وازووازوستومی یک ریز جراحی (جراحی میکروسکوپی) و یکی از دو روش معکوس کردن وازکتومی (برگرداندن وازکتومی) است. در طی عمل وازکتومی، مجراهای وازدفران (لوله های منی بر) که در هنگام انزال، اسپرم را از بیضه ها عبور می دهند قطع می شوند. بنابراین وازووازوستومی عبارت است از وصل کردن دو انتهای قطع شده مجراهای وازدفران. مردانی که قبلا وازکتومی انجام داده اند از وازووازوستومی برای به دست آوردن دوباره قدرت باروری خود استفاده می کنند. عمل وازووازوستومی توسط اورولوژیست انجام می گیرد. در این مقاله از بخش پزشکی دکتر سلام، در مورد کاربردها، عوارض جانبی، روش ها و نتایج وازووازوستومی بیشتر بیاموزید.
هدف وازووازوستومی
این روش برای بازیابی مجدد قدرت باروری در مردانی که قبلا عمل وازکتومی انجام داده اند صورت می گیرد. این کار همچنین برای کمک به افرادی که وازکتومی انجام داده اند و خلاص کردن آنها از درد وازکتومی می باشد. این دردها اغلب به نام سندرم درد پس از وازکتومی نامیده می شوند.
وقتی که عمل وازووازوستومی از طریق ریز جراحی انجام می گیرد شانس موفقیت این عمل حدود ۸۵ درصد از نظر برگشت دوباره اسپرم و حدود ۵۳ درصد از نظر احتمال بارداری است.
وازووازوستومی نباید با وازواپیدیدیموستومی (اپیدیدیمواستومی) اشتباه گرفته شود که دومین نوع جراحی است که برای بازگرداندن وازکتومی استفاده می شود.
وازواپیدیدیموستومی جراحی فنی تری نسبت به وازووازوستومی است که وقتی در مسیر اپیدیم یعنی جایی که اسپرم ذخیره می شود انسدادی به وجود می آید و همچنین در دیگر مواردی که روش وازووازوستومی در مورد آنها موفقیت آمیز نیست انجام می گیرد.
راهی وجود ندارد که بفهمید تحت کدام جراحی قرار خواهید گرفت تا اینکه جراحی شروع شده و جراح این امکان را پیدا کند که کیفیت مایع مجرایی (منی) شما را بررسی نماید.
روش های موثر برای وازووازوستومی
در این مبحث روش دو لایه ای را مطرح می کنیم. با استفاده از این تکنیک، دو انتهای بریده شده مجرای وازدفران را با زدن بخیه های کوچک در بافت اطراف آن به هم نزدیک می کنیم. وقتی که دو انتهای مجرای وازدفران به هم نزدیک شدند، اتصال ریز جراحی فرمال لوله ها شروع می شود. اتصال ابتدا با دیواره پشتی و سپس لایه داخلی (مخاطی) شروع می شود. هر دوی لایه های داخلی و بیرونی با شش بخیه دورتادور مجرای وازدفران دوخته می شوند. وقتی که لایه های درونی و بیرونی به هم متصل شدند بخیه های بزرگتری دور غلاف مجرای وازدفران (لوله منی بر) زده می شود تا پیوند ایجاد شده بدون تنش و کشیدگی باشد. سپس وازدفران ها به داخل اسکروتوم (کیسه بیضه) برگردانده می شوند و برای اطمینان از یک ریکاوری بدون درد، به ناحیه تناسلی بی حسی موضعی داده می شود.
وازواپیدیدیموستومی (اپیدیدیمواستونی)
پزشکان از دو روش وازواپیدیدیموستومی استفاده می کند. روش مخاط به مخاط (Mucosa-Mucosa) و روش اینواژینیشن. در روش وازکتومی معکوس مخاط به مخاط یک مجرای باز اپیدیدیمال با روش های میکروسکوپی به انتهای بریده شده مجرای وازدفران با حدود ۶ بخیه ساده متصل می گردد. این لایه داخلی با یک لایه خارجی از بخیه های رادیال حمایت می شود تا اپیدیدیمواستومی را تقویت کند.
اپیدیدیمواستومی اینواژینیشن
اخیرا ایده اتصال به روش مخاط به مخاط مورد چالش و بحث قرار گرفته است. یک تکنیک جدید به نام اپیدیدیمواستومی اینواژینیشن که از اتصال لبه به لبه استفاده نمی کند در طول چندین سال گذشته مورد توجه قرار گرفته است. تفاوت اساسی بین این دو تکنیک جدید و تکنیک لبه به لبه برای جراحی وازکتومی معکوس این است که لبه مجرای اپیدیدیم به مجرای وازدفران بخیه زده نمی شود. در عوض، بخیه ها به گونه ای قرار داده می شوند که مجرای اپیدیدیم با دقت به درون حفره وازدفران کشیده شده یا به داخل آن غلاف شود. این تکنیک جدید از بخیه های کمتری استفاده می کند و به نظر می رسد که در این روش نسبت به رویکرد لبه به لبه در جراحی وازکتومی معکوس، آناستوموز ترشح کمتری داشته باشد. دکتر تورک یکی از اولین استفاده کنندگان از روش اپیدیدیمواستومی اینواژینیشن است و از این تکنیک جدید در عمل جراحی وازکتومی معکوس تا جایی که امکان داشته باشد استفاده می کند.
دکتر تورک بعد از هر دو روش اپیدیدیمواستومی فعالیت های فیزیکی را برای ۳ تا ۴ هفته محدود می کند. دکتر تورک گاهی در طول عمل، لوله های پلاستیکی کوچک بدون دردی را در اسکروتوم قرار می دهد تا احتمال تجمع هرگونه خون یا مایع زیان بخشی را به حداقل برساند. این لوله ها معمولاروز بعد از اپیدیدیمواستومی شما برداشته می شوند.
روان کننده مگنیفایینگ (بزرگنمایی کننده)
تکنیک جدید وازکتومی معکوس که توسط دکتر تورک ابداع شده است از یک روان کننده جدید استفاده می کند که اجرای عمل وازکتومی معکوس را آسان تر می نماید. این تکنیک جدید شامل یک عامل حجیم کننده و روان کننده واکنش ناپذیر و امن است که ویسکوت نامیده می شود. این ماده سال ها توسط چشم پزشک ها در جراحی های حساس چشم مورد استفاده قرار گرفته است. دکتر تورک دریافته است که وقتی این تکنیک جدید در موارد وازکتومی معکوس مورد استفاده قرار می گیرد این ماده کمک می کند که حفره وازدفران ها بزرگتر شده و بخیه زدن آسان تر انجام گیرد و همچنین نمای میکروسکوپی حفره وازدفران ها را بزرگتر نشان می دهد. همینطور این ماده به ایجاد پیوند بدون نیاز به داغگر الکتریکی که می تواند سبب ایجاد صدمه به بافت شود، کمک می کند. میزان کارایی این روش در مقایسه با روش های وازکتومی معکوس که در آنها ویسکوت استفاده نمی شود بیشتر است. این روان کننده بزرگ نمایی کننده در جراحی های دکتر تورک یک تکنیک جدید مهم یا یک “ابزار” مهم به شمار می رود و مثالی است از اینکه چگونه یک استاد متخصص ریز جراحی به طور مداوم در جستجوی راه هایی برای بهبود نتایج پس از عمل وازکتومی معکوس است.
تفاوت وازووازوستومی و وازواپیدیدیموستومی در چیست؟
اگر در مایع مجرایی اسپرم وجود داشته باشد نشان می دهد که مسیر بین بیضه ها و محلی که مجرای وازدفران قطع شده بودند باز است . این به این معنی است که انتهای مجراهای واز می توانند به هم پیوند بخورند. عبارتی که برای پیوند مجدد انتهای مجراهای واز به کار می رود “وازووازوستومی” است. وقتی جراحی میکروسکوپی مورد استفاده قرار می گیرد وازووازوستومی برای حدود ۸۵ نفر مرد از بین صد نفر مرد موفقیت آمیز عمل می کند و برای حدود ۵۵ نفر از بین ۱۰۰ نفر زن ،حاملگی اتفاق می افتد.
اما اگر در مایع مجرایی اسپرم وجود نداشته باشد ممکن است به این معنی باشد که فشار ناشی از وازکتومی باعث به وجود آمدن یک جور خرابی در مجرای اپیدیدیم شده است. این خرابی می تواند منجر به ایجاد انسداد شود. به جای آن لازم است که اورولوژیست انتهای بالایی مجرای واز را به اپیدیدیم پیوند دهد. به این روش وازواپیدیدیموستومی گفته می شود که همان کار روش وازووازوستومی را انجام می دهد. وازواپیدیدیموستومی پیچیده تر از وازووازوستومی است. اما نتایج آن تقریبا به همان خوبی روش وازووازوستومی است. گاهی روش وازووازوستومی در یک سمت و روش وازواپیدیدیموستومی در سمت دیگر انجام می شود.
خطرات وازووازوستومی
تقریبا تمام وازکتومی ها قابل برگشت هستند. اگرچه که این عمل، موفقیت در بارداری را تضمین نمی کند. وازکتومی معکوس را می توان حتی اگر چندین سال از زمان وازکتومی می گذرد نیز انجام داد. اما هر چه که این زمان طولانی تر باشد احتمال کمتری وجود دارد که عمل وازکتومی معکوس موثر واقع شود.
عمل وازکتومی معکوس ندرتا منجر به عوارض جدی می شود. خطرات شامل موارد زیر می باشند:
خونریزی در اسکروتوم (کیسه بیضه)
این امر موجب جمع شدن خون (هماتوما) می شود که باعث ایجاد تورمی دردناک خواهد شد. شما می توانید احتمال بروز هماتوما را با دنبال کردن دستورالعمل های دکتر جهت استراحت، استفاده از محافظ اسکروتال و همچنین استفاده از کیسه یخ بعد از جراحی کاهش دهید. اگر لازم است از مصرف آسپرین و دیگر انواع داروهای رقیق کننده خون قبل و بعد از جراحی اجتناب کنید، با دکتر خود صحبت کنید.
عفونت در محل جراحی
اگرچه که خیلی غیر معمول است ولی عفونت ها در هر نوع جراحی یک عامل خطر هستند و ممکن است درمان با آنتی بیوتیک نیاز باشد.
درد مزمن
درد مداوم و مزمن بعد از عمل وازکتومی معکوس شایع نیست.
مراقبت های قبل از عمل وازووازوستومی
پزشک از شما در مورد سوابق پزشکیتان سوال خواهد کرد تا مطمئن شود که شما یک کاندیدای خوب برای جراحی هستید و همچنین از شما یک معاینه پزشکی به عمل خواهد آورد.
اگر خودتان یا خانواده تان سابقه ابتلا به هایپوگونادیسم (که با کاهش سطح تستوسترون در مردان همراه است) داشته اید باید پزشک خود را در جریان بگذارید.
همچنین باید اطلاعات دقیقی در مورد تاریخی که عمل وازکتومی خود را انجام داده اید و اینکه چه مدت از آن زمان تا کنون گذشته است داشته باشید.
اگر هرگونه عمل جراحی اسکروتال یا عمل جراحی در آلت تناسلی خود داشته اید به پزشک خود بگویید. همچنین پزشکتان از شما درباره تاریخی که قصد باردار کردن همسرتان را دارید خواهد پرسید. یعنی اگر چنانچه فرزندی دارید یا همسرتان حامله است، سن شما در زمان بچه دار شدن، سن فعلی شما و همسرتان، اینها همه را به پزشک خود بگویید.
اگر هدف شما از وازووازوستومی بچه دار شدن است، ممکن است پزشکتان پیشنهاد کند که همسرتان برای فهمیدن این مطلب که آیا هنوز قادر به تولید تخمک هست یا نه مورد آزمایش قرار بگیرد. اگر شما عقیم باشید ممکن است پزشکتان پیشنهاد کند که قبل از اینکه تحت وازووازوستومی قرار بگیرید یک نمونه گیری (بیوپسی) از بیضه های تان انجام شود که یک ذره از بافت بیضه برداشته شده و برای آزمایش فرستاده می شود. ممکن است بیوپسی یک روز قبل از وازووازوستومی یا در ابتدای عمل وازووازوستومی انجام گیرد.
مدت زمان عمل وازووازوستومی
یک عمل وازکتومی می تواند هر جایی بین ۲ تا ۴ ساعت طول بکشد. با این حال اگر جراحی پیچیده باشد امکان دارد عمل حتی بیشتر از این چارچوب زمانی طول بکشد. زمانی که عمل طول میکشد یک مقداری به مهارت جراحی که عمل را انجام می دهد نیز بستگی دارد. همچنین می توانید انتظار داشته باشید که زمانی را صرف پر کردن فرم های موافقت خواهید کرد.
مکان عمل وازووازوستومی
عمل وازووازوستومی هم در بیمارستان و هم در مراکز جراحی می تواند انجام شود. وازووازوستومی یک عمل سرپایی و بدون بستری است به این معنی که همان روز میتوانید به منزل خود برگردید.
کارهایی که باید در روز جراحی وازووازوستومی انجام دهید
چه لباسی بپوشیم؟
از شما درخواست می شود که گان جراحی بیمارستان را بپوشید. بنابراین می توانید لباس های معمول خود را پوشیده و به بیمارستان بروید. با این حال توصیه می شود لباس هایی بپوشید که در محل کشاله ران زیاد تنگ نباشند. به این دلیل که پس از عمل کمی درد در بیضه های تان خواهید داشت و هر گونه فشار لباس در این ناحیه درد شما را بدتر می کند.
خوردنی ها و نوشیدنی ها
یک عمل وازووازوستومی اغلب اوقات تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد. بنابراین ممکن است از شما خواسته شود که شب قبل از عمل چیزی نخورید و نیاشامید. این امر به منظور کاهش احتمال بروز مشکلات ناشی از بیهوشی توصیه می شود.
چه چیزی با خود بیاوریم؟
اگر امکان داشته باشد باید از یکی از اعضای خانواده یا دوستان تان بخواهید که وقتی عمل انجام شد شما را به منزل برساند.
مصرف دارو
مطمئن شوید به مراحلی که لازم است قبل از عمل پشت سر بگذارید کاملا آگاهی دارید. احتمالا پزشک شما از شما خواهد خواست که مصرف داروهای خاصی را متوقف کنید. داروهایی از قبیل داروهای رقیق کننده خون و داروهای کاهش دهنده درد مثل آسپرین یا ایبوپروفن (ادویل موترین IB و دیگر داروها). به خاطر اینکه این داروها ریسک خونریزی را در بیمار افزایش می دهند.
لباس و دیگر موارد شخصی
لباس های زیر که کاملا فیت بدن باشند را به همراه داشته باشید. مثل محافظ های ورزشی که بعد از جراحی آن را بپوشید. این لباس از اسکروتوم (کیسه بیضه) شما محافظت کرده و باعث می شود که پانسمان در محل خود باقی بماند.
احتیاط های دیگر
با یک نفر هماهنگ کنید که بعد از جراحی شما را به منزل برساند. عمل جراحی معمولا بین ۲ تا ۴ ساعت یا گاهی بیشتر طول می کشد. در صورتی که عمل تحت بیهوشی عمومی انجام گیرد ممکن است مقدار زمان بیشتری برای ریکاوری لازم باشد. در مورد این که چه موقع می توانید به منزل بروید با دکتر صحبت کنید.
در طول جریان عمل چه اتفاقاتی می افتد؟
قبل از عمل
اورولوژیست و متخصص بیهوشی شما پیشاپیش درباره گزینه هایی که برای بیهوشی در اختیار دارید با شما صحبت خواهند کرد. وازووازوستومی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود اما در بعضی موارد بیحسی موضعی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه که باید توجه داشته باشید که
متون پزشکی استفاده از بیهوشی عمومی را بیشتر مد نظر قرار می دهد.
به این دلیل که بیهوشی عمومی به ارولوژیست اجازه می دهد که کارش را بهتر و با دقت بیشتری انجام دهد. مخصوصاً اگر مشخص شود که جراحی پیچیده تر از چیزی است که پیش بینی شده بود یا اگر معلوم شود که یک عمل وازواپیدیدیموستومی باید انجام گیرد.
در طول عمل
بعد از اینکه داروی بیهوشی تزریق شد، شما طاق باز و به پشت روی میز جراحی قرار خواهید گرفت. ارولوژیست ناحیه ای را که قرار است روی اسکروتوم (پوستی که بیضه ها را می پوشاند) برش بزند مشخص می کند. با استفاده از یک میکروسکوپ جراحی بسیار پیشرفته، پزشکتان نمای وازدفران ها را بزرگ نمایی می کند. علت اصلی که وازووازوستومی در واقع یک نوع ریز جراحی است این است که در این عمل، یک میکروسکوپ قوی اورولوژیست را قادر می سازد که کاملا واضح ببیند و برش های خیلی ظریف و دقیق یایجاد کردا و بخیه بزند.
پزشک انتهای مجرای وازدفران را که در طی وازکتومی بریده و مسدود شده است را باز کرده و بافت های اضافه و خراب را از آن برمی دارد. از انتهای لوله های وازدفران یعنی نزدیک ترین جا به بیضه ها، مایع مجرایی (منی) گرفته می شود. این مایع برای آزمایش تعداد اسپرم به آزمایشگاه فرستاده می شود. اگر داخل مایع اسپرم وجود داشت، اورولوژیست عمل وازووازوستومی را انجام خواهد داد.
اگر هیچ اسپرمی در مایع وجود نداشته باشد پزشک چند عامل دیگر را مدنظر قرار خواهد داد و ممکن است تصمیم بگیرد که وازواپیدیدیموستومی را انجام دهد. اورولوژیست از بخیه های خیلی ظریف برای بستن لوله های وازدفران ها به همدیگر استفاده می کند. این عمل هر جایی و بین ۲ تا ۴ ساعت ممکن است طول بکشد و در موارد خاص حتی بیشتر.
پس از عمل
ممکن است اورولوژیست شما برای پوشاندن محل جراحی از پانسمان استفاده کند. زمانی که بیهوشی قطع می شود ممکن است درد و سوزش و تورم داشته باشید اگرچه که نباید جدی باشد ولی اگر جدی بود آن را فوراً به ارولوژیست خود اطلاع دهید.
ممکن است مقداری مسکن برای کاهش درد به شما داده شود. ممکن است ارولوژیست یک لباس مخصوص محافظ بیضه مثل یک بیضه بند به شما بدهد یا توصیه کند که آن را تهیه کنید که باید به مدت چند هفته آن را بپوشید
مراقبت های بعد از عمل وازووازوستومی
از شما خواسته می شود که به مدت دو یا سه روز استراحت کنید تا بتوانید فعالیت های سبک خود را از سر بگیرید. اگر شغل شما نیازمند کار سنگین و سخت است باید زمان شروع فعالیت خود را از پزشک تان بپرسید.
همینطور باید از پزشک خود بپرسید که کی باید پانسمان را بردارید و کی دیگر لازم نیست که بیضه بند (محافظ بیضه) خود را بپوشید. به احتمال زیاد پزشک از شما خواهد خواست که به مدت چند هفته از روابط جنسی پرهیز کنید.
مدیریت عوارض جانبی وازووازوستومی
مثل تقریبا هر جراحی دیگری می توانید انتظار کمی درد خفیف داشته باشید که باید بعد از چند روز یا چند هفته از بین برود. به شما مقداری مسکن برای مقابله با این درد ها داده می شود.
ممکن است کمی ورم داشته باشید که نرمال است که احتمالا باید ظرف یک تا دو هفته از بین برود. اگر درد شما جدی است یا تورم بعد از چند هفته هنوز وجود دارد باید به پزشک خود اطلاع دهید.
نتایج وازووازوستومی
گاهی بعد از جراحی پزشک منی شما را زیر میکروسکوپ معاینه می کند تا ببیند آیا عمل موفقیت آمیز بوده است یا خیر. ممکن است پزشک بخواهد منی شما را به طور دوره ای چک کند تا زمانی که موفق شوید پارتنر خود را حامله کنید. چک کردن منی برای اسپرم تنها راهی است که مشخص می کند که عمل وازکتومی معکوس موفقیت آمیز بوده است.
وقتی عمل وازکتومی معکوس موفقیت آمیز باشد احتمالا در طی چند هفته اسپرم داخل منی ظاهر می شود. اما گاهی یک سال یا بیشتر طول می کشد. احتمال بارداری به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله تعداد و کیفیت اسپرم موجود و سن پارتنر مونث.
فریز کردن اسپرم بعد از وازووازوستومی
اگرچه معمولا نیاز نیست یا پیشنهاد نمی شود اما می توانید در مواردی که وازکتومی معکوس موثر واقع نمی شود انتخاب کنید که اسپرم تان فریز شود (کرایوپرزرویشن). اگر قادر نباشید که از طریق رابطه جنسی پدر یک بچه شوید هنوز هم ممکن است از طریق تکنولوژی های کمکی باروری مثل آی وی اف (باروری داخل لوله آزمایشگاهی) بچه دار شوید.
اگر وازکتومی معکوس موثر واقع نشود
گاهی عمل وازکتومی معکوس در صورتی که بیضه ها مشکل اساسی داشته باشند شکست می خورد که در طول جراحی تشخیص داده نمی شود یا گاهی ممکن است بعد از جراحی، یک انسداد در مسیر وازدفران ها ایجاد شود. بعضی مردان اگر عمل برای اولین بار موثر واقع نشود دومین تلاش را برای وازکتومی معکوس انجام میدهند.
همچنین می توانید با انجام آی وی اف از طریق اسپرم فریز شده صاحب فرزند شوید. ممکن است اسپرم به طور مستقیم از بیضه یا مجرای اپیدیدیم یا در زمان جراحی وازکتومی معکوس یا بعد از آن بازیابی شود. پزشکان معمولا فریز کردن اسپرم را در زمان جراحی وازکتومی معکوس پیشنهاد نمی کنند به این دلیل که ممکن است این کار غیر ضروری و اضافی باشد.
پرسش های متداول در مورد وازووازوستومی
چطور یک جراح خوب انتخاب کنم؟
در هنگام انتخاب یک جراح متخصص ناباروری مردان چندین فاکتور مهم وجود دارد. همچنین در مورد تیم درمانی. مثل تجربه، توانایی های جراح، فناوری و تیم پشتیبانی.
به این دلیل که عمل وازکتومی معکوس یک روش بسیار تخصصی است آموزش و تجربه ی جراح شما احتمالا بیشترین تأثیر را بر نتایج کلی شما از عمل خواهد گذاشت. جراحانی که بیشترین آموزش را برای درمان ناباروری مردان دیده اند اورولوژیست هایی هستند که در زمینه ریز جراحی و باروری مردان فلوشیپ، تخصصی دریافت کرده اند.
با اینکه در اکثر عمل های وازکتومی معکوس نیاز است که جراحی فقط داخل اسکروتوم انجام شود اما در بعضی موارد نیاز می شود که ترمیم هایی در داخل شکم نیز انجام گیرد. مواقعی این اتفاق می افتد که مجرای وازدفران ها به علل دیگری به غیر از وازکتومی مسدود شده باشند. مثلا به علت ترمیم فتق. در این موارد اغلب اوقات نمی توان مجرای وازدفران را به طور سنتی ترمیم کرده و یک روش پیچیده تر (ترمیم مجاری وازدفران از داخل شکم و به کمک ربات) مورد نیاز است. تعداد خیلی کمی از جراحان با هر دوی این روش ها یعنی جراحی میکروسکوپی سنتی و جراحی به کمک ربات می توانند عمل موفقی را در چنین مواردی به انجام برسانند.
در هنگام انتخاب پزشک از پرسیدن این سوال که پزشک چند عمل وازکتومی معکوس انجام داده است نترسید. همچنین سوالاتی مثل نوع تکنیکی که استفاده می شود و اینکه غالبا وازکتومی معکوس چه زمانی می تواند به بارداری منجر شود.
میزان موفقیت جراحان را چطور با هم مقایسه کنیم؟
با توجه به پیچیدگی موضوع باروری زوجین تعیین میزان موفقیت در عمل های وازکتومی معکوس دشوار است. به علاوه مهمترین معیار موفقیت یعنی تولد یک نوزاد معمولا در بررسی ها گزارش نمی شود.
میزان موفقیت گزارش شده بعد از عمل وازکتومی معکوس خیلی ساده گرفته می شود. بعضی از جراحان فقط افرادی را عمل می کنند که احتمال موفقیت بیشتری در جراحی آنها وجود دارد (مردان جوان تر که از وازکتومی آنها زمان کمتری می گذرد). این امر موجب می شود که میزان موفقیت گزارش شده آنها به طور ساختگی و غیر واقعی افزایش پیدا کند. بعضی از جراحان فقط وقتی نتایج را گزارش می کنند که وازووازوستومی روی هر دو سمت بیضه انجام گرفته باشد و نتایج عمل های پیچیده ای که موفقیتی به دنبال ندارند را حذف می کنند.
به طور مشابه می توان گفت که تعریف موفقیت عمل در بین جراحان یکی نیست. بعضی از جراحان یک عمل وازکتومی معکوس را حتی اگر یک اسپرم بعد از عمل دیده شود موفقیت آمیز می دانند. در حالی که بعضی دیگر از جراحان به پنج میلیون یا تعداد بیشتری اسپرم نیاز دارند تا عمل را موفقیت آمیز بدانند.
مهم است بدانید که با گذشت زمان درصدی از مردان که عمل وازکتومی معکوس آنها در ابتدا موفقیت آمیز بوده است با شکست روبه رو می شوند. یعنی انزال آنها بدون اسپرم یا با تعدادی کمی اسپرم خواهد بود. مشخص نیست چرا این اتفاق می افتد اما ممکن است که حتی چند ماه بعد از عملی که در ابتدا موفقیت آمیز بوده است این اتفاق رخ دهد.
وازکتومی معکوس و روش های کمک باروری آزمایشگاهی (ART) چه مزایا و معایبی دارند؟
مزیت های وازکتومی معکوس عبارتند از حداقل ماهیت تهاجمی این روش، هزینه کمتر، ماهیت طبیعی توانایی پدر بیش از یک کودک بودن بدون روش های اضافی، گزینه فریز کردن اسپرم در هنگام عمل وازکتومی معکوس و سهولت در بازیابی اسپرم (اگر روش های کمک باروری آزمایشگاهی (ART) در آینده مورد نظر باشد.
معایب وازکتومی معکوس عبارتند از نیاز احتمالی به یک عمل جراحی وازکتومی معکوس دیگر در صورت موفق نبودن وازکتومی معکوس اولیه، تعداد ناکافی اسپرم برای موفقیت در بارداری و کاهش میزان موفقیت در بلند مدت.
مزیت هایART یا روش کمک باروری آزمایشگاهی شامل کنترل بیشتر بر زمانبندی بارداری، توانایی انجام روشART با تعداد اسپرم کم و آزمایش کروموزومی اختیاری برای کاشت جنین می باشد. معایب این روش ها عبارتند از هزینه ها، نیاز احتمالی برای چندین دوره زمانی، دغدغه های اخلاقی و معنوی و نیاز به تکرار این روش ها در هر زمان که میل به بارداری وجود داشته باشد.
در زمان تصمیم گیری در مورد وازکتومی معکوس با استفاده از ART چه چیزهایی را باید در نظر گرفت؟
اولویت های فردی در نهایت مشخص می کنند که کدام روش را انتخاب کنید.
در کل وازکتومی معکوس یکی از ارزان ترین گزینه ها برای دستیابی به یک بارداری بعد از وازکتومی است. شاید شما وازکتومی معکوس را به علت ترجیحات مذهبی و اخلاقی، محدودیت های مالی، میل به داشتن بیش از یک فرزند یا عدم تمایل به استفاده از داروهای تحریک کننده تخمدان انتخاب کنید.
اگر همسر شما پیر تر است (به خصوص اگر بیشتر از ۳۷ تا ۴۰ سال سن داشته باشد) و یا اگر فقط یک فرزند بخواهید و یا اگر بخواهید آزمایش کروموزوم را انجام دهید ممکن است بهتر باشد که ازART استفاده کنید.
هزینه هایART عموما بالاتر است. در حالی که هزینه ها به طور قابل توجهی در سراسر دنیا متفاوت هستند. اغلب معمولا بیشتر از یک سیکل درمان برای دستیابی به یک بارداری موفق مورد نیاز می باشد.
روش های بازیابی اسپرم از بیضه ها و ذخیره کردن آنها ممکن است به هزینه های اضافی نیاز داشته باشد.
میزان موفقیت در هر سیکل به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که عبارتند از کیفیت اسپرم، سن و وضعیت سلامتی مادر.
چطور می توانم بگویم که آیا این روش جواب داده است یا نه؟
اگر بعد از چند ماه اسپرم در منی شما ظاهر شود خواهید فهمید که وازکتومی معکوس موفقیت آمیز بوده است. پزشک شما به مدت ۴ تا ۶ ماه نمونه هایی از منی شما را جمع آوری کرده و آنها را بررسی می کند. ۴ تا ۶ ماه برای تثبیت تعداد اسپرم های شما کافی است.
اگر شما وازووازوستومی انجام داده اید می تواند ۶ تا ۱۲ ماه قبل از برگشت اسپرم طول بکشد و اگر وازواپیدیدیموستومی انجام داده اید ممکن است حتی بیشتر از یک سال طول بکشد که اسپرم در منی ظاهر شود.
وقتی اسپرم شما برگشت، شانس باردار شدن نیز افزایش پیدا می کند. اما موفقیت جراحی وازکتومی معکوس به چیزهای زیادی بستگی دارد که شامل نوع جراحی که در ابتدا داشته اید و سایر عواملی که شما و همسرتان را از حامله شدن دور نگه می دارند.
آیا این عمل بر عملکرد جنسی تاثیر می گذارد؟
نباید اینطور باشد. اما تا وقتی که پزشکتان به شما اعلام رفع خطر نداده است رابطه جنسی و انزال نداشته باشید. بیشتر پزشکان پیشنهاد می کنند که دو تا سه هفته برای برقراری رابطه جنسی صبر کنید.
عمل وازووازوستومی چقدر طول می کشد؟
زمان عمل برای وازووازوستومی یا اپیدیدیمواستومی تقریبا سه ساعت طول می کشد. در بیشتر اوقات بیهوشی عمومی ترجیح داده می شود. ما ترجیح می دهیم که بیمارانی که مقیم این شهر نیستند به مدت حداقل یک روز بعد از جراحی در ساکرامنتو بمانند.
مدت زمان پیگیری چقدر است؟
پیگیری بعد از عمل و بررسی ترمیم زخم به مدت دو تا سه هفته و آنالیز مایع منی به مدت شش تا هشت هفته بعد از عمل است. بیمه ها معمولا هزینه آنالیز منی را پوشش نمی دهند. آنالیزهای بعدی مایع منی ممکن است برای بررسی برگشت اسپرم نیاز باشد.
وازکتومی یک جراحی کوچک برای باز داشتن اسپرم از رسیدن به مایع منی است که از آلت تناسلی به بیرون انزال می کند. بعد از عمل وازکتومی منی هنوز هم هست اما هیچ اسپرمی در آن وجود ندارد. بعد از عمل وازکتومی بیضه ها هنوز اسپرم می سازند اما توسط بدن جذب می شوند. همه ساله بیش از ۵۰۰ هزار مرد در آمریکا وازکتومی را برای کنترل تولد فرزند انتخاب می کنند. عمل وازکتومی بهتر از هر روش کنترل بارداری دیگری از بارداری پیشگیری می کند. البته به جز روش پرهیز و خویشتنداری. بین زنانی که همسرانشان وازکتومی انجام داده اند سالانه فقط یک یا دو زن از هزار نفر زن باردار می شوند.
وازکتومی معکوس چیست؟
وازکتومی معکوس مسیر عبور اسپرم را برای رسیدن به منی دوباره پیوند می دهد. اغلب اوقات انتهای بریده شده مجرای وازدفران ها دوباره به هم پیوند داده می شوند. در بعضی موارد انتهای مجرای وازدفران ها به مجرای اپیدیدیم متصل می شود. این جراحی ها را می توان توسط میکروسکوپ های مخصوص انجام داد (ریز جراحی یا جراحی میکروسکوپی). وقتی که مجراها به هم متصل شدند اسپرم دوباره می تواند در پیشابراه جاری شود.
دلایل زیادی برای بازگرداندن وازکتومی وجود دارد. ممکن است بعد از طلاق بخواهید مجددا ازدواج کنید یا این که قلبا بخواهید دوباره بچه دار شوید یا شاید بخواهید بعد از از دست دادن عزیزان خود یک خانواده دیگر تشکیل بدهید.
تحت شرایط نرمال چه اتفاقی می افتد؟
هر دو ماده اسپرم و هورمون های جنسی مردانه در بیضه ها ساخته می شوند. بیضه ها داخل اسکروتوم (کیسه بیضه) و در زیر آلت تناسلی بیرونی مردانه قرار گرفته اند. اسپرم ها بیضه ها را از طریق لوله های مارپیچی که اپیدیدیم نامیده می شوند ترک می کنند. اپیدیدیم جایی است که اسپرم ها تا وقتی که آماده استفاده می شوند آنجا می مانند.
هر اپیدیدیم با یک لوله دراز به نام “وازدفران” یا “واز” به پروستات متصل است. مجراهای وازدفران از قسمت پایینی کیسه بیضه به داخل کانال اینگوینال می روند. سپس به داخل لگن و پشت مثانه می روند. نهایتا اینجا جایی است که مجراهای وازدفران به کیسه های منی می رسند و مجرای انزال را تشکیل می دهند. زمانی که شما انزال می کنید مایع منی و اسپرم مخلوط می شوند تا منی تشکیل شود. منی از طریق پیشابراه جاری شده و از آلت تناسلی شما بیرون می آید.
عملهای وازکتومی معکوس توسط اورولوژیست و بر این اساس که عمل ها هر از گاهی ممکن است تکرار شود انجام می گیرد. عمل وازکتومی معکوس را می توان در بیمارستان به صورت سرپایی یا در یک مرکز خدمات جراحی انجام داد. اگر از میکروسکوپ جراحی استفاده شود جراحی در حالیکه شما تحت بیهوشی به خواب رفته انجام خواهد شد. متخصص اورولوژی و متخصص بیهوشی شما در مورد گزینه هایی که پیش رو دارید با شما صحبت خواهند کرد.
استفاده از ریز جراحی (جراحی میکروسکوپی) بهترین روش انجام این عمل است. یک میکروسکوپ با توان بالا در طول جراحی مجراهای کوچک را ۵ تا ۴۰ برابر بزرگتر از سایز واقعیشان بزرگنمایی می کند. همچنین اورولوژیست شما می تواند از بخیه های خیلی ظریف تر از مژه چشم یا حتی یک تار مو برای بستن دو لبه مجاری واز استفاده کند.
بعد از اینکه تحت بیهوشی به خواب رفتید اورولوژیست یک برش کوچک در هر سمت اسکروتوم ایجاد می کند. اورولوژیست انتهای زخمی مجراهای واز را که قبلا به وسیله وازکتومی بسته شده بودند، مرتب کرده و گوشت های اضافی آن را حذف می کند.
اورولوژیست مایع مجرایی (منی) را از انتهای مجرا در نزدیک ترین قسمت به بیضه برمی دارد. پزشک مایع را چک می کند تا ببیند که آیا حاوی اسپرم هست یا نه. در این مرحله دو روش وازکتومی معکوس وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید.
چه کسانی عمل وازکتومی معکوس را انجام می دهند؟
عمل جراحی وازکتومی معکوس بیشتر اوقات توسط اورولوژیست انجام می گیرد اما همه اورولوژیست ها این جراحی را انجام نمی دهند. شما باید از ارولوژیست خود بپرسید که چه تعداد عمل انجام داده است و میزان موفقیت او چقدر بوده است.
اگر اورولوژیست فکر می کند که شما باید تحت جراحی میکروسکوپی قرار بگیرید باید در مورد سابقه و عملکرد او سوال کنید. این تکنیک مستلزم آموزش و تخصص بیشتری است.
آیا تمام وازکتومی ها قابل برگشت هستند؟
تقریبا تمام وازکتومی قابل برگشت هستند. اما اگر وازکتومی در جریان ترمیم فتق در ناحیه کشاله ران انجام شود ممکن است دو سر مجراهای واز به راحتی به هم پیوند نخورند. همچنین اگر در طی وازکتومی یک تکه خیلی بزرگ از مجرای وازدفران برداشته شود ممکن است دو انتهای مجرای واز نتوانند به هم پیوند بخورند. اما این امر ندرتا اتفاق می افتد.
آیا من باید روش وازووازوستومی را انجام دهم یا روش وازواپیدیدیموستومی؟
قبل از عمل وازکتومی معکوس نمی توانید بگویید که کدام روش برای شما مناسب تر است. اورولوژیست فقط در طی جراحی می تواند بفهمد که کدام شیوه بهتر است. اگر در مایع مجرایی اسپرم دیده شود وازووازوستومی انجام می شود. اگر اسپرم در مایع نباشد اورولوژیست بر اساس عوامل دیگر تصمیم خواهد گرفت که چه کاری انجام دهد. اگر در مسیر مجرای اپیدیدیم انسدادی وجود داشته باشد روش وازواپیدیدیموستومی مورد نیاز خواهد بود.
اگر انسدادی وجود نداشته باشد بر اساس آنچه که اورولوژیست از مایع مجرایی می بیند تصمیم خواهد گرفت که کدام روش بهتر است. بیشتر اوقات اگر مایع، آبکی باشد اورولوژیست تصمیم می گیرد که وازووازوستومی انجام دهد. حتی اگر هیچ اسپرمی در مایع دیده نشود. مایعی که خمیری شکل باشد و اسپرمی در آن نباشد به این معنی است که وازواپیدیدیموستومی مورد نیاز است. ممکن است بعضی از بیماران نیاز داشته باشند که وازووازوستومی در یک سمت و وازواپیدیدیموستومی در سمت دیگرشان انجام شود.
آیا سن یک فاکتور موثر در بارداری بعد از وازکتومی معکوس است؟
سن شما نباید نتایج وازکتومی معکوس را تحت تاثیر قرار دهد. بیشتر مردان اسپرم سازی را سال ها بعد از اینکه همسرانشان دیگر قادر به تخمک گذاری نیستند ادامه می دهند. باروری زنان در اواسط دهه چهارم زندگی شان کمتر می شود و مخصوصا از حدود ۳۷ سالگی دچار افتی اساسی در باروری می شوند. قبل از اینکه بخواهید عمل وازکتومی معکوس را انجام دهید همسرتان باید با کمک متخصص زنان چک کند که آیا هنوز قادر به تخمک گذاری هست یا خیر؟
آیا هیچ جایگزینی برای وازکتومی معکوس وجود دارد؟
چندین راه برای اینکه همسرتان بدون وازکتومی معکوس باردار شود وجود دارد. اورولوژیست شما می تواند با استفاده از یک سوزن یا به وسیله جراحی (جراحی بازیابی اسپرم) اسپرم را از بیضه ها یا مجرای اپیدیدیم بردارد. اما اسپرمی که از این راه به دست می آید نمی تواند در لقاح مصنوعی که با هزینه کمتر در مطب انجام می گیرد مورد استفاده قرار گیرد. در عوض این اسپرم به تکنیک های پیچیده تری مثل آی وی اف (که بین ۱۲ هزار دلار تا ۱۷ هزار دلار هزینه دارد) احتیاج دارد که از طریق تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم یا ICSI انجام می گیرد.
نرخ بارداری در بیشتر مراکز با روش IVF/ICSI (اگر پارتنر زن، جوان تر از ۳۷ سال باشد) حدود چهار مورد از ده مورد است. اگر پارتنر زن پیر تر از این باشد نرخ بارداری خیلی کمتر است. مطالعات نشان می دهند که روش های وازکتومی معکوس نسبت به بازیابی اسپرم از روش های IVF/ICSI در رسیدن به بارداری خیلی به صرفه تر هستند. نکته مثبت دیگری که روش های وازکتومی معکوس نسبت به بازیابی اسپرم از طریق آی وی اف دارند شانس بارداری های آینده در وازکتومی معکوس است.
نوع بیمه شما و میزان پوشش آن، ارزیابی قیمت ها و مخصوصا احتمال نیاز به روش وازواپیدیدیموستومی در آینده و سن همسرتان گزینه هایی هستند که ممکن است در تصمیم شما برای انتخاب روش مورد نظر جهت برگرداندن وازکتومی موثر باشند.
اگر وازکتومی معکوس شکست بخورد آیا باید دوباره آن را تکرار کرد؟
اگر وازکتومی معکوس تحت ریز جراحی (جراحی میکروسکوپی) ماهرانه ای انجام شود، میزان موفقیت آن در عمل های بعدی معمولا به اندازه همان عمل اولیه است. اورولوژیست سوابق جراحی های قبلی تان را بررسی خواهد کرد تا به شما در تصمیم گیری کمک کند. اگر اسپرم در مایع مجرایی ظاهر شود احتمالا اورولوژیست وازووازوستومی را تکرار خواهد کرد که احتمالا موفقیت آمیز خواهد بود.
هزینه یک عمل وازکتومی معکوس چقدر است؟
هزینه عمل های وازکتومی بسته به محل زندگی تان متفاوت است. بیشتر بیمه ها عمل وازکتومی معکوس را تحت پوشش قرار نمی دهند . باید ابتدا با سازمان بیمه گر خود در رابطه با طرحی که بتواند هزینه های شما را پوشش دهد صحبت کنید.
تعداد کمی از مردان بعد از عمل وازکتومی دچار درد در بیضه ها می شوند که این موضوع به اندازه کافی ناراحت کننده است که بخواهند وازکتومی را برگردانند. به این علت که این موارد بسیار نادر هستند مطالعات زیادی راجع به این گروه از مردان صورت نگرفته است. این مطالعات نشان می دهند که عمل برگرداندن وازکتومی، مشکل درد بیضه را در بیشتر مردان حل می کند. با این حال اورولوژیست نمی تواند از پیش به شما بگوید که وازکتومی معکوس درد شما را درمان خواهد کرد یا خیر.
بیضه ها هرگز ساختن اسپرم را متوقف نمی کنند
دکتر ویج می گوید این موضوع بسیاری از مردان را سورپرایز می کند. اما بعد از وازکتومی، بیضه ها به تولید اسپرم ادامه می دهند. فقط دیگر راهی برای خروج از بدن ندارند. به این علت توانایی باروری نرمال با عمل وازکتومی معکوس برگردانده می شود.
از شما خواسته می شود که به مدت سه هفته یا بیشتر برای ترمیم زخم ها از روابط جنسی جلوگیری کنید. اما پس از این مدت می توانید اقدام برای بارداری را شروع کنید. در موارد خاصی که در مجرای اپیدیدیم انسداد وجود دارد ممکن است ۱۲ ماه طول بکشد که توانایی باروری دوباره برگردد. اپیدیدیم یک لوله مارپیچ در امتداد بیضه است که اسپرم بالغ آنجا قرار می گیرد.
