همان‌طور که زمانه در حال تغییر است، مشاوره و روان درمانی نیز در حال متحول شدن است. مراجعین در گذشته مجبور بودند چند ساعت از روزهای پرمشغله‌شان را برای رفت و آمد به دفتر مشاور اختصاص دهند. اما امروزه به لطف پیشرفت‌های به دست آمده در امنیت و ارتباطات اینترنتی، روش کاملاً نوینی برای کمک گرفتن از مشاوران متخصص در دسترس مراجعین قرار گرفته است. در این مقاله سعی داریم انواع روش‌های مشاوره آنلاین را برای شما توضیح دهیم و به سوالات احتمالی شما در این خصوص پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.
آیا مشاور و روانشناس آنلاین وجود خارجی دارد؟
مشاوران و روانشناسان آنلاین انسان‌هایی واقعی هستند که به دانشکده روان‌شناسی رفته‌اند. مشاوران آنلاین معتبر و قابل اعتماد دارای همان پروانه، مجوز و مدارک روانشناسان دیگر هستند. مشاوران آنلاین نیز علاقه‌مندند تا برای غلبه بر چالش‌های مختلف به همنوعان خود کمک کنند. شاید از بیماری‌های روحی مانند اختلال دوقطبی، اضطراب یا افسردگی رنج می‌برید و نیاز به مراجعه به مشاور دارید. می‌خواهید با یک انسان واقعی حرف بزنید و احساس کنید که با شما همدلی می‌کند. روانشناس آنلاین به شما اهمیت می‌دهد و صادقانه برای حل مشکلات زندگیتان به شما کمک می‌کند. جان کلام آن که مشاور آنلاین نیز انسانی واقعی است که به مراجعینش اهمیت می‌دهد.
مزایای مشاوره آنلاین
مشاور آنلاین می‌تواند همان اقداماتی را که مشاوران در جلسات حضوری سنتی انجام می‌دهند، انجام دهد، البته در محیط اینترنتی و آنلاین. افراد بسیاری توانسته‌اند مشکلات متعدد زندگیشان را به کمک مشاوران آنلاین حل کنند. اگر نظر مثبتی نسبت به مشاوره آنلاین ندارید، باید بدانید افراد بسیاری مانند شما بوده‌اند که مشاوره آنلاین برایشان سودمند واقع شده است و در غلبه بر مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی یا چالش‌های مختلفی مانند طلاق یا مرگ عزیزان به آنها کمک کرده است. مشاوران آنلاین صادقانه و متعهدانه در رفع مشکلات همنوعانشان به آنها کمک می‌کنند؛ مشاوره آنلاین سابقۀ درخشانی دارد و سودمندی و موفقیت آن به اثبات رسیده است.
برخی افراد نسبت به هر گونه تعاملی در اینترنت، از خرید یک جفت کفش گرفته تا رزرو کردن هتل، مشکوک هستند و تعاملات دنیای واقعی را ترجیح می‌دهند. محتاط بودن در دنیای مجازی خوب است، چرا که اینترنت مملو از وب‌سایت‌هایی نه چندان معتبر است. تحقیق کردن دربارۀ اعتبار وب‌سایت‌هایی که خدمات مشاوره و روان‌شناسی آنلاین را تبلیغ می‌کنند، امری ضروری و حیاتی است.
مزایای مشاوره آنلاین
مشاوره آنلاین مزایای متعددی دارد که مقبولیت و رشد سریع آن را در میان مراجعین به خوبی توجیه می‌کند. بسیاری از افرادی که به مشاوره نیاز دارند، بنا به دلایل مختلف از مراجعه به مشاور صرف نظر می‌کنند؛ وقت نداشتن، هزینۀ بالای مشاوره و پیدا نکردن مشاور مناسب از جمله متداول‌ترین دلایلی است که مانع از مراجعه به مشاور می‌شود. مشاوره آنلاین این مشکلات را حل می‌کند و دسترسی به مشاور را به راحتی روشن کردن رایانه و وصل شدن به اینترنت یا برداشتن گوشی تلفن می‌کند. راحتی یکی از مزایای شاخص مشاوره آنلاین است که افراد را به انجام مشاوره ترغیب می‌کند.
راحتی
زمان و کمبود وقت متداول‌ترین مانعی است که افراد را از مراجعه به مشاور منصرف می‌سازد. همگی ما زندگی پرمشغله‌ای داریم، با اتفاقات گوناگونی دست و پنجه نرم می‌کنیم و وقتی مشکلات و عامل‌های تنش‌زای مختلف را در نظر می‌گیریم، متاسفانه مشاوره برایمان اولویت ندارد. مشاوره آنلاین دردسرهای رفت و آمد به مطب مشاور را از بین می‌برد، چرا که از هر نقطه‌ای از جهان میتوانید با تلفن یا رایانه با مشاور انتخابی خود ارتباط برقرار کنید. به علاوه اگر مشاوره آنلاین را انتخاب کنید، احتمال این که بتوانید در ساعاتی بعد از اتمام ساعات معمول کاری از خدمات مشاوره بهره بگیرید، بیشتر می‌شود؛ بنابراین بدون آن که از محل کار مرخصی بگیرید یا در کلاس درس حاضر نشوید، میتوانید مشاوره را انجام دهید. از همه بهتر این که میتوانید جلسات مشاوره را در کمال راحتی و آسایش از خانه برگزار کنید.
انتخاب
بسیاری از افراد از این موضوع شکایت دارند که نمی‌توانند مشاور مناسبشان را پیدا کنند. فرایند انتخاب مشاور مشابه انتخاب شریک زندگی است، چرا که مجبور خواهید بود به چند مشاور مراجعه کنید تا در نهایت بهترین مشاور را که بیشترین سازگاری را با شما دارد، پیدا کنید. در مشاوره آنلاین چنین مشکلی وجود ندارد، میتوانید سوابق و زندگی‌نامۀ هر مشاور را به سرعت در اینترنت بخوانید، عکس‌های مشاور را ببینید و نقدهای مربوطه را مرور کنید. یافتن مشاور ایده‌آل با در دست داشتن تمام این اطلاعات آسان‌تر می‌شود. به علاوه دامنۀ انتخابتان در مشاوره آنلاین گسترده‌تر است، چون مجبور نیستید دایرۀ جستجویتان را فقط به مشاوران نزدیک محل سکونتتان محدود کنید.
روش‌های مختلف
مزیت مهم دیگر مشاوره آنلاین این است که روش‌های متعددی را در اختیارتان قرار می‌دهد. فاصله در دنیای مجازی عامل محدود کننده‌ای نیست و میتوانید روشی را که بیشترین تناسب را با شرایط و نیازهایتان دارد، انتخاب کنید. مشاورین آنلاین روش‌های مشاوره مختلفی را از قبیل موارد زیر ارائه می‌دهند:
- مشاوره فردی
- مشاوره گروهی
- مشاوره خانواده
- مشاوره همسران
- حتی گروه‌های حمایتی همتایان
بنابراین دامنۀ انتخابتان در مشاوره آنلاین گسترده‌تر است و به روش‌های مختلفی دسترسی دارید که ممکن است بهره‌گیری از آنها در مشاوره حضوری برایتان ممکن نباشد. روش‌های بیشتر به معنای فرصت‌های بیشتر برای یافتن مشاور مناسب و برخورداری از کمک موثر است.
چه انتظاری باید از مشاور آنلاین داشته باشید
مشاوره آنلاین شباهت‌های بسیاری به مشاوره حضوری دارد. وقتی در دفتر یک مشاور به او مراجعه می‌کنید، زمان مشخصی به شما اختصاص داده می‌شود، همین شرایط در مشاوره آنلاین نیز برقرار است. میتوانید هر گونه چالش یا مشکلی را که در زندگی با آن مواجه هستید، به راحتی با مشاور در میان بگذارید. مشاور شما را در مسیر بررسی افکار و رفتارهایتان و یادگیری روش‌های بهبود سلامت روان راهنمایی می‌کند.
یک مشاور آنلاین قابل اعتماد از روش‌های روانشناختی معتبری مانند رفتاردرمانی شناختی، رفتاردرمانی دیالکتیک، مشاوره راه‌حل محور و انواع مدالیته‌های درمانی دیگری استفاده می‌کند که جامعۀ متخصصین سلامت روان آنها را سودمند تشخیص داده است. وقتی مشاور آنلاینی را از یک سایت معتبر انتخاب می‌کنید، او متعهد است که تمام اطلاعتتان را محرمانه و ایمن نگه دارد. هرچند در مشاوره آنلاین ناشناس باقی می‌مانید، اما محرمانه ماندن اطلاعاتتان همچنان مهم است، چون اکثر افراد نمی‌خواهند مشکلات شخصیشان را بی‌پرده با دیگران در میان بگذارند. درهر حال میتوانید مطمئن باشید که هر آنچه در جلسات مشاوره بیان می‌کنید، هرگز به هیچ طریقی برای دیگران فاش نخواهد شد.
مشاوران آنلاینی که با سایت‌های مشاوره آنلاین معتبر همکاری می‌کنند، از همان صلاحیت‌ها و ویژگی‌های مورد انتظار یک مشاور حضوری معمولی برخوردار هستند. مشاوران آنلاین باید مجوزها و سابقۀ حرفه‌ایشان را در معرض دید قرار دهند تا بتوانید آنها را قبل از انتخاب مشاور ببینید. مشاوران آنلاین نیز مانند مشاوران حضوری خود را ملزم به رعایت استانداردها می‌بینند. در واقع اکثر مشاوران آنلاین دفتری نیز برای مراجعۀ حضوری دارند. آنلاین بودن مشاوره به هیچ وجه توانایی مشاور را برای درک مشکلات مراجعین و کمک کردن به غلبه بر آنها کاهش نمی‌دهد.
جلسات مشاوره آنلاین به چه صورت برگزار می‌شود
در جلسۀ اول با مشاور آشنا می‌شوید و مشاور احتمالاً سوالاتی را دربارۀ خودتان و شرایط فعلیتان می‌پرسد تا بهتر بتواند به شما کمک کند. در جلسات بعدی فرصت دارید تا به بررسی احساساتتان دربارۀ موقعیت جاری بپردازید، رفتارهای سالم و ناسالم مرتبط را تعیین کنید و دربارۀ واکنش مناسب تصمیم بگیرید.
مشاور معمولاً سوالاتی را می‌پرسد تا شناخت بیشتری نسبت به مشکلاتتان پیدا کند. همچنین مشاور تکنیک‌هایی را برای مدیریت احساسات و عواطف به شما یاد می‌دهد و کمکتان می‌کند تا رفتارهایی را که می‌تواند در هفتۀ پیش رو برایتان مفید واقع شود، انتخاب کنید. جلسات مشاوره غالباً با تعیین یک تکلیف به پایان می‌رسد، این تکلیف می‌تواند توجه کردن به یکی از رفتارهای خود یا دیگران یا تکنیکی باشد که باید آن را در موقعیت‌های روزمره امتحان کنید.
انواع روان درمانی و مشاوره آنلاین
روش‌های مختلفی مانند ایمیل، تماس تلفنی، چت روم، کنفرانس ویدئویی و پیام برای برگزاری مشاوره آنلاین وجود دارد. تمام این روش‌ها مزایای مشابهی دارند، البته روشی که در حال حاضر به عنوان سودمندترین روش شناخته شده است، جلسات ویدئویی است.
جلسات ویدئویی
مشاوره ویدئویی به عنوان موثرترین نوع مشاوره آنلاین شناخته شده است، چون تجربه‌ای مشابه به مشاوره حضوری را ایجاد می‌کند، بدون آن که ناراحتی‌ها و دردسرهای مشاوره حضوری را داشته باشد. مطالعات متعدد نشان داده است که مشاوره ویدئویی کاملاً برای مراجعین سودمند است. ارتباط بین مشاور و مراجع در مشاوره ویدئویی مانند مشاوره حضوری است.
همدلی و فهمیدن نشانه‌های غیرکلامی مهم‌ترین بخش مشاوره است که در کنفرانس ویدئویی به خوبی برآورده می‌شود. ضمناً ارتباط فردی که از طریق دیدن و تعامل با مشاور ایجاد می‌شود، در مشاوره ویدئویی نیز برقرار می‌شود، گویی که هر دو نفر در یک اتاق هستند؛ با این تفاوت که این ارتباط را در کمال راحتی از اتاق خودتان و با استفاده از اینترنت برقرار می‌کنید.
مشاوره تلفنی از راه دور
تلفن یا تماس صوتی نیز یکی از روش‌های پرطرفدار مشاوره آنلاین است که از بسیاری از مزایای مشاوره ویدئویی برخوردار است، با این تفاوت که دو طرف در این روش یکدیگر را نمی‌بینند. هرچند مشاوره صوتی موثر است، اما تعامل روردررویی که بسیاری در مشاوره به دنبال آن هستند، در این روش وجود ندارد. برخی مشاورین در تکمیل مشاوره تلفنی از ویدئوکنفرانس استفاده می‌کنند. اگر معمولاً مشاوره را به صورت ویدئویی انجام می‌دهید، میتوانید جلسات مشاوره را زمانی که خارج از شهر هستید و به اینترنت قوی دسترسی ندارید، به صورت صوتی ادامه دهید تا وقفه‌ای در روند درمان ایجاد نشود.
مشاوره از طریق پیام
یکی دیگر از روش‌های مشاوره آنلاین، مشاوره از طریق پیام هست؛ یا به صورت پیام در شبکه‌های اجتماعی مانند واتس‌اپ یا از طریق نرم‌افزارهای مخصوص مشاوره‌ای. این روش نیز مانند روش تلفنی، این ایراد را دارد که گفت و گو رو در رو نیست، اما در بسیاری از مواقع، بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد.
سبک‌های مشاوره
رویکردهای متفاوت بسیاری برای مشاوره وجود دارد. هر مشاور معمولاً یک سبک را به سبک‌های دیگر ترجیح می‌دهد؛ بنابراین بهتر است در جلسۀ اول از مشاور سوال کنید که می‌خواهد مشاوره را به چه سبکی انجام دهد و تصمیم بگیرید که آیا این سبک برایتان مناسب است یا خیر. اگر اطلاعات بیشتری دربارۀ بهترین روش مشاوره متناسب با شرایطتان داشته باشید، بهتر میتوانید مشاور مناسب را انتخاب کنید و به نتیجۀ مطلوب برسید. همان‌طور که در علم پزشکی تخصص‌های مختلفی برای درمان مشکلات جسمی گوناگون وجود دارد، مشاوره نیز تخصص‌های متفاوتی برای حل مشکلات زندگی دارد. اگر سبک یک مشاور با شرایطتان همخوانی نداشته باشد، اکثر مشاوران با کمال میل به شما کمک می‌کنند تا متخصص دیگری را با سبک دلخواهتان پیدا کنید. در این بخش متداول‌ترین سبک‌های مشاوره را معرفی می‌کنیم.
رفتاردرمانی شناختی
رفتاردرمانی شناختی (CBT) یکی از سبک‌های بسیار رایج مشاوره است که برای درمان طیف وسیعی از مشکلات به کار برده می‌شود. رفتاردرمانی شناختی برای غلبه بر چالش‌های بسیاری مانند افسردگی، اضطراب، سوءمصرف مواد و اختلال‌های تغذیه و همچنین مشکلاتی مانند روابط پرتنش، مشکلات خواب و مرگ عزیزان مفید است. رفتاردرمانی شناختی درمانی مشکل‌محور است، یعنی مشاور ابتدا به مشکل خاصی می‌پردازد که با آن مواجه هستید و سپس مهارت‌های مقابله‌ای موثر را برای کمک به رفع مشکل آموزش می‌دهد. پژوهش‌ها نشان داده است که رفتاردرمانی شناختی مهارت‌های مقابله‌ای و کیفیت زندگی مراجعین را به نحو قابل توجهی بهبود می‌دهد و تغییر مثبتی را در زندگیشان ایجاد می‌کند.
مشاوره فردمحور
مشاوره فردمحور تقریباً همان چیزی است که از نامش برمی‌آید. هدف مشاور این است که به شما کمک کند تا خود، مسیر حرکت و راه‌حل‌های مناسب را در طول مشاوره برای مشکلاتتان پیدا کنید. ارتباط بین مراجع و مشاور اهمیت کلیدی در این فرایند دارد و این ارتباط برای کمک به بهبود و رشد مراجع به کار گرفته می‌شود. مشاور در این سبک مانند راهنما یا مربی عمل می‌کند و در کنار مراجع در قالب یک تیم به جنگ مشکلات می‌روند. مشاور فردمحور از طریق فرایند گوش دادن، همدلی و بازخورد مراجع را در موقعیت هدایت زندگی خویش قرار می‌دهد. مشاور از موضعی برابر با مراجع برخورد می‌کند و به او کمک می‌کند تا کنترل و خودمختاری خود را بازیابد و بر مشکلاتش غلبه کند. انتخاب‌های گوناگونی به مراجع ارائه می‌شود تا راستای درمان را با همفکری مشاور تعیین کند.
روان‌پویشی
روان‌پویشی شباهت بسیاری به روش قدیمی روانکاوی دارد و به فرد کمک می‌کند تا عملکردهای ناخودآگاه ذهن را تعبیر کند. مشاور روان‌پویشی به شما کمک می‌کند تا بعضی از رخدادهای مهم‌تر زندگیتان را بررسی کنید و ببینید که چگونه این رخدادها در ایجاد چالش‌های امروزی زندگیتان نقش داشته‌اند. هدف این است که از این اطلاعات برای برملا ساختن عملکردهای ذهن ناخودآگاه استفاده کنید و نکاتی برایتان آشکار شود که ممکن است تا به حال از دیدتان پنهان مانده باشد. مشاوره روان پویشی برای افرادی ایده‌آل است که می‌خواهند به شناخت عمیق‌تری از خود برسند و با چالش‌هایی روبه‌رو شوند که پایان‌ناپذیر یا غلبه‌ناپذیر به نظر می‌رسند. عمدتا از این رویکرد درمانی در مشاوره‌های آنلاین استفاده نمی‌شود.
قوانین اخلاقی مشاوره آنلاین
تمام مشاوران آنلاین ملزم به رعایت کلیۀ قوانینی هستند که مشاوران حضوری نیز آنها را رعایت می‌کنند. تمام مشاوران، صرف نظر از نوع مشاوره باید استانداردهای یکسانی را رعایت کنند که از سوی مقامات کشوری تعیین شده است و همچنین پیرو استانداردهای تعیین شده از سوی سازمان‌های حرفه‌ای مرتبط باشند. مشاور باید هر زمان که خواستید بتواند مجوزها و مدارکش را به شما نشان بدهد و توضیحات لازم را ارائه دهد.
قوانین اخلاقی مشاوران آنلاین
خدمات مشاوره اینترنتی از همان استانداردهای مشاوره حضوری تبعیت می‌کند. تمام قوانین اخلاقی، قواعد و دستورالعمل‌های کشوری، صرف نظر از پلتفرم مشاوره باید اجرا شود. بر عهده مشاور است که از تمامی جنبه‌های استفاده از خدمات آنلاین آگاهی داشته باشد و امنیت و ایمنی اطلاعات مراجعین را تضمین کند.
رازداری
تفاوتی نمی‌کند که مشاوره به روش حضوری انجام شود یا اینترنتی، در هر حال رازداری همواره باید در مشاوره رعایت شود. بااین حال این نکته را باید به خاطر بسپارید که مشکلات و نقاط ضعفی، مانند بدافزارها و هکرها که در بقیۀ اینترنت وجود دارد، دربارۀ مشاوره آنلاین نیز صادق است. مشاوران باید تمام اقدامات احتیاطی لازم را برای محافظت از اطلاعات مراجعین و محرمانه نگه داشتن آنها به کار ببندند.
ایمنی
هرچند اکثر اطلاعات مشاوره باید به لحاظ قانونی محرمانه نگه داشته شود، اما چند استثناء نیز وجود دارد. اگر مشاور معتقد باشد که خطر آنی آسیب زدن به خود یا خودکشی وجود دارد، می‌تواند قانون رازداری را زیر پا بگذارد و مراتب را به اورژانس اطلاع دهد. همچنین قانون مشاوران را ملزم می‌سازد تا موارد بدرفتاری و سوءاستفاده از کودکان یا سالمندان را اطلاع دهند.
