن، آب زیادی بنوشید تا قطعات سنگی را با ادرار خود دفع کنید. ممکن است شما مجبور باشید تا از صافی برای گرفتن تکه های سنگ استفاده کنید تا پزشکتان بتواند آنها را آزمایش کند.

SWL تقریباً نیمی از افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند را درمان می کند. اگر این روش موثر نبود، ممکن است لازم باشد که این روند تکرار شود.

این روش می تواند عوارض جانبی مانند گرفتگی (انسداد) یا خون در ادرار شما را موجب شود. احتمال مشکلات جدی تر کمتر است، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی در اطراف کلیه
• عفونت
• آسیب به کلیه
• سنگی که جریان ادرار را مسدود می کند

اورتروسکوپی

این روش سنگ موجود در کلیه ها و حالب را درمان می کند. پزشک شما از یک نشانگر نازک و انعطاف پذیر برای یافتن و برداشتن سنگ استفاده می کند. هیچ بریدگی در پوست شما ایجاد نمی شود. شما می توانید در طی این روش بخوابید.

پزشک نشانگر را از طریق مثانه و مجرای ادرار به کلیه شما منتقل می کند. او از سبد كوچكی برای حذف سنگهای کوچک استفاده می كند. اگر سنگ ها بزرگتر باشند، پزشک برای شكستن آنها اشعه لیزر را از طریق نشانگر عبور می دهد. شما معمولاً در همان روز می توانید به خانه بروید.

پزشک ممکن است استنت در مجرای ادراری شما قرار دهد تا به تخلیه ادرار از کلیه به مثانه شما کمک کند. بعد از 4 تا 10 روز به پزشک مراجعه کنید تا استنت را خارج کند.

برخی از استنت ها در انتها رشته ای دارند؛ بنابراین می توانید خودتان آنرا بیرون بکشید. حتماً دستورالعمل پزشک خود را در مورد بیرون کشیدن استنت خود با دقت دنبال کنید.

مشکلات احتمالی بعد از اورتروسکوپی شامل موارد زیر است:

• عفونت
• باریک شدن حالب
• خون ریزی

نفرولیتوتومی پوستی یا نفرولیتوتریسپی پوستی

اگر سنگ شما بزرگ باشد یا لیتوتریپسی آن را به اندازه کافی نشکند، این عمل جراحی گزینه مناسبی است. PCNL از لوله ای کوچک برای رسیدن به سنگ و شکستن آن توسط امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می کند.

به شما چیزی داده می شود که در طی این عمل بیدار نشوید. جراح شما یک برش کوچک در قسمت پشت یا پهلوی شما ایجاد می کند و اسکوپ (نشانگر) باریکی را درون سوراخ قرار می دهد.

عمل جراحی می تواند به یکی از دو روش انجام شود:

نفرولیتوتریسپی: جراح برای شکستن سنگ از امواج صوتی یا لیزر استفاده می کند و سپس تکه ها را با یک دستگاه مکش تخلیه می کند.

عمل جراحی 20 تا 45 دقیقه طول می کشد. به طور معمول مجبور خواهید شد یک یا دو روز در بیمارستان بمانید. معمولاً یک استنت برای کمک به تخلیه ادرار باید چند روز در کلیه شما بماند.

پزشک شما ممکن است از اشعه ایکس یا سونوگرافی برای دیدن اینکه سنگی یا بخشی از سنگ باقی مانده یا خیر چند هفته بعد از عمل استفاده کند. او همچنین ممکن است قطعات سنگ را به آزمایشگاه بفرستد تا دریابد از چه چیزی ساخته شده است. خطرات ناشی از این عمل جراحی شامل موارد زیر است:

• عفونت
• خون ریزی
• آسیب به مثانه ، روده ، حالب ، کلیه یا کبد

جراحی باز یا لاپاراسکوپی سنگ کلیه

جراحی باز یا لاپاراسکوپی سنگ کلیه به ندرت برای سنگ کلیه انجام می شود. اما اگر سنگ شما بسیار بزرگ باشد یا با سایر روش های درمانی از بین نرود یا خرد نشود، ممکن است عمل جراحی گزینه ی مناسبی باشد.

جراحی همچنین ممکن است کمک کند اگر:

• یکی از سنگ ها در حالب شما گیر کرده باشد.
• درد زیادی دارید.
• سنگ، جریان ادرار شما را مسدود می کند.
• در حال خونریزی هستید یا به عفونت مبتلا هستید.

به شما چیزی داده می شود که شما را در طول عمل بیهوش کند. جراح برشی در پهلوی شما و کلیه ی شما ایجاد می کند. او سنگ را از طریق منطقه ی باز شده خارج می کند. استنت در مجاری ادرار قرار می گیرد تا به تخلیه ادرار کمک کند.

ممکن است لازم باشد چند روز در بیمارستان بمانید. بهبودی کامل بعد از لاپاراسکوپی سنگ کلیه ، 4 تا 6 هفته طول می کشد.

آیا گزینه های دیگری برای از بین بردن سنگ کلیه وجود دارد؟

اگر سنگ کلیه مشکل آفرین باشد، اورتروسکوپی ممکن است به خارج کردن آرام آن کمک کند. پزشک شما قبل از استفاده از لیزر یا ابزار خاص برای خرد کردن سنگ و شکسته شدن آن به تکه های کوچکتر، لوله ای نازک را از طریق مجرای ادرار و داخل دستگاه ادراری شما وارد می کند. در طول عمل خواب خواهید بود، بنابراین هیچ دردی نخواهید داشت.

سایر گزینه های با پتانسیل اجرا عبارتند از: نفرولیتیتوتومی از راه پوست با حداقل تهاجمی (PCNL) که در آن از یک ابزار مخصوص برای ایجاد برش کوچک (با قطر 0.5 سانتی متر) در ناحیه پشتی شما یا به ندرت لاپاراسکوپی سنگ کلیه شما بکار گرفته می شود.

پزشک شما بر اساس عواملی مانند اندازه، محل و سختی سنگ ها بهترین گزینه درمانی را برای شما پیشنهاد می کند.

سنگ ها را می توان با شوک موجی لیتوتریپسی، لیتروتریپس یورتروسکوپی، لوله (PCNL) و گاهی جراحی باز یا لاپاراسکوپی سنگ کلیه درمان کرد. ارزيابي اساسي متابوليك شامل آناليز ادرار و الكتروليتها به ويژه بررسي هيپركلسمي (افزایش کلسیم خون) است.

معمولاً برای کسانی که کلیه شان مکررا سنگ تولید می کند آزمایش ادرار 24 ساعته در نظر گرفته می شود.

درمان سنگ کلیه به اندازه و نوع سنگ و همچنین وجود عفونت نیز بستگی دارد. سنگها 4 میلی متر و در حدود 90 درصد موارد کوچکتر نیز هستند. 5-7 میلی متر در 50 درصد موارد نیز همانگونه هستند؛ اما افراد دارای سنگ بیشتر از 7 میلی متر به ندرت بدون عمل جراحی درمان می شوند.

آیا می توان از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کرد؟

به جای اینکه به درمان بپردازید بهتر است از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنید. از آنجا که کم آبی بدن از عوامل اصلی خطر ایجاد سنگ کلیه است، با مصرف آب فراوان و مایعات بسیار می توانید ازتشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنید.

باتوجه به علت سنگ کلیه و سابقه پزشکی فرد، تغییرات در رژیم یا داروها گاهی باعث ابتلا به سنگ کلیه بیشتر می شود. اگر کسی یک سنگ را عبور داده است، می تواند آن را برای تجزیه و تحلیل و تعیین نوع آن، آن را به یک آزمایشگاه ببرد.

افرادی که کلیه آنها تمایل به تشکیل سنگ کلسیم اگزالات را دارد ممکن است توصیه شود مصرف غذاهایی مانند اسفناج، ریواس، چغندر، گندم و بادام زمینی را محدود کنند. نوشیدن آب لیمو یا لیموناد ممکن است در جلوگیری از سنگ کلیه مفید باشد.

پیش بینی برای سنگ کلیه چیست ؟

اکثر سنگ های کلیه خودشان منتقل می شوند و درمان های موفقیت آمیز برای حذف سنگ های سنگین یا سنگ هایی که عبور نمی کنند، توسعه داده شده است. افرادی که سابقه سنگ کلیه داشته اند درمعرض خطر سنگ کلیه در طول زندگی خود درآینده می باشند.

درمان سنگ کلیه در منزل

برای افرادی که سنگ های کلیه زیادی داشته اند، مراقبت در خانه ممکن است موثر باشد، هنگام عبور سنگ کلیه نوشیدن بسیار زیاد مایعات از مهم ترین راه های مراقبت در خانه است. همانطور که گفته شد داروها بیشتر برای تسکین درد سنگ کلیه هستند. با این حال اگر برای اولین بار است که علائم سنگ کلیه را در خود مشاهده می کنید لازم است که به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی لازم است، با پزشک ملاقات کنیم؟

در صورتی که علائم و نشانه هایی را مشاهده می کنید که باعث نگرانیتان می شود.

هنگامی که درد بسیار شدید است که نمی توانید بنشینید یا در موقعیت بهتری قرار گیرید.

زمانی که درد با تهوع و استفراغ همراه است.

مشکل انتقال ادرار دارید یا خون در ادرار خود مشاهده می کنید.

خلاصه مطلب:

سنگ های کلیه مجموعه ای از نمک و مواد معدنی هستند که در کلیه ها ایجاد می شوند و می توانند به سایر قسمت های سیستم ادراری شما حرکت کنند.

سنگ ها موجب علائمی مانند درد، تکرر ادرار، بوی بد ادرار و تهوع و استفراغ می شوند. برخی از سنگ ها خودشان عبور می کنند و برخی ممکن است نیاز به درمان با امواج صوتی یا جراحی داشته باشند تا آن ها را شکسته و حذف کنند.

اگر علائم سنگ کلیه را دارید، با پزشک خود درمیان بگذارید تا مشخص شود این علائم نشان دهنده یک عفونت ادراری یا بیماری دیگر است.

دیگر عوارض جدی شامل: درد بسیار شدید که نمی توانید به کارهای روزمره خود برسید، تهوع ، استفراغ، تب و لرز همراه با درد، خون در ادرار و مشکل در ادرار کردن.

آیا شما در این زمینه تجربه ای دارید؟ سنگ کلیه خود را با کدام روش درمان کردید؟ تجربیات و پیشنهادات خود را با دیگر کاربران دکتر سلام به اشتراک بگذارید. همچنین هر سوالی در این زمینه دارید می توانید از متخصصان ما بپرسید.