اختلالات رشد به این معنا هستند که میزان رشد کودک زیر میزان متوسط رشد نسبت به سن، جنسیت و سابقه خانوادگی رشد در او باشد. در بعضی شرایط، اختلالات رشد هنگام تولد تشخیص داده می شوند هنگامی که کودک به طرز غیر طبیعی کوچک است. در برخی شرایط دیگر، زمانی متوجه اختلالات رشد در کودک می شوند که رشد او به طور منظم بررسی شود. در این مقاله از بخش سلامت کودک دکتر سلام به بررسی اختلالات رشد و کوتاهی قد کودکان می پردازیم.
چه چیزی سبب بروز اختلالات رشد در کودک می شود؟
اختلالات رشد می توانند دلایل گوناگونی داشته باشند. دلایل اختلالات رشد می تواند یکی از موارد زیر باشد:
سابقه خانوادگی در کوتاه قد بودن
این به این معناست که قد کودک به این علت که این الگوی رشد را از خانواده خود به ارث برده، کوتاه است.
سابقه خانوادگی در بلند قد بودن
این به این معناست که قد کودک به این علت که این الگوی رشد را از خانواده خود به ارث برده، بلند است.
تاخیر اساسی در رشد و مشکلات بلوغ
این به این معناست که یک کودک از حد متوسط هم کوتاه تر است و دیرتر از آن چیزی که باید وارد سن بلوغ شده است. این مشکلات ممکن است که ارثی باشند. البته این کودکان بعدها به همسن و سالان خود می رسند و قد نرمالی خواهند داشت.
بیماری هایی که روی کل بدن تاثیر می گذارند
این اختلالات شامل سوء تغذیه، بیماری های سیستم گوارش، بیماری های کلیوی، بیماری های قلبی، بیماری های ریوی، دیابت و استرس شدید و مزمن هستند. تمام این اختلالات می توانند سبب بروز مشکلاتی برای رشد شوند.
اختلالات غدد درون ریز (اختلالات هورمونی)
رشد می تواند تحت تاثیر اختلالاتی باشد که عملکرد هورمون ها را تغییر می دهند. هورمون تیروئید برای رشد نرمال استخوان ها ضروری است. غده هیپوفیز که در زیر مغز قرار دارد هورمون های متفاوتی از خود ترشح می کند. از جمله این هورمون ها میتوان به هورمون رشد اشاره کرد. به مشکل بر خوردن عملکرد هورمون های رشد می توان به علت آسیب مغزی یا آسیب به غده هیپوفیز اتفاق افتاده باشد.
سندرم کوشینگ هم می تواند سبب اختلال در رشد قد و افرایش وزن فرد شود. بلوغ زودرس اختلالی است که توسط مشکلات هورمونی ایجاد می شود. بلوغ زودرس سبب رشد سریع قد کودک در مقایسه با سایر همسن و سالانش می شود. اما این رشد بعد از مدتی متوقف می شود و فرد دیگر رشد نمی کند. نتیجه این می شود که کودکی که بلوغ زودرس داشته پس از ورود به بزرگسالی، قد کوتاهی نسبت به همسن و سالانش دارد.
ژیگانتیسم و بروز اختلالات رشد
اگر غده هیپوفیز بیش از حد، هورمون های رشد ترشح کند کودکان بیشتر از میزان نرمال رشد خواهند کرد.
محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)
این به این معناست که رشد جنین در رحم مادر خیلی کند است. محدودیت رشد داخل رحمی می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که از جمله آن ها می توان به سیگار کشیدن مادر در طول بارداری و عدم مراقبت درست پیش از تولد اشاره کرد. نتیجه این می شود که این جنین وقتی به دنیا می آید از نظر وزن و قد کوچک تر از حد نرمال است.
اختلالات ژنتیکی
از جمله این اختلالات می توان به سندرم ترنر، سندرم داون و آکندروپلازی اشاره کرد. این اختلالات هنگامی اتفاق می افتند که کروموزوم ها خیلی زیادند، خیلی کمند یا دچار اختلالاتی هستند که روی سلامت انسان تاثیر منفی می گذارند. سندرم ترنر اختلال ژنتیکی رایجی است که فقط دخترها را تحت تاثیر قرار می دهد و سبب رشد ضعیف و تاخیر در بلوغ و یا به بلوغ نرسیدن آن ها می شود. سندرم ترنر از هر ۲۵۰۰ دختر ۱ نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. علت آن از دست آن یک کروموزوم X است.
سندرم داون هم اختلال ژنتیکی دیگری است که سبب رشد ضعیف و کوتاهی قد فرد می شود. سندرم داون از حضور یک کروموزوم ۲۱ اضافی در تمام سلول های افراد نتیجه می گیرد. آکندروپلازی نیز یک بیماری ژنتیکی مربوط به استخوان هاست و باعث می شود که دست ها و پاهای کودک کوتاه تر از حد نرمال باشند. به علاوه این اختلال سبب بزرگ بودن سر و سایر خصوصیات از این قبیل می شود. دلایل این مشکلات که سبب ایجاد اختلالات رشد می شوند، ناشناخته هستند.
چه کودکانی بیشتر از سایرین در معرض خطر اختلالات رشد هستند؟
عوامل مخاطره آمیز برای اختلالات رشد شامل این موارد هستند:
- سابقه خانوادگی
- بیماری های سیستمیک
- اختلالات ژنتیکی
علائم اختلالات رشد در کودکان چه هستند؟
بسیاری از والدین هنگامی متوجه اختلالات رشد در فرزندشان می شوند که کودک از همکلاسی هایش کوچک تر به نظر می رسد یا این که رشد کودک طی چندین ماه خیلی کند پیش می رود. یکی از علائم اصلی اختلالات رشد هنگامی است که رشد کودک کمتر از ۳.۵ سانتی متر (حدود ۱.۴ اینچ) در طی یکسال پس از سومین تولدش است. در موارد دیگر هم کودک نسبت به سنش خیلی کوچک است.
مشکلات رشد ممکن است که جزئی از اختلالات و مشکلات بزرگ تر باشند. حتما در صورت مشاهده هر گونه اختلال در رشد کودک به پزشک مراجعه کنید.
چگونه اختلالات رشد در کودکان تشخیص داده می شوند؟
اختلالات رشد توسط پزشک کودک تشخیص داده می شوند. پزشک، مشکل کودک را با متخصص اطفال در میان می گذارد. پزشک در خصوص علائم کودک و سابقه خانوادگی این اختلالات از شما سوال می پرسد. سپس کودک را معاینه می کند و رشد او را در طی چندین ماه زیر نظر می گیرد.
به علاوه ممکن است از آزمایش هایی نظیر این موارد برای تشخیص این اختلالات در کودک استفاده شود:
آزمایش خون
از این آزمایش برای بررسی اختلالات هورمونی، کروموزومی و سایر اختلالات که می توانند سبب بروز مشکلاتی برای رشد شوند، استفاده می کنند.
اشعه ایکس
در این روش از میزان کمی پرتو برای ایجاد تصویری دقیق از بافت های درونی بدن استفاده می کنند. با کمک اشعه ایکس از دست چپ و مچ دست فرد تصویر برداری می کنند. تصویر حاصل به بررسی استخوان های کودک و تعیین سن استخوانی او کمک می کند. اگر فرد در رسیدن به بلوغ تاخیر داشته یا مشکلات هورمونی داشته باشد، سن استخوانی در او کمتر از حد نرمال است.
اختلالات رشد در کودکان چگونه درمان می شوند؟
خیلی از عواملی که سبب بروز اختلالات رشد در کودکان می شوند از طریق درمان با دارو قابل اصلاح هستند.
درمان اختلالات رشد می تواند بر اساس این موارد انجام شود:
- تشخیص این که چه چیزی سبب بروز مشکلات رشد شده است.
- تشخیص این که مشکل فرد تا چه حد شدید است.
- وضعیت سلامت کودک چگونه است.
- آیا کودک قادر به دریافت دارو و کنار آمدن با پروسه های درمانی هست یا نه.
- خواسته والدین کودک از درمان چیست.
عوارض ممکن اختلالات رشد در کودکان چه هستند؟
بعضی از کودکان به خاطر قد کوتاهشان دچار کمبود اعتماد به نفس و گاهی افسردگی می شوند.
چگونه می توانم به فرزندم کمک کنم که با اختلالات رشد زندگی کند؟
کودکانی که از همسن و سالان خود کوتاه تر هستند اعتماد به نفس پایینی دارند. حتما درباره این موضوع با کودک خود صحبت کنید و از پزشک بخواهید که راه درست صحبت کردن در مورد این قضیه را در اختیار شما قرار دهد. درباره این که قد نسبی فرزندتان در هنگام بزرگسالی تا چه حد می شود هم با پزشک صحبت کنید. اگر اختلالات رشد کودک توسط عاملی ایجاد شده که قابل حل و درمان است، زمان را از دست ندهید و برای درمان هر چه سریع تر فرزندتان با متخصص مشورت کنید.
اختلالات رشد و مراجعه به متخصص اطفال
اگر نگران رشد کودکتان هستید به متخصص اطفال مراجعه کنید. دلیل مراجعه تان به پزشک را مشخص کنید و این که از این مراجعه چه قصدی دارید. قبل از مراجعه، سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. در هنگام مشورت با پزشک، اسم دارو، نوع درمان، آزمایش و هر چیزی که پزشک گفت را یادداشت کنید. هر دستورالعملی که متخصص به شما می گوید را نیز یادداشت کنید. دلیل تجویز دارو و نحوه عملکرد داروها را از پزشک بپرسید.
به علاوه از عوارض جانبی داروها هم مطلع شوید. از پزشک بپرسید که گزینه های دیگری برای درمان کودک وجود دارند یا نه. از پزشک بپرسید که دلیل آزمایش های گوناگون چیست و چه نتایجی فراهم می کنند. ببینید اگر کودک داروهایی که باید مصرف می کرد را مصرف نکرد و آزمایش لازم را نداد باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشید. اگر پزشک قرار ملاقات دیگری برای شما تنظیم کرده، تاریخ و زمان آن و هدف آن را یادداشت کنید.
از پزشک بپرسید که غیر از ساعات کاری، چگونه می توانید با او در ارتباط باشید. این خیلی مهم است چون اگر کودکتان مریض شد یا سوالی داشتید باید برای نحوه برخورد مناسب با بیماری با پزشک او در ارتباط باشید.
عدم رشد ناشی از اختلالات رشد در کودکان
رشد نرمال چگونه تعریف می شود؟
رشد قد باید در سنین زیر به این گونه باشد تا عادی تلقی شود:
- ۰ تا ۱۲ ماه_ حدود ۱۰ اینچ، رشد کودک در این دوره خیلی تحت تاثیر نحوه تغذیه است.
- ۱ تا ۲ سال_ حدود ۵ اینچ، از یک سالگی، هورمون ها نقشی اساسی در رشد کودک ایفا می کنند.
- ۲ تا ۳ سال_ حدود ۳ و ۱.۲ اینچ به صورت سالانه
- ۳ سالگی تا بلوغ_ سالانه حدود ۲ اینچ، تفاوت های جزئی بین الگوی رشد در پسرها و دخترها تا زمان بلوغ وجود دارد. همین باعث می شود که بین آن ها تفاوت قدی ۴ تا ۵ اینچ وجود داشته باشد.
درمان دارویی عدم رشد در کودکان شامل چه مواردی است؟
درمان به دلیل اختلالات رشد بستگی دارد. هورمون درمانی جایگزین (HRT) در کودکانی که دچار کم کاری تیروئید هستند و نقص هورمونی دارند، ضروری است.
درمان های در دسترس برای اختلالات رشد چه هستند؟
اگر یک سری اختلالات سبب به مشکل برخوردن رشد کودک شده اند، درمان آن اختلال می تواند مشکل رشد را برطرف کند. متخصص قادر است که بهترین درمان را با توجه به شرایط کودک تعیین کند که از جمله این گزینه های درمانی می توان به هورمون درمانی جایگزین اشاره کرد. برای مثال ممکن است که پزشک تجویز کند که به صورت روزانه و یا هفتگی باید به کودک دارو تزریق شود. خوشبختانه این درمان معمولا سبب پیشرفت چشمگیری در رشد کودک می شود.
در اولین سال هورمون درمانی جایگزین، کودکانی که اختلال رشدشان به علت مشکلات هورمونی بوده تا ۴ اینچ قد می کشند و این میزان برای کودکانی که سایر اختلالات رشد را دارند کمی کمتر است. گاهی کودک می ترسد که تنها در کنار پزشک باشد در این صورت می توانید در کنار فرزندتان باشید تا افکار منفی و نگرانی را از او دور کنید و پزشک بتواند درمان را انجام دهد.
هورمون تراپی تا چه حد بی خطر است؟
اگر چه درمان توسط این روش عوارض جانبی خاص خودش را دارد اما محققان بر این باورند که هورمون تراپی روشی بی خطر و موثر است. در سال ۱۹۸۵ سازمان غذا و دارو (FDA) ایالات متحده رشد در اثر این روش را تایید کرد. به علاوه باید بدانید که پزشکان جدیداً قادرند که به منبع نامحدودی از هورمون ها دسترسی پیدا کنند.
بیشتر بخوانید: هورمون تراپی و درمان به وسیله آن
پیگیری درمان اختلالات رشد در کودکان به چه صورت است؟
گاهی متخصص از شما می خواهد که هر سه ماه یکبار کودک را نزد او ببرید تا دلیل اختلالات رشد در او را پیدا کنید. این کار به پزشک این امکان را می دهد که به طور مداوم کودک را زیر نظر داشته باشد و نسبت رشد در او را تخمین بزند. گاهی پزشک کودک را به متخصص غدد ارجاع می دهد تا او به بررسی دقیق تر دلایل اختلال در رشد بپردازد.
چگونه می توان از اختلالات رشد در کودکان پیشگیری کرد؟
کودک باید مرتب تحت نظر پزشک باشد و توسط پزشک معاینه شود، این بهترین راه برای تشخیص زود هنگام و پیشگیری از پیشرفت اختلالات رشد است.
اهمیت درمان زود هنگام اختلالات رشد چیست؟
درمان زود هنگام اهمیت ویژه دارد. درمان باید قبل از زمانی که رشد کودک کامل شود صورت بگیرد. برای کودکانی که کم کاری تیروئید و اختلالات هورمونی دارند، هورمون تراپی می تواند باعث شود که آن ها خیلی زود به میانگین رشد برسند و تا زمان اتمام پروسه رشدشان، سرعت رشد عادی ای داشته باشند.
اختلالات رشد و قد کوتاه در کودکان
قد کوتاه در کودکان به چه معناست؟
به کودکی قد کوتاه می گویند که قدش از میانگین نرمال کوتاه تر باشد که این میانگین قد با توجه به جنسیت، سن و خانواده تعیین می شود. عدم رشد را معمولا با قد کوتاهی اشتباه می گیرند اما باید بدانید که عدم رشد در طول زمان سبب کوتاه شدن قد می شود. به عبارت دیگر عدم رشد اختلالی پزشکی است و قد کوتاهی یک متغیر در نظر گرفته می شود.
چه قدی کوتاه در نظر گرفته می شود؟
قد کوتاه ممکن است که در اثر اختلالات سلامتی اتفاق افتاده باشد و گاهی نیز این طور نیست. بررسی قد کودک در طول زمان روشی مناسب برای حفظ سلامت کودک است. هر گونه انحراف از الگوی رشد مناسب می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
چه چیزی سبب قد کوتاهی در کودکان می شود؟
تمام دلایل قد کوتاهی زیر مجموعه این سه دسته بندی اصلی هستند: بیماری های مزمن (سوء تغذیه)، ارثی بودن قد کوتاه و اختلالات بلوغ. معمولا سوء تغذیه اصلی ترین دلیل قد کوتاهی است که اکثرا هم به فقر ارتباط دارد. معمولا سوء تغدیه بیشتر از این که سبب کوتاهی قد شود، سبب وزن پایین می شود. کودکانی که پدر و مادر قد کوتاه دارند، احتمال این که قد کوتاه شوند خیلی زیاد است.
سرعت رشد در طول زمان در این کودکان نرمال است و سرعت رشد استخوان هایشان (در مقایسه با سن استخوانی) نیز عادی است. این افراد در زمان عادی وارد سن بلوغ می شوند و در پایان دوره رشد، قدشان با قد پدر و مادرشان مطابقت دارد. گروه آخر کودکانی هستند که دیر بالغ می شوند و نسبت به سنشان جثه کوچکی دارند. سن استخوانی، سرعت رشد و قد تخمینی در این کودکان نسبت به اعضای خانواده شان دچار اختلال است. افرادی که دچار این اختلال هستند
معمولا یکی از بستگان نزدیکشان نیز همین گونه بوده است. مثلا یکی از بستگان نزدیک آن ها وقتی سنش بالاتر از ۱۵ سال بوده اولین قاعدگی خود را تجربه کرده است. اگر چه به ندرت اما اختلالات هورمونی هم می توانند سبب اختلالات رشد شوند. کوتاهی قد با بیماری های ژنتیکی مثل اختلال ژن SHOX، سندرم داون و سندرم ترنر نیز در ارتباط است.
علائم کوتاهی قد در کودکان چه هستند؟
برخی از علائم نشان دهنده اختلالاتی هستند که سبب کوتاهی قد در کودکان می شوند.
- در صورتی که رشد کودک متوقف شده و کمتر از حد انتظار رشد می کند (کمتر از ۴ سانتی متر یا ۲ سانتی متر، هر سال در قبل از رسیدن فرد به بلوغ)
- از دست دادن وزن یا افزایش ناگهانی وزن
- تغذیه نامناسب، از دست دادن اشتها
- بلوغ دیر هنگام (مثلا عدم رشد سینه ها در دخترها تا ۱۴ سالگی و عدم شروع قاعدگی تا ۱۵ سالگی، یا عدم بزرگ شدن بیضه ها در پسرها تا سن ۱۴ سالگی)، باید ذکر کنیم که رشد مو یا عدم رشد مو در ناحیه شرمگاهی نمی توانند نشان دهنده رسیدن یا نرسیدن فرد به بلوغ باشند.
آزمایش هایی که کوتاهی قد در کودکان را تشخیص می دهند چه هستند؟
پزشک با بررسی و معاینه فیزیکی کودک (از جمله معاینه قد، وزن، اندام های کودک) سعی در تشخیص مشکل می کند. به علاوه از آزمایش خون برای بررسی این که مشکل کوتاهی قد کودک ژنتیکی یا هورمونی است یا نه، استفاده می کنند.
آزمایش هایی که برای تشخیص کوتاهی قد استفاده می شوند شامل این مواردند:
- برای بررسی اختلالات هورمونی، از فرد آزمایش خون می گیرند تا میزان فاکتور رشد شبه انسولین ۱ (IGF-1) و (IGFBP-3) را چک کنند.
- برای بررسی وجود بیماری های مربوط به خون از شمارش کامل سلول های خونی (CBC) استفاده می کنند.
- برای بررسی وجود کم کاری تیروئید، سطح تیروکسین (T4) و هورمون محرکه تیروئید (TSH) را بررسی می کنند.
- برای بررسی وجود سندرم ترنر (که یکی از دلایل کوتاهی قد در بین دخترها است)، از تست کاریوتایپ استفاده می کنند تا ناهنجاری های کروموزومی را بررسی کنند.
- برای بررسی وجود جهش ژنتیکی از یک تست ساده خون برای آنالیز DNA استفاده می کنند.
- به علاوه ممکن است که پزشک از دست چپ با اشعه ایکس تصویر برداری کند تا سن استخوانی را تعیین کند.
- اگر پزشک شک داشته باشد که وجود تومور دلیل اختلال در رشد است از انواع دیگری از آزمایش ها برای بررسی صحت این موضوع استفاده می کند.
درمان کوتاهی قد در کودکان چیست؟
درمان کوتاهی قد با دارو به دلیل کوتاهی قد بستگی دارد. گاهی وقت ها پزشک تشخیص می دهد که کوتاهی قد کودک نرمال و ژنتیکی است که در این شرایط به درمان نیازی نیست. والدین باید بدانند که اگر مشکل کوتاهی قد کودک ژنتیکی است و کودک بیماری خاصی ندارد، هورمون درمانی نمی تواند تاثیر زیادی روی او داشته باشد.
چه داروهایی کوتاهی قد در کودکان را درمان می کنند؟
درمان با دارو به دلیل کوتاهی قد بستگی دارد. هورمون درمانی جایگزین برای کودکانی که کم کاری تیروئید دارند و کوتاهی قد آن ها به دلایل هورمونی است انتخاب مناسبی است.
آیا جراحی می تواند درمان مناسبی برای کوتاهی قد باشد؟
درمان با جراحی به دلیل کوتاهی قد بستگی دارد. اگر تومور مغزی مانع از رشد قد فرد می شود، برای برداشتن تومور به جراحی نیاز است.
پیگیری درمان کوتاهی قد در کودکان چگونه است؟
پزشک الگوی رشد کودک را تحت نظر می گیرد:
- برای کودکان زیر ۳ سال، ملاقات با پزشک باید هر سه ماه یکبار انجام شود تا پزشک قد و وزن کودک را اندازه بگیرد.
- برای کودکان بزرگتر، بررسی قد و وزن باید هر ۶ ماه یکبار انجام شود.
چگونه می توان از کوتاهی در کودکان پیشگیری کرد؟
تشخیص زود هنگام این اختلال بهترین نوع درمان است. چون با تشخیص زود هنگام پزشک دلیل آن را متوجه می شود و بهترین درمان را ارائه می دهد. اگر کوتاهی قد ارثی است، باید بدانید که احتمال درمان کودک با روش هایی مثل هورمون تراپی وجود ندارد. هورمون تراپی روی کودکانی که نقص هورمونی دارند جوابگو است. به علاوه به یاد داشته باشید که هورمون تراپی را باید قبل از بلوغ انجام داد. می توان این درمان را پنج سال قبل از سن بلوغ انجام داد.
مشاوره
از آن جایی که ممکن است کودک قد خود را با همسن و سالانش مقایسه کند و اعتماد به نفسش پایین بیاید بهتر است که به مشاوره مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: این ورزش ها مانع رشد قد کودک می شود
درمان با هورمون رشد چگونه عمل می کند؟
درمان با هورمون رشد توسط سازمان غذا و دارو تایید شده است و برای درمان کوتاهی قد که توسط دلایل مختلف (از جمله دلایل ناشناخته، نقص هورمون رشد، سندرم ترنر و سندرم پرادرویلی, سندرم نونان، نارسایی مزمن کلیه و کوچک متولد شدن فرد و عدم رشد او) ایجاد می شود، استفاده می شود. تصمیم به درمان با روش هورمون تراپی انتخاب سختی است. درمان با هورمون رشد خیلی گران است.
علاوه بر گران بودن، این روش سخت هم هست. کودکانی که توسط این روش درمان می شوند به تزریق روزانه و مراقبت پزشکی منظم نیاز دارند. بعد از ۶ ماه تا یکسال، پزشک تشخیص می دهد که آیا درمان موثر بوده یا نه و بر اساس نتایج حاصل تصمیم می گیرد که درمان را ادامه دهد یا این که آن را متوقف کند. درمان با هورمون رشد می تواند حتی برای کودکان نوپا هم استفاده شود و گاهی این درمان تا دوران بلوغ هم استفاده می شود. به طور کلی گاهی کودک باید به طور روزانه و تا چندین سال آمپول دریافت کند.
اما باید بدانید که این درمان تا آخر عمر فرد ادامه ندارد. طول این درمان به تشخیص و جواب دادن به درمان بستگی دارد. اگر کودک به این درمان جواب نداد نیازی نیست که این درمان ادامه داشته باشد. اگر کودک به درمان جواب داد و در رشد او پیشرفت دیده شد این درمان گاهی تا ۱۶ سالگی در پسرها و تا ۱۴ سالگی در دخترها ادامه پیدا می کند. اگر کودک نقص هورمونی داشته باشد گاهی باید تا آخر عمرش تحت درمان باشد.
نتایج این نوع درمان بین افراد مختلف با هم فرق دارد و همان طور که گفته شد این درمان در کودکانی که کوتاهی قدشان دلایل هورمونی دارد بهتر از افرادی که کوتاهی قدشان دلایل دیگری دارد جواب می دهد. نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که این درمان روشی نسبتا جدید است و حدود ۳۵ سال است که از این روش استفاده می کنند. اما مشکل بزرگ این روش این است که از تاثیرات این روش روی افراد اطلاعات خیلی زیادی در دسترس نیست.
چگونه قد بلند شوید؟
فاکتورهای زیادی وجود دارند که اندازه قد شما را تعیین می کنند. بسیاری از مردم بر این باورند که قد انسان تنها با ژنتیک تعیین می شود، اما این کاملا درست نیست. ژنتیک عامل اصلی است که مشخص می کند زمانی که در حال رشد هستید، چقدر بلند می شوید، اما عوامل دیگری نیز وجود دارد.
عوامل محیطی و سبک زندگی در دوران کودکی و نوجوانی نیز موثر هستند. برای مثال، تغذیه نقش بزرگی در تعیین قد ما ایفا می کند. در حقیقت دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که بهبود تغذیه ممکن است دلیل اصلی این باشد که چرا متوسط قد انسان در قرن گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است. به همین دلیل است که باید به خوبی به تغذیه کودکان خود رسیدگی کنید، از زمانی که شیرخوار هستند تا زمانی که کاملا رشد کنند.
زمانی که تقریبا ۱۸ تا ۲۰ سال سن دارید، بسیار بعید است که بتوانید به طور طبیعی بلندتر شوید. با این سن، صفحات رشد در استخوان های شما – نواحی غضروفی که استخوان ها در آنجا قادر به رشد بیشتر هستند – به جامد تبدیل می شود.
صفحات رشد در دوران کودکی فعال هستند اما زمانی که بلوغ آغاز می شود، تغییرات هورمونی باعث سفت شدن این مناطق می شوند. معمولا تا سن ۱۶ سالگی در دخترها و در سنین ۱۶ تا ۱۹ سال در پسران در حال فعالیت هستند. متاسفانه، این به این معنی است که شما نمی توانید زمانی که به سن بلوغ رسیده اید، قد خود را بلندتر کنید.
شما هنوز هم می توانید تغییرات کوچک روزانه قد خود را متوجه شوید. این تغییرات نتیجه تغییرات دیسک های نخاعی هستند که در طول فعالیت های روزانه به هم فشرده می شوند. در نتیجه، شما می توانید تا حدود نیم اینچ (۱.۵ سانتیمتر) از قد خود را در طول روز از دست بدهید که در هنگام خواب دوباره بر می گردد. این مقدار آنقدر کم است که به ندرت قابل توجه است.
آیا روش های طبیعی برای افزایش قد موثر هستند؟
وب سایت های زیادی وجود دارند که ادعا می کنند می توانید به سرعت رشد کنید. بسیاری از افراد توضیح می دهند که چگونه کشش و انجام ورزش های خاص کلیدهای بلندتر شدن قد هستند. برخی از وب سایت ها و یا متخصصان اعلام کرده اند که با انجام آن بلندتر شده اند و تمرین هایی را انجام می دهند که قرار است شما را بلندتر کنند. شنا کردن و یا استفاده از یک میز معکوس برای همین منظور را توصیه می کنند.
با این حال، هیچ مدرک علمی برای حمایت از این روش ها وجود ندارد. در اغلب موارد، باعث باز شدن مهره های ستون فقرات می شوند که در اثر فشار فشرده شده اند. کشش دادن ماهیچه های شما در طول این تمرینات، می تواند باعث شود که شما باور کنید که واقعا بلندتر می شوید. اما حقیقت این است که هیچ راه جادویی برای رسیدن به قد بلندتر وجود ندارد.
روش های پزشکی برای تحریک رشد
یک روش جراحی بنام جراحی استئوتومی (برش استخوان) یا distraction osteogenesis می تواند باعث شود بیماران حتی در بزرگسالی بلندتر شوند. این روش در اصل برای درمان پاهای غیر یکنواخت در نظر گرفته شده است. در طی این روند، پزشکان با جراحی استخوان ها را در پای بیمار می شکنند. پس از آن، انتهای استخوان های شکسته از هم جدا می شوند. این کار از طریق استفاده از یک دستگاه به نام دستگاه Ilizarov انجام می شود که پا را تثبیت می کند.
هر روز، دستگاه باز می شود تا محل جدا شده بین استخوان ها تا حدود یک میلیمتر رشد کند. هنگامی که دستگاه جداسازی را انجام می دهد، کولوس بین دو قسمت استخوان ایجاد می شود. سپس این کولوس با کلاژن جایگزین می شود و در نهایت توسط بافت استخوان جایگزین می شود. این فرآیند نیازمند حداقل یک ماه درمان برای هر سانتیمتر از رشد است و معمولا تنها چند اینچ ارتفاع افزایش پیدا می کند.
این روش ضربه روحی دردناکی وارد میکند؛ زمانی که استخوان ها التیام یافت، بیمار باید یاد بگیرد که چطور دوباره راه برود. این عمل جراحی نیز ریسک بالایی از عوارض را به همراه دارد که شامل عفونت، انحراف محور پا، بیماری های مفاصل و مشکلات روانی است.
آیا خوابیدن به رشد شما کمک می کند؟
به طور گسترده اعتقاد بر این است که کودکان برای رسیدن به ارتفاع کامل خود به خواب کافی نیاز دارند. نتایج نشان می دهد که کمبود خواب تاثیر منفی بر رشد کودکان دارد.
نکته آخر این است که متاسفانه، در بزرگسالی نمی توانید قد خود را افزایش دهید. با این حال، این بدان معنا نیست که شما باید از قد خود ناراضی باشید.
اگر می خواهید کمی بلندتر به نظر برسید، نکات زیر را در نظر بگیرید:
1- پوشیدن کفش مناسب
کفش راحت بپوشید.
2- حالت بدنی متعادل خود را تمرین کنید
داشتن حالت بدنی عالی می تواند باعث شود که شما بلندتر به نظر برسید و احساس اعتماد به نفس بیشتری بکنید.
3- سعی کنید از حقه پوششی استفاده کنید
استفاده از رنگ های چاپی مثل نوارهای عمودی و یا ایجاد خطوط بلند با لباس هایتان، می تواند باعث شود که شما بلندتر به نظر برسید.
4- یوگا کمک می کند
برخی تمرینات مانند یوگا می تواند مغز شما را تقویت کرده و وضعیت بدنی شما را بهبود بخشد. علاوه بر این، افزایش حجم ماهیچه ای شما می تواند باعث شود که شما قوی تر و بااعتماد به نفس بیشتری به نظر برسید.
اگر شما یک پدر و مادر هستید و می خواهید مطمئن شوید که کودکان شما به رشد کامل خود می رسند، کارهایی هست که می توانید انجام دهید. تضمین تغذیه آن ها مهم ترین قدم است. از لحظه ای که فرزند شما به دنیا می آید، می توانید مصرف غذای آن ها را با اطمینان از اینکه به اندازه کافی مواد مغذی دریافت می کنند، کنترل کنید. در بسیاری از موارد، این مواد با شیر مادر تامین می شود.
به همین دلیل است که نکات آموزشی مانند تشخیص زمانی که باید از شیر شما استفاده کنند و نحوه استفاده از دیگر مواد مغذی می تواند رشد قد آنان را افزایش دهد.زمانی که آن ها مسن تر می شوند، رژیم غذایی متعادل را حفظ کرده و تمرینات مناسب با سن خود انجام خواهند داد تا به پتانسیل فیزیکی مناسب خود برسند. دقت کنید که بچه های شما به اندازه کافی بخوابند تا بدنشان به اندازه کافی استراحت کند و انرژی خود را بالا نگه دارند.
در پایان، قد تنها یک ویژگی فیزیکی از ویژگی های بسیاری است که ظاهر شما را می سازند. اگرچه بسیاری از ما دوست داریم بدانیم که چطور بلندتر شویم، اما باید بدانیم که همه مردم با هر قدی زیبا هستند.
سخن آخر در باب اختلالات رشد
از زمان مشاهده علائم ذکر شده در فرزندتان به پزشک مراجعه کنید. ممکن است که پزشک کار درمان فرزندتان را به متخصص غدد بسپارد (البته این در صورتی است که منشاء مشکل، اختلالات هورمونی باشند). درمان کودک را جدی بگیرید، دستورالعمل های پزشک را اجرا کنید و در صورت نیاز کودک تان را نزد مشاور ببرید تا اختلال او روی روحیه اش تاثیر منفی نگذارد.
