در مورد عمل جراحی دست و مچ چه می دانید؟ چه بیماری هایی دست و مچ را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث بروز درد در آن می شود؟ آیا همه افراد می توانند عمل جراحی دست و مچ داشته باشند؟ با عوارض جراحی مچ دست آشنایی دارید؟ در این مقاله از بخش ارتوپدی دکتر سلام به بررسی عمل جراحی دست و مچ می پردازیم. عوارض و فواید آن را مورد تحلیل قرار داده و با مراقبت های قبل و بعد از آن آشنا می شویم. همچنین در مورد انواع عمل جراحی دست و مچ صحبت خواهیم کرد.

عمل جراحی دست و مچ چگونه کار می کنند؟

حرکت و قدرت دست و مچ شما توسط ماهیچه ها و تاندون­ها کنترل می شود. گروه خم کننده، در قسمت داخلی یا جلوی بازوها، کنترل خم شدن مچ و انگشتان را برعهده دارند. اینها از جلوی مچ دست شما عبور می کنند و توسط یک باند فیبری قوی به نام ساختمان خم کننده یا رباط تونل کارپال نگهداری می شوند. باز کننده در قسمت بیرونی و پشت ساعد شما اجازه می دهد تا دست باز شود.

ماهیچه ­های کوچک در دست شما (کرمی شکل و بین استخوان ها) اجازه می دهد که دستتان به طور کامل حرکت کند. تاندون ­های موجود در دست شما توسط لایه­ سینوویال پوشیده شده است، همان بافتی که مفاصل شما را به هم متصل می کند. تاندون و سینوویال توسط یک غلاف تاندومی پوشانده شده است که کمی شبیه به پوشش محافظ روی کابل ترمز دوچرخه است.

حس لامسه موجود در دست شما توسط دو عصب اصلی تولید می شود:

  • عصب میانی یا تونل کارپال که از زیر رباط تونل کارپال عبور می کند و حس را به قسمت های بیشتری از دستتان می دهد (از انگشت شصت تا نیمی از انگشت حلقه شما). این همچنین در عضلات پایه انگشت شصتان قدرت ایجاد می کند.
  • عصب اولنار و استخوان آرنج به انگشت کوچک و تا نیمی از انگشت حلقه شما حس می دهند و به تمام عضلات کوچک دیگر در دست شما قدرت می دهند.

در اینجا همچنین دو عروق خونی (زند اعلائی و زند اسفلی) وجود دارد که به دست شما خون رسانی می کنند. شما می توانید این را در کف مچتان احساس کنید. عروق زند اعلائی (نزدیک به شصتتان) اغلب در زمانی که نبض خود را می گیرید احساس می شود در مقابل احساس عروق زند اسفلی در طرف مخالف مچ شما دشوارتر است.

آیا من به عمل جراحی دست و مچ نیاز دارم؟

بیشتر افرادی که دارای مشکلات اسکلتی عضلانی و مفاصل در دست و مچشان هستند، نیاز به عمل جراحی دست و مچ ندارند. تصمیم در مورد عمل بستگی به موارد زیر دارد:

  1. علائم شما چقد بد است(درد یا کم شدن عملکرد دست).
  2. نیازهای شما.
  3. پاسخ شمابه سایر درمان­ها، شامل داروها،آتل بندی و ورزش.

عمل جراحی دست و مچ به ندرت برای بهبود ظاهر دست­ها انجام می شود، اگرچه بهبود در ظاهر آن­ها ممکن است یک عارضه جانبی خوشایند باشد. زمانی که به شما گفته می شود که نیاز به عمل جراحی دست و مچ دارید، ممکن است احساس نگرانی، استرس یا ترس کنید. هرچه بیشتر این عمل را درک کنید و اطلاعاتی درباره­ی این فرآیند داشته باشید، احساس آرامش می کنید و می توانید خودتان را کنترل کنید.

انواع متداول عمل جراحی دست

شرایطی که از طریق عمل جراحی می توان به آن کمک کرد شامل سندروم تونل کارپال، انگشت سبابه، انقباض مرضی دوپوئیترن و آرتروز مفاصل پایه انگشت شصت می باشد.

(آزاد سازی تونل کارپال. فاشیکتومی انقباض مرضی دوپوئیترون. آزادسازی انگشت سبابه. بازسازی تاندون. حذف گانگلیون. جایگزینی برآمدگی بند انگشت(مفصل MCP). برداشتن شبه ذورنقه.)

آزاد سازی تونل کارپال

سندروم تونل کارپال زمانی رخ می دهد که به عصب میانی فشار بیاید، این عصب از میان مچ زیر رباط تونل کارپال عبور می کند. نتیجه آن سوزن سوزن شدن و بی حسی انگشتان می باشد. گاهی اوقات عمل جراحی برای سبک کردن فشار بر روی عصب لازم است. این کار به صورت آتل بستن رباط تونل کارپال انجام می شود که دارای بی حسی موضعی است. احتمالاٌ نیازی نیست که شب را در بیمارستان بمانید.

بعد از عمل جراحی مچ و دست

نیاز است که 1 یا 2 هفته بعد از عمل یک باند فشرده روی مچ یا دست خود بپیچانید. بخیه­های شما ظرف مدت 10 تا 14 روز از بین می رود. در طول این زمان شما می توانید از انگشتان و شصت خود استفاده کنید، اگرچه باید از انجام دادن کارهای سنگین خودداری کنید. حرکت انگشتان و دست برای جلوگیری از گرفتگی عصب و تاندون­ها در بافت زخم که ممکن است بعد از عمل ایجاد شود، بسیار مهم است. اثرات جراحی باید کمتر از یک ماه بهبود یابد، اما طول می کشد تا همه احساس دست برگردد، مخصوصا اگر شما به مدت طولانی دچار سندورم تونل کارپال بوده باشید. در تعداد کمی از افراد، جای زخم ممکن است چند ماه درد بگیرد و حساس باشد، اما این معمولاٌ بیشتر بدون درمان برطرف می شود.

آرتروز مچ دست

آرتروز در مفاصل مچ در میان افراد مبتلا به آرتروز شبه رماتیسمی بسیار رایج است. بعضی از افراد اگر مفاصلشان درد بگیرد و درمان­ های دیگر جواب ندهد، نیاز به عمل جراحی دارند. اگر مچ دست شما به شدت آسیب دیده باشد به طوریکه، حرکت دادن دستتان به بالا، پایین و پهاو دردناک باشد و چرخاندن ساعد برای اینکه کف دستتان را به سمت بالا بیاورید، دشوار شود (این عمل را برون گرداندن می نامند).

دو مورد از عمل جراحی مچ، جوش مچ دست و جابه جایی مفصل مچ نام دارند.

جوش مچ دست

جوش مچ دست زمانی پیشنهاد می شود که مچ به شدت آسیب دیده باشد. اینجاست که استخوان ­های مچتان با استخوان­ های دستتان ثابت می شود. این درد را کم و استحکام را زیاد می کند اما معمولاٌ حرکت دادن دست به بالا و پایین متوقف می شود، در حالی که باز کردن دستتان برای شما بسیار آسان می شود.

بعد از عمل جراحی مچ

بعد از عمل جراحی، نیاز دارید چند روزی در بیمارستان بمانید. مچتان به مدت 6 تا 8 هفته در آتل گچی می ماند اما انگشتان شما آزاد است و می توانید فعالیت ­های سبک مانند خوردن و نوشتن را انجام دهید. بعضی از فعالیت­ها در ابتدا برای شما سخت است اما دکتر کاردرمانی (فیزیوتراپ) به شما کمک می کند تا این مشکل را رفع کنید.

جابه جایی مفصل مچ

جابه جایی مفصل مچ هنوز یک جراحی رایج و متداول نشده است. هدف از این جراحی این است که مچ مقداری از حرکت خود را حفظ کرده و بتوانید از درد خلاص شوید.

بعد از عمل جراحی مچ

شما باید شب در بیمارستان بمانید، اما چند ماه طول می کشد تا مچ دستتان به طور کامل بهبود یابد. قبل از شروع توانبخشی، مچ شما به مدت 2 تا 6 هفته محافظت خواهد شد که این کار با هدف بهبود در حرکت مچ و عملکرد در دست شما انجام می شود. فیزیوتراپ یا کاردرمان دستتان به شما توضیح می دهد که چه کارهایی را می توانید با جابه جایی مچ انجام دهید و چه کارهایی را نمی توانید انجام دهید و چگونه آن را با شرایط خوب نگهداری کنید.

فواید عمل جراحی دست و مچ

اصلی ترین فواید عمل جراحی دست و مچ عبارت اند از:

  • تسکین طولانی مدت درد
  • عملکرد بهتر دست
  • ظاهر بهتر دست ها

ضررهای عمل جراحی دست و مچ

عمل جراحی دست و مچ ضررهایی را نیز به همراه دارد که عبارت اند از:

  • جابه جایی مفصل­ها، به عنوان مثال مفصل بند انگشتی جدید، به اندازه مفصل طبیعی ماندگار و مستحکم نیستند.
  • جای زخم در محل بریده شده(برش) باقی می ماند.
  • بعضی از عملها باعث کاهش حرکت مفصلها می شود.
  • عوارض احتمالی مانند تورم، سفتی یا عفونت بعد از جراحی دست و مچ وجود دارد.
  • گاهی اعصاب کوچک در اطراف محل برش ممکن است صدمه ببیند و منجر به بی حسی شود.

عوارض جراحی دست و مچ

اگر شما سالم هستید، خطر عوارض ناشی از عمل جراحی دست و مچ بسیار کم است. هرگونه مراقبت احتمالی برای جلوگیری از عوارض بعد عمل انجام می شود اما در چند مورد ممکن است اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، در بعضی از افراد عفونت به وجود می آید، بنابراین مهم است که شما با دیدن علائم زیر به طور مستقیم با پزشکتان صحبت کنید تا درمان با آنتی بیوتیک­ها را تجویز کند. این علائم شامل افزایش درد، قرمزی، احساس گرمای بیش از حد معمول در منطقه جراحی شده و بوی نامطبوع می باشد. بعضی از افراد ممکن است تورم و سفتی داشته باشند که در این صورت فیزیوتراپ، کاردرمان و درمانگر دست با ورزش و دیگر توصیه­ها به شما کمک خواهند کرد.

خونریزی و زخم هماتوم

زخم هماتوم زمانی است که خون در زخم جمع می شود. طبیعی است که بعد از هر عمل جراحی مقدار کمی خون از زخم سرازیر می شود و معمولا طی چند روز متوقف می شود. اما گاهی اوقات ممکن است خون در زیر پوست شما جمع شود و باعث تورم شود. این باعث سرریز شدن بزرگتر اما موقت از زخم می شود که معمولا به مدت یک هفته یا بیشتر بعد از عمل طول می کشد و گاهی نیاز به یک عمل کوچک برای از بین بردن اجتماع خون دارد. داروهایی مانند آسپرین و آنتی بیوتیک می تواند خطر هماتوم را بعد از عمل جراحی افزایش دهد.

آمادگی برای عمل جراحی دست و مچ

قبل از عمل، از شما خواسته می شود که  فرم رضایت نامه را که به جراح اجازه انجام درمان شما را می دهد، پر کنید. مهم است که هر سوالی را که در این مرحله دارید بپرسید. از پزشکتان، پرستار یا تراپیست بخواهید که هرچیزی را که نمی فهمید به شما توضیح دهند. شما باید در کلینیک قبل از بستری شدن با جراح، متخصص بیهوشی و پرستار درباره­ی اینکه آیا باید مصرف داروی خود را قطع کنید یا تغییراتی در دوز و زمان آن ایجاد کنید، مشورت کنید. واحدهای مختلف دارای توصیه­های مختلف است. پزشک یا پرستار سلامت عمومی شما را بررسی می کند تا مطمئن شود که در صورت استفاده از بیهوشی عمومی مشکلی پیش نمی آید.

شما باید تجربه معاینه دندانی را در دندانپزشکی داشته باشید و قبل از عمل با هرگونه مشکلی خوب برخورد کرده باشید. اگر باکتری­ها از مشکلات دندانی وارد جریان خون شوند، خطر به وجود آمدن عفونت وجود دارد.

شما باید بعد از عمل آتل ببندید که باعث می شود وظایف روزمره را به سختی انجام دهید. ایده خوبی است که قبل ازعمل جراحی دست و مچ آماده سازی کنید. موارد ساده مانند انتخاب لباس با آستین­های گشاد، پر کردن فریزر با ذخیره آذوقه و یا یک نفر را برای کمک در خانه ترتیب دهید تا مدیریت کارها با یک دست برایتان آسان تر شود. ایده خوبی است که یک نفر را برای کمک در حمل و نقل درنظر بگیرید، زیرا احتمال دارد که برای دیدن پزشکتان یا درمانگرتان به طور مرتب به بیمارستان مراجعه کنید. اگر شما نگرانی در مورد مراقبت در خانه بعد از عمل جراحی دست و مچ را دارید، درمانگر شما قبل عمل مشاوره­هایی به شما می دهد.

بهبودی بعد از جراحی دست و مچ

این بستگی به نوع عمل و سلامت عمومی شما دارد. از جراح خود بپرسید که بعد از عمل چه انتظاری دارید. برنامه ریزی در آینده می تواند مدیریت شما را به هنگام بازگشت به خانه آسان تر کند. جراح های مختلف درباره­ی درمان موردنیاز بعد از عمل جراحی دست و مچ، نظرهای مختلفی دارند. این به واسطه نوع عمل و سلامت شما تحت تاثیر قرار می گیرد. شما ممکن است که آتل ببندید تا از بافت­های بهبود یافته و استخوان محافظت کند اما باید با جراح خود صحبت کنید که چه انتظاری بعد از عمل دارد.

پرستار شما، درمانگر، فیزیوتراپیست یا درمانگر دست از شما حمایت می کند. بعد از مرخص شدن از بیمارستان، نوبتی برای شما تعیین می شود تا به صورت سرپایی وضعیت شما بررسی شود. گاهی اوقات پزشک معالج شما در این امر به مراقبت­های بعدی کمک می کند. پرستار بخش یا کمک پرستار بخیه را برداشته و پانسمان را عوض می کند. اگر مصرف داروهای روزانه خود را متوقف کردید یا قبل از عمل مجبور به تغییر دوز آن شدید، بسیار مهم است که برای شروع دوباره داروها با روماتولوژیست خود مشورت کنید.