تقویت میتوکندری و ۱۰ راه برای تقویت قدرت سلولی

چگونه میتوان به تقویت میتوکندری پرداخت؟ میتوکندری چیست و چگونه به ما کمک می کند؟ میتوکندری ساختاری خاص است که در سلول ها وجود دارد. در این مقاله از بخش پزشکی دکتر سلام به شما خواهیم گفت که میتوکندری در بسیاری از فرآیندهای مهم سلولی شرکت می کند اما مهم ترین وظیفه آن ها بیرون کشیدن انرژی ذخیره شده در پیوندهای شیمیایی موجود در مواد غذایی (در قالب ذراتی به نام الکترون) و تبدیل آن به انرژی ای است که سلول ها بتوانند برای انجام فعالیت های خود از آن استفاده کنند. این نوع انرژی در قالب مولکولی به نام ATP (آدنوزین تری فسفات) است که پیوندهای پر انرژی دارد و به این پروسه تنفس سلولی گویند. تقریبا حدود ۹۰ درصد از ATP ای که در کل بدن تولید می شود را میتوکندری تولید می کند. به همین خاطر به آن موتورخانه سلول نیز می گویند.

چرا باید به تقویت میتوکندری اهمیت داد؟

اختلال در مکانیسم تولید ATP در میتوکندری، به خصوص در مسیری که انتقال الکترون صورت می گیرد، سبب افزایش تولید فرآورده ای فرعی به نام گونه های فعال اکسیژن (ROS) می شود که به میتوکندری آسیب می زنند.

اختلال میتوکندری مثل یک توپ برفی ای که دائما در حال بزرگتر شدن است و ممکن است که ناگهان به کل پروسه های بیولوژیکی بدن آسیب وارد کند. این پدیده با بالا رفتن سن اتفاق می افتد اما ارتقاء سلامت میتوکندری، بالا بردن توانایی آن در تولید انرژی، بالا رفتن قدرت آن در دوری از آسیب و ترمیم آن می تواند سبب این شود که فرد پروسه پیری سالم تری داشته باشد.

۱۰ راه برای تقویت میتوکندری

وقتی میتوکندری کار خود را به درستی انجام دهد سلول ها به میزان کافی سوخت دریافت می کنند و مسیرهای بیولوژیکی روان تر می شوند. اما وقتی در عملکرد میتوکندری اختلال ایجاد شود پروسه های سلولی مختل می شوند. در ادامه به شما خواهیم گفت که با کمک چه راه هایی می توانید به تقویت میتوکندری بپردازید.

۱ – تقویت میتوکندری با  محدود کردن مصرف کالری:

• محدود کردن میزان کالری دریافتی موفق ترین راه برای افزایش طول عمر است. چون با محدود کردن میزان کالری دریافتی عملکرد میتوکندری در تولید انرژی تقویت می شود. محدود کردن میزان کالری دریافتی سبب ایجاد موارد زیر می گردد:
• این کار پروسه انتقال الکترون را تقویت می کند و میزان تولید ROS و استرس اکسیداتیو را تنظیم می کند.
• این کار سبب کنترل کیفیت مکانیسم های میتوکندری می شود که این مکانیسم ها در پیشگیری و ترمیم آسیب موثرند.
• به علاوه از طریق حذف میتوکندری آسیب دیده (آتوفاژی) و تولید میتوکندری جدید (پیدایش حیات) سبب تازه سازی شبکه های میتوکندری می شود.

۲ – تقویت میتوکندری با  ورزش کردن:

در ورزش برای تقویت ماهیچه ها به انرژی زیادی نیاز است. همین باعث می شود که میتوکندری درخواست انرژی را به سایر سلول ها بفرستد. سلول های ماهیچه با تولید میتوکندری و آنزیم های میتوکندری بیشتر به این درخواست پاسخ می دهند.

برای مثال همین اتفاق سبب تولید ATP بیشتر برای قدرتمند کردن ماهیچه ها می گردد. ورزش کردن یکی از بهترین راه هایی است که می توان با آن پیدایش حیات میتوکندری را تقویت کرد، پروسه پیر شدن سلول ها را به تاخیر انداخت و سبب تقویت عملکرد میتوکندری و سلامت ماهیچه ها شد.

۳ – تقویت میتوکندری با  مواد مغذی:

مواد مغذی زیادی هستند که به میتوکندری کمک می کنند تا عملکرد خوبی از خود نشان دهد. این مواد مغذی سبب تحریک فعالیت آنزیم های میتوکندری می شوند. به علاوه دفاع آنتی اکسیدان سلول ها را بالا می برند، رادیکال های آزاد را پاکسازی می کنند، از میتوکندری در برابر اکسایش محافظت می کنند و غشاء میتوکندری را ترمیم می کنند.

این مواد مغذی شامل ویتامین B، مواد معدنی، پلی فنول ها، ال کارنیتین، آلفا لیپوئیک اسید، کوآنزیم کیو ۱۰، پیرولووینولین کینون و کراتین هستند. این مواد مغذی را می توان به عنوان مکمل استفاده کرد. به علاوه در خوراکی های طبیعی و فرآوری نشده از جمله میوه و سبزیجات، دانه و مغزیجات، غذاهای دریایی و گوشت نیز یافت می شوند.

۴ – تقویت میتوکندری با  خواب:

مغز انسان به انرژی زیادی نیاز دارد. از آن جایی که میزان متابولیسم در مغز زیاد است، مقدار زیادی از ضایعات حاصل از متابولیسم در بدن جمع می شوند. اما در طول خواب، مغز از موادی که می توانند برای میتوکندری سمی تلقی شوند خلاص می شود. مثالی در این خصوص آمیلوئید بتا است. در شرایط عادی، آمیلوئید بتا از نورون ها محافظت می کند و از فعالیت آن ها حمایت می کند.

اما تجمع بیش از حد آمیلوئید بتا برای نورون ها، و به طور جزئی برای میتوکندری، خطرناک است. از آن جایی که میتوکندری نورون های مغز سوخت لازم برای تمام عملکردهای مغز را فراهم می کند نباید با جمع شدن ضایعات سمی این عملکرد را دچار مشکل کرد. کمبود خواب سبب آسیب به میتوکندری می شود اما خواب کافی به مغز این امکان را می دهد که میتوکندری را سالم نگه دارد.

۵ – تقویت میتوکندری با  تکنیک های تمدد اعصاب:

استرس روانشناختی روی سلامت فیزیکی تاثیر می گذارد و میتوکندری نقشی اساسی در این تاثیر دارد. استرس می تواند از طریق هورمون های استرس و سایر سیگنال های استرس که توسط میتوکندری حس می شوند، ساختار میتوکندری و عملکرد آن را تغییر دهد. استرس مزمن سبب اختلال در عملکرد میتوکندری و تغییر فرآیندهای سلولی و بیولوژیکی می شود.

اختلالات میتوکندری که توسط استرس به وجود آمده اند می توانند برای اعصاب، غدد درون ریز و سیستم ایمنی مضر باشد. آسیب به سیستم ایمنی هم به معنی تاثیری منفی روی کل بدن است. تمرین هایی که به کنترل استرس کمک می کنند (شامل مدیتیشن، یوگا، تای چی و ورزش های تنفسی هستند) و می توانند به کاهش تاثیرات ناشی از استرس نیز کمک کنند. در حقیقت اثبات شده که تمرین های منظم تمدد اعصاب سبب عملکرد درست میتوکندری می شوند.

۶ – تقویت میتوکندری با  نور خورشید:

صرف نظر از این که حمام آفتاب محافظت نشده می تواند برای بدن مضر باشد، باید به یاد داشته باشید که میزان کافی نور خورشید برای سلامت بدن نقشی اساسی ایفا می کند. یکی از تاثیرات مشهور نور خورشید تولید ویتامین D در پوست است.

ویتامین D برای فعالیت میتوکندری ضروری است. مکمل های ویتامین D در افرادی که کمبود ویتامین D دارند سبب افزایش ظرفیت اکسایشی عضله می شود. علاوه بر این تحقیقات انجام شده روی حیوانات نشان داده که ویتامین D سبب تجدید حیات میتوکندری و افزایش چربی قهوه ای بدن است.

۷ – تقویت میتوکندری با  درمان با مادون قرمز:

مادون قرمز می تواند به پوست نفوذ کند و از طریق تحریک مولکولی به نام سیتوکروم سی اکسیداز سبب تاثیر گذاشتن روی میتوکندری شود. این مولکول جزئی از پروسه انتقال الکترون میتوکندری است که ATP تولید می کند. مادون قرمز عملکرد انتقال الکترون و تولید انرژی را تقویت می کنند.

به علاوه درمان با مادون قرمز باعث تحریک تغییرات سلولی می شود که سبب پاسخ سلولی مفید می شوند. این پاسخ های سلولی نظیر بالا رفتن دفاع آنتی اکسیدان و بهبود عملکرد سلولی هستند. علاوه بر این، درمان با مادون قرمز مزایای دیگری نیز دارد. از جمله آن ها می توان به تسریع بهبود زخم، بالا بردن ظرفیت برای کاهش آسیب ماهیچه ای و تقویت ریکاوری ماهیچه ها پس از ورزش اشاره کرد.

۸ – تقویت میتوکندری با  در معرض سرما قرار گرفتن:

وقتی سردمان می شود، دو نوع بافت با تولید گرمای اضافی فورا پاسخ می دهند. یکی از آن ها عضله اسکلتی است که از طریق لرزیدن تولید گرما می کند. دیگری بافت چربی قهوه ای (BAT) است که مسئول گرم کردن بدن از راه هایی به جز لرزیدن است. لرزیدن با پروسه سوزاندن سوخت و استفاده از ATP سبب ایجاد گرما در درون بدن می شود.

لرزیدن باعث تحریک میتوکندری می شود و به طور غیر مستقیم گرما تولید می کند. بافت چربی قهوه ای بر خلاف سایر بافت ها مولکولی دارد که می تواند از ساخت ATP برای تولید گرما استفاده کند. بافت چربی قهوه ای از میتوکندری برای پخش کردن گرما استفاده می کند. در عضله اسکلتی و بافت چربی قهوه ای، سرما سبب تحریک فعالیت میتوکندری و پیدایش حیات میتوکندری می شود.

بیشتر بدانید: میان بیماری دیابت و غیر فعال شدن میتوکندری‌ها چه ارتباطی وجود دارد

پس در معرض سرما قرار گرفتن (در قالب گرفتن دوش آب سرد و کرایوتراپی یا همان سرما درمانی) سبب تحریک میتوکندری برای گرم نگه داشتن ما می شود.

۹ – تقویت میتوکندری با  قرار گرفتن در معرض گرما:

گرما هم می توانند سبب تحریک پاسخ های بیولوژیکی مفیدی شود. گرما به عنوان یک سیگنال خفیف استرس در نظر گرفته می شود و سبب تحریک پاسخ سلولی می شود و سازش در بدن را تقویت می کند.

یکی از چیزهایی که روی این سازش تاثیر دارد میتوکندری است چون گرما سبب افزایش گنجایش عملکرد میتوکندری می شود. تاثیرات نامبرده در عضله اسکلتی و عضله قلب مشاهده شدند. این مشاهدات در راستای مطالعه ای بودند که اظهار می کرد سونای منظم سبب کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود.

۱۰ – تقویت میتوکندری با  تقویت NAD+:

نیکوتین آمیدآدنین دی نوکلئوتید (NAD+) مولکولی است که از ویتامین B3 گرفته شده و در تمام سلول های بدن ما وجود دارد. این مولکول در عملکرد میتوکندری نقشی اساسی دارد و مسئول انتقال الکترون برای تولید ATP است. پس NAD+ به اندازه خود ATP برای سلول ها اهمیت دارد. به طور کلی NAD+ برای حفظ سلامتی ضروری است. با بالا رفتن سن، میزان NAD در بافت ها به طور طبیعی کاهش میابد. البته می توان میزان NAD+ را با روش های مختلفی بالا برد.

کلام آخر

میتوکندری در زندگی و سلامت انسان نقش مهمی را ایفا می کند چون انرژی ای را فراهم می کند که سبب تقویت سلول ها می شود. با تقویت عملکرد میتوکندری در حقیقت داریم عملکرد همه سلول ها و سیستم های بدن را تقویت می کنیم. تقویت میتوکندری به افزایش طول عمر و داشتن زندگی سالم کمک می کند.