بی اختیاری ادرار در سالمندان به چه عواملی بستگی دارد؟ آیا بی اختیاری ادرار در سالمندان درمان دارد؟ علل بی اختیاری ادرار در سالمندان چه می باشد؟ اگرچه بی اختیاری ادرار در هر سنی مشاهده می گردد، اما در میان سالمندان شیوع بالاتری دارد یعنی از هر پنج فرد بالای 40 سال یک نفر از علائم مثانه بیش فعال و تحریک پذیر، بی اختیاری فوریتی یا تکرر ادرار رنج می برد. عده ای نیز با ترشح کردن ادرار قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی مواجه می شوند. همچنین حداقل 50 درصد از ساکنین خانه های سالمندان با مشکل بی اختیاری ادرار روبرو هستند. بی اختیاری ادرار در سالمندان بخش متداولی از فرایند بالا رفتن سن است، اما سالمندان نباید فکر کنند که باید تا پایان عمر با این مشکل دست و پنجه نرم کنند. در ادامه این مقاله از بیماری ها و سلامت سالمندان در دکتر سلام به طور کامل درباره بی اختیاری ادرار در سالمندان توضیح می دهیم.
دسته بندی انواع بی اختیاری ادرار در سالمندان
انواع مختلفی از بی اختیاری ادرار در سالمندان وجود دارد:
بی اختیاری فشاری
زمانی رخ می دهد که ادرار به علت قرار گرفتن فشار بر روی مثانه به خاطر انجام فعالیت هایی مانند ورزش کردن، سرفه کردن، عطسه زدن، خندیدن یا بلند کردن اجسام سنگین دفع شود. این نوع از مشکل کنترل مثانه، شایع ترین نوع در دختران و زنان میانسال می باشد، که در نزدیکی زمان یائسگی شروع می شود.
بی اختیاری اضطراری
زمانی رخ می دهد که فرد نیاز ناگهانی به ادرار کردن دارد و نمی تواند آن را تا زمان رفتن به دستشویی نگه دارد. این حالت می تواند برای افرادی که دچار دیابت، آلزایمر، پارکینسون، اِم اِس یا سکته مغزی هستند مشکل ساز باشد.
بی اختیاری سرریزشده
زمانی رخ می دهد که مقدار کمی ادرار از مثانه ای که همیشه پر است، خارج شود. در صورتیکه پروستات بزرگ شده مجاری ادراری را مسدود کرده باشد، می تواند مردان را با مشکل تخیله مثانه مواجه کند. دیابت و آسیب طناب نخاعی نیز می توانند باعث این نوع از بی اختیاری شوند.
بی اختیاری عملکردی
در بیشتر افراد مسن که کنترل مثانه طبیعی دارند اتفاق می افتد. آن ها فقط به خاطر آرتریت یا اختلالات دیگری که حرکت سریع را دشوار می کند، مشکل رفتن به دستشویی دارند.
تشخیص بی اختیاری ادرار در سالمندان
اولین قدم در درمان بی اختیاری ادرار در سالمندان، مراجعه به پزشک می باشد. پزشک معاینات فیزیکی را انجام می دهد و سابقه درمانی شما را دریافت می کند و از شما در رابطه با علائم و داروهایی که مصرف می کنید، سوالاتی می پرسد. پزشک از شما می خواهد که اگر به تازگی مریض بوده اید و یا عمل جراحی داشته اید به او بگویید. همچنین از شما می خواهد آزمایشاتی شامل آزمایش ادرار، آزمایش خون و آزمایشاتی که نشان می دهند که شما به چه مقدار مثانهی خود را تخلیه می کنید، انجام دهید. علاوه بر این، پزشک از شما می خواهد تا یک یادداشت روزانه از زمانیکه ادرار می کنید و زمانیکه دچار بی اختیاری می شوید، تهیه نمایید. ممکن است پزشک خوانوادگی، شما را به متخصص اورولوژیست (متخصص بیماری های دستگاه ادراری) معرفی نماید.
درمان بی اختیاری ادرار در سالمندان
امروزه بیش از پیش درمان هایی برای بی اختیاری ادرار در سالمندان وجود دارد. انتخاب درمان بستگی به نوع مشکل کنترل مثانه، میزان وخامت و تناسب درمان با سبک زندگی شما دارد. به عنوان یک قانون عمومی، در وهله اول باید آسان ترین و سریع ترین درمان امتحان شود. تمرینات کنترل مثانه می تواند در بهبود کنترل شما بر روی مثانه موثر باشد. پزشک شما ممکن است تمرینات ارائه شده زیر را پیشنهاد نماید:
تمرین عضلات لگن
این تمرین با نام تمرین کِگِل (Kegel) هم شناخته می شود، این روش، عضلاتی که برای توقف ادرار استفاده می کنید، را به کار می گیرد. تقویت این عضلات به شما کمک می کند تا بتوانید ادرار را به مدت بیشتری در مثانه خود نگه دارید.
بیوفیدبگ
از حسگرهایی استفاده می کند تا شما را نسبت به علائم و نشانه های ایجاد شده از طرف بدنتان آگاه سازد. این کار به شما کمک می کند تا دوباره کنترل کافی بر روی عضلات مثانه و مجاری ادراری را به دست آورید. بیوفیدبک می تواند در زمان یادگیری تمرینات عضلات لگن، مفید باشد.
دفع زمانبندی شده
این روش می تواند به کنترل مثانه کمک کند. در این روش، شخص بر اساس یک برنامه زمانبندی شده به عنوان مثال، هر یک ساعت، ادرار می کند. می توانید به آهستگی زمان بین هر بار را افزایش دهید. وقتی که دفع زمانبندی شده با بیوفیدبک و تمرینات عضلات لگن همراه شود، متوجه می شوید که می توانید راحت تر بی اختیاری اضطراری و سرریزشده را کنترل کنید.
تغییر در سبک زندگی
می تواند در برطرف کردن بی اختیاری ادرار در سالمندان کمک کننده باشد. کاهش وزن، ترک دخانیات، ترک الکل، نوشیدن کافئین کمتر (که در قهوه، چای و خیلی از نوشیدنی های گازدار دیده می شود)، جلوگیری از یبوست و خودداری از بلند کردن اجسام سنگین، به بهبود بی اختیاری کمک می کند. همچنین، جایگزین کردن آب به جای سایر نوشیدنی ها و محدود کردن مصرف آن ها در زمان قبل از خواب نیز مفید است.
بی اختیاری ادرار در سالمندان و بیماری آلزایمر
افراد مبتلا به مراحل آخر بیماری آلزایمر، اغلب مشکل بی اختیاری ادرار دارند. این امر به این دلیل که آن ها متوجه نمی شوند که نیاز به ادرار کردن دارند یا فراموش می کنند که به دستشویی بروند و یا نمی توانند دستشویی را پیدا کنند، به وجود می آید. برای کاهش احتمال بروز حوادث مشابه، مراقب آن ها می تواند:
- از دادن نوشیدنی هایی نظیر قهوه، چای و نوشیدنی های گازدار که باعث افزایش ادرار می شود، خودداری کند. البته نباید مصرف آب را محدود کند.
- همیشه مسیرها را به وسیله چراغی روشن کند و محل دستشویی را مرتب و منظم و به دور از هراس نگه دارد.
- مطمئن شود که زمان های منظمی را برای دستشویی رفتن در نظر گرفته است.
- لباس زیر مناسبی تهیه کند که به سادگی پوشیده یا درآورده می شود.
- مواقعی که از خانه خارج می شوید، در زیر لباس از یک جاذب استفاده کنید.
کنترل و مدیریت بی اختیاری ادرار در سالمندان
در کنار تمرینات کنترل مثانه می توانید با پزشک خود درباره سایر روش های مدیریت بی اختیاری ادرار در سالمندان، صحبت کنید. به هنگام ادرار، داروها می توانند به تخلیه کامل مثانه کمک کنند. سایر داروها می توانند باعث سفت شدن عضلات شوند و خروج ادرار را کاهش دهند. برخی از زنان متوجه شده اند که استفاده از کرم واژن استروژنی می تواند به از بین بردن بی اختیاری فشاری و اضطراری کمک کند. به طور مستقیم بر روی دیواره های واژن و بافت مجرای ادراری از مقدار کمی کرم استروژنی استفاده شود. یک پزشک ممکن است ماده ای که باعث ضخیم تر شدن محیط اطراف مجرای ادراری می شود را تزریق کند تا به بستن دهانه مثانه کمک کند. این روش می تواند بی اختیاری فشاری در زنان را کاهش دهد. این درمان ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
برخی از زنان ممکن است قادر به استفاده از ابزارهای پزشکی مانند مجرای ادراری الحاقی (urethral insert) که وسیله ی کوچک یکبار مصرفی است که به داخل مجرای ادارای وارد می شود، باشند. پِسِری (pessary) یک حلقه سخت می باشد که وارد واژن می شود و اگر بیمار دچار افتادگی مثانه یا واژن باشد، از نشت ادرار جلوگیری می کند. تحریک عصبی می تواند گزینه ی دیگری باشد، که در آن جریان الکتریکی خفیفی به اعصاب اطراف مثانه که به کنترل ادرار کمک می کنند، فرستاده می شود. گاهی اوقات جراحی می تواند بی اختیاری حاصل از تغییر در موقعیت مثانه یا انسداد به واسطه ی پروستات بزرگ شده را بهبود بخشد یا آن را درمان کند.
هر از گاهی با وجود انجام درمان نیز، برخی افراد دچار نشت ادرار می شوند. برای این گروه از افراد، محصولات کنترل مثانه و راه حل های دیگری نیز وجود دارد. راه حل هایی مانند استفاده از پوشک بزرگسالان، تشک های مخصوص، قرص ضد ادرار و پاک کننده های مخصوص پوست که می توانند به شما کمک کنند تا خروج ادرار، کمتر شما را آزار دهد.
