تفاوت بین اکوکاردیوگرافی و اکوکاردیوگرام با الکتروکاردیوگرام

در مورد اکوکاردیوگرافی چه می دانید؟ آیا تفاوت بین اکوکاردیوگرافی و اکوکاردیوگرام را می دانید؟ چه زمانی پزشک برای شما اکوکاردیوگرافی تجویز می کند و آیا این روش دارای خطرات و عوارضی است؟ در این مقاله از بخش پزشکی دکتر سلام به بررسی اکوکاردیوگرافی و اکوکاردیوگرام برای مشاهده وضعیت قلب جنین و دیگر بیماری ها می پردازیم. همچنین به شما خواهیم گفت که اکوکاردیوگرافی برای بررسی چه مواردی کاربرد دارد.

اکوکاردیوگرافی قلب جنین

اکوکاردیوگرافی قلب جنین در  هفته های 18 تا 22 بارداری مادران انجام می شود. این مبدل بر روی شکم مادر قرار می گیرد تا مشکلات قلبی در جنین را مورد بررسی قرار دهد. این آزمایش برای یک کودک متولد نشده خطری ندارد زیرا بر عکس اشعه ایکس، از اشعه استفاده نمی شود. نوع اکوکاردیوگرام مورد نظر شما بستگی به ارزیابی وضعیت قلب و میزان دقیق بودن تصاویر دارد.

به عنوان مثال، اگر مشکل قلبی شما ناشی از انجام فعالیت های فیزیکی باشد، ممکن است یک اکوکاردیوگرام استرس توصیه شود، در حالی که تصاویر دقیق تری که توسط یک TOE  گرفته شده است، ممکن است در کمک به عمل جراحی قلب مفیدتر باشد.

اکوکاردیوگرافی چه چیزی را نشان می دهد و کاربرد آن چیست؟

اکوکاردیوگرافی (اکو) اندازه، ساختار و حرکت بخش های مختلف قلب شما را نشان می دهد. این بخش ها شامل دریچه های قلب، دیواره قلب (دیواره جدا کننده محفظه راست و چپ قلب ) و دیواره محفظه های قلب است. سونوگرافی داپلر حرکت خون را در قلب شما نشان می دهد.

پزشک ممکن است از اکو برای موارد زیر استفاده کند:

• تشخیص مشکلات قلبی
• راهنمایی یا تعیین مراحل بعدی درمان
• نظارت بر تغییرات و روند بهبودی
• نیاز به انجام آزمایشات بیشتر

بررسی عملکرد پمپاژ و میزان تنش قلب با اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرام اطلاعات دقیقی در مورد عملکرد پمپاژ قلب به ما می دهد. اکوکاردیوگرام برای محاسبه کسر جهشی از خون تخلیه شده از قلب مورد استفاده قرار می گیرد، یعنی درصد خونی که قلب با هر بار تپش، از آن خارج می شود. کسر جهشی خون تخلیه شده عادی بین 50 تا 60 درصد است. اکوکاردیوگرام همچنین درباره میزان تنش قلب اطلاعاتی را فراهم می کند. نارسایی قلبی می تواند اختلالاتی را  هم از نظر پمپاژ و هم از نظر تنش قلب ایجاد کند. اکوکاردیوگرافی هم در سمت چپ و هم در سمت راست قلب اطلاعاتی را نشان می دهد.

بیمارانی با درد قفسه سینه و اکوکاردیوگرافی

در بیماران مبتلا به درد قفسه  سینه، علل متعددی ممکن است وجود داشته باشد که برخی از آنها را می  توان با اکوکاردیوگرافی مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. در صورت  انسداد شریانی، اکوکاردیوگرام ممکن است ناهنجاری  هایی را که در دیواره  قلب توسط آن شریان  ها ایجاد شده را نشان دهد که به عنوان اختلالات حرکت دیواره شناخته می شوند. در موارد پریکاردیت، که التهاب غشاء اطراف قلب می باشد، ممکن است تجمع مایع در اطراف قلب به عنوان افیوژن پریکارد تشخیص داده شود.

بررسی عملکرد دریچه قلب با اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرام، ساختار و عملکرد چهار دریچه قلب را نشان می دهد. دریچه آئورت، دریچه دو لتی (میترال )، دریچه سه لتی(تریکوسپید) و دریچه ریوی. اکوکاردیوگرام می تواند ناهنجاری های عملکردی دریچه ها مانند تنگی یا نشت کردن دریچه ها را نشان دهد. تنگی دریچه آئورت با عنوان تنگی مجرای آئورت نیز شناخته می شود. نشتی دریچه آئورت نیز با عنوان برگشت مجدد خون از آئورت شناخته می شود. تنگی دریچه میترال با عنوان تنگی مجرای میترال شناخته می شود و نشتی دریچه میترال با عنوان برگشت مجدد خون از میترال شناخته می شود. از اکوکاردیوگرام می توان برای نشان دادن میزان تنگی یا نشت دریچه قلب استفاده کرد و به ما در تصمیم گیری در مورد نیاز به مداخله کمک می کند.

اندازه قلب و اکوکاردیوگرافی

از اکوکاردیوگرافی برای تعیین اندازه قلب نیز استفاده می شود که می تواند ابعاد دقیق حفره های قلب و همچنین ضخامت دیواره قلب را تعیین کند. بنابراین می توان از آن برای پیدا کردن حفره قلب یا بزرگ بودن دیواره قلب معروف به هیپرتروفی(بزرگ شدن یک عضو بیش از حد لزوم) استفاده کرد. اکوکاردیوگرافی اطلاعاتی را هم در سمت چپ و هم در سمت راست قلب فراهم می کند.

الگوهای جریان خون و اکوکاردیوگرافی

داپلر نوعی اکوکاردیوگرافی است که می تواند الگوی جریان خون را در  قلب نشان دهد. داپلر می تواند به ما ایده ای از فشار درون قلب بدهد و مواردی که ممکن است به طور غیر عادی بالا باشند را تشخیص دهد. داپلر رنگی ممکن است برای آزمایش نشتی یا تنگ بودن دریچه های قلب استفاده شود.

تجزیه و تحلیل پیشرفته و اکوکاردیوگرافی

بیشتر دستگاه های اکوکاردیوگرافی نسل جدید، می توانند یک تصویر سه بعدی را از قلب نشان دهند که شامل ساختار و عملکرد قلب است. ویژگی های مختلفی از قبیل فشار قلب را می توان مورد بررسی قرار داد تا اطلاعات کاملی درباره عملکرد بافت قلب ارائه شود. این ویژگی ها به طور معمول در اکوکاردیوگرام استاندارد گزارش نمی شوند.

هدایت روش های قلبی

اکوکاردیوگرافی می تواند برای هدایت برخی از روش های قلبی مانند روش Mitraclip، روش TAVR، ترمیم نشت پاراوالوولار، ولوولوپلاستی میترال، قطع سپتوم الکل و بسیاری دیگر از روش ها  مورد استفاده قرار گیرد. در بسیاری از موارد ممکن است به تکنیک های پیشرفته ای مانند اکوکاردیوگرافی سه بعدی ترانس ازوفاژیال نیاز باشد. این روش ها می توانند تصاویر سه بعدی را در زمان واقعی ارائه دهند که می توانند به طور قابل توجهی این روش ها را هدایت کنند.

بررسی مراقبت های قلبی با اکوکاردیوگرافی

بسیاری از بیماری های  قلبی باید در طول زمان تحت نظارت قرار بگیرند تا از ثبات و  پایداری آنها و همچنین از اینکه بدتر نشده اند و به درمان پاسخ داده اند، اطمینان حاصل شود. اکوکاردیوگرافی یک روش بسیار مطمئن برای نشان دادن تغییرات در ساختار و عملکرد قلب در طول زمان است.

اکوکاردیوگرام چیست؟

اکوکاردیوگرام یا اکو، نوعی اسکن است که برای دیدن قلب و رگ های خونی اطراف آن استفاده می شود. اکوکاردیوگرام نوعی اسکن سونوگرافی است، یعنی این که از یک پروب کوچک برای ارسال امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می شود که با برخورد به قسمت های مختلف بدن، باعث تولید صدا می شود.

این اصوات توسط پروب جمع می شوند و در حالی که اسکن هنوز در حال انجام می باشد، به یک تصویر متحرک در مانیتور تبدیل می شوند. اكوكارديوگرام، توسط متخصص قلب (متخصص قلب و عروق) يا هر پزشكی كه فكر مي كند شما از نظر قلبي دچار مشکلی هستید، از جمله پزشك عمومی، ممکن است درخواست شود.

این آزمایش معمولا توسط یک متخصص قلب یا یک متخصص آموزش دیده به نام یک فیزیولوژیست قلبی در بیمارستان یا کلینیک انجام می شود. اگر چه اکوکاردیوگرام با الکتروکاردیوگرام دارای تشابه اسمی هستند، اما با یکدیگر تفاوت دارند. الکتروکاردیوگرام، آزمایشی است که  برای بررسی ریتم قلب و فعالیت الکتریکی آن استفاده می شود.

این آزمایش به پزشک شما اجازه می دهد تا چگونگی کار قلب و دریچه های آن را کنترل کند. این تصاویر می توانند به پزشکان در تشخیص  موارد زیر کمک کننده باشند:

• لخته شدن خون در قلب
• مایع در کیسه اطراف قلب
• مشکلات مربوط به آئورت، که اصلی ترین شریان متصل به قلب است.

اکوکاردیوگرام در تعیین وضعیت سلامت عضله قلب مخصوصا پس از سکته قلبی مهم و کلیدی است. همچنین می تواند نقایص قلبی را در نوزادان متولد نشده نشان دهد.

Rhonda Miyasaka، متخصص قلب و عروق می گوید: ما تمام حفره های قلب، اندازه قلب، عملکرد قلب، میزان ضربان قلب و فشارهای داخل قلب و فشارهایی که از میان دریچه ها عبور می کنند را مورد بررسی قرار می دهیم. همچنین می توانیم عملکرد دریچه ها را نیز از نظر اینکه چقدر خوب کار می کنند، زیر نظر بگیریم. به عنوان مثال، می توانیم ببینیم که آیا دریچه ها نشتی دارند و یا در باز شدن، دچار مشکل هستند  یا خیر.

این آزمایش مدت های طولانی است که انجام می شود، اما کیفیت تصاویری که پزشکان می توانند با استفاده از این روش به دست آورند، همچنان در حال بهبود و پیشرفت است. دکتر Miyasaka می گوید: ما اکنون می توانیم تصاویر سه بعدی از قلب و دریچه های آن را ببینیم كه بسیار مفید هستند و ما فن آوری های جدید تر و دقیق تری برای سنجش عملکرد قلب در اختیار داریم.

انجام اکوکاردیوگرام بدون درد است و فقط در موارد بسیار نادر، با انجام انواع خاصی از اکوکاردیوگرام، خطراتی وجود دارد.

چه وقت از اکوکاردیوگرام استفاده می شود

اکوکاردیوگرام می تواند با بررسی ساختار قلب و رگ های خونی اطراف آن، چگونگی گردش خون را تجزیه و تحلیل کند و دریچه های قلب را به منظور توانایی قلب برای پمپاژ خون مورد ارزیابی قرار دهد. اکوکاردیوگرام می تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:

• آسیب ناشی از حمله قلبی که به طور ناگهانی خون رسانی به قلب را مسدود می کند.
• نارسایی قلبی که قلب دیگر قادر نیست خون را به مقدار کافی و با فشار مناسب، در بدن پمپاژ کند.
• بیماری مادرزادی قلبی، نقایصی که در هنگام تولد می توانند بر عملکرد طبیعی قلب تاثیر بگذارند.
• مشکلات دریچه های قلبی، بروز مشکلاتی بر روی دریچه های قلب که جریان خون را در قلب کنترل می کنند،
• کاردیومیوپاتی، ضخیم شدن یا بزرگ شدن دیواره های قلب
• اندوکاردیت، عفونت دریچه های قلبی

اکوکاردیوگرام همچنین به پزشکان کمک می کند تا در صورت داشتن اینگونه شرایط، در مورد بهترین روش درمانی تصمیم گیری کنند.

چگونگی انجام اکوکاردیوگرام

روش های مختلفی برای انجام اکوکاردیوگرام وجود دارد اما اغلب افراد، اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک (اکوکاردیو گرافی از طریق قفسه سینه) را انجام می دهند. این روش در زیر توضیح داده شده  است.

شما معمولا نیازی به انجام دادن کار خاصی برای آمادگی در این آزمایش ندارید، مگر اینکه شما یک اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال (اکوکاردیو گرافی از طریق مری) را انجام دهید.

اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک (از طریق قفسه سینه)

برای انجام اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک (TTE) از شما خواسته می شود که قبل از دراز کشیدن بر روی تخت، هر لباسی را که نیمه بالایی بدن شما را پوشانده، در بیاورید. ممکن است در طی انجام این آزمایش، پوشیدن  لباس بیمارستانی به شما پیشنهاد شود.

زمانی که دراز کشیدید، چند سنسور کوچک به نام الکترودها، به سینه شما متصل خواهند شد. این سنسورها به دستگاهی متصل می شوند که ریتم قلب شما را در طول آزمایش کنترل می کند.

یک ژل روان کننده را بر روی سینه شما و یا مستقیما بر روی مبدل سونوگرافی قرار می دهند. سپس از شما خواسته می شود که به سمت چپ خود دراز بکشید و مبدل روی سینه شما حرکت خواهد کرد.

این مبدل به وسیله یک کابل به یک دستگاه نزدیک متصل می شود که تصاویر تولید شده را نمایش و ضبط خواهد کرد.

شما صدای امواج صوتی تولید شده توسط مبدل را نخواهید شنید، اما ممکن است صدای شبیه “شششش” را در حین انجام اسکن بشنوید. این طبیعی است و تنها صدای جریان خون از طریق قلب شما است که توسط مبدل گرفته می شود.

کل مراحل این روش معمولا بین ۱۵ تا ۶۰ دقیقه به طول می کشد و شما به طور معمول می توانید کمی بعد از آن به خانه بروید.

انواع دیگر اکوکاردیوگرام

اکوکاردیوگرام، انواع مختلفی دارد که قابل انجام هستند.

اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال (از طریق مری)

اگر پزشک شما تصاویر دقیق تری را نیاز داشته باشد و یا گرفتن یک تصویر واضح از قلب شما با یک اکوکاردیوگرام قلب استاندارد دشوار باشد، پزشک ممکن است یک اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال را توصیه کند.

در روش اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال:

• گلوی شما را بی حس می کنند و به شما داروهای خاصی برای کمک به حفظ آرامش داده می شود.
• یک لوله انعطاف پذیر متصل به یک مبدل را وارد گلو و داخل لوله ای می کنند که دهان را به معده شما وصل می کند (مری).
• این مبدل امواج صوتی را از قلب شما دریافت می کند.
• یک کامپیوتر، امواج صوتی دریافتی را به تصاویر دقیق در حال حرکت از قلب شما تبدیل می کند که پزشک می تواند این تصاویر را بر روی یک مانیتور مشاهده کند.

اکوکاردیوگرام داپلر

زیر و بم امواج صوتی در هنگام برخورد به سلول های خونی در حین عبور از قلب و رگ های خونی، تغییر می کنند. این تغییرات (سیگنال های داپلر) می توانند به پزشک شما کمک کنند تا سرعت و جهت جریان خون در قلب شما را اندازه گیری کند.

از تکنیک های داپلر عموما در اکوکاردیوگرام های ترانس توراسیک و ترانس ازوفاژیال استفاده می شود. روش های داپلر همچنین می توانند برای بررسی مشکلات جریان خون و فشار خون در رگ های قلب شما مورد استفاده قرار بگیرند که ممکن است توسط سونوگرافی سنتی  قابل تشخیص و شناسایی نباشد.

جریان خون نشان داده شده در مانیتور رنگ آمیزی می شود تا به پزشک شما در تشخیص هر گونه مشکلی کمک کند.

اکوکاردیوگرام استرس

برخی از مشکلات قلب به ویژه مشكلات قلبی كه شامل شریان هایی هستند که خون را به عضله قلب شما (جریان عروق كرونر) تحویل می دهند، فقط در طول فعالیت های بدنی  اتفاق می افتند. پزشک شما ممکن است یک اکوکاردیوگرام استرس را برای بررسی مشکلات عروق کرونر توصیه کند. با این حال، اکوکاردیوگرام نمی تواند اطلاعاتی در مورد هرگونه انسداد در شریان های قلب را ارائه کند.

در اکوکاردیوگرام استرس:

• تصاویر اولتراسوند از قلب شما قبل و بلافاصله پس از راه رفتن بر روی تردمیل یا دوچرخه ثابت گرفته می شود.
• اگر شما قادر به انجام ورزش نباشید، ممکن است تزریق یک دارو را دریافت کنید تا ضربان قلب شما به شدت افزایش پیدا کند، گویی که در حال انجام ورزش هستید.

آیا انجام اکوکاردیوگرام خطرات یا عوارض جانبی دارد؟

اکوکاردیوگرام استاندارد یک روش ساده، بدون درد و  بدون خطر است و هیچ گونه عارضه جانبی ناشی از اسکن وجود ندارد، اگرچه ژل روان کننده ممکن است باعث شود که احساس سرما داشته باشید و ممکن است برخی ناراحتی های جزئی را در هنگام جدا کردن  الکترودها در انتهای آزمایش، تجربه کنید.

برخلاف سایر آزمایشات و اسکن های دیگر مانند اشعه ایکس و سی تی اسکن، از هیچ گونه تابشی در طول اکوکاردیوگرام استفاده نمی شود. با این حال، برخی از روش های کمتر رایج اکوکاردیوگرام، با خطراتی همراه می باشد.

ممکن است روش TOE ناراحت کننده و ناخوشایند باشد و  ممکن است چند ساعت بعد از آزمایش،  احساس گلو درد داشته باشید.  شما 24 ساعت بعد از آزمایش قادر به رانندگی نخواهید بود زیرا ممکن است به دلیل داروی آرامبخش، هنوز هم احساس خواب آلودگی داشته باشید. همچنین این احتمال وجود دارد که مبدل به گلوی شما آسیب برساند.

در طول اکوکاردیوگرام استرس، ممکن است احساس کسالت و سرگیجه داشته باشید و ممکن است با درد قفسه سینه نیز مواجه شوید. همچنین احتمال کمی وجود دارد که ضربان قلب نامنظم شده و  یا حمله قلبی اتفاق بیفتد، با این حال در طول آزمایش با دقت کنترل شده و تحت نظر قرار می گیرید و در صورت وجود علائم، آزمایش متوقف می شود.

اگر شما یک اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال (TEE) داشته باشید، با برخی از خطرات ناشی از داروهایی که باعث آرامش شما می شوند، روبرو خواهید بود. به عنوان مثال، ممکن است شما نسبت به دارو، عکس العمل بدی نشان دهید مانند مشکلات تنفسی و حالت تهوع (احساس درد در معده)

برخی از افراد نسبت به ماده حاجب در طول اکوکاردیوگرام واکنش نشان می دهند. این ماده فقط باعث بروز علائم خفیفی مانند خارش پوست می شود، اما در موارد نادر، ممکن است منجر به بروز یک واکنش آلرژیک شدید شود.

آمادگی برای انجام اکوکاردیوگرام

مواد غذایی و داروها

هیچ آمادگی قبلی از نظر دارویی یا غذایی برای انجام اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک استاندارد لازم نیست. شما می توانید طبق معمول، خوردن، نوشیدن و مصرف داروها را انجام دهید.

اگر باید اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال را انجام دهید، پزشک از شما می خواهد که چند ساعت قبل از انجام آن، چیزی نخورید.

دیگر اقدامات احتیاطی

اگر شما می خواهید اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال را انجام دهید، بعد از آن به دلیل دارویی که احتمالا دریافت خواهید کرد، قادر به رانندگی نخواهید بود. ترتیبی دهید که کسی شما را به منزل برساند.

---

بیشتر بدانید: دانستنی هایی در مورد تست نوار قلب جنین (NST)

---

انتظار چه چیزی را باید داشته باشید

حین انجام کاردیوگرام

• اکوکاردیوگرام را می توان در مطب پزشک یا یک بیمارستان انجام داد.
• برای یک اکوکاردیوگرام ترانس اوراسیک استاندارد:
• از شما خواسته می شود تا بالا تنه خود را لخت کنید و بر روی یک تخت معاینه یا میز دراز بکشید.
• دستیار پزشک، تکه های چسبنده ای (الکترود ها) را به بدن شما برای کمک به تشخیص و هدایت جریان های الکتریکی قلب به شما وصل می کند.
• دستیار پزشک سطح مبدل را به ژل آغشته می کند تا امواج صوتی را بهتر انتقال دهد.
• دستیار پزشک این مبدل را به جلو و عقب بر روی سینه شما حرکت می دهد تا تصاویری از امواج صوتی را از قلب شما ثبت و ضبط کند. ممکن است صدای “شششش” را بشنویدکه ناشی از عمل سونوگرافی است که جریان خون را در قلب شما ثبت می کند.
• از شما ممکن است خواسته شود تا به روش خاصی نفس بکشید و یا به سمت چپ خود مایل شوید.
• اگر اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال دارید:
• گلوی شما با یک اسپری یا ژل، بی حس می شود
• به شما دارویی آرامبخش داده می شود تا به شما در داشتن آرامش کمک کند.
• لوله حاوی مبدل از طریق گلو به داخل مری هدایت می شود و برای گرفتن تصاویری از قلب شما مورد استفاده قرار می گیرد.
• اغلب اکوکاردیوگرام ها کمتر از یک ساعت طول می کشد. اما اگر اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال داشته باشید، ممکن است چند ساعت بعد از انجام آزمایش، تحت مراقبت باشید.

بعد از انجام کاردیوگرام

• اکثر افراد می توانند فعالیت های روزمره خود را پس از یک اکوکاردیوگرام، دوباره شروع کنند.
• اگر نتیجه اکوکاردیوگرام شما نرمال و طبیعی باشد، ممکن است دیگر نیازی به آزمایش های بیشتری نباشد. در صورتی که نتایج نگران کننده باشند، ممکن است لازم باشد که برای آزمایش های بیشتر به پزشک متخصص بیماری های قلبی (قلب و عروق) مراجعه کنید.

نتایج به دست آمده از اکوکاردیوگرام

اطلاعات به دست آمده از اکوکاردیوگرام قلب، نشان دهنده موارد زیر می باشد:

تغییر اندازه قلب

ضعف یا آسیب به دریچه های قلبی، فشار خون بالا یا دیگر بیماری هایی که می توانند باعث بزرگ شدن حفره های قلب شما یا ضخیم شدن غیرطبیعی دیواره قلب شما شوند.

قدرت پمپ کردن

اندازه گیری های به دست آمده از اکوکاردیوگرام شامل نسبت خونی که در هر تپش از قلب پمپ شده به خونی که در بطن وجود داشته (کسر خروجی) یا مقدار خونی که توسط قلب در مدت یک دقیقه پمپ شده (برونداد قلبی) می باشد. اگر قلب شما نتواند مقدار کافی که بدن شما به آن نیاز دارد خون را پمپ کند، ممکن است به نارسایی قلبی منجر شود.

آسیب به ماهیچه قلب

در هنگام اکوکاردیوگرام پزشک می تواند تمام قسمت های دیواره قلبی را مورد ارزیابی قرار دهد تا بفهمد که آیا  این دیواره ها در پمپ کردن طبیعی قلب نقش دارند یا خیر. قسمتی از دیواره قلب که حرکت ضعیفی دارد ممکن است در هنگام حمله قلبی یا به دلیل اکسیژن رسانی خیلی کم آسیب دیده باشد.

مشکلات دریچه ای

اکوکاردیوگرام می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا دریچه های قلب در هنگام خون گیری به اندازه کافی باز می شوند و یا بعد از آن برای پیشگیری از برگشت خون کاملا بسته می شوند یا خیر.

نقایص قلبی

اکوکاردیوگرام می تواند مشکلات مربوط به قلب شامل نقایص حفره های قلب، ارتباط غیرطبیعی بین قلب و عروق خونی بزرگ و نقایص قلبی پیچیده ای که در هنگام تولد خود را بروز می دهند، را نشان دهد.

آیا به بیش از یک بار انجام تست اکو نیاز خواهم داشت؟

دکتر میاساكا می گوید:اگر فردی دارای یك بیماری قلبی شناخته شده باشد، اكو یكی از ابزارهای استاندارد طلایی برای بررسی آن وضعیت قلبی است. بنابراین، فردی که به یک بیماری مزمن قلبی مبتلا است، در طول عمر خود چندین بار اکو را انجام خواهد داد تا به پزشکان کمک کند که پیشرفت بیماری را تحت نظر داشته باشند و بهترین دوره درمانی را تعیین کنند.

در صورت تغییر یافتن سیستم های بهداشتی یا مراجعه به یک پزشک جدید، ممکن است اکوکاردیوگرام اضافی نیز تجویز شود. دکتر میاساکا می گوید: اکو به مهارت فردی که سونوگرافی را انجام می دهد و به طور خاص برای انجام سونوگرافی قلبی آموزش دیده است، بستگی دارد.  اگر پزشک جدید شما احساس کند که افراد متخصص در سونوگرافی که در تیم پزشکی خود دارد، می توانند تصاویری با جزئیات و با کیفیت بهتری را تهیه کنند، ممکن است آزمایش جدیدی را تجویز کند.

به منظور آماده شدن برای انجام اکوکاردیوگرام استرس چه کاری باید انجام دهم؟

اگر برای یک اکوکاردیوگرام استرس دوبوتامین برنامه ریزی کرده اید و دارای یک دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب هستید، لطفا با پزشک خود برای گرفتن دستورالعمل  های خاص تماس بگیرید.شاید لازم باشد که دستگاه شما قبل از آزمایش مورد بررسی قرار بگیرد.

در روز انجام اکوکاردیوگرام استرس، به مدت چهار ساعت قبل از آزمایش، نباید چیزی بخورید یا بنوشید به غیر از آب. به مدت 24 ساعت قبل از آزمایش نیز باید از خوردن محصولات کافئین دار (کولا، شکلات، قهوه، چای) خودداری کنید. کافئین می تواند در نتایج آزمایش شما تداخل ایجاد کند. به مدت 24 ساعت قبل از آزمایش هیچ نوع داروی بدون نسخه ای که حاوی کافئین باشد را مصرف نکنید. اگر در مورد مصرف کردن داروهایی که ممکن است حاوی کافئین باشند سوالی دارید، می توانید از پزشک، داروساز یا پرستار خود سوال کنید.

به مدت 24 ساعت قبل از آزمایش، از داروهای قلبی که در زیر عنوان می شوند مصرف نکنید مگر این که پزشک به شما بگوید و یا اگر به منظور درمان ناراحتی قفسه سینه لازم است که مصرف شوند:

• مسدود کننده های بتا (Tenormin, Lopressor, Toprol, Inderal)
• ایزوسوربید دینیترات (Isordil, Sorbitrate)
• ایزوسوربید مونونیترات (Ismo، Indur، Monoket)
• نیتروگلیسیرین (Deponit، Nitrostat، Nitropatches)

پزشک ممکن است از شما بخواهد که مصرف سایر داروهای قلب خود را در روز آزمایش، متوقف کنید. اگر سوالی در مورد داروهای خود دارید از پزشک خود بپرسید و بدون مشورت با پزشک، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.

اگر از اسپری تنفسی استفاده می کنید، لطفا آن را همراه خود بیاورید.

در طی تست دوبوتامین استرس اکوکاردیوگرام چه اتفاقی می افتد؟

هنگام انجام تست دوبوتامین استرس، یک تکنسین، الکترود ها (تکه های کوچک، صاف و چسبنده) را روی سینه شما قرار می دهد. الکترودها به یک مانیتور الکتروکاردیوگرافی (ECG یا EKG) متصل شده اند که فعالیت الکتریکی قلب شما را در طول آزمایش نشان می دهند.

یک داروی داخل وریدی  (IV ) به درون یک سیاهرگ در بازوی شما تزریق خواهد شد، بنابراین داروی دوبوتامین می تواند مستقیما  به جریان خون شما وارد شود. تکنسین، کاردیوگرام  را انجام می دهد، ضربان قلب شما را اندازه گیری می کند و فشار خون شما را می گیرد. پزشک یا پرستار، همچنان که به گرفتن تصاویر اکو ادامه می دهد، دوبوتامین را به داخل ورید تزریق می کند. این دارو باعث می شود که قلب شما مانند زمانی که ورزش می کنید، واکنش نشان دهد یعنی ضربان قلب شما بالا خواهد رفت و ممکن است احساس کنید که با شدت بیشتری می تپد و ممکن است احساس گرما و گرگرفتگی داشته باشید و در برخی موارد، یک سردرد خفیف نیز ممکن است داشته باشید.

در فواصل زمانی منظم، پرسنل آزمایشگاه از شما می پرسند که چه احساسی دارید. لطفا در صورت داشتن احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه، بازو، فک و یا تنگی نفس،سرگیجه و یا هر گونه علامت غیرعادی دیگر، به پزشک خود اطلاع دهید.

پرسنل آزمایشگاه هر گونه تغییر در مانیتور تست ECG را مشاهده می کنند که نشان دهنده این است که تست باید متوقف شود. هنگامی که تمام داروها وارد جریان خون شما شدند، IV از بازوی شما جدا خواهد شد.

این آزمایش در حدود ۶۰ دقیقه به طول می کشد. زمان تزریق معمولا در حدود ۱۵ دقیقه است. پس از آزمایش، در اتاق انتظار بمانید تا تمام علائمی که ممکن است در طول آزمایش تجربه کرده اید، از بین بروند.

پزشک شما درباره نتایج آزمایش، با شما بحث و گفتگو خواهد کرد.

بین تست EKG و اکوکاردیوگرام چه تفاوتی وجود دارد؟

پزشکان قادر به انجام چندین تست برای تعیین سلامت قلب و تشخیص بیماری های قلبی جدی هستند. دو مورد از رایج  ترین آزمایش ها، الکتروکاردیوگرام  (EKG ) و اکوکاردیوگرام هستند. در حالی که ممکن است آنها شبیه هم باشند، اما هر کدام برای شناسایی انواع مختلفی از اختلالات قلبی به کار می روند. بسته به وضعیت و شرایط شما، پزشک ممکن است توصیه کند که یک یا هر دوی این تست  ها را انجام دهید.

الکتروکاردیوگرام با EKG چه تفاوتی دارد؟

هر دوی این اسامی یکی هستند و به آزمایش الکتروکاردیوگرام اشاره می کنند. EKG در واقع مخفف عبارت آلمانی elektrokardiogramm است و معمولا برای جلوگیری از اشتباه گرفتن این آزمایش با تست اندازه گیری امواج مغزی که به آن الکتروکاردیوگرام می گویند، از EKG برای اشاره به الکتروکاردیوگرام استفاده می کنند.

اصول و مبانی الکتروکاردیوگرام (EKG)

الکتروکاردیوگرام (EKG) یک ابزار تشخیصی موثر برای اندازه گیری کارآیی الکتریکی قلب شما می باشد. یک قلب سالم، با ریتم خاصی می تپد. الکتروکاردیوگرام (EKG ) الگو های ضربان قلب شما را نشان می دهد که پزشکان می توانند برای تعیین اینکه آیا در ریتم قلب شما ناهنجاری وجود دارد یا خیر، از آن استفاده کنند. الگویی که بسیار آهسته و یا نامنظم است می تواند نشان  دهنده فعالیت غیر عادی الکتریکی باشد. پزشکان نوعا از یک الکتروکاردیوگرام  برای تشخیص مسایلی مانند ضربان قلب نامنظم، تغییرات در ضخامت دیواره قلب و یا آسیب احتمالی به عضله و بافت قلب استفاده می کنند. یک تست الکتروکاردیوگرام  (EKG) توسط یک متخصص بهداشت و درمان به عنوان یک تکنسین الکتروکاردیوگرام (EKG) انجام می شود.

روش تست الکتروکاردیوگرام (EKG)

الکتروکاردیوگرام یک آزمایش غیر تهاجمی و بدون درد است که به طور نرمال فقط بین 5 تا 10 دقیقه به طول می انجامد. در این روش، از بیماران خواسته می شود که روی یک میز یا تخت دراز بکشند. تکنسین الکتروکاردیوگرام (EKG ) برچسب های گرد و کوچکی، معروف به الکترود را به پاها، بازوها و قفسه سینه شما، که به یک دستگاه الکتروکاردیوگرام (EKG) متصل هستند، وصل می کند. اطلاعات مربوط به فعالیت الکتریکی قلب شما جمع آوری می شود و آنها را به دستگاه منتقل می کند. در پایان آزمایش، تکنسین الکتروکاردیوگرام (EKG) یک نسخه چاپی از نتایج را تهیه می کند که برای تفسیر نتایج به دست آمده، به پزشک ارائه می شود.

الکتروکاردیوگرام چیست؟

آزمایش الکتروکاردیوگرام که به طور اختصار به آن ECG یا EKG هم گفته می شود روشی ساده و بدون درد است که از طریق آن می توان سیگنال های الکتریکی قلب را اندازه گیری کرد. با هر تپش قلب، یک سینگال الکتریکی ایجاد می شود. تست الکتروکاردیوگرام می تواند نشان بدهد که تپش قلب سرعت و قدرت عادی و نرمالی دارد یا نه. علاوه بر این، الکتروکاردیوگرام یا همان آزمایش نوار قلب اندازه و موقعیت حفره های قلب را هم نشان می دهد. غیر طبیعی بودن نوار قلب می تواند نشانه بیماری های قلبی باشد.

الکتروکاردیوگرام به پزشک کمک می کند تا علائم و نشانه های بیماری قلبی را بررسی کند و بهترین روش درمانی برای بیمار را به کار ببرد. اگر 50 ساله یا بالاتر هستید و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های قلبی دارید، احتمالا در اولین قدم پزشک برایتان آزمایش الکتروکاردیوگرام را تجویز می کند تا دنبال علائم اولیه بیماری قلبی باشد.

نام های مختلف این آزمایش عبارتند از:  الکتروکاردیوگرام، ECG ، نوار قلب، EKG

الکتروکاردیوگرام در چه مواردی استفاده می شود؟

از این آزمایش برای پیدا کردن یا نظارت و کنترل اختلالات مختلف قلبی استفاده می شود. به طور کلی این اختلالات عبارتند از:

• نامنظمی ضربان قلب ( آریتمی)
• انسداد شریان های قلبی
• آسیب قلبی
• نارسایی قلبی
• حمله قلبی

در اغلب موارد الکتروکاردیوگرام در آمبولانس، اورژانس و بخش های دیگر بیمارستان برای تشخیص حمله قلبی مشکوک استفاده می شود. از آنجایی که خطر ابتلا به بیماری های قلبی در افراد مسن و سالخورده بیشتر از سایرین است، از آزمایش الکتروکاردیوگرام برای تشخیص اختلالات قلبی این دسته افراد نیز استفاده می شود.

چه زمانی به آزمایش الکتروکاردیوگرام نیاز است؟

در صورت بروز علائم اختلالات قلبی احتمالا پزشک توصیه می کند که این آزمایش را انجام بدهید. این علائم شامل موارد زیر است:

• درد قفسه سینه
• ضربان قلب سریع
• آریتمی ( احساس تپش قلب شدید یا لرزش قلب)
• تنگی نفس
• سرگیجه
• خستگی

علاوه بر این در موارد زیر نیز به الکتروکاردیوگرافی نیاز است:

• اگر سابقه حمله قلبی یا ابتلا به سایر مشکلات قلبی دارید.
• اگر سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های قلبی دارید.
• در صورتی که قرار است جراحی انجام بدهید احتمالا پزشک برای بررسی عملکرد و سلامتی قلبتان از شما نوار قلب می گیرد.
• اگر از ضربان ساز قلب یا پیس میکر استفاده می کنید پزشک برای بررسی عملکرد دستگاه از آزمایش الکتروکاردیوگرام استفاده می کند.
• اگر داروهای قلبی مصرف می کنید آزمایش الکتروکاردیوگرام یا EKG می تواند تاثیرات داروها را نشان بدهد.

قبل از انجام الکتروکاردیوگرام چه آماده سازی هایی نیاز است؟

قبل از اینکه آزماش الکتروکاردیوگرام را انجام بدهید نکات زیر را رعایت کنید:

• روز آزمایش از کرم، پماد و لوسیون های پوستی استفاده نکنید چون ممکن است مانع از عملکرد صحیح الکترودها شوند.
• جوراب شلواری نپوشید چون سنسورهای الکتروکاردیوگرافی باید روی پاهایتان قرار بگیرند.
• پیراهن گشاد و راحتی که بتوانید دکمه های آن را به راحتی باز کنید بپوشید.

آزمایش الکتروکاردیوگرام چطور انجام می شود؟

این آزمایش را می توان در مطب پزشک، درمانگاه ها و یا بیمارستان انجام داد. روند انجام آزمایش به شرح زیر است:

• شما روی تخت دراز می کشید.
• پزشک چند الکترود یا همان حسگرهای کوچکی که به پوست می چسبند را روی بازوها، پاها و قفسه سینه شما قرار می دهد. در صورت لزوم ممکن است موهای اضافی این مناطق تراشیده شوند.
• الکترودها از طریق یک سیم به کامپیوتری که فعالیت قلب شما را ضبط می کند وصل می شوند.
• پزشک از طریق کامپیوتر عملکرد قلب شما را بررسی می کند یا ممکن است آن را روی کاغذ چاپ و سپس مشاهده کند.
• الکتروکاردیوگرافی فقط 3 دقیقه طول می کشد.

آیا آزمایش الکتروکاردیوگرام خطری هم به همراه دارد؟

به ندرت اتفاق می افتد که این آزمایش با خطر یا ریسک خاصی همراه باشد. ممکن است بعد از برداشتن حسگرها کمی احساس ناراحتی یا سوزش پوست داشته باشید. این حسگرها هیچ نوع برقی وارد بدنتان نمی کنند بلکه فقط جریان الکتریسیته ای که قلب تولید می کند را ضبط می کنند. در صورتی که بعد از انجام آزمایش پزشک تشخیص داد که ضربان و ریتم قلب شما عادی نیست ممکن است دچار یکی از مشکلات زیر باشید:

• آریتمی
• ضربان قلب خیلی تند یا خیلی کند
• خونرسانی ناکافی به قلب
• برآمدگی یا آنوریسم دیواره های قلب
• ضخیم شدن دیواره های قلب
• حمله قلبی ( نوار قلب می تواند نشان بدهد که آیا در گذشته یا در طول انجام آزمایش دچار حمله قلبی شده اید یا نه)

در صورتی که درباره روند انجام آزمایش یا نتایج آن سوالی داشته باشید می توانید از پزشکتان بپرسید.

آیا انجام اکوکاردیوگرام درد دارد؟

شما نباید در طول آزمایش احساس ناراحتی شدیدی کنید، هر چند ممکن است به دلیل استفاده از ژل بر روی مبدل، احساس خنکی داشته باشید و همچنین فشار جزئی مبدل را بر روی قفسه سینه خود احساس کنید.

مسدود شدن شریان ها (پلاک شریانی) و تاثیر اکوکاردیوگرام در آن

سرخرگ ها، رگ های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را در بدن شما حمل می کنند. شریان ها به مغز و همچنین به نوک انگشتان پا می روند. شریان های سالم، دیواره  های داخلی صافی دارند و خون به راحتی در آنها جریان دارد و  عبور می کند. با این حال، برخی از افراد، دچار گرفتگی و انسداد شریان ها هستند.انسداد شریان ناشی از تجمع یک ماده بنام پلاک بر روی دیواره  های داخلی شریان  ها است. پلاک شریانی می تواند جریان خون را کاهش داده و یا در برخی موارد، باعث مسدود شدن جریان خون شود.

انسداد شریان  ها به شدت احتمال حمله قلبی، سکته مغزی و حتی مرگ را افزایش می دهند. به خاطر وجود این خطرات، مهم است که از دلایل بروز پلاک شریانی و راهکارهای درمانی برای  پیشگیری از عواقب جدی آن، آگاهی داشته باشید و دانستن این موضوع هیچ ربطی به سن و سال شما ندارد.

چه چیزی باعث بروز پلاک شریانی می شود؟

پلاک هایی که بر روی دیواره های داخلی شریان های شما جمع می شوند، از مواد مختلفی ساخته شده اند که در خون شما گردش می کند. این مواد شامل کلسیم، چربی، کلسترول، مواد زائد سلولی و فیبرین هستند، ماده ای که در لخته شدن خون دخالت دارد. در پاسخ به تجمع پلاک، سلول های موجود در دیواره شریان شما،مواد اضافی را ترشح می کنند که می تواند وضعیت شریان های مسدود شده را شدید تر و  بدتر کنند.

با رشد رسوبات پلاک، شرایطی به نام آترواسکلروز به وجود می آید. این وضعیت باعث باریک شدن و سفت شدن شریان ها می شود.

اگرچه که متخصصان نمی توانند با اطمینان بگویند که چه چیزی باعث شروع آترواسکلروز می شود،  اما به نظر می رسد که این فرآیند از آسیب پوشش دیواره شریانی نشات می گیرد. این آسیب که امکان رسوب پلاک را مهیا می سازد، ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

بالا بودن کلسترول بد و پائین بودن کلسترول خوب

سطح بالای کلسترول بد یا لیپوپروتئین با چگالی پایین  (LDL )، مهم ترین عوامل اصلی در ایجاد پلاک شریانی هستند. اما این تمام داستان نیست. هر فردی، هم دارای کلسترول خوب است و هم دارای لیپوپروتئین با چگالی پایین که در خون جریان دارند. HDL مقداری ازکلسترول بد را از پلاک های شریان  های مسدود شده خارج کرده و آن را به کبد منتقل می کند، جایی که آن را از بین می برد.

فشار خون بالا

داشتن  فشار خون بالا، سرعت ایجاد پلاک شریانی را افزایش می دهد. همچنین به سفت شدن شریان های مسدود شده سرعت می بخشد.

دود سیگار

به نظر می رسد که دود سیگار میزان آترواسکلروز را در شریان  های قلب، پاها و آئورت که بزرگترین شریان بدن است، افزایش می دهد.

دیابت

افزایش گردش قند خون نیز یک عامل مهم است. حتی افرادی که قند خون آنها هنوز در سطح دیابت نیست مانند آنچه که در سندرم متابولیک مشاهده می شود،خطر تشکیل پلاک را افزایش می دهند.

عوامل خطرزای دیگر عبارتند از سابقه خانوادگی، استرس، سبک زندگی بدون تحرک و چاقی. دانستن سابقه و تاریخچه خانوادگی مهم است.

پلاک اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی شروع به رشد می کند. سپس مسدود شدن شریان ها در سنین میانسالی یا بعد از آن ایجاد می شوند.

آیا گرفتگی شریان باعث بروز علائمی می شود؟

در بسیاری از موارد، گرفتگی شریان تا زمانی که یک اتفاق بزرگ مانند حمله قلبی یا سکته مغزی رخ ندهد، هیچ علائمی را ایجاد نمی کند.

در مواقع دیگر، به خصوص وقتی که 70 درصد یا در صد بیشتری از شریان، مسدود شده باشد، ایجاد پلاک شریانی ممکن است باعث علائمی شود که عبارتند از:

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• تپش قلب
• ضعف یا سرگیجه
• حالت تهوع
• تعریق

اولین نشانه، درد قفسه سینه است که آنژین نیز نامیده می شود و ممکن است ناشی از کاهش جریان خون به سمت قلب باشد.کاهش جریان خون باعث تشکیل پلاک در شریان  های منتهی به سمت قلب می شود.

گرفتگی شریان در بیماری عروق کاروتید ممکن است باعث ایجاد زمینه ای برای سکته مغزی باشد که به حملات ایسکمیک گذرا یا TIA شناخته می شود. TIA ممکن است باعث بروز علائم زیر شوند:

• احساس ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن
• عدم توانایی در حرکت دادن بازو یا پا
• از دست دادن بینایی فقط در یک طرف
• لکنت زبان و نامفهوم حرف زدن
• گرفتگی شریان در بیماری شریان محیطی ممکن است باعث بروز علائم زیر شود:
• درد پا
• تاخیر در التیام صدمات وارد آمده به پاها
• پاهای سرد
• قانقاریا

آیا آزمایشی برای گرفتگی شریان ها وجود دارد؟

بله. چندین آزمایش برای گرفتگی شریان ها وجود دارد. پزشک شما را بر اساس علائم و سابقه پزشکی شما نوع آزمایش را تعیین می کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• غربالگری کلسترول
• اشعه X از قفسه سینه
• سی تی اسکن
• سونوگرافی
• آزمایش اکوکاردیوگرام یا تست استرس قلبی
• الکتروکاردیوگرام
• اسکن MRI یا PET
• آنژیوگرام

گرفتگی شریان یا پلاک شریانی چگونه درمان می شود؟

گزینه های مختلفی برای پیشگیری و درمان گرفتگی شریان وجود دارد. آنچه که پزشک برای کاهش پلاک شریانی و جلوگیری از گرفتگی عروق تجویز می کند، به شدت به شرایط شما و تاریخچه پزشکی شما بستگی دارد. پزشک شما ممکن است یکی یا چندین مورد از موارد زیر را تجویز کند:

تغییر در سبک زندگی

شیوه زندگی سالم برای مدیریت پلاک شریانی و درمان شریان  های مسدود شده  ضروری است که شامل موارد زیر می شود:

• داشتن یک رژیم غذایی شامل چربی اشباع شده و کلسترول پائین، قند کمتر و کربو هیدرات  های ساده و غنی از میوه ها و سبزیجات
• حفظ وزن سالم بدن
• سیگار نکشیدن
• ورزش منظم
• مدیریت و کنترل میزان استرس
• پایین نگه داشتن فشار خون و کلسترول
• نگه داشتن قند خون در سطح پایین

روش  های جراحی یا مداخله  ای

در برخی موارد، عمل جراحی ممکن است برای درمان گرفتگی شریان  ها و پیشگیری از تجمع پلاک شریانی ضروری باشد. این روش  ها ممکن است شامل موارد زیر باشند :

قرار دادن استنت

استنت لوله ای کوچک است که ممکن است حاوی دارو باشد و می تواند در یک شریان گذاشته شود تا جریان خون کافی را حفظ کند. یک کاتتر (سوند) از طریق شریان پا، به قلب می رسد و یک استنت از طریق این کاتتر در قسمت مسدود شده قرار داده می شود.

عمل جراحی بای پس

در این عمل جراحی، شریان هایی از دیگر بخش های بدن، از درون شریان های مسدود شده عبور می کنند و کمک می کنند تا  خون غنی از اکسیژن به مقصد مورد نظر خود منتقل شود.

آنژیوپلاستی با بالون

این روش به باز کردن شریان  های مسدود شده که تا حدی بسته شده اند و یا به طور کامل بسته شده اند کمک می کند و به وسیله ابزاری  که پلاک ها را به دیواره  های کناری شریان ها هل می دهد، این گرفتگی را باز می کند.

داروها

تعدادی از داروها ممکن است به کنترل برخی از عواملی که در تجمع پلاک شریانی نقش دارند، کمک  کنند که شامل موارد زیر می شوند:

• داروهای کاهش دهنده کلسترول
• داروهای کاهش دهنده فشار خون
• آسپرین و دیگر داروهای رقیق کننده خون که احتمال تشکیل لخته شدن خون را کاهش می دهند.