در موشهایی که ازشیوه رژیم غذایی بهبیماری قند خون بالا دچار شده اند یکبار تزریق پروتئین FGF1برای برگرداندن اندازه قندخون به میزان نرمال برای بیش از دو روز بس بود. این ابداع می تواند منجر به اختراع نسل جدیدی از داروهای ایمن تر و موثرتر برای کنترل دیابت شود.
دانشمندان دریافتند که درمان مداوم با این پروتئین نه تنها موجب کنترل قندخون می شود بلکه موجب کاهش مقاومت به انسولین نیز می گردد که علت زیربنایی فیزیولوژیک ابتلا به دیابت است. موضوع بسیار هیجان انگیز این است که این درمان جدید، عوارض جانبی درمان های فعلی دیابت را ندارد.
در بافت کبد حیوانات چاق مبتلا به دیابت نوع 2 سلولهای زیادی مملو از چربی ناسالم مشاهده می شوند (سلولهای سفید کوچک درشکل A). پس از تزریق FGF1سلولهای کبدی چربیهای خود را از دست داده و قند موجود درجریان خون را جذب می کنند (سلولهای بنفش کوچک در شکل B) و شکل آنها به سلولهای طبیعی درحیوانات غیردیابتی شباهت بیشتری می یابد.
نتایج این تحقیق که توسط دانشمندان موسسه ی Salkانجام گردید، در مجله ی Natureمنتشر شد. مدیر آزمایشگاه بیان ژن در موسسه ی Salkو نویسنده ی این مقاله می گوید: کنترل قند خون مشکل غالب در جامعه ی ما است و FGF1یک روش جدید را برای کنترل قند خون از راهی قدرتمند و غیر منتظره ارائه می دهد.
دیابت نوع 2 که به دلیل اضافه وزن و بی تحرکی حادث می شود در چند دهه ی گذشته در سراسر جهان بشدت افزایش یافته است. دراین بیماری مقدار قند خون بالا می رود که یا به دلیل کافی نبودن مقدار انسولین و یا به دلیل مقاومت در برابرانسولین موجود در بدن اتفاق می افتد. به عنوان یک بیماری مزمن، دیابت می تواند مشکلات سلامتی جدیی را ایجاد کند که هیچ درمان ویژه ای ندارد و باید با مدیریت و کنترل مقدار قند خون از طریق ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش و دارو از بروز عوارض ثانویه ی آن جلوگیری کرد.
داروهای موجود برای کنترل بیماری دیابت با افزایش مقدار انسولین و معکوس نمودن مقاومت سلولها به انسولین با تغییر سطح بیان ژن ها عمل می کنند، اما داروهایی نظیر Byettaکه موجب افزایش تولید انسولین دربدن می گردند می توانند مقدار قندخون را به حدی کاهش دهند که منجر به هیپوگلایسمی وسایرعوارض تهدید کننده ی حیات شوند.
در سال 2012، Evansو همکارانش فاکتور رشدی را کشف کردند که دارای یک عملکرد پنهان بود، این فاکتور رشد به بدن کمک می کند تا به انسولین پاسخ دهد. بطور غیرمنتظره ، موشهای فاقد فاکتور رشد FGF1پس از تغذیه با مواد غذایی پرچرب سریعاً به دیابت مبتلا می شدند. این یافته ها نشان داد که FGF1در کنترل قندخون دارای نقش کلیدی است. این نتایج باعث گردید تا محققان به بررسی تزریق FGF1اضافی به موشهای دیابتی و بررسی علایم بیماری دیابت بپردازند.
گروه دکتر Evansدوزهای مختلفی از FGF1را به موشهای چاق دیابتی تزریق کردند و به بررسی تأثیرات بالقوه ی این پروتئین بر سوخت و ساز بدن این حیوانات پرداختند. آنها با کمال تعجب دریافتند که با تزریق تنها یک دوز FGF1، مقدار قند خون در تمام موشهای تحت مطالعه به سرعت به مقدار طبیعی کاهش می یابد.
دکتر Michael Downesمی گوید: در تحقیقات قبلی، تزریق FGF1به موشهای سالم هیچ تأثیری را سبب نشده بود. با این وجود تزریق آن به موشهای دیابتی موجب بهبود چشمگیر مقدار قند خون گردید. محققان دریافتند که درمان با FGF1دارای فوایدی بیش از درمان با داروی Actosاست که عوارض جانبی زیادی از جمله افزایش وزن ناخواسته تا مشکلات قلبی و کبدی جدی را به همراه دارد. نکته ی بسیار مهم این است که حتی تزریق FGF1در دوزهای بالا این عوارض جانبی را سبب نمی شود، همچنین افت شدید قند خون که عامل خطر مهمی در بسیاری از داروهای کاهنده ی قند است را موجب نمی گردد. در عوض، تزریق FGF1توانایی تنظیم طبیعی انسولین و قند خون را به بدن باز می گرداند و مقدار قندخون را در محدوده ی امن و طبیعی حفظ می کند و بطور موثری علایم دیابت را از بین می برد.
دکتر Jae Myoung suhمی گوید: با FGF1ما هیپوگلایسمی یا سایر عوارض جانبی را مشاهده نکردیم، ممکن است FGF1منجر به پاسخی طبیعی تراز سایر داروها شود زیرا این دارو بسرعت در بدن متابولیز شده و انواع خاصی از سلولها را هدف قرار می دهد.
مکانیزم اثر FGF1هنوز بخوبی شناخته نشده است، همانطور که مکانیسم مقاومت به انسولین نیز بخوبی شناخته نشده است اما محققین گروه Evansکشف کردند که توانایی این پروتئین در تحریک رشد مستقل از توانایی آن در کاهش قندخون است، کشف این موضوع سبب می شود به استفاده از این پروتئین برای درمان دیابت یک گام نزدیک تر شویم.
دکتر ایوانز می گوید: سوالات زیادی دراین کار تحقیقاتی پیش آمده است که نیاز به تحقیقات بیشتر در زمینه ی تأثیر FGF1بر دیابت و متابولیسم دارد. یکی از اصلی ترین مسائل بررسی مسیرهای سیگنالینگ و گیرنده هایی است که با FGF1تعامل دارند. همچنین دکتر ایوانز درحال طراحی آزمایشات انسانی با FGF1است که نیاز به زمان زیادتری برای تنظیم دقیق این پروتئین برای استفاده های درمانی دارد.
او می افزاید: ما می خواهیم نسل جدیدی از FGF1بسازیم که تنها بروی مقدار قند خون تأثیر داشته باشد و بروی رشد سلولی تاثیری نگذارد، اگر بتوانیم با تغییرات لازم نمونه ی مورد نظر خود را بسازیم ابزاری بسیار موثر و جدیدی را برای کنترل قندخون ابداع خواهیم کرد.
منبع-http://diabetestma.org
