اوتیسم چیست؟ آیا اوتیسم درمان دارد؟ راه های تشخیص اوتیسم چه می باشند؟ اوتیسم، یا اختلال طیف اوتیسم (ASD) ، به طیف شرایطی اشاره دارد که با چالش هایی برای مهارت های اجتماعی، رفتارهای تکراری، گفتار و ارتباطات غیر کلامی همراه است. براساس یافته های مراکز کنترل بیماری، بیماری اوتیسم از هر 59 کودک در ایالات متحده 1 نفر را گرفتار می کند. در ادامه این مقاله از روانشناسی و بیماری های دکتر سلام به توضیح کامل درباره اوتیسم و راه های درمان و تشخیص اوتیسم می پردازیم.
درباره اوتیسم چه اطلاعاتی دارید؟
امروزه ما می دانیم که تنها یک نوع اوتیسم وجود ندارد؛ بلکه این بیماری زیرگروه های بسیاری دارد که بیشتر تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ست. از آنجا که اوتیسم نوعی اختلال طیف است، هر فرد مبتلا به اوتیسم دارای مجموعه ای از نقاط قوت و چالش است. راههای یادگیریِ افراد مبتلا به اوتیسم، اندیشیدن آنها و حل مسئله شان می تواند در بازه بسیار حرفه ای تا بسیار دشوار و چالش برانگیز قرار بگیرد. ممکن است برخی از مبتلایان به ASD در زندگی روزمره شان به حمایت قابل توجهی نیاز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر نیاز به حمایت کمتری داشته و یا حتی در برخی موارد کاملاً مستقل زندگی می کنند.
عوامل متعددی ممکن است بر رشد اوتیسم تأثیر بگذارد؛ باید دانست این عوامل اغلب با حساسیت های احساسی و مشکلات پزشکی مانند اختلالات دستگاه گوارش (GI)، تشنج یا اختلالات خواب و همچنین چالش هایی برای سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و مشکلات در توجه همراه است. شاخص های اوتیسم معمولاً در سن 2 یا 3 سالگی ظاهر می شود. برخی از تاخیرهای مرتبط با رشد اوتیسم حتی زودتر ظاهر شده، و اغلب اوایل 18 ماهگی نیز قابل تشخیص خواهند بود. تحقیقات نشان می دهد که مداخله و تشخیص زودهنگام اوتیسم منجر به نتایج مثبت در زندگی آتیِ فرد مبتلا به اوتیسم می شود.
اوتیسم چیست؟
اوتیسم یک مشکل پیچیده عصبی و رفتاری است که شامل ناتوانی در ارتباطات اجتماعی و مهارت های ارتباطی و زبانی که با رفتارهای انعطاف ناپذیر و تکراری توام می شود. به دلیل دامنه علائم این بیماری، اکنون آن را به عنوان اختلال طیفی اوتیسم (ASD) می شناسیم. اوتیسم طیف گسترده ای از علائم، مهارت ها و ناتوانی ها را در بر می گیرد. محدوده و طیف علائم این بیماری از لحاظ شدت به حدی ست که می تواند یک زندگی عادی و نرمال را به یک معلولیت ویرانگر تبدیل کند که نیاز به مراقبت های سازمانی داشته باشد.
کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط مشکل دارند. آنها در درک آنچه دیگران فکر و احساس می کنند نیز دشواری دارند. این موضوع باعث می شود که آنها نتوانند درون خود را با کلمات یا از طریق حرکات، حالات صورت و بدن، ابراز کنند. کودک مبتلا به ASD به قدری حساس است که ممکن است با صدا، لمس شدن، بو یا مناظری که برای دیگران عادی به نظر می رسد، دچار دردسر شود.
کودکانی که مبتلا به اوتیسم هستند ممکن است حرکات مکرر و یکنواخت بدن مانند تکان خوردن، قدم برداشتن یا آویزان شدن دستها را تجربه کنند. همچنین ممکن است پاسخهای غیرمعمولی به افراد، دلبستگی به اشیاء، مقاومت در برابر تغییر در روال عادی شان، یا رفتار پرخاشگرانه و خودآزاری از خود نشان دهند. گاهی به نظر می رسد آنها افراد، اشیاء یا اتفاقاتی که در محیط اطرافشان می افتد را متوجه نمی شوند. برخی از کودکان اوتیسمی نیز ممکن است دچار تشنج شده و در برخی موارد، ممکن است این تشنج تا بزرگسالی برایشان اتفاق نیفتد.
برخی از مبتلایان به اوتیسم از نظر شناختی نیز تا حدی اختلال دارند. بر خلاف اختلالات شناختی معمول، که آنرا با تاخیر نسبتاً برابر در همه زمینه های رشد می شناسند، افراد مبتلا به اوتیسم اغلب اختلال در رشد را به شکل نابرابر تجربه می کنند. آنها ممکن است در زمینه هایی خاص به ویژه توانایی برقراری ارتباط و ارتباط با دیگران مشکلاتی داشته باشند. اما در آن طرف قضیه، احتمال این وجود دارد که به شکلی غیر طبیعی در زمینه های دیگر مانند نقاشی، ساخت موسیقی، حل مشکلات ریاضی و یا به خاطر سپردن اتفاقات موفق باشند. به همین دلیل، ممکن است مبتلایان به این بیماری در تست های هوش غیر کلامی نمره ای بالاتر -شاید در حد متوسط یا حتی بالاتر از نمره میانگین- بدست بیاورند.
علائم اوتیسم معمولاً در سه سال اول زندگی ظاهر می شود. برخی از کودکان از بدو تولد این علائم خود را بروز می دهند. اما در برخی از موارد در ابتدا اینگونه به نظر می رسد که کودک به طور طبیعی رشد می کند و ناگهان در سن 18 تا 36 ماهگی علائم اوتیسم نمایان می شوند. با این حال، دانشمندان اکنون به این نتیجه رسیده اند که برخی از افراد ممکن است تا زمانی که تقاضای محیط بیش از توانایی های آنها نباشد، علائم اختلال ئر برقراری ارتباط را بروز نمی دهند. اوتیسم در پسران چهار برابر بیشتر از دختران شایع است. این بیماری مرزهای نژادی، قومی یا اجتماعی نمی شناسد. درآمد خانواده، سبک زندگی یا سطح تحصیلات نیز بر احتمال ابتلای اوتیسم به کودک تأثیری نمی گذارد.
گفته می شود اوتیسم در حال افزایش است. با این حال، هنوز به طور کامل مشخص نیست که آیا این افزایش مربوط به تغییراتی ست که در نحوه تشخیص آن وجود دارد یا اینکه آیا این یک افزایش را می توان افزایشی واقعی در بروز بیماری دانست. اوتیسم فقط یک سندرم است که اکنون تحت عنوان اختلالات طیف اوتیسم طبقه بندی میشود. اختلالات پیشین که اکنون تحت تشخیص چتر ASD و یا اختلال ارتباطات اجتماعی طبقه بندی شده اند عبارتند از:
اختلال اوتیسم
این همان چیزی است که بیشتر مردم هنگام شنیدن کلمه “اوتیسم” به آن فکر می کنند. این مسئله به مشکلات تعامل اجتماعی ، ارتباطات و بازی تخیلی در کودکان زیر 3 سال اشاره دارد.
سندرم آسپرگر
این کودکان از نظر زبان مشکلی ندارند – در واقع ، نمره آنها در تست های هوشی به اندازه میانگین یا بالاتر از میانگین است. اما باید بدانید همان مشکلات اجتماعی و دامنه علایق محدود که در کودکان مبتلا به اوتیسم می بینیم را دارند.
اختلال رشد فراگیر یا PDD
که به اوتیسم نا به هنجار نیز معروف است. تمام کودکانی که برخی رفتارهای اوتیسمی دارند اما در دسته های دیگر قرار نمی گیرند را در این گروه تحت عنوان اختلال رشد فراگیر دسته بندی می کنیم.
اختلال فروپاشی کودکی
این کودکان حداقل به مدت دو سال بسیار عادی رشد می کنند و پس از آن برخی یا تمام مهارت های ارتباطی و اجتماعی خود را از دست می دهند. این بیماری بسیار نادر است و وجود آن به عنوان یک بیماری و اختلال جداگانه مورد بحث بسیاری از متخصصان بهداشت روان است.
سندرم رِت قبلاً زیر مجموعه اوتیسم قرار داشت اما اکنون تأیید شده است که علت این بیماری ژنتیکی است. دیگر تحت دستورالعمل ASD قرار نمی گیرد. كودكان مبتلا به سندرم رِت، در درجه اول دختران، رشدی عادی و معمول را تجربه مي كنند اما به مرور مهارت هاي اجتماعي و ارتباطي خود را از دست مي دهند. با شروع سن 1 تا 4 سالگی، حرکات تکراری دست جایگزین استفاده هدفمند از دست ها می شود. کودکان مبتلا به این سندرم معمولاً از نظر شناختی بسیار ناتوان هستند.
بیشتر بدانید؛ درمان چندوجهی کمرویی و اختلال اضطراب اجتماعی
علل اوتیسم
علت ابتلا به اوتیسم در حال حاضر مشخص نیست، اما اکنون تعداد قابل توجهی از مطالعات با هدف یادگیری چگونگی پیشرفت آن در حال انجام است. محققان چندین ژن شناسایی کرده اند که به اوتیسم ارتباط دارند. بعضی اوقات، این ژن ها با جهش خود به خود بوجود می آیند. در موارد دیگر، فرد ممکن است آنها را به ارث ببرد. در مطالعات انجام شده بر روی دوقلوها، ابتلا به اوتیسم بین دوقلوها احتمال زیادی دارد. به عنوان مثال، بر اساس یافته های NINDS، اگر یکی از دوقلو ها مبتلا به اوتیسم باشد، دیگری هم به احتمال 36 تا 95 درصد اوتیسم دارد.
مبتلایان به اوتیسم ممکن است دچار تغییراتی در مناطق مهم مغز خود شوند که بر گفتار و رفتار آنها تأثیر می گذارد. عوامل محیطی نیز ممکن است در توسعه ASD نقش داشته باشند، اگرچه که پزشکان هنوز تاثیر محیط را تأیید نکرده اند. با این حال، محققان بر این باورند که برخی از علل شایعه شده برای اوتیسم، مانند شیوه های فرزندپروری و تربیت والدین، باعث اوتیسم نمی شوند.
آیا واکسن باعث اوتیسم می شود؟
باور غلط دیگر در مورد اوتیسم این است که واکسن هایی مثل واکسن سرخک، اوریون و سرخچه (MMR)، در ابتلا به اوتیسم تاثیر دارد. با این حال ، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری گزارش می دهند که هیچ ارتباط مشخص و تایید شده ای بین واکسن و اوتیسم وجود ندارد. مطالعه انجام شده در سال 2013 تأیید کرد که تعداد آنتی ژن ها یا موادی که باعث تولید پادتن های ضد بیماری می شوند، در کودکانی که مبتلا به اوتیسم هستند یا نیستند، برابر است. برخی ادعا می کنند که تیمروسال، ماده نگهدارنده ای که حاوی جیوه است و در بعضی از واکسن های خاص استفاده شده، با ابتلا به اوتیسم رابطه دارد.
با این وجود، حداقل از 9 تحقیق انجام شده از سال 2003 تاکنون، شواهدی مبنی بر رابطه ی بین این دو مورد ارائه نشده است. مقاله ای که باعث بحث و جدال پیرامون رابطه بین واکسن و اوتیسم شد را ابتدا مجله لَنسِت را منتشر کرد و 12 سال بعد پس از شواهدی مبنی بر دستکاری داده ها، آن را پس گرفت و در پایان روشن شد که در داده های ارائه شده تقلب صورت گرفته است. نهادهای حکومتی، اعتبار و مجوز تمرین نویسنده- اندرو ویکفیلد- را باطل کردند.
علائم اوتیسم
برخی از کودکان علائم اختلال طیف اوتیسم مثل کاهش تماس چشمی، عدم پاسخ به صدا شدن نامشان یا بی تفاوتی به مراقبان را در دوره های ابتدایی از خود بروز می دهند. دیگر کودکان ممکن است در چند ماه یا سال اول زندگی به طور عادی رشد کنند، اما ناگهان این عادی بودن از بین می رود، پرخاشگر می شوند و یا مهارتهای زبانی را که قبلاً به دست آورده اند را از دست می دهند. این علائم معمولاً در سن 2 سالگی مشاهده می شود.
هر کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم الگوی منحصر به فردی از رفتار و میزان شدت علائم را دارد؛ این علائم از عملکرد کم تا عملکرد بالا متفاوت هستند. برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در یادگیری مشکل دارند و برخی دیگر هوشی کمتر و پایین تر از هوش عادی دارند. سایر کودکان مبتلا به این اختلال دارای هوش طبیعی و بالای حد نرمال هستند – آنها به سرعت یاد می گیرند، اما در برقراری ارتباط و به کارگیری دانسته ها در زندگی روزمره و تطبیق با موقعیت های اجتماعی مشکل دارند.
به دلیل ترکیب منحصر به فرد این علائم در هر کودک، گاهی تعیین میزان و شدت بیماری دشوار است. این موضوع عموماً براساس میزان اختلالات و چگونگی تأثیر آنها بر توانایی عملکرد اندازه گیری می شود. در زیر برخی از علائم مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم، نشان داده شده است.
بیماری اوتیسم در ارتباطات اجتماعی و تعامل
کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است در تعامل اجتماعی و مهارت های ارتباطی از جمله هر یک از موارد زیر مشکل داشته باشد:
- پاسخی به صدا شدن نامش نمی دهد یا به نظر می رسد گاهی اوقات صدای شما را نمی شنود
- در برابر نوازش و بغل شدن مقاومت می کند و به نظر می رسد ترجیح می دهد به تنهایی بازی کند؛ یا در واقع در دنیای خودش سِیر کند.
- تماس چشمی ضعیفی داشته و حالات صورت مناسبی را نشان نمی دهد.
- صحبت نمی کند یا صحبت کردنش نیز با تاخیر می باشد، و یا توان گفتن کلمات یا جملاتی که قبلا یاد داشته را از دست می دهد.
- نمی تواند مکالمه را شروع کند یا آن را ادامه دهد، و یا این کار را برای درخواست خاص یا برچسب گذاری موارد انجام می دهد.
- با لحن یا ریتمی غیر طبیعی صحبت می کند و ممکن است از صدایی یکنواخت یا گفتار شبیه ربات استفاده کند.
- کلمات یا عبارات را کلمه به کلمه تکرار می کند، اما نحوه استفاده از آنها را نمی داند.
- به نظر نمی رسد سؤالات یا راهنمایی های ساده را درک کند.
- احساساتش را ابراز نمی کند و از احساسات نیز دیگران بی خبر است.
- برای نشان دادن علاقه شان به اشیاء، به آنها اشاره نمی کنند یا آنها را نمی آورند.
- برای داشتن تعامل اجتماعی از راههایی نامناسب مثل منفعل بودن، پرخاشگری یا اخلالگری وارد می شود.
- در تشخیص نشانه های غیر کلامی، از جمله دانستن معنی حالات چهره افراد، وضعیت بدن یا بلندیِ صدا مشکل دارد.
الگوهای رفتاری
کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است دارای الگوهای رفتاری محدود و تکراریِ رفتار، علایق یا فعالیتها را داشته باشد؛ از جمله موارد زیر:
- انجام حرکات تکراری، مانند تکان دادن، چرخاندن یا ضربه زدن به دست
- انجام فعالیت هایی که می تواند به خودش آسیب برساند، مانند گاز گرفتن یا کوبیدنِ سر به جایی
- کارهای روزمره یا مناسک خاصی برای خود دارد و با کمترین صدایی حواسش پرت می شود.
- در کل با هماهنگی مشکلی دارد یا از الگوهای حرکتی عجیب غریب، مانند راه رفتن مثل دست و پا چلفتی ها یا راه رفتن بر روی انگشتان پا استفاده می کند، و نیز زبان بدن عجیب، سفت وسخت و اغراق آمیز دارد.
- شیفته جزئیات یک شیء مانند چرخ های در حال جرخشِ ماشین اسباب بازی ست، اما هدف یا عملکرد کلی شی (به عنوان مثال اسباب بازی) را درک نمی کند.
- به نحوی غیرمعمول نسبت به نور، صدا یا لمس شدن حساس است، اما ممکن است نسبت به درد یا میزان دما بی تفاوت باشد.
- به بازی های تقلیدی یا تخیلی علاقه ای ندارد.
- بر روی یک شی فعالیتی خاص با شدت یا تمرکزی غیر طبیعی ثابت می ماند.
- دارای ترجیحات خاص غذایی است؛ مثل خوردن فقط چند غذای خاص، یا امتناع از غذاهای دارای ترکیب خاص.
با بالغ شدن، برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با دیگران بیشتر درگیر شده و این اختلال در رفتار آنها کمتر هویدا خواهد بود. برخی دیگر، معمولاً آنهایی که کمترین سختی و دشواری را دارند، در نهایت ممکن است زندگی عادی یا نزدیک به عادی را تجربه کنند. اما سایر مبتلایان همچنان با زبان یا مهارتهای اجتماعی مشکل داشته و باید گفت سالهای نوجوانی می تواند مشکلات رفتاری و عاطفی فرد را بدتر کند.
بیشتر بدانید؛ اختلال اضطراب در کودکان؛ علل، علائم و راه های تشخیص و درمان
زمان مراجعه به پزشک برای بیماری اوتیسم
نوزادان با سرعت مخصوص خود رشد می کنند و بسیاری از آنها زمانبندی دقیقی را که در برخی از کتاب های والدین گفته شده را دنبال نمی کنند. اما کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً علائم تاخیر در رشد را قبل از 2 سالگی بروز می دهند. اگر از رشد فرزندتان نگران هستید یا گمان می کنید که فرزند شما ممکن است اختلال طیف اوتیسم داشته باشد، می توانید در مورد نگرانی هایتان با پزشک مشورت کنید.البته باید بدانید علائم مرتبط با این اختلال می تواند به سایر اختلالات رشدی نیز مرتبط باشد.
علائم اختلال طیف اوتیسم اغلب در اوایل رشد ظاهر می شود؛ جایی که تأخیرهای آشکاری در یادگیری مهارت های زبانی و تعاملات اجتماعی مشاهده می شود. پزشک ممکن است برای تشخیص اینکه آیا فرزند شما در مهارت های شناختی، زبانی و اجتماعی تأخیر دارد یا خیر، تست های تکامل را توصیه کند. در مجموع اگر فرزند شما:
- تا 6 ماه چه با لبخند و چه با حالات صورت شادی اش را ابزار نمی کند.
- تا 9 ماه صداها و یا چهره افراد را تقلید نمی کند
- تا 12 ماه با صداهای نامفهوم یا صدایی آرام به زبان خودش حرف نمی زند.
- تا 14 ماه حرکت بدنی مثل مانند اشاره کردن یا تکان دادن دست را انجام نمی دهد.
- 16 ماه کلمه ی تک (نه جمله) را ادا نمی کند.
- 18 ماه بازی های تخیلی یا افسانه ای را انجام نمی دهد
- تا 24 ماه عبارات دو کلمه ای را نمی گوید
- مهارت های زبانی یا مهارت های اجتماعی را در هر سنی از دست می دهد.
عوامل خطر بیماری اوتیسم
تعداد کودکانی که به اختلال طیف اوتیسم مبتلا هستند در حال افزایش است. هنوز مشخص نیست که این امر به دلیل آنست که تشخیص و گزارش بهتر انجام شده یا در تعداد مبتلایان به اوتیسم افزایش واقعی رخ داده است و یا هر دو! اختلال طیف اوتیسم کودکان همه نژادها و ملیت ها را تحت تأثیر قرار می دهد، اما برخی عوامل خطر ابتلای کودک را افزایش می دهند. این عوامل شامل موارد زیر است:
جنسیت
پسران حدود چهار برابر بیشتر از دختران در معرض خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند.
سابقه خانوادگی
خانواده هایی که دارای یک فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند، بیشتر در معرض خطر داشتن فرزند دیگری با این اختلال هستند. همچنین باید دانست که بعید نیست والدین یا بستگان کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، خود دارای مشکلات جزئی در مهارتهای اجتماعی یا ارتباطی باشند یا درگیر برخی از رفتارهای مربوط به این اختلال شوند.
سایر اختلالات
کودکانی که بیماری های خاص دارند، بیش از سایرین اختلال طیف اوتیسم داشته یا علائم شبیه اوتیسم دارند. این اختلالات شامل سندرم ایکس شکننده، یک اختلال ارثی که باعث ایجاد مشکلات فکری در فرد می شود. توبروز اسکلروزیس یا تصلب تکمه‌ای. شرایطی که در آن تومورهای خوش خیم درون مغز ایجاد می شوند، و نیز سندرم Rett، یک بیماری ژنتیکی که معمولا مختص دختران بوده و باعث کند شدن رشد سر، ناتوانی ذهنی و عدم استفاده هدفمند از دستان می شود.
نوزادان بسیار زودرس
نوزادان متولد شده قبل از هفته 26 ام حاملگی، خطر بیشتری برای اختلال طیف اوتیسم دارند.
سن والدین
ممکن است بین کودکان متولد شده از والدین بزرگتر و اختلال طیف اوتیسم ارتباط وجود داشته باشد، اما برای تایید این ارتباط تحقیقات بیشتری لازم است.
عوارض بیماری اوتیسم
مشکلات در تعامل اجتماعی، ارتباطات و رفتار می تواند منجر به موارد زیر شود:
- مشکلات در مدرسه و یادگیری موفق
- مشکل در اشتغال
- عدم توانایی در زندگی مستقل
- انزوای اجتماعی
- استرس در خانواده
- قربانی کردن و مورد آزار و اذیت قرار گرفتن
تشخیص بیماری اوتیسم
پزشکِ فرزندِ شما در معاینات خود به دنبال علائم احتمالی تأخیر در رشد خواهد بود. اگر فرزندتان علائم اختلال طیف اوتیسم را داشته باشد، به احتمال زیاد پزشک برای ارزیابی بیشتر شما را به پزشک متخصصی خواهد فرستاد تا کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را درمان کنند. مانند روانپزشک کودک یا روانشناس، متخصص مغز و اعصاب و یا متخصص اطفال. از آنجا که اختلال طیف اوتیسم از لحاظ علائم و شدت بین هر فرد متفاوت است، این موضوع ممکن است کار را برای تشخیص آن دشوار سازد. آزمایش پزشکی خاصی برای تعیین این اختلال وجود ندارد. در عوض، یک متخصص ممکن است:
- فرزند شما را معاینه کند و بپرسد که چگونه در طول زمان تعاملات اجتماعی کودک، مهارت های ارتباطی و رفتاری وی رشد و تغییر پیدا کرده است
- به کودک تست های مربوط به شنوایی، گفتار، زبان، سطح رشد و مسائل اجتماعی و رفتاری بدهد
- تعاملات ساختار یافته اجتماعی و ارتباطی را به فرزند شما ارائه داده و عملکرد وی را نیز نمره دهد
- از معیارهای موجود در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا بهره ببرد.
- سایر متخصصان را نیز در انجام امر تشخیص درگیر کند
- برای تشخیص اینکه کودک شما دارای اختلال ژنتیکی مانند سندرم رت یا سندرم X شکننده است انجام آزمایش ژنتیک را تجویز کند.
درمان بیماری اوتیسم
هیچ درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد، چرا که ویژگی های هر فرد در ابتلا به این بیماری متفاوت است. روش های درمانی و راهبردهایی برای مدیریت بیماری هایی که اغلب همراه با اوتیسم هستند، وجود دارد. این بیماری ها می تواند شامل صرع، افسردگی، اختلال وسواس-اجباری (OCD) و اختلالات خواب باشد. در حالی که همه این روش های درمانی برای همه مبتلایان به ASD مؤثر نیست، راههای جایگزین بسیاری در نظر گرفته شده است که ممکن است به افراد کمک کند تا با این بیماری مقابله کنند.
اقدامات بیماری اوتیسم
از جمله مداخلات درمانی که می تواند برای بیمار مفید باشد عبارتند از:
تحلیل رفتار کاربردی (ABA)
در این تحلیل، مربی در ابتدا سعی می کند در مورد رفتارهای خاص یک فرد مبتلا به اوتیسم اطلاعاتی کسب کند. وی همچنین تلاش می کند در مورد اثرات محیط بر رفتار بیمار و نحوه یادگیری وی اطلاعاتی داشته باشد. هدف تحلیل رفتار کاربردی افزایش رفتارهای مطلوب و کاهش رفتارهای مضر یا جدا کننده با استفاده از تقویت بُعد مثبت ماجراست. ABA می تواند به بهبود روابط، حافظه، تمرکز و عملکرد تحصیلی فرد کمک کند. همچنین مربی می تواند با تجزیه و تحلیل رفتارهای فعلی و آموزش اقدامات جدید به صورت مرحله به مرحله، هم برای فرد و هم برای اطرافیان او به نوعی حس پشتیبانی را ارائه دهد.
زودترین زمان شروع مدل دِنور (ESDM)
این نوع رفتار درمانی در حین بازی اتفاق می افتد و برای کودکان بین 1 تا 4 سال مفید می باشد. یک روانشناس، متخصص رفتار درمانی یا کاردرمانگر از فعالیت های مشترک و بازی استفاده می کند به کودک مبتلا به اوتیسم در ایجاد روابط مثبت با یک حس سرگرمی کمک کند. پس از آن والدین می توانند این درمان را در منزل نیز ادامه دهند. ESDM از مهارت های ارتباطی و توانایی های شناختی کودک پشتیبانی می کند.
فلورتایم
این روش مشمول حال والدین می شود که به کودکان در بازی ها و ایجاد روابط بپیوندند. لازم به ذکر است که روشهای درمانی ABA که قبلا گفته شد نیز ممکن است از فلورتایم برای پشتیبانی از درمان استفاده کند. والدین به فرزندان اجازه می دهند در بازی برنده شوند و این باعث رشد و تقویت نقاط قوت کودک می شود. با کمک این درگیر شدن، کودک مبتلا به اوتیسم ارتباطات دو طرفه و پیچیده، تفکر عاطفی و صمیمیت را می آموزد. آنها همچنین یاد می گیرند که تنظیم و تعدیل رفتارشان را خود در دست بگیرند و با محیطشان درگیر شوند.
کاردرمانی (OT)
این کار به فرد مبتلا به اوتیسم کمک می کند مهارت های زندگی روزمره را توسعه داده و استقلال را بیاموزد. این مهارت ها شامل لباس پوشیدن بدون کمک، نظافت و بهداشت و مهارت های حرکتی مناسب می شود. سپس افراد مبتلا به اوتیسم این مهارتها را جدا از جلسات درمانی، که معمولاً بین 30 تا 60 دقیقه به طول می انجامد، تمرین می کنند.
درمان پاسخ محوری (PRT)
این درمان با هدف پشتیبانی از انگیزه و توانایی پاسخگویی به نشانه های انگیزشیِ محیط در کودکان مبتلا به اوتیسم انجام می شود. این روش یک روش مبتنی بر بازی ست که بر تقویت و پاداش طبیعی تاکید دارد. به عنوان مثال، اگر كودكی ماشین اسباب بازی را برای بازی می خواهد و این درخواست را به شیوه ای مناسب مطرح کند، والدین همان ماشین اسباب بازی را می خرند؛ نه اینکه پاداشی نامربوط مانند آب نبات به وی بدهند. این امر همچنین کودکان مبتلا به اوتیسم را ترغیب می کند تا تعاملات اجتماعی را شروع کرده و نیز به آنها پاسخ دهند.
مداخله توسعه روابط (RDI)
این معالجه حول اهمیت تفکر پویا و یا توانایی تطبیق انعطاف پذیر افکار و موقعیت های فرآیندی به منظور بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به اوتیسم می چرخد. تمرکز RDI شامل درک دیدگاه دیگر افراد، تغییر پردازش و نیز جذب اطلاعات از چند منبع به طور همزمان، مانند دید و صدا است به نحوی که این کار بدون ایجاد پریشانی برای فرد انجام شود.
گفتار درمانی
این کمک می کند تا چالش های ارتباطی که افراد مبتلا به اوتیسم تجربه می کنند را برطرف کند. این کمک ممکن است شامل تطبیق احساسات با حالات چهره، یادگیری نحوه تفسیر زبان بدن و پاسخ به سؤالات مختلف باشد. همچنین ممکن است پزشک گفتاردرمان سعی کند ظرافت های آوایی را به بیمار آموزش دهد و به فرد در تقویت گفتار و شفافیت در آن کمک کند.
TEACCH
این برنامه برای یکپارچه سازی نیازهای کودکان مبتلا به اوتیسم در یک محیط کلاس درس، از راهی مثل تأکید بر یادگیری بصری و پشتیبانی از مشکلات توجهی و ارتباطی بهره می گیرد. ارائه دهندگان آموزش های ویژه، مددکاران اجتماعی و همچنین متخصصان پزشکی که از روشهای درمانی مشابه روانشناسان و گفتاردرمانگرها استفاده می کنند، می توانند از این سیستم برای حمایت از کودکان مبتلا به ASD بهره ببرند.
رفتار درمانی کلامی (VBT)
این روش به کودک مبتلا به اوتیسم کمک می کند تا زبان و معانی را به یکدیگر متصل کند. پزشکان VBT تنها بر کلمات تمرکز نمی کنند، بلکه به دلایل استفاده از آنها نیز توجه دارند.
داروهای بیماری اوتیسم
اگر پزشک برای کودک یا بزرگسال مبتلا به اوتیسم دارویی تجویز کند، این دارو معمولاً برای مقابله با تشنج، افسردگی یا خواب آشفته تجویز خواهد شد. بازهم تاکید بر این موضوع واجب است که این داروها براساس پرونده پزشکی بیمار به صورت موردی، می تواند برای وی مناسب و کارساز باشد یا نباشد.
راهبردها و مهارتهای مقابله با بیماری اوتیسم
كودكان مبتلا به اوتیسم اغلب طیف وسیعی از رفتارها را تجربه می كنند كه به آنها كمك می كند تا اثرات ایزوله كننده بیماری را پردازش كنند. این رفتارها در واقع تلاش هایی ست از سوی كودك برای محافظت از خود در برابر محرك هایی كه ممكن است آنها را تحت الشعاع قرار داده و باعث افزایش ورودیِ حسی برای تقویت احساس شود. همچنین ممکن است این رفتارها جهت اعمال سطح یا سازماندهی یا منطق به زندگی روزمره فرد بیمار انجام شود.
در حالی که باید گفت تمام راهکارهای مقابله با بیماری اوتیسم لزوما مضر نیستند، لیکن برخی از آنها می توانند فرد را از تعامل اجتماعی باز دارند و منجر به انزوا و پریشانی وی شوند. این رفتارها شامل موارد زیر است:
- خود را منزوی کرده و از برقراری ارتباط با دیگران خودداری می کنند.
- الگوهای تکراری هنگام بازی داشته و در طول روز بر اتفاقات و اعمال تکراری تکیه می کنند.
- صحبت کردن با خود ، زمزمه کردن یا سوت زدن
- وابستگی زیاد به اشیاء مورد علاقه
- انتخاب و علاقه یا اجتناب و دوری از تجربیات خاص؛ آن به شکل مفرط
عامل مهم در مدیریت رفتارهای منزوی کننده این است که این رفتارها را سرزنش نکنید بلکه راهکارهای دیگری که می تواند کار کودک را برای مقابله با اوتیسم آسانتر کند استفاده کنید. این راهکارها شامل:
- کمک خواستن
- استفاده صریح تر از زبان
- استراحت کردن
- نیازهای آنها را واضح و روشن کنید
- مدیریت ورود احساسات
موارد زیر روشهای مؤثر برای دستیابی به این هدف است:
- درک اینکه ممکن است هنگام صحبت با کودک مبتلا به ASD، فرآیند پردازش گفتار دچار تاخیر شود و بایستی این امر را به هنگام حرف زدن با او مدنظر داشت.
- هنگام تمرکز اطلاعات هنگام ارائه اطلاعات به کودک مبتلا به اوتیسم، سر و صدا، حرکت و اصولا وجود اشیاء نزدیک را برای کمک به تمرکز وی، محدود کنید.
- به کودک برای ایجاد فعالیت های خود با ارائه نشانه های مبتنی بر نظم کمک کنید، مانند “اول ، این کار را انجام بده، سپس …” یا “آماده… آماده شروع …حرکت!”
- نشان دادن اجتماعی شدن مناسب بزرگسالان در مقابل کودک مبتلا به اوتیسم.
- به وضوح فضای بازی را با استفاده از نشانگرهای بصری مانند لوبیا برای کودک تعریف کنید تا در کنار دیگر کودکان احساس امنیت داشته باشد.
- در مورد فعاليت هاي عادی، اطمینان حاصل کنید که اطلاعاتی واضح و قابل مشاهده در اختیار کودک قرار می دهید و باید بدانید مواردی که اتفاقاتی خارج از روال عادی بیفتد، این موضوع می تواند باعث پریشانی شود.
- اجرا و تمرین این استراتژی های مقابله ای در حین انجام بازی.
افراد مختلفی ASD را به طیف های مختلف و نیز رفتارهای متفاوت تجربه می کنند. با این حال، این استراتژی ها و مهارت ها می توانند به افزایش ابزارهای موجود برای هر فرد در مقابله با این بیماری و نیز افزایش کیفیت زندگی فرد کمک کنند.
جلوگیری از بیماری اوتیسم
هیچ راهی برای جلوگیری از اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، اما گزینه های درمانی مختلفی وجود دارد. تشخیص و مداخله زودهنگامِ پزشک می تواند بسیار مفید باشد و باعث بهبود رفتار، مهارت و رشد مهارتها زبانی بیمار شود. با این حال، انجام مداخله برای درمان، می تواند در هر سنی مفید باشد. اگرچه معمولاً علائم اختلال طیف اوتیسم در کودکان به اندازه ی بیش از حالت معمول نمی رسد، لیکن ممکن است بتوانند یاد بگیرند که عملکرد خوبی در این زمینه داشته باشد.
برنامه ریزی برای آینده
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً در طول زندگی چیزهای مختلفی یاد می گیرند و نیز می آموزند که مشکلات را جبران کنند، اما اکثر آنها همچنان به سطح و میزان خاصی از حمایت و توجه نیازمندند. برنامه ریزی برای فرصت های آینده فرزندتان، مانند اشتغال، دانشگاه و تحصیل، وضعیت زندگی، استقلال و خدمات مورد نیاز برای پشتیبانی، می تواند طی کردن این روند را برای وی آسانتر کند.
پژوهش ها و تحقیقات درباره اوتیسم
هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد. با این حال، محققان تقریباً در مورد تمام جنبه های بیماری، از دلایلش گرفته تا درمان های احتمالی، به مطالعه می پردازند. در برخی از افراد مبتلا به اوتیسم، داروها و مداخلات رفتاری می توانند اثرات بیماری را کمتر کنند تا فرد بتواند در بزرگسالی به طور مستقل عمل کند. برای دیگران، علائم و شرایط موجود، مانند صرع، ممکن است نیاز به مدیریت و کمک های بیشتر داشته باشد.
اگر دوست من اختلال طیف اوتیسم داشته باشد بهتر است چه رفتاری داشته باشم؟
برخی از افراد مبتلا به اوتیسم، اینگونه احساس نمی کنند که گویی اختلال دارند و لذا نمی خواهند تغییر کنند. آنها به آنچه که هستند افتخار می کنند و طبعا دوست دارند پذیرفته شوند، حتی اگر نقاط قوت و ضعف مختلفی نسبت به اکثر افراد اطرافشان داشته باشند. همه مردم سزاوار احترام هستند. اما بچه های مبتلا به اوتیسم ممکن است مورد اذیت و آزار و زورگویی واقع شوند، یا به دلیل تفاوت با دیگران به نوعی کنار گذاشته شوند. زورگویی و اذیت کردن هرگز در برخورد با دیگران راه صحیحی نبوده است، اما ممکن است دوست بودن با کسی که اختلال اوتیسم دارد کمی سخت باشد.
بچه های مبتلا به اوتیسم اغلب شوخی ها را درک نمی کنند. ممکن است لازم باشد هنگام ارتباط گرفتن با شخصی که به اوتیسم دچار است، بسیار روشن و واضح صحبت کنید. سعی کنید صبور و مهربان باشید. بخاطر داشته باشید که شخص مبتلا به اوتیسم برای درک چگونگی دوست بودن چقدر کار سختی در پیش دارد. در برابر همکلاسی هایی که مورد آزار و اذیت قرار می گیرند سکوت نکنید. موضوع را به بزرگسالان بگویید، تا آنها بتوانند از کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، محافظت کنند.
