سرطان ریه؛ علائم، انواع، تشخیص و درمان سرطان ریه

سرطان ریه چیست؟ سرطان ریه عامل شماره یک مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان و مردان در ایالات متحده و در سراسر جهان است. استعمال سیگار عامل خطرناک اصلی ایجاد سرطان ریه است. قرار گرفتن در معرض دود دخانیات (سیگار کشیدن منفعل) هم می تواند باعث سرطان ریه در افراد غیر سیگاری شود. مرحله سرطان ریه به میزان گسترش سرطان در بدن بستگی دارد. درمان سرطان ریه می تواند شامل ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی و پرتودرمانی و همچنین روشهای تجربی جدیدتر باشد. دکتر سلام در بخش بیماری ها به صورت کامل درباره سرطان ریه در ادامه این مقاله توضیح داده است.

سرطان ریه چیست؟

سرطان ریه، مانند همه سرطان ها، ناشی از ناهنجاری در واحد اصلی زیستی بدن، سلول است. به طور معمول، بدن یک سیستم بررسی ها و برقراری تعادل در رشد سلول حفظ می کند؛ به طوری که سلول ها برای تولید سلول های جدید تنها در صورت نیاز سلول های جدید، تقسیم می شوند. اختلال در این سیستم کنترل و تعادل در رشد سلول منجر به تقسیم کنترل نشده و تکثیر سلول ها می شود که در نهایت توده ای به نام تومور تشکیل می شود. تومورها می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. وقتی از “سرطان” صحبت می کنیم، به تومورهای بدخیم اشاره می کنیم. پزشکان متخصص معمولاً می توانند تومورهای خوش خیم را از بین ببرند و این تومورها به سایر قسمتهای بدن گسترش نمی یابند. از طرف دیگر تومورهای بدخیم اغلب در محلی که شروع می شوند، بطور تهاجمی رشد می کنند؛ اما سلول های تومور نیز می توانند وارد سیستم خون یا لنفاوی شوند و سپس در سایر نقاط بدن پخش شوند. این فرایند گسترش متاستاز نامیده می شود.

مناطق رشد تومور در این مناطق دور تر متاستاز نامیده می شوند. از آنجایی که سرطان ریه خیلی زود بعد از تشکیل شیوع یا متاستاز می شود، یک سرطان بسیار خطرناک برای زندگی و یکی از دشوارترین سرطان ها برای درمان است. در حالی که سرطان ریه می تواند به هر اندام در بدن سرایت کند، مکان های خاصی -خصوصاً غدد آدرنال، کبد، مغز و استخوان- شایع ترین مکانها برای متاستاز سرطان ریه است. ریه همچنین یک مکان بسیار متداول برای متاستاز ناشی از تومورهای بدخیم در انواع نقاط بدن است. همان نوع سلولهای اصلی (اولیه) تومور، متاستازهای تومور را تشکیل می دهند. به عنوان مثال، اگر سرطان پروستات از طریق جریان خون به ریه ها گسترش یابد، سرطان پروستات متاستاتیک در ریه است و سرطان ریه نیست.

عملکرد اصلی ریه ها تعامل و تبادل گازهایی است که تنفس می کنیم و رساندن آن به خون. از طریق ریه، دی اکسید کربن از جریان خون خارج می شود و اکسیژن وارد جریان خون می شود. ریه راست دارای سه لوب است، در حالی که ریه چپ دارای دو لوب و یک ساختار کوچک به نام لینگولا است که معادل لوب میانی در سمت راست است. راههای هوایی اصلی که وارد ریه ها می شوند، برونش ها هستند که از نای نشئت می گیرند که خارج از ریه ها است. شاخه برونشها مجاری هوایی به تدریج کوچکتر به نام برونشیول که در کیسه های ریز و کوچک معروف به آلوئولهایی که در آن تبادل گاز رخ می دهد، ختم می شوند. یک لایه نازک از بافت به نام جنب (شامه شش) ریه ها و دیواره سینه را می پوشاند.

سرطان های ریه می توانند در هر قسمت از ریه ایجاد شود، اما 90٪-95٪ از سرطان های ریه ناشی از سلولهای اپیتلیال است؛ سلولهای موجود در مجاری بزرگتر و کوچکتر راههای هوایی (برونشها و برونشیولها). به همین دلیل، سرطان های ریه گاهی به سرطان های برونکوژنیک یا کارسینومای برونکوژنیک گفته می شود. (کارسینوم از دیگر اصطلاحات سرطان است.) سرطان ممکن است در جنب (به نام مزوتلیوما) یا به ندرت در بافتهای پشتی ریه ها ایجاد شود؛ به عنوان مثال رگهای خونی.

دو نوع سرطان ریه، که رشد متفاوتی دارند و گسترش می یابند، شامل سرطان های ریه سلول کوچک (SCLC) و سرطان های ریه غیر سلول کوچک (NSCLC) است. پزشکان متخصصان همچنین از آنها به عنوان کارسینوم (کارسینوما) ریه سلول کوچک و کارسینوم ریه غیر سلول کوچک یاد می کنند. پیش آگاهی عمومی سرطان ریه ضعیف است؛ زیرا پزشکان تمایل دارند تا زمانی که در مرحله پیشرفته نباشد، این بیماری را پیدا نکنند. جان سالم بدر بردن به مدت 5 سال برای بیماران مبتلا به سرطان ریه که در اوایل مرحله ی دارای توموری موضعی در ریه ها هستند، حدود 54 درصد است، اما در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته که ریه غیرقابل کارکرد می شود، حدود 4 درصد.

سرطان ریه چقدر شایع است؟

سرطان ریه شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان و زنان سراسر جهان است. آماری از انجمن سرطان آمریکا تخمین زده است که در سال 2019 حدود 228،000 مورد جدید سرطان ریه در ایالات متحده رخ داده است و بیش از 142،000 مرگ و میر ناشی از این بیماری است. براساس آمار مؤسسه ملی سرطان ایالات متحده، تقریباً 6.5٪ از زنان و مردان در ایالات متحده براساس داده های 2011-2013، مبتلا به سرطان ریه خواهند شد. سرطان ریه عمدتا بیماری سالمندان است. تقریبا 70٪ از افراد مبتلا به سرطان ریه بیش از 65 سال سن دارند؛ در حالی که کمتر از 3٪ از سرطان های ریه در افراد زیر 45 سال رخ می دهد. سن متوسط ​​در تشخيص 70 سال است.

سرطان ریه قبل از دهه 1930 شایع نبود؛ اما با افزایش سیگار کشیدن در طی دهه های بعدی به طرز چشمگیری افزایش یافت. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، پیشگیری ابتلا به سرطان ریه به دنبال آموزش های عمومی درباره خطرات ناشی از استعمال سیگار و معرفی برنامه های مؤثر برای ترک سیگار، در حال شروع است. با این وجود، سرطان ریه در بین شایع ترین انواع سرطان ها در مردان و زنان در سراسر جهان می باشد. در ایالات متحده آمریکا، سرطان ریه از سرطان پستان به عنوان شایع ترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان پیشی گرفته است.

علل و عوامل خطرناک سرطان ریه چیست؟

سیگار کشیدن

شیوع سرطان ریه به شدت با مصرف سیگار در ارتباط است؛ حدود 90٪ از سرطان های ریه ناشی از مصرف دخانیات می باشد. میزان خطر ابتلا به سرطان ریه به تعداد سیگار هایی که فرد سیگاری کشیده و مدت زمان مصرف سیگار بستگی دارد. پزشکان با محاسباتی از لحاظ سابقه مصرف سیگار به این ریسک اشاره می کنند (اینکه افراد چه تعداد بسته سیگار روزانه می کشند و چند سال سیگار مصرف می کنند). به عنوان مثال، فردی که به مدت 10 سال روزانه دو بسته سیگار مصرف می کند، سابقه 20 سال مصرف سیگار را دارد. در حالی که خطر ابتلا به سرطان ریه حتی با سابقه سیگار کشیدن 10 ساله زیاد است، افرادی که دارای تاریخچه 30 ساله یا بیشتر هستند، بیشترین خطر را برای ابتلا به سرطان ریه دارند. در میان کسانی که روزانه دو یا چند بسته سیگار می کشند، یک نفر از هفت نفر در اثر سرطان ریه جان خود را از دست می دهد.

کشیدن پیپ و سیگار برگ همچنین می تواند باعث سرطان ریه شود؛ اگرچه خطر آن به اندازه سیگار زیاد نیست. بنابراین، کسی که روزانه یک بسته سیگار مصرف می کند، خطر ابتلا به سرطان ریه در او 25 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است، اما افرادی که پیپ و سیگار برگ می کشند، تقریباً 5 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند. دود تنباکو حاوی بیش از 4000 ترکیب شیمیایی است که بسیاری از آنها باعث سرطان یا سرطان زا هستند. دو ماده سرطان زا اصلی موجود در دود دخانیات مواد شیمیایی شناخته شده به عنوان نیتروسامین و هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای هستند. با رشد سلول های طبیعی و جایگزینی سلول های آسیب دیده در ریه، خطر ابتلا به سرطان ریه هر ساله کاهش می یابد. در افرادی که سابقه سیگار کشیدن دارند، پس از تقریباً 15 سال ترک سیگار، خطر ابتلا به سرطان ریه تازه شروع می شود.

سیگار کشیدن منفعل (گاه به گاه)

استعمال دخانیات غیرمستقیم یا استنشاق دود دخانیات توسط افراد غیر سیگاری از افراد سیگاری که در محل زندگی یا کار آنها وجود دارند، همچنین یک عامل خطرناک برای ایجاد سرطان ریه است. تحقیقات نشان داده است که افراد غیر سیگاری که با افراد سیگاری زندگی می کنند، در مقایسه با افراد غیر سیگاری که با افراد غیر سیگاری زندگی می کنند، 24٪ خطر ابتلا به سرطان ریه بیشتر است. به نظر می رسد با افزایش میزان مواجهه (تعداد سال های در معرض و تعداد سیگارهایی که توسط شریک خانگی استنشاق می شود) خطر ابتلا به سرطان از طریق دود دست دوم افزایش می یابد. سالانه بیش از 7000 مرگ و میر سرطان ریه در ایالات متحده رخ می دهد که به سیگار کشیدن منفعل مربوط می شود.

قرار گرفتن در معرض الیاف پنبه نسوز (آزبست)

الیاف آزبست الیافی سیلیکاتی هستند که در پی قرار گرفتن در معرض شان، می توانند برای مدت طولانی در بافت ریه باقی بمانند. محل کار منبع رایجی از قرار گیری در معرض الیاف آزبست بوده است؛ زیرا آزبست در گذشته به عنوان عایق حرارتی و صوتی بسیار مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه استفاده از آزبست در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده محدود یا ممنوع است؛ قرار گرفتن در معرض آزبست هم سرطان ریه و هم مزوتلیوما (سرطان جنب ریه و همچنین پوشش دهانه حفره شکمی به نام صفاقی) را منجر می شود. استعمال سیگار به میزان چشمگیری احتمال ابتلا به سرطان ریه مربوط به آزبست را در کارگران در معرض آزبست افزایش می دهد. کارگران در معرض آزبست که سیگار نمی کشند، خطر ابتلا به سرطان ریه در آنها نسبت افراد سیگاری 5 برابر کمتر است؛ اما کارگران در معرض آزبست و سیگاری 50 تا 90 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری، در معرض خطر ابتلا به سرطانند.

قرار گرفتن در معرض گاز رادون

گاز رادون یک گاز طبیعی رادیواکتیو است که یک محصول واپاشی طبیعی اورانیوم است که نوعی پرتوهای یونیزان را ساطع می کند. گاز رادون یک عامل شناخته شده سرطان ریه است؛ با تخمینی که زده شده 12 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه ناشی از گاز رادون یا حدود 21000 مرگ و میر ناشی از سرطان ریه سالانه در ایالات متحده بوده و باعث می شود رادون دومین علت اصلی سرطان ریه در ایالات متحده باشد. مانند سیگار کشیدن همراه با قرار گیری در معرض آزبست، مصرف سیگار همزمان با قرار گرفتن در معرض رادون، خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد. گاز رادون می تواند از طریق خاک به داخل رودخانه رفته و از طریق شکاف در پایه، لوله ها، زهکشی ها یا سایر دهانه ها وارد خانه ها شود. سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده تخمین می زند که از هر 15 خانه در ایالات متحده یک مورد خطرناک گاز رادون وجود دارد. گرچه گاز رادون نامرئی و بی بو است اما کیت های ساده آزمایشی می توانند آن را تشخیص دهند.

استعداد خانوادگی

در حالی که اکثر سرطان های ریه با مصرف دخانیات در ارتباط هستند، این واقعیت که همه افراد سیگاری در نهایت به سرطان ریه مبتلا نمی شوند نشان می دهد عوامل دیگری مانند حساسیت ژنتیکی فردی ممکن است در ایجاد سرطان ریه نقش داشته باشند. مطالعات بیشماری نشان داده است که احتمالاً سرطان ریه در افراد سیگاری و افراد غیر سیگاری در کسانی که به سرطان ریه مبتلا شده اند، بیشتر از جمعیت معمولی است. هنوز مشخص نیست که چه میزان از این خطر ناشی از عوامل مشترک محیطی (مانند یک خانواده سیگاری) است و چه میزان با خطرات ژنتیکی مرتبط است. افرادی که ژنهای خاصی را به ارث می برند، مانند ژن هایی که در ترمیم DNA دخالت دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای انواع مختلفی از سرطان قرار گیرند. آزمایشاتی برای شناسایی افراد در معرض خطر ژنتیکی سرطان ریه افزایش یافته است اما هنوز برای استفاده روتین مناسب نیستند.

بیماری های ریه

وجود برخی از بیماری های ریه، به ویژه بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)، خطر بروز سرطان ریه حتی پس از اثرات مصرف همزمان سیگار را افزایش (چهار تا شش برابر خطر یک فرد غیر سیگاری) می دهد. معلوم شده که فیبروز ریوی (زخم ریه) خطر ابتلا را به هفت برابر افزایش داده و این خطر مربوط به سیگار کشیدن نیست.

نجات یافتگان سرطان ریه در معرض خطر بیشتری به سرطان ریه دوباره نسبت به مردم عادی در ابتلا به اولین سرطان ریه دارند. نجات یافتگان سرطان های ریه غیر سلول کوچک (NSCLCs) 1٪ -2٪ خطر ابتلا به سرطان ریه دوم در هر سال برایشان وجود دارد. در نجات یافتگان سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) ، خطر ابتلا به سرطان های دوم ریه به 6٪ در سال افزایش می یابد.

آلودگی هوا

آلودگی هوا ناشی از وسایل نقلیه، صنعت و نیروگاه ها می تواند احتمال ابتلا به سرطان ریه را در افراد در معرض خطر بالا ببرد. تا 1٪ -2٪ از مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه منوط به تنفس هوای آلوده است و متخصصان معتقدند که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای بسیار آلوده می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را مانند سیگار کشیدن منفعل داشته باشد.

قرار گرفتن در معرض اگزوز دیزل

اگزوز موتورهای دیزلی حاوی گازها و دوده هایی (ذراتی) است. بسیاری از مشاغل مانند رانندگان کامیون، کارگران بارگیری، لیفتراک و سایر اپراتورهای ماشین آلات سنگین، کارگران راه‌آهن و لنگرگاه ها، معدنچیان، کارگران گاراژ و مکانیکی و بعضی از کارگران مزرعه غالباً در معرض اگزوز دیزل هستند. مطالعات مربوط به کارگران در معرض اگزوز دیزل افزایش اندک اما قابل توجهی در خطر ابتلا به سرطان ریه را نشان داده است.

انواع سرطان ریه چیست؟

متخصصان مراقبت های بهداشتی به طور گسترده سرطان های ریه، همچنین به عنوان کارسینومای برونشوژنیک را طبقه بندی می کنند؛ از آنجایی که آنها از برونش های موجود در ریه ها تشکیل می شوند، به دو نوع: سرطان های ریه سلول کوچک (SCLC) و سرطان های ریه غیر سلول کوچک (NSCLC) تقسیم می شوند. این طبقه بندی بستگی به ظاهر میکروسکوپی سلولهای توموری به خصوص اندازه سلولها دارد. این دو نوع سرطان به روشهای مختلف رشد و گسترش می یابند و ممکن است گزینه های درمانی متفاوتی داشته باشند؛ بنابراین تمایز بین این دو نوع مهم است. SCLC حدود 20٪ از سرطان های ریه را تشکیل می دهد و تهاجمی ترین و سریع ترین رشد را بین همه سرطان های ریه داراست. SCLC مربوط به استعمال سیگار است و تنها 1٪ از این تومورها در افراد غیر سیگاری دیده می شود.

SCLC در بسیاری از نقاط بدن به سرعت متاستاز می شود و اغلب بعد از پخش گسترده آنها کشف می شود. با مراجعه به یک ظاهر خاص سلول که اغلب هنگام بررسی نمونه های SCLC در زیر میکروسکوپ مشاهده می شود، این سرطان ها گاهی اوقات کارسینوما سلول جو دوسر نامیده می شوند. NSCLC شایعترین سرطان ریه است که حدود 80٪ از کل سرطان های ریه را تشکیل می دهد. NSCLC را می توان به چندین نوع اصلی تقسیم کرد که براساس نوع سلولهای موجود در تومور نامگذاری می شوند:

• آدنوکارسینوما شایعترین نوع NSCLC در ایالات متحده است و 50٪ از NSCLC را تشکیل می دهد. در حالی که آدنوکارسینوما مانند سایر سرطان های ریه ناشی از استعمال دخانیات است، پزشکان این نوع را در افراد غیر مشکوک به سرطان ریه نیز مشاهده می کنند. بیشتر آدنوکارسینوما در نواحی خارجی یا محیطی ریه ها ایجاد می شود.
• کارسینوم سلول سنگفرشی در گذشته شایع تر از آدنوکارسینوما بود. در حال حاضر، آنها حدود 30 درصد NSCLC را تشکیل می دهند. همچنین به عنوان کارسینومای اپیدرموئید شناخته می شود؛ سرطان های سلول سنگفرشی اغلب در ناحیه قفسه سینه مرکزی در برونش ایجاد می شوند.
• کارسینومای سلول بزرگ که بعضاً به عنوان کارسینومای تمایز نیافته نامیده می شوند، کمترین نوع NSCLC است.
• ترکیبی از انواع مختلف NSCLC نیز دیده می شود.

انواع دیگری از سرطان ها ممکن است در ریه پدید آیند. این انواع بسیار کمتر از NSCLC و SCLC هستند و در کنار هم تنها 5٪ -10٪ از سرطان های ریه را شامل می شوند:

• کارسینوئیدهای برونشی تا 5٪ از سرطان های ریه را تشکیل می دهند. بعضی اوقات پزشکان از این تومورها به عنوان تومورهای نورواندوکرینر ریه استفاده می کنند. آنها معمولاً هنگام تشخیص كوچك (3 سانتی متر-4 سانتی متر یا كمتر) هستند و بیشتر در افراد زیر 40 سال مشاهده می شوند. بی ارتباط با استعمال سیگار، تومورهای کارسینوئیدی می توانند متاستاز شوند و تعداد کمی از این تومورها مواد هورمونی مانند ترشح می کنند که ممکن است باعث علائم خاصی مربوط به هورمون تولید شده باشد. کارسینوئیدها به طور کلی رشدی کند و گسترشی کندتر از سرطان های برونشوژنیک دارند و متخصصان پزشکی به اندازه کافی این را زود تشخیص می دهند تا عمل جراحی صورت بپذیرد.
• سرطان های بافت حمایتی ریه مانند عضله صاف، رگ های خونی یا سلول های درگیر در پاسخ ایمنی، به ندرت در ریه اتفاق می افتند.

همانطور که قبلاً بحث شد، سرطان های متاستازی از سایر تومورهای اولیه بدن، اغلب در ریه ظاهر می شوند. تومورها از هر نقطه بدن ممکن است از طریق جریان خون، از طریق سیستم لنفاوی یا به طور مستقیم از اندامهای مجاور به ریه ها گسترش  یا انتقال یابند. تومورهای متاستازی غالباً متعدد هستند؛ در سرتاسر ریه پراکنده می شوند و به جای مناطق مرکزی ریه، در مناطق محیطی متمرکز می شوند.

علائم و نشانه های سرطان ریه چیست؟

علائم سرطان ریه بسته به اینکه تومور در کجا و چقدر گسترده شده، متفاوت است. علائم هشدار دهنده سرطان ریه همیشه وجود ندارد یا شناسایی آن آسان نیست. سرطان ریه ممکن است در بعضی موارد باعث درد یا علائم دیگر نشود. فرد مبتلا به سرطان ریه ممکن است انواع مختلفی از این علائم را داشته باشد:

بدون علائم

در بیش از 25٪ افرادی که به سرطان ریه مبتلا هستند، این سرطان ابتدا در یک اشعه ایکس سینه یا سی تی اسکن به عنوان یک توده انفرادی کوچک که بعضاً ضایعه سکه ای نامیده می شود، کشف می شود؛ زیرا بر روی پرتونگاری دو بعدی یا سی تی اسکن، تومور گرد مانند یک سکه به نظر می رسد. این بیماران دارای توده های کوچک و مجرد اغلب در زمان کشف سرطان هیچ علایمی را گزارش نمی دهند.

علائم مرتبط با سرطان

رشد سرطان و تهاجم به بافت های ریوی و بافت اطراف آن ممکن است در تنفس تداخل داشته باشد و منجر به علائمی مانند سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه، درد قفسه سینه و سرفه کردن خونی (هموپتیزی) شود. به عنوان مثال اگر سرطان به اعصاب حمله کرده باشد، ممکن است باعث درد شانه شود که به سمت خارج بازو حرکت می کند (به نام سندرم پانکواست) یا فلج شدن تارهای صوتی که منجر به گرفتگی صدا می شود. حمله به مری ممکن است منجر به مشکل در بلع (دیسفاژی) شود. اگر انسداد بزرگ راه هوایی وجود داشته باشد، ممکن است فروپاشی بخشی از ریه رخ دهد و باعث ایجاد عفونت (آبسه یا ذات الریه) در ناحیه انسدادی شود.

علائم مربوط به متاستاز

سرطان ریه که به استخوانها سرایت کرده، ممکن است دردی در محل تحریک شده و درگیر با استخوان را ایجاد کند. سرطانی که به مغز سرایت کرده باشد، ممکن است علائمی عصبی ایجاد کند که می تواند شامل تاری دید، سردرد، تشنج یا علائم سکته مانند ضعف یا از دست دادن حس در قسمت هایی از بدن باشد.

علائم پارانیوپلاستیک

علائم ناشی از تولید مواد هورمون مانند توسط سلولهای توموری، غالباً همراه با سرطان ریه است. این سندرمهای پارانیوپلاستیک بیشتر در SCLC اتفاق می افتند؛ اما ممکن است با هر نوع توموری بروز کنند. یک سندرم پارانوپلاستیک رایج همراه با SCLC تولید هورمونی به نام هورمون آدرنوکورتیکوفروفیک (ACTH) توسط سلولهای سرطانی می کنند و منجر به بیش از حد شدن هورمون کورتیزول توسط غددهای آدرنال (سندرم کوشینگ) می شوند. شایع ترین سندرم پارانیوپلاستیک که در NSCLC دیده می شود، تولید ماده ای مشابه هورمون پاراتیروئید است و در نتیجه سطح کلسیم بالایی در جریان خون ایجاد می شود.

علائم غیر اختصاصی

علائم غیر اختصاصی که در بسیاری از سرطان ها از جمله سرطان ریه دیده می شود، شامل کاهش وزن، ضعف و خستگی است. علائم روانشناختی مانند افسردگی و تغییر خلق و خوی نیز متداول است.

چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟

اگر علائم خاص مرتبط با سرطان ریه مشاهده شد، فرد باید با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کند. مثلا اگر:

• سرفه مداوم جدید یا بدتر شدن سرفه مزمن موجود
• خون در خلط
• برونشیت مداوم یا عفونتهای مکرر تنفسی
• درد قفسه سینه
• کاهش وزن و یا خستگی ناشناخته
• مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس یا خس خس سینه

چه متخصصانی سرطان ریه را درمان می کنند؟

درمان سرطان ریه نیاز به رویکرد تیمی دارد. جراحان انکولوژیست، جراحانی هستند که در از بین بردن سرطان ها تخصص دارند. جراحان توراسیک یا جراحان عمومی نیز ممکن است با جراحی سرطان ریه را درمان کنند. انکولوژیست های پزشکی و پرتونگاری به ترتیب متخصص در درمان سرطان های دارویی و پرتودرمانی هستند. متخصصان دیگری که ممکن است در مراقبت از مبتلایان به سرطان ریه نقش داشته باشند شامل متخصصان درد و مسکن ها و همچنین متخصصان ریوی (پزشکی ریویولوژیست) هستند.

تشخیص سرطان ریه

پزشکان برای تشخیص سرطان ریه از طیف گسترده ای روش ها و آزمایش های تشخیصی استفاده می کنند. این موارد شامل موارد زیر است:

تاریخچه و معاینه فیزیکی

ممکن است وجود علائم یا علائمی را که برای سرطان ریه مشکوک هستند، نشان دهد. علاوه بر سؤال درباره علائم و عوامل خطر در ایجاد سرطان مانند استعمال دخانیات، پزشكان ممكن است علائم مشكلات تنفسی، انسداد مجاری هوایی یا عفونت در ریه ها را تشخیص دهند. سیانوز (کبودک)، رنگ پوست و غشاهای مخاطی مایل به آبی به دلیل عدم وجود اکسیژن کافی در خون که عملکرد به خطر انداخته را نشانه ی بیماری مزمن ریه می باشد. به همین ترتیب، تغییر در بافت های بستر ناخن، که با عنوان کلوپینگ شناخته می شود، همچنین ممکن است نشان دهنده بیماری مزمن ریه باشد.

اشعه X از قفسه سینه

اشعه X از قفسه سینه رایج ترین مرحله تشخیص است. روش استفاده از اشعه X قفسه سینه معمولاً شامل نمای پشت به قسمت جلوی قفسه سینه و همچنین نمای اطراف آن است. مانند هر روش تابیدن اشعه ایکس، اشعه X قفسه سینه بیمار را به طور مختصر در معرض اشعه کمی قرار می دهد. اشعه X با ورود به قفسه سینه می تواند نواحی مشکوک در ریه ها را نشان دهد اما قادر به تعیین سرطان این مناطق نیست. به طور خاص، متخصصان می توانند گره های کلسیفیک شده در ریه ها یا تومورهای خوش خیم به نام همارتوما را با اشعه X تابیده شده بر قفسه سینه شناسایی کنند و اینها مقلد سرطان ریه هستند.

CT اسکن (توموگرافی کامپیوتری)

CT اسکن (توموگرافی کامپیوتری) می تواند بر روی قفسه سینه، شکم و یا مغز انجام شود تا در هر دو تومور متاستازی ریه بررسی شود. CT اسکن روشی پرتونگاری است که چندین تصویر را با کمک رایانه ترکیب می کند تا نمایی از سطح بدن ایجاد کند. یک دستگاه پرتونگاری بزرگ دونات شکل از زاویه های مختلف در اطراف بدن عکس می گیرد. یکی از مزایای CT اسکن این است که در تشخیص گرهک های ریه نسبت به اشعه X از قفسه سینه حساس تر هستند؛ یعنی گرهک های بیشتری را نشان می دهند. بعضی اوقات متخصصان قبل از اسکن، مواد کنتراستی (حاجبی) داخل وریدی می دهند تا به ترسیم اعضای بدن و موقعیت آنها بهتری برسند. شایع ترین عارضه جانبی، واکنش منفی به مواد کنتراستی داخل وریدی است که قبل از عمل داده می شود. این ممکن است منجر به خارش، بثورات یا کهیر شود که عموماً به سرعت از بین می رود. واکنش های شدید آنافیلاکسی (واکنش های آلرژیک تهدید کننده زندگی با مشکلات تنفسی) نسبت به ماده کنتراستی بسیار نادر است. سی تی اسکن شکم ممکن است سرطان متاستازی در غدد کبد یا آدرنال را مشخص کند و یک پزشک میتواند به شخصی که سی تی اسکن میگیرد، دستور دهد تا حضور و میزان سرطان متاستازی در مغز را مشخص کند.

USPSTF سالانه به افراد سیگاری فعلی و یا دارای سابقه مصرف بین 55 تا 80 سال با حداقل 30 سال سابقه مصرف بسته های سیگار که در طی 15 سال گذشته سیگار کشیده اند، روشی به نام CT اسکن مارپیچ با دوز کم (یا سی تی اسکن مارپیچی) را توصیه می کند. به نظر می رسد که روش غربالگری سرطان ریه احتمال تشخیص کوچکتری، زودتر و قابل درمان بودن سرطان های ریه را افزایش می دهد. CT اسکن هر سه سال در میان با دوز کم در این گروه، خطر مرگ و میر سرطان ریه را تا 20٪ کاهش داده است. استفاده از مدل ها و قوانین برای آنالیز نتایج این آزمایشات، نیاز به بیوپسی برای ارزیابی گرهک های شناسایی شده را زمانی که احتمال گرهک زیاد نیست و گرهک سرطانی نیست، کمتر می کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) در صورت نیاز به جزئیات دقیق در مورد محل تومور، ممکن است مناسب باشد. تکنیک MRI برای تولید تصاویر از ساختارهای بدن استفاده از مغناطیس، امواج رادیویی و رایانه است. همانند سی تی اسکن، بیمار بر روی یک تخت متحرک که در اسکنر MRI قرار دارد، قرار می گیرد. هیچ عارضه جانبی شناخته شده ای در اسکن MRI وجود ندارد و رد در معرض تابش قرار نمی گیرد. تصویر و رزولوشن تولید شده توسط MRI کاملاً مفصلی است و می تواند تغییرات جزئی ساختارها را در بدن تشخیص دهد. افراد دارای دستگاه های تنظیم کننده ضربان قلب، ایمپلنت های فلزی، دریچه های مصنوعی قلب و سایر ایمپلنت های جراحی را نمی توان با MRI اسکن کرد؛ زیرا خطر اینکه آهنربا بتواند قسمتهای فلزی این سازه ها را جابجا کند، وجود دارد.

اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)

اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) یک تکنیک تصویربرداری تخصصی است که از داروهای رادیواکتیو کوتاه مدت برای تولید تصاویر سه بعدی رنگی ،که از آن ها در بافتهای درون بدن استفاده می کنند، استفاده می شود. در حالی که CT اسکن و اسکنهای MRI به ساختارهای آناتومیک نگاه می کنن ، اسکنهای PET فعالیت متابولیکی و عملکردی بافت ها را مورد سنجش و بررسی قرار می دهد. اسکن PET می تواند تعیین کند که آیا یک بافت تومور به طور فعال در حال رشد است یا خیر و می تواند در تعیین نوع سلول درون یک تومور خاص کمک کند. در اسکن PET، بیمار یک داروی رادیواکتیو نیمه عمر کوتاه دریافت می کند و تقریباً میزانی تابش اشعه و دو نوع اشعه X از قفسه سینه دریافت می شود.

بسته به دارویی که تزریق می شود، این دارو در بافتهایی خاص بیشتر از سایرین تجمع می یابد. دارو ذراتی که به عنوان پوزیترون شناخته می شوند، از هر بافتی که می گیرد، ترشح می کند. همانطور که پوزیترون ها با الکترون های داخل بدن روبرو می شوند، واکنشی که باعث ایجاد اشعه گاما می شود رخ می دهد. یک اسکنر این پرتوهای گاما را ضبط کرده و مناطقی را که داروی رادیواکتیو در آن انباشته شده است، نقشه برداری می کند. به عنوان مثال، ترکیب گلوکز (یک منبع انرژی رایج در بدن) با یک ماده رادیواکتیو، نشان می دهد که در کجا گلوکز به سرعت در حال استفاده است؛ به عنوان مثال، در یک تومور رو به رشد. اسکن PET همچنین ممکن است با تکنیک شناخته شده ای با عنوان اسکن PET-CT همراه باشد. نشان داده شده است که PET-CT ادغام شده باعث بهبود صحت و دقت نمایش نسبت به اسکن تنهای PET می شود.

اسکن استخوانی

اسکن استخوانی برای ایجاد تصاویر استخوان ها روی صفحه کامپیوتر یا گرفتن فیلم استفاده می شود. پزشکان ممکن است برای تشخیص اینکه سرطان ریه به استخوان متاستاز شده است، اسکن استخوان تجویز کنند. در اسکن استخوان، مقدار کمی از مواد رادیواکتیو به جریان خون تزریق می شود و در استخوان ها جمع می شود؛ به خصوص در نواحی غیرعادی مانند مواردی که درگیر تومورهای متاستازی هستند. ماده رادیواکتیو توسط یک اسکنر شناسایی می شود و تصویر استخوان ها برای مشاهده دائمی روی یک فیلم مخصوص چاپ می شود.

سلول شناسی خلط

تشخیص سرطان ریه همیشه نیاز به تأیید سلول های بدخیم توسط یک سلول شناس دارد؛ حتی اگر علائم و بررسی های اشعه ایکس برای سرطان ریه مشکوک باشد. ساده ترین روش برای تشخیص، بررسی خلط در زیر میکروسکوپ است. اگر تومور در مرکز واقع باشد و به مجاری هوایی حمله کرده باشد، این روش که به عنوان معاینه سلول شناسی خلط شناخته می شود، ممکن است برای تشخیص سلول های تومور امکان تشخیص را فراهم کند. این بی خطرترین و ارزان ترین روش تشخیص بافت است اما این کار عمل محدودی است؛ زیرا سلول های تومور حتی در صورت وجود سرطان همیشه در خلط وجود نخواهد داشت. همچنین سلولهای غیر سرطانی گاهی ممکن است دچار تغییراتی در واکنش به التهاب یا آسیب شوند که باعث می شود سلولها، سرطانی به نظر برسند.

برونكوسكوپي

معاینه مجاری هوایی توسط برونكوسكوپی (تجسم مجاری هوایی از طریق یك پروب نازك فیبروپتیك كه از طریق بینی یا دهان وارد می شود) میتواند مناطقی كه نمونه برداری می شود (بیوپسی) را برای تشخیص تومور (در صورت وجود) توسط یک آسیب شناس فراهم نماید. بررسی تومور در نواحی مرکزی ریه یا مجاری هوایی بزرگتر با استفاده از این تکنیک قابل نمونه گیری است. برونكوسكوپي می تواند در یک روز کلینیک برونكوسكوپي سرپايي، يك اتاق عمل يایک بخش بيمارستان انجام شود. این روش می تواند آزار دهنده باشد و نیاز به آرام بخش یا بیهوشی دارد. در حالی که برونکوسکوپی نسبتاً بی خطر است، باید توسط یک متخصص ریه (ریه شناس یا جراح) که در این عمل تجربه داشته، انجام شود. هنگامی که یک تومور تجسم و به اندازه کافی نمونه برداری شود، معمولاً تشخیص دقیق سرطان امکان پذیر است. برخی از بیماران ممکن است یک تا دو روز بعد از عمل، خون قهوه ای تیره داشته باشند. عوارض جدی اما نادری که وجود دارد، شامل خونریزی بیشتر، کاهش میزان اکسیژن در خون و آریتمی قلب و همچنین عوارض داروهای آرام بخش و بی حسی است.

بیوپسی سوزنی

آسپیراسیون سوزنی ریز (FNA) از طریق پوست، که معمولاً با تصویربرداری رادیولوژیک برای راهنمایی انجام می شود، می تواند در اصلاح و بازیابی سلول ها برای تشخیص گرهک های تومور در ریه ها مفید باشد. بیوپسی سوزنی به ویژه هنگامی مناسب است که تومور ریه پیرامون ریه قرار داشته باشد و از طریق نمونه برداری برونکوسکوپی قابل شناسایی و دسترسی نباشد. متخصصان قبل از وارد کردن یک سوزن نازک از طریق دیواره قفسه سینه، به ناحیه غیر طبیعی ریه مقدار کمی بی حسی موضعی را تزریق می کنند. سلول ها درون سرنگ مکش می شوند و در زیر میکروسکوپ سلول های تومور مورد بررسی قرار می گیرند. این روش معمولاً زمانی دقیق است که از بافت ناحیه آسیب دیده نمونه برداری شود؛ اما در برخی موارد ممکن است نواحی مجاور یا درگیر نشده ریه به اشتباه نمونه برداری شود. خطر کم نشت هوا (3٪ -5٪) از ریه ها (به نام پنوموتوراکس، که به راحتی قابل درمان است) در کنار این روش وجود دارد.

یونکسیون و آسپیراسیون قفسه سینه

بعضی اوقات سرطان های ریه، بافت لنفاوی ریه ها (پلوار) را درگیر می کنند و منجر به تجمع مایعات در فضای بین ریه ها و دیواره سینه (به نام پلورال) می شوند. آسپیراسیون یک نمونه از این مایع با یک سوزن نازک (یونکسیون) ممکن است سلولهای سرطانی را آشکار کند و تشخیص را فراهم نماید. مانند بیوپسی سوزنی، پنوموتوراکسریسک کمی در این روش دارد.

روشهای عمده جراحی

اگر هیچ یک از روشهای فوق تشخیصی نداد ، از روشهای جراحی برای به دست آوردن بافت توموری برای تشخیص استفاده کنید. این موارد می تواند شامل مدیاستینوسکوپی (بررسی حفره های قفسه سینه بین ریه ها از طریق یک کاوشگر با بیوپسی از توده های تومور یا غدد لنفاوی باشد که ممکن است شامل متاستاز باشد) یا توراکوتومی (جراحی بازکردن دیواره قفسه سینه برای برداشتن یا بیوپسی تومور) باشد. با استفاده از توراکوتومی، برداشتن کامل سرطان ریه بسیار نادر است و هر دو مدیاستینوسکوپی و توراکوتومی خطرات عمده اقدامات جراحی (عوارضی مانند خونریزی، عفونت و خطرات ناشی از بی حسی و داروها) را به همراه دارند. پزشکان این روشها را در اتاق عمل انجام می دهند و بیمار باید در بیمارستان بستری شود.

آزمایش خون

در حالی که آزمایشات معمول خون به تنهایی نمی تواند سرطان ریه را تشخیص دهد، ممکن است ناهنجاری های بیوشیمیایی یا متابولیکی در بدن دارای سرطان را نشان دهد. به عنوان مثال، افزایش سطح کلسیم یا آنزیم قلیایی فسفاتاز ممکن است نشانه ای از سرطان متاستازی استخوان ها باشد. به همین ترتیب، سطح بالایی از آنزیمهای خاصی که بطور معمول در سلولهای کبدی وجود دارند، از جمله آسپارتات آمینوترانسفراز (AST یا SGOT) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT یا SGPT)، باعث آسیب به کبد شده اند و احتمالاً از طریق وجود تومور متاستازی در کبد به وجود آمده اند. یکی از محورهای اصلی تحقیقات در زمینه سرطان ریه، تهیه آزمایش خون برای کمک به تشخیص سرطان ریه است.

آزمایش مولکولی

برای NSCLC های پیشرفته، متخصصان آزمایش ژنتیکی مولکولی را انجام می دهند تا به دنبال جهش ژنتیکی در تومور باشند. جهش هایی که مسئول رشد تومور هستند جهش های هدایت کننده است. به عنوان مثال، آزمایش برای وجود جهش یا ناهنجاری در گیرنده فاکتور رشد اپیتلیال (EGFR) و ژنهای لنفوم کیناز آنپلاستیک (ALK) ممکن است انجام شود. ژنهای دیگری که ممکن است جهش یافته باشند شامل MAPK و 3PIK می باشد. روشهای درمانی خاصی وجود دارد که می توان برای بیمارانی که تومورهای آنها دارای این تغییرات در ژنهای خود هستند، انجام شود.

متخصصان چگونه مرحله سرطان ریه را تعیین می کنند؟

مرحله ی سرطان، میزان گسترش سرطان در بدن است. مرحله بندی شامل ارزیابی اندازه سرطان و نفوذ آن به بافت اطراف و همچنین وجود یا عدم وجود متاستاز در غدد لنفاوی یا اندام های دیگر است. مرحله بندی برای تعیین درمان یک سرطان خاص مهم است؛ از آنجا که درمان سرطان ریه دارای مراحل خاصی است. مرحله بندی سرطان همچنین در تخمین پیش آگهی بیمار بسیار حائز اهمیت است؛ سرطان های مرحله بالاتر عموماً دارای پیش آگهی بدتری نسبت به سرطان های مرحله پایین هستند. پزشکان ممکن است از چندین آزمایش برای تعیین دقیق مراحل سرطان ریه استفاده کنند؛ از جمله آزمایشگاههای آزمایشگاهی (ترکیب شیمیایی خون)، اشعه ایکس، CT اسکن، اسکن استخوان، اسکن MRI و اسکن PET. آزمایشهای شیمیایی غیر طبیعی خون ممکن است وجود متاستاز در استخوان یا کبد را نشان دهد و روشهای رادیولوژی می توانند اندازه یک سرطان و همچنین گسترش آن را نشان دهند.

پزشکان به ترتیب برای NSCLC از مرحله 1 تا 4 مرحله بندی انجام می دهند:

• در مرحله اول، سرطان به ریه محدود می شود.
• در مراحل 2 و 3، سرطان در قفسه سینه محدود می شود (تومورهای بزرگتر و تهاجمی تر طبقه بندی شده به عنوان مرحله 3).
• سرطان مرحله چهارم از قفسه سینه به قسمتهای دیگر بدن گسترش یافته است.

بیشتر پزشکان از یک سیستم دو گانه برای تعیین درمان نوع SCLC استفاده می کنند:

• مرحله ی محدود SCLC (LS) به سرطانی اطلاق می شود كه محدود به ناحیه منشاء آن در سینه باشد.

• در مرحله گسترده (ES) SCLC، سرطان در خارج از قفسه سینه به سایر نقاط بدن گسترش یافته است.

 درمان سرطان ریه چیست؟

درمان سرطان ریه در درجه اول مستلزم جراحی برداشتن سرطان، شیمی درمانی یا پرتودرمانی و همچنین ترکیبی از این درمان ها است. درمان های هدفمند و درمان های ایمونوتراپی نیز رواج رواج یافته اند. تصمیم مناسبی که برای معالجه یک فرد معیین می شود، محل و میزان تومور و همچنین وضعیت کلی سلامتی بیمار باید در نظر گرفته شود. پزشكان ممكن است مانند ساير سرطان ها، درماني را تجویز کنند كه یا شفا بخش باشد (حذف يا از بين بردن سرطان) و یا تسكين دهنده باشد (اقداماتي كه قادر به درمان سرطان نيستند اما مي توانند درد و رنج را كاهش دهند). پزشکان ممکن است بیش از یک نوع درمان را تجویز کنند. در چنین مواردی، درمانی که برای تقویت اثرات درمانی اولیه اضافه می شود، درمان کمکی گفته می شود. یک نمونه از درمانهای کمکی شامل شیمی درمانی یا رادیوتراپی است که پس از جراحی برداشتن تومور تلاش می کند تا سلولهای توموری که بعد از عمل باقی می مانند را از بین ببرد.

بیشتر بدانید؛ درمان های خوراکی برای سرطان ریه

جراحی

پزشکان عموماً عمل جراحی برداشتن تومور را برای مرحله ی سرطان محدود (مرحله 1 یا بعضی اوقات مرحله 2) NSCLC انجام می دهند و درمانی انتخابی برای سرطان است که در ورای ریه گسترش نیافته است. حدود 10٪ -35٪ از سرطان های ریه را می توان با عمل جراحی برداشت؛ اما حذف همیشه منجر به درمان و بهبود نمی شود؛ زیرا تومورها ممکن است قبلاً گسترش یافته و بعداً عود کنند. در بین افرادی که مبتلا به سرطان ریه جدا شده و رشد آهسته هستند، 25٪ -40٪ آنها هنوز پنج سال پس از تشخیص زنده مانده اند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که اگرچه تومور ممکن است از نظر آناتومیکی برای برداشتن مجدد مناسب باشد، در صورت وجود شرایط جدی دیگر (مانند بیماری شدید قلبی یا ریه) ممکن است عمل جراحی امکان پذیر نباشد که توانایی آنها برای جان سالم بدر بردن از یک عمل را محدود می کند. جراحان در موارد SCLC کمتر از NSCLC نسبت به عمل جراحی اقدام می کنند؛ زیرا این تومورها در مناطقی که قابل برداشتن هستند، احتمال وجود کمتری دارند.

عمل جراحی انتخاب شده بستگی به اندازه و محل تومور دارد. جراحان باید دیواره سینه را بشکافند و ممکن است از برش گوه ای ریه (برداشتن بخشی از یک لوب)، لوبکتومی (برداشتن یک لوب) یا پنومونکتومی (برداشتن کل ریه) استفاده کنند. بعضی اوقات غدد لنفاوی  موجود در ناحیه ریه ها نیز برداشته می شوند (لنفادنکتومی). جراحی سرطان ریه یک عمل جراحی اساسی است که به بیهوشی عمومی، بستری شدن در بیمارستان و مراقبت های بعدی طی هفته ها تا ماه ها نیاز دارد. خطرات جراحی شامل عوارض ناشی از خونریزی، عفونت و عوارض بیهوشی عمومی است.

پرتودرمانی

پرتودرمانی هر دو NSCLC و SCLC را درمان می کند. پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی X یا انواع دیگر پرتوها برای از بین بردن تقسیم سلول های سرطانی استفاده می کند. پرتودرمانی ممکن است به عنوان درمان شفابخش، درمان تسکین دهنده (استفاده از دوزهای کمتر پرتودرمانی نسبت به درمان شفابخشی) یا همان درمان کمکی همراه با جراحی یا شیمی درمانی انجام شود. متخصصان با استفاده از دستگاهی که تابش اشعه را به سمت توده سرطانی هدایت می کند یا از طریق قرار دادن مواد رادیواکتیو در ظروف بسته شده در ناحیه ای از بدن که تومور در آن قرار دارد، اشعه را به صورت بیرونی می تابند. براکی تراپی (درمان کوتاه برد) اصطلاحی است که شامل استفاده از مقدار کمی از مواد رادیواکتیو که مستقیماً در داخل سرطان یا در مجاری هوایی کنار سرطان قرار می گیرد را توصیف می کند.

اگر فرد از عمل جراحی امتناع ورزد و تومور در مناطقی مانند غدد لنفاوی یا نای که جراحی را غیرممکن می سازد یا اگر فرد شرایط دیگری داشته باشد، باعث می شود پرتودرمانی انجام شود. پرتودرمانی به طور کلی تنها یک تومور را منقبض می کند و رشد آن را محدود می کند که درمانی تنهاست؛ اما در 10٪ -15٪ از افراد به بهبود طولانی مدت و تسکین سرطان منجر می شود. ترکیب پرتودرمانی با شیمی درمانی می تواند در زمان انجام شیمی درمانی، بقای بیشتر را طولانی کند. شخصی که علاوه بر سرطان ریه، به بیماری ریه شدید نیز مبتلا باشد، ممکن است نتواند متحمل رادیوتراپی ریه شود؛ زیرا پرتودرمانی می تواند عملکرد ریه ها را کاهش دهد.

نوعی از پرتودرمانی خارجی به نام رادیوتراپی استریوتاکتیک گاهی اوقات برای درمان متاستازهای تکی مغز استفاده می شود. در این روش، پرتوهای متعددی که از جهات مختلف به وجود می آیند، در طی چند دقیقه تا چند ساعت روی تومور متمرکز می شوند در حالی که سر در محلی توسط یک قاب سفت نگه داشته می شود. این باعث کاهش دوز پرتویی می شود که توسط بافت های غیر سرطانی دریافت می شود. در پرتودرمانی خارجی، فرایندی به نام شبیه سازی قبل از درمان ضروری است. با استفاده از CT اسکن، رایانه ها و اندازه گیری های دقیق، شبیه سازی نقشه دقیق محل برخورد اشعه به نام محل درمانی یا پورت را مشخص می کند. درمان اشعه خارجی به طور کلی چهار یا پنج روز در هفته به مدت چند هفته انجام می شود.

SCLC اغلب در مغز پخش می شود. بعضی اوقات افراد مبتلا به SCLC که به خوبی در حال پاسخ دادن به درمان هستند، با پرتودرمانی سر تحت درمان قرار می گیرند تا شیوع یافتگی سریع به مغز (موسوم به میکرومتاستاز) باشد که هنوز با CT اسکن یا MRI قابل تشخیص نیستند و هنوز علائمی ایجاد نکرده اند را درمان کند. این به عنوان پرتوهای پیشگیرانه مغز شناخته می شود. پرتودرمانی مغزی می تواند باعث مشکلات حافظه ای کوتاه مدت، خستگی، حالت تهوع و سایر عوارض جانبی شود.

پرتودرمانی خطرات جراحی اصلی را به همراه ندارد؛ اما می تواند عوارض جانبی ناخوشایندی از جمله خستگی و کمبود انرژی به همراه داشته باشد. کاهش تعداد گلبول های سفید خون (مستعد کردن فرد به ابتلا به عفونت) و پایین آمدن سطح پلاکت خون (لخته شدن خون را مشکل تر کرده و در نتیجه خونریزی بیش از حد اتفاق می افتد) نیز می تواند با پرتودرمانی اتفاق بیفتد. اگر اندامهای سیستم هضم در معرض تابش قرار گیرند، ممکن است بیماران حالت تهوع، استفراغ یا اسهال را تجربه کنند. پرتودرمانی باعث تحریک پوست در ناحیه مورد معالجه می شود؛ اما این تحریک به طور کلی با گذشت زمان پس از پایان درمان بهبود می یابد.

شیمی درمانی

NSCLC و SCLC ممکن است با شیمی درمانی شفابخشی شوند. شیمی درمانی به تجویز داروهایی گفته می شود که رشد سلول های سرطانی را با کشتن آنها یا جلوگیری از تقسیم آنها متوقف می کنند. شیمی درمانی ممکن است به تنهایی، کمک کننده به جراحی یا به همراه رادیوتراپی انجام شود. در حالی که تعدادی دارو برای شیمی درمانی ساخته شده است، کلاس داروهای شناخته شده به عنوان داروهای مبتنی بر پلاتین در درمان سرطان های ریه موثرترین بوده است.

شیمی درمانی، درمانی برای اکثر SCLC هاست؛ زیرا این تومورها معمولاً در بدن تشخیص داده می شوند. فقط نیمی از افرادی که SCLC دارند به مدت چهار ماه بدون شیمی درمانی زنده می مانند. با شیمی درمانی، مدت زنده ماندن آنها به چهار تا پنج برابر افزایش می یابد. شیمی درمانی به تنهایی در درمان NSCLC مؤثر نیست؛ اما هنگامی که NSCLC متاستاز پیدا کرد، می تواند در بسیاری از موارد بقا را طولانی تر کند. شیمی درمانی ممکن است به صورت قرصی، تزریق داخل وریدی یا ترکیبی از این دو تجویز شود. درمانهای شیمی درمانی معمولاً در شرایط سرپایی انجام می شوند. ترکیبی از داروها در یک سری از درمانها به نام چرخه های درمانی از هفته ها تا ماه ها و با وقفه بین چرخه ها انجام می شود.

متأسفانه، داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی نیز سلولهای تقسیم کننده طبیعی بدن را از بین می برد و در نتیجه عوارض جانبی ناخوشایندی به همراه دارد. آسیب به سلول های خونی می تواند منجر به افزایش حساسیت به عفونت ها و مشکلات مربوط به لخته شدن خون شود (خونریزی یا کبودی به راحتی). عوارض جانبی دیگر شامل خستگی، کاهش وزن، ریزش مو، حالت تهوع، استفراغ، اسهال و زخم های دهانی است. عوارض جانبی شیمی درمانی با توجه به دوز و ترکیب داروهای مورد استفاده متفاوت است و همچنین ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. داروهایی ایجاد شده اند که می توانند بسیاری از عوارض شیمی درمانی را درمان یا از آن جلوگیری کنند. عوارض جانبی بطور کلی در مرحله بهبودی درمان یا بعد از اتمام آن از بین می روند.

درمان های هدفمند

درمانی با هدف مولکولی شامل داروهای مشخص شده برای برخی از بیمارانی است که تومورها دارای تغییرات ژنتیکی خاص (جهش درایور) هستند که رشد تومور را تقویت می کنند.

روشهای درمانی هدف گیری EGFR

داروهای ارلوتینب (تارسوا)، آفاتینب (گیلوتریف) و گیفیتینیب (ایرسا) نمونه هایی از داروهایی به اصطلاح هدفمند هستند که بطور خاص سلولهای سرطانی را هدف قرار می دهند و در نتیجه آسیب کمتری به سلولهای عادی نسبت به عوامل شیمی درمانی عمومی می دهند. ارلوتینب، گیفیتینیب و آفاتینب پروتئینی به نام گیرنده فاکتور رشد اپیدرمال (EGFR) را هدف قرار می دهند که در تقویت تقسیم سلولها بسیار مهم است. ژن کد گذاری شده این پروتئین در بسیاری از موارد سرطان ریه سلول غیر کوچک جهش داده و باعث ایجاد جهش می شود که رشد تومور را ترغیب می کند. جهش ها در ژن EGFR در سرطان های زنان و در افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند، بیشتر دیده می شود. داروهایی که گیرنده EGFR را هدف قرار می دهند، گاهی پس از مدتی کار خود را متوقف می کنند که به مقاومت در برابر دارو معروف است. مقاومت اغلب به این دلیل رخ می دهد که سرطان جهش جدیدی را در همان ژن ایجاد کرده است و نمونه بارز آن جهش به اصطلاح  EGFR T790Mاست. برخی از داروهای جدیدتر با هدف گیری EGFR نیز در برابر سلولهای دارای جهش T790M، از جمله اسیمرتینیب (تاگریسو) کار می کنند. نکسیتوموماب (پورترازا) داروی دیگری است که EGFR را هدف قرار می دهد. می توان از آن به همراه شیمی درمانی به عنوان اولین درمان در افراد مبتلا به NSCLC پیشرفته از نوع سلول پولکی استفاده کرد.

سایر روشهای درمانی هدفمند

سایر داروهای هدفمند در دسترس هستند که جهش های هدایت کننده ی دیگر را هدف قرار می دهند. نمونه هایی از این روشهای درمانی دیگر عبارتند از: داروهای مهارکننده تیروزین کیناز ALK کریزوتینیب (ژالکوری)، الکتینیب (آلیکسینسا)، بریگاتیب (آلونبریگ) و سریتینیب (زیکادیا) که در بیمارانی استفاده می شوند که تومورهای آنها دارای ناهنجاری ژن ALK به عنوان هدایت کننده می باشد. برخی از این داروها همچنین ممکن است برای افرادی که جهشی ژنتیکی سرطانی در ژن معروف به 1ROS رخ داده است، مفید باشد.

ژن معروف به BRAF همچنین می تواند در سرطان های ریه غیر طبیعی باشد و باعث تولید پروتئین BRAF می شود که رشد سرطان را تقویت می کند. دابرافنیب (تافینلار) دارویی است که به عنوان مهار کننده BRAF شناخته می شود و مستقیماً به پروتئین BRAF حمله می کند. ترامیتینیب (میکینیست) به عنوان مهار کننده MEK شناخته می شود؛ زیرا به پروتئین های MEK حمله می کند که مربوط به پروتئین های BRAF است. اینها ممکن است برای بیماران مبتلا به تومورهایی که ژنهای غیر طبیعی BRAF دارند، مورد استفاده قرار گیرد.

تلاش های دیگر در مورد درمان هدفمند شامل داروهای شناخته شده به عنوان داروهای ضد رگ زایی است که باعث توسعه عروق خونی جدید در سرطان می شوند. بدون رگهای خونی کافی برای تأمین خون حاوی اکسیژن، سلولهای سرطانی میمیرند. داروی آنتی بیوتیک بیواسیزوماب (آواستین) همچنین اثر طولانی کردن مدت زنده ماندن در سرطان پیشرفته ریه هنگامی که با رژیم شیمی درمانی استاندارد همراه می شود، کشف شده است. بیواسیزوماب در دو یا سه هفته به صورت داخل وریدی تزریق می شود. اما از آنجا که این دارو ممکن است باعث خونریزی شود، در صورتی که سرطان ریه به مغز سرایت کرده باشد یا در افرادی که تحت درمان های ضد انعقادی هستند (داروهای “رقیق کننده خون”)، مناسب نیست. . از بیواسیزوماب در موارد سرطان سلول پولکی نیز استفاده نمی شود؛ زیرا منجر به خونریزی این نوع سرطان ریه می شود.  راموسیروماب (سایرامزا) یکی دیگر از مهارکننده های رگ زایی است که می تواند برای معالجه سرطان پیشرفته ریه غیر سلول کوچک استفاده شود.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی ممکن است گزینه ای مؤثر برای برخی از بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته ریه باشد. داروهای ایمونوتراپی با تقویت فعالیت سیستم ایمنی در برابر سلولهای تومور کار می کنند. داروهای ایمونوتراپیِ نیوولوماب (اُپدیوو) و پرمبرولیزوماب (کیترودا) مهارکننده های هستند که نقطه های کنترل یا مناطقی را که وظیفه ی ایمنی را کنترل کرده و پاسخ ایمنی را تقویت می کنند را هدف قرار می دهند. این دو دارو پروتئین 1PD- را هدف قرار می دهد که باعث تقویت پاسخ ایمنی بدن در برابر سرطان می شود. آتزولیزوماب (تسینتریک) و دوروالوماب (ایمفینزی) نمونه ای از داروهایی هستند که 1PD-L را هدف قرار می دهند که پروتئینی مربوط به 1PD- است که در برخی از سلول های توموری و سلول های ایمنی یافت می شود.

کند و سوز رادیوفرکانسی (RFA)

کندو سوز رادیوفرکانسی در بعضی مواقع برای تومورهای كوچك كه در نزدیکی قسمت بیرونی ریه ها قرار دارند به عنوان گزینه ای برای جراحی بخصوص در موارد ابتلا به سرطان اولیه ریه استفاده می شود. در این نوع درمان، یک سوزن از طریق پوست به داخل توده سرطانی وارد می شود که معمولاً راهنمایی توسط سی تی اسکن گرفته شده و انجام می شود. انرژی (الکتریکی)  رادیوفرکانسی سپس به نوک سوزن منتقل می شود و توسط گرمایی که در بافت ها ایجاد می شود، بافت سرطانی را می کشد و رگ های خونی کوچکی که سرطان را تأمین می کنند را می بندد. مطالعات نشان داده اند که این روش درمانی می تواند بقایی مشابه عمل جراحی را در هنگام استفاده از مراحل اولیه سرطان ریه داشته باشد اما بدون خطرات جراحی بزرگ بوده و مدت زمان بهبودی طولانی مدت تری در مقایسه با روشهای عمده جراحی داشته باشد.

روشهای درمانی تجربی

از آنجایی که در حال حاضر هیچ درمانی وجود ندارد که در درمان سرطان ریه کاملاً مؤثر باشد، ممکن است به بیماران روشهای درمانی جدیدی که هنوز در مرحله آزمایشی هستند، ارائه شود ، به این معنی که پزشکان هنوز اطلاعات کافی برای تصمیم گیری در مورد این روشهای درمانی ندارند. داروهای جدید یا ترکیبات جدید داروها در آزمایشات به اصطلاح بالینی مورد آزمایش قرار می گیرند؛ اینها مطالعاتی هستند که اثر داروهای جدید را در مقایسه با آن دسته از درمانهایی که قبلاً استفاده گسترده ای داشته اند، ارزیابی می شود. انواع جدیدی از ایمونوتراپی در حال مطالعه هستند که شامل استفاده از روشهای درمانی مرتبط با واکسن است که سعی در استفاده از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه مستقیم با سلولهای سرطانی دارند. واكسن هاي درمان سرطان ريه در كارآزمايي هاي باليني مورد مطالعه قرار گرفته است.

درمان سرطان ریه مرحله IV با بازآرایی ALK

داروها

شناسایی مجدد بازآرایی ژن ALK در سرطان ریه برای تصمیم گیری در مورد دوره درمانی بهینه مهم است. بازآرایی ALK به این معنی است که می توان از داروهایی که بطور خاص بر علیه پروتئین فیوژن غیر طبیعی عمل می کنند، استفاده کرد. سه دارو به نام های کریزوتینیب (Xalkori)، سریتینیب (Zykadia) و آلکتینیب (Alecensa) با هدف غیر طبیعی کردن فعالیت پروتئین فیوژن تولید شده است و عوامل اضافی در دست تهیه هستند. برای بیماران مبتلا به NSCLC مثبت یا متاستاتیک ALK مثبت که متاستاز به مغز ندارند، مهار کننده کریزوتینیب ALK درمان توصیه شده است. در صورت مقاوم بودن سرطان به کریوزوتینیب یا اگر بیمار قادر به تحمل کریزوتنیب نیست، سریتینیب یا آلکتینیب معمولاً داده می شود.

پیش آگهی و امید به زندگی سرطان ریه چیست؟

پیش آگهی سرطان ریه به احتمال بهبودی یا طولانی شدن زندگی (بقا) اشاره دارد و به مکان قرار گیری سرطان، اندازه سرطان، وجود علائم، نوع سرطان ریه و وضعیت کلی سلامتی بیمار بستگی دارد.

SCLC پرخاشگرترین رشد در بین تمام سرطان های ریه را داراست که میانگین بقای آن فقط دو تا چهار ماه پس از تشخیص در صورت عدم درمان است. (یعنی در دو تا چهار ماه، نیمی از تمام بیماران درگذشته اند.) با این وجود، SCLC همچنین نوعی سرطان ریه است که بیشترین پاسخ به پرتودرمانی و شیمی درمانی را دارد. از آنجا که SCLC به سرعت گسترش می یابد و معمولاً در زمان تشخیص منتشر شده است، روش هایی مانند برداشتن جراحی یا پرتودرمانی موضعی در معالجه این نوع از سرطان ریه، کمتر موثر هستند. هنگامی که شیمی درمانی به تنهایی یا همراه با روشهای دیگر استفاده می شود، مدت زمان بقا را می توان چهار تا پنج برابر افزایش دهد. با این حال، از بین کلیه بیماران مبتلا به SCLC، تنها 5٪ -10٪ پنج سال پس از تشخیص هنوز زنده هستند. اکثر کسانی که زنده مانده اند، مرحله ی محدود SCLC را قبل از درمان داشته اند.

در سرطان ریه غیر سلول کوچک (NSCLC)، مهمترین عامل پیش آگهی مرحله (میزان گسترش) تومور در زمان تشخیص است. نتایج درمان استاندارد به طور کلی در همه ضعیف است؛ اما کوچکترین و راحت ترین سرطان هایی هستند که می توانند از طریق جراحی برداشته شوند. با این حال، در مرحله 1 سرطان هایی که می توانند به طور کامل جراحی از بین بروند، بقای پنج ساله به 75٪ نزدیک می شود. پرتودرمانی می تواند در اقلیتی اندکی از بیماران مبتلا به NSCLC شفابخشی کامل ایجاد کند و منجر به تسکین علائم در بیشتر بیماران شود. در بیماری مرحله پیشرفته، شیمی درمانی پیشرفتهای اندکی در بقا ایجاد می کند؛ اگرچه میزان بقای کلی کم است.

پیش آگهی کلی سرطان ریه در مقایسه با برخی سرطان های دیگر ضعیف است. میزان بقای سرطان ریه به طور کلی پایین تر از مواردی است که در بیشتر سرطان ها وجود دارد؛ به طور کلی میزان بقای پنج ساله برای سرطان ریه حدود 17٪ در مقایسه با 65٪ سرطان روده بزرگ، 91٪ سرطان پستان، 81٪ سرطان مثانه و بیش از 99٪ سرطان پروستات می باشد.

آیا می توان از سرطان ریه جلوگیری کرد؟

ترک سیگار و عدم قرار گیری در معرض دود دخانیات مهمترین اقدام پیشگیری از سرطان ریه است. بسیاری از محصولات مانند صمغ نیکوتین، اسپری های نیکوتین یا استنشاق نیکوتین ممکن است برای افرادی که قصد ترک سیگار کشیدن را دارند مفید باشد. به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض سیگار کشیدن منفعل نیز یک اقدام پیشگیرانه مؤثر است. استفاده از کیت تست رادون خانگی می تواند باعث افزایش سطح رادون در بدن شود. روش هایی که امکان تشخیص زودرس سرطان ها مانند CT اسکن با دوز پایین را دارند، در شناسایی سرطان های کوچک که با جراحی برداشتن قابل درمان هستند، مفید بوده و ارزش زیادی در جلوگیری از شیوع و سرطان متاستازی غیر قابل درمان، دارند.