پزشکان شیمی درمانی را به عنوان درمانی برای سرطان معرفی کرده اند. این درمان از دارو برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند و از رشد آن ها پیشگیری می کند. بسیاری از داروهای شیمی درمانی اثراتی دارند که می توانند خیلی شدید باشند. پس اگر پزشک انجام شیمی درمانی را به کسی توصیه کرده، این به این معناست که مزایای آن برای آن شخص از معایبش بیشتر هستند. در ادامه این مقاله ار بخش پزشکی دکتر سلام به توضیج کامل درباره شیمی درمانی پرداخته و با آن آشنا می شویم.
شیمی درمانی چیست؟
یک بدن سالم از طریقه پروسه تقسیم و رشد، به طور مداوم سلول ها را جایگزین می کند. وقتی سرطان اتفاق می افتد، سلول ها به طرز ناهنجاری دوباره تولید می شوند. وقتی در یک قسمت بدن سلول های بیشتر و بیشتری تولید می شود، این سلول ها جای سلول های مفید را اشغال می کنند. شیمی درمانی به عنوان جزئی از یک برنامه درمانی بزرگ تر در نظر گرفته می شود. این برنامه درمانی می تواند شامل جراحی و درمان با امواج رادیویی باشد. این برنامه های درمانی در درمان بسیاری از سرطان ها مفیدند.
اما به طور کلی تاثیر این داروها به مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد و سایر عوامل بستگی دارد. پزشک انتظاراتی که می توانید از شیمی درمانی داشته باشید را برای شما بیان خواهد کرد.داروهای شیمی درمانی از تقسیم و تولید سلول های سرطانی پیشگیری می کنند. یک دارو یا ترکیبی از چند دارو این کار را انجام می دهند.
درمان با شیمی درمانی می تواند:
- به سلول های سرطانی درون بدن حمله کند.
- قسمت ها و پروسه های خاصی را هدف قرار دهد.
شیمی درمانی چه کاری انجام می دهد؟
شیمی درمانی می تواند:
- از تقسیم سلولی پیشگیری کند.
- منبع تغذیه سلول های سرطانی را هدف قرار دهد (آنزیم ها و هورمون هایی که برای رشد به آن ها نیاز دارند)
- سبب آپوپتوز یا خودکشی سلول های سرطانی شود.
برخی از انواع جدید درمان، رشد سلول های جدید که وظیفه تغذیه تومور دارند را متوقف می کنند، این کار سبب از بین رفتن تومور می شود. برخی از دانشمندان نگران هستند که گاهی شیمی درمانی باعث رشد و انتشار سرطان شود. اما به طور کلی شیمی درمانی به بسیاری از افراد کمک کرده.
چگونه از شیمی درمانی استفاده می کنند؟
گاهی شیمی درمانی به خودی خود سرطان را درمان می کند اما در برخی شرایط این روش را با روش های زیر ترکیب می کنند:
جراحی
پزشک بافت یا تومور سرطانی و گاهی اندامی که تحت تاثیر سلول های سرطانی بوده را بر می دارد.
امواج رادیویی
پزشک از امواج رادیواکتیو نامرئی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. این کار توسط دستگاه های خاص انجام می شود که قسمت هایی از بدن را از بیرون تحت تاثیر قرار می دهند یا با قرار دادن مواد رادیواکتیو رو، نزدیک و حتی درون بدن صورت می گیرد.
درمان بیولوژیکی
از باکتری، واکسیناسیون و پادتن برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کنند.
چرا از شیمی درمانی استفاده می کنند؟
پزشک شیمی درمانی را به این دلایل توصیه می کند:
- برای انقباض تومور قبل از جراحی
- برای از بین بردن بقایای سلول های سرطانی بعد از جراحی و پیشگیری از بازگشت سرطان
- برای کاهش پیشرفت رشد بیماری و کاهش علائم در مراحل بعدی، حتی اگر احتمال درمان خیلی پایین باشد.
اهداف شیمی درمانی
پزشکان از انجام شیمی درمانی اهداف گوناگونی دارند. سه هدف اصلی برای انجام شیمی درمانی وجود دارد:
- درمان
- کنترل
- تسکین
درمان
در برخی شرایط شیمی درمانی می تواند سرطان را درمان کند به این معنی که سرطان از بین برود. پزشکان لفظ درمان را به عنوان یک گزینه ممکن به کار می برند. هیچ تضمینی نیست که فرد حتما بعد از انجام شیمی درمانی کاملا درمان شود. پس درمان امکان پذیر است اما قطعی نیست. چندین سال طول می کشد تا ببینند که آیا سرطان واقعا درمان شده است یا نه.
کنترل
اگر درمان ممکن نباشد، هدف به کنترل بیماری تغییر می کند. از شیمی درمانی برای منقبض کردن تومور و توقف سرطان از رشد و انتشار استفاده می کنند. این کار به فردی که سرطان دارد کمک می کند که احساس بهتر و زندگی طولانی تری داشته باشد. در خیلی شرایط سرطان کاملا برطرف نمی شود بلکه به عنوان یک بیماری مزمن مثل بیماری قلبی و دیابت کنترل می شود. در برخی شرایط دیگر این گونه به نظر می رسد که سرطان از بین رفته اما دوباره باز می گردد. در این شرایط می توان دوباره از شیمی درمانی استفاده کرد.
تسکین
از شیمی درمانی می توان برای از بین بردن علائم سرطان استفاده کرد. به این نوع ، شیمی درمانی تسکینی گویند. وقتی سرطان در مراحل پیشرفته باشد، به این معنی که قابل کنترل نباشد و به سایر قسمت های بدن منتشر شده باشد، هدف ارتقاء کیفیت زندگی برای فرد و کمک به ایجاد حس خوب در اوست. برای مثال می توان از شیمی درمانی برای منقبض کردن توموری که سبب درد و فشار می شود استفاده کرد.
شیمی درمانی نوعی درمان تهاجمی است که می تواند هم در طول تراپی و هم بعد از آن تاثیرات منفی بگذارد چون هم سلول های سرطانی را تحت تاثیر قرار می دهد و هم سلول های سالم. اما تشخیص و درمان زود هنگام گاهی سبب درمان کامل می شود. شیمی درمانی می تواند روی خیلی از افراد عوارض جانبی بر جای بگذارد.
بیشتر بخوانید: تغذیه اهمیت تغذیه در حین شیمی درمانی
شیمی درمانی چقدر طول می کشد؟
پزشک برنامه درمانی که شامل زمان و تعداد جلسات درمانی است را در اختیار فرد قرار می دهد. درمان، بسته به مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد، می تواند شامل مصرف دوز مشخصی دارو از یک روز تا چند هفته طول بکشد. افرادی که به بیشتر از یک دوره درمانی نیاز دارند باید استراحت کنند تا به بدن خود اجازه ریکاوری را بدهند.
ممکن است یک نفر درمان یک روزه داشته و به یک هفته استراحت نیاز داشته باشد و دیگری با همین میزان درمان به استراحت سه هفته ای نیاز داشته باشد. گاهی باید درمان را چندین بار انجام داد. بعضی از افراد به خاطر تاثیرات ذهنی و روحی که سرطان روی آن ها می گذارد به مشاور مراجعه می کنند.
آزمایش خون قبل از شیمی درمانی
آزمایش خون سطح سلامتی فرد را می سنجد و اطمینان حاصل می کند که فرد قادر به کنار آمدن با عوارض جانبی است.
سلامت کبد
کبد مواد شیمیایی حاصل از شیمی درمانی و سایر داروها را تجزیه می کند. زیاد پر کردن کبد می تواند مشکل ساز باشد. اگر در آزمایش خون که قبل از درمان گرفته می شود به مشکلی پی بردند، فرد باید درمان را تا زمان بهبود کامل به تعویق بیندازد.
تعداد کم گلبول های سفید، قرمز و پلاکت ها
اگر میزان گلبول های سفید، قرمز و پلاکت ها قبل از درمان کم بود فرد باید صبر کند تا سطح آن ها به حد نرمال برسد و بعد شیمی درمانی را آغاز کند. در طول درمان باید به طور مرتب آزمایش خون دهید تا پزشک عملکرد کبد و خون و تاثیرات درمان را بررسی کند.
دوز شیمی درمانی چگونه تعیین می شود؟
بسیاری از افراد در محیط بالینی این درمان را دریافت می کنند اما گاهی فرد می تواند در خانه این درمان را دریافت کند.
راه های دریافت شیمی درمانی شامل این مواردند:
- از راه دهانی با مصرف قرص، مایعات و کپسول
- داروی درون وریدی به صورت تزریق یا اینفیوژن
- از راه موضعی روی پوست
در برخی شرایط که فرد می تواند در خانه دارو دریافت کند باید به طور مرتب به پزشک و بیمارستان مراجعه کند تا سطح سلامتی و پاسخ به درمان در او بررسی شوند. باید به همان میزانی که پزشک تجویز کرده دارو دریافت کنید. اگر فراموش کردید که دوز تجویزی را در زمان مناسب مصرف کنید با پزشک تماس بگیرید. گاهی فرد به دوز مداوم نیاز دارد. این به این معناست که باید از یک پمپ استفاده کنند که دارو را چندین هفته یا چندین ماه منتقل کند.
دریافت درون وریدی دارو چگونه عمل می کند؟
سرنگ
دارو از طریق سرنگ نازک به دست و بازوی فرد تزریق می شود. پرستار سرنگ را به بیمار تزریق می کند و بعد از اتمام درمان آن را در می آورد. اگر در طول درمان احساس درد و سوزش داشتید این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
کاتتر
کاتتر یک لوله نرم و باریک است. پزشک یک سر کاتتر را در عروق بزرگ و معمولا در قسمت قفسه سینه قرار می دهد. سمت دیگر کاتتر بیرون بدن می ماند و برای انتقال داروهای شیمی درمانی و سایر داروها از آن استفاده می شود. کاتتر تا زمان اتمام درمان در جایی که هست باقی می ماند. گاهی در اطراف قسمتی که کاتتر قرار داشته عفونت به وجود می آید.
پورت
پورت یک صفحه کوچک است که جراح آن را زیر پوست قرار می دهد. پورت به کاتتر که به رگ های بزرگ تر وصل است متصل می شود. گاهی پزشک یک سرنگ درون پورت قرار می دهد تا به بیمار داروی شیمی درمانی را منتقل کند. اگر علائم عفونت را در اطراف پورت مشاهده کردید به پزشک اطلاع دهید.
پمپ
پمپ معمولا به کاتتر و پورت متصل می شود و میزان داروی شیمی درمانی و سرعت رسیدن آن به بدن را کنترل می کند.
در طول شیمی درمانی چه احساسی خواهم داشت؟
نمی توان به طور قطع احساس فرد را بیان کرد چون به سلامت کل، نوع سرطان، مرحله آن و نوع دارو بستگی دارد. احساس بیماری و خستگی بعد از شیمی درمانی عادی است. بعد از انجام شیمی درمانی از کسی بخواهید که شما را به خانه برساند. باید روز درمان و روز بعد از آن به خودتان استراحت بدهید. پزشک در کنترل عوارض جانبی شیمی درمانی به شما کمک خواهد کرد.
آیا در طول دوره شیمی درمانی می توانم کار کنم؟
این به کاری که انجام می دهید و احساسی که دارید بستگی دارد. در روزهایی که حال خوبی ندارید ببینید که آیا می توانید ساعات کمتری را کار کنید یا در خانه کار را ادامه دهید.
تعیین داروی مناسب شیمی درمانی
در برخی شرایط بهترین انتخاب برای دوز و برنامه درمانی مشخص است و اکثر پزشکان درمان یکسانی را پیشنهاد می دهند. در برخی شرایط دیگر، نمی توان گفت که کدام روش درمانی مناسب است و پزشکان داروها و روش های درمانی متفاوتی را پیشنهاد می دهند.
عواملی که هنگام انتخاب دارو باید آن ها را در نظر بگیرید شامل این مواردند:
- نوع سرطان
- مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد (تا چه حد پیشرفت کرده)
- سن بیمار
- سطح سلامت بیمار
- سایر اختلالات سلامتی (از جمله بیماری قلبی، کبدی و کلیه)
- انواع درمان های سرطان که قبلا انجام شدند
دوز مناسب دارو برای شیمی درمانی
از آن جایی که کودکان و بزرگسالان با هم متفاوتند، دوز مناسب دارو برای کودکان و بزرگسالان با هم فرق دارد. کودکان ممکن است که نسبت به داروها حساس باشند.
به همین علت دوز برخی داروها برای افرادی که این شرایط را دارند دوباره تنظیم می شود:
- افراد مسن
- وضعیت تغذیه ضعیفی دارند
- چاقی مفرط
- افرادی که در حال مصرف داروهای دیگری هستند
- افرادی که اخیرا پرتو درمانی داشته اند
- افرادی که تعداد گلبول های خون پایینی دارند
- افرادی که بیماری کبد و کلیوی دارند
بیشتر بخوانید: سرطان دستگاه گوارش؛ انواع سرطان کبد و روش های درمان آن
عوارض جانبی شیمی درمانی
شیمی درمانی با توجه به نوع و میزان درمان، می تواند سبب بروز عوارض جانبی خفیف تا شدیدی شود. برخی از افراد عوارض جانبی جزئی یا شدیدی مشاهده می کنند و برخی دیگر هیچ عوارض جانبی مشاهده نمی کنند.
عوارض جانبی شیمی درمانی می توانند شامل این موارد باشند:
۱- حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع و استفراغ عوارض جانبی رایج هستند. گاهی پزشکان برای کاهش علائم، داروهای ضدتهوع را تجویز می کنند. با توجه به نتیجه یک تحقیق، استفاده از زنجبیل و مکمل های زنجبیل می تواند تاثیرات داروی ضد تهوع را بالا ببرد.
۲- پوست، مو، ناخن
برخی از افراد موهای خود را از دست می دهند یا موهای آن ها چند هفته بعد از شروع درمان نازک و شکننده می شود. بیماران می توانند از کلاه گیس استفاده کنند. اکثرا بعد از اتمام درمان موها شروع به رشد می کنند. ناخن ها هم شکننده و ضعیف می شوند. پوست نیز ممکن است که خشک شود و نسبت به نور آفتاب حساس شود.
افراد باید این نکات را به خاطر بسپارند:
- در برابر آفتاب ظهر قرار نگیرند.
- از ضد آفتاب استفاده کنند.
- لباس هایی بپوشند که از آن ها در برابر نور آفتاب محافظت کند.
۳-خستگی مفرط
بعضی از افراد دچار خستگی مفرط می شوند. آن ها همیشه یا بعد از انجام برخی فعالیت ها این احساس را خواهند داشت.
برای کاهش خستگی مفرط می توانید این موارد را امتحان کنید:
- استراحت کنید.
- از انجام فعالیت های خسته کننده بپرهیزید.
افرادی که دچار خستگی شدید می شوند باید با پزشک خود مشورت کنند چون این می تواند نشان دهنده کم خونی باشد.
۴- اختلالات مربوط به گوش
سموم موجود در برخی انواع شیمی درمانی می تواند روی سیستم عصبی تاثیر بگذارد و سبب این موارد شود:
- تینیتوس یا شنیدن مداوم صدای وزوز گوش
- از دست دادن موقت و دائم شنوایی
- مشکلات تعادل
افراد باید هر گونه تغییر شنوایی را به پزشک گزارش دهند.
۵- عفونت
شیمی درمانی می تواند تعداد گلبول های سفید (که از بدن در برابر عفونت محافظت می کنند) را کاهش دهد. این امر سبب ضعیف شدن سیستم ایمنی و بالا رفتن ریسک عفونت می شود.
برای دوری از عفونت این کارها را انجام دهید:
- به طور مرتب دستان خود را بشویید.
- زخم ها را تمیز نگه دارید.
- از مواد غذایی مناسب استفاده کنید.
- اگر به وجود عفونت شک کردید سریعا درمان شوید.
پزشک برای کاهش ریسک عفونت آنتی بیوتیک تجویز می کند.
۶-مشکلات خونریزی
شیمی درمانی می تواند میزان پلاکت های خون را کاهش دهد. این به این معناست که خون نمی تواند مثل قبل لخته شود.
فرد ممکن است با مشکلاتی نظیر این موارد روبرو شود:
- خون مردگی
- خونریزی شدید از یک بریدگی ساده
- خون دماغ شدن و خونریزی مداوم از لثه
اگه میزان پلاکت خیلی کم شود فرد به تزریق خون نیاز دارد. به علاوه این بیماران هنگام آشپزی، باغبانی و اصلاح کردن باید خیلی بیشتر توجه کنند تا خطر ایجاد زخم را پایین بیاورند.
۷-کم خونی
گلبول های قرمز اکسیژن را به تمام بافت های بدن منتقل می کنند. شیمی درمانی می تواند سبب کاهش گلبول های قرمز شود و این امر سبب کم خونی می شود.
علائم کم خونی شامل این مواردند:
- خستگی
- قطعی تنفس
- تپش قلب
مصرف آهن به بدن کمک می کند که گلبول های قرمز بیشتری تولید کند. افراد می توانند از برنامه غذایی شان آهن دریافت کنند.
مواد غذایی که منبع آهن هستند شامل این مواردند:
- سبزیجات برگدار سبز پررنگ
- حبوبات
- گوشت
- مغزیجات
- آلو بخارا، کشمش، زردآلو
اگر علائم کم خونی را مشاهده کردید فورا با پزشک تماس بگیرید.
۸- موکوزیت
موکوزیت یا التهاب غشای مخاطی ،از دهان گرفته تا مقعد، می تواند روی هر قسمت سیستم گوارشی تاثیر بگذارد. موکوزیت دهان معمولا ۷ تا ۱۰ روز بعد از شروع درمان دیده می شود. علائم آن که با توجه به دوز درمانی متفاوتند و می تواند سبب ایجاد مشکل برای خوردن و صحبت کردن شود. بعضی افراد احساس سوزش در لب های خود حس می کنند. اگر خونریزی اتفاق افتاده باشد، می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که فرد در معرض عفونت قرار دارد. علائم موکوزیت چند هفته بعد از درمان از بین می روند. پزشک برای درمان این اختلال دارو تجویز می کند.
۹- از دست دادن اشتها
شیمی درمانی، سرطان یا هر دوی آن ها می توانند روی پروسه هضم غذا تاثیر بگذارند و سبب از دست دادن اشتها و کاهش وزن شوند. شدت این موضوع به نوع سرطان و شیمی درمانی بستگی دارد اما معمولا بعد از اتمام درمان فرد دوباره اشتهای خود را به دست می آورد. اشکال ندارد اگر کمتر غذا می خورید اما تعداد دفعات غذا خوردن را بیشتر کنید. از نوشیدنی هایی مثل اسموتی که سرشار از مواد مغذی هستند استفاده کنید تا به دریافت مایعات و مواد مورد نیاز بدن کمک کنید. افرادی که مشکلاتی برای غذا خوردن دارند گاهی به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند.
۱۰- بارداری و باروری
افراد در طول شیمی درمانی میل خود به روابط جنسی را از دست می دهند اما این تمایل بعد از اتمام درمان بر می گردد.
باروری
بعضی از انواع شیمی درمانی می تواند باروری را در زنان و مردان کاهش دهد. این موضوع، اغلب ولی نه همیشه، بعد از اتمام درمان حل می شود. افرادی که می خواهند در آینده بچه دار شوند می توانند از فریز کردن اسپرم و تخمک استفاده کنند.
بارداری
هنوز مشخص نیست که انواع مختلف شیمی درمانی چه تاثیری روی جنین در حال رشد دارند. اگر زنی در طول بارداری به شیمی درمانی نیاز داشته باشد پزشک پیشنهاد می دهد که تا هفته ۱۲_۱۴ بارداری صبر کند چون در این زمان اندام های جنین در حال رشد هستند. اگر انجام شیمی درمانی ضروری باشد می تواند بعد از اولین سه ماه بارداری انجام شود.
زنان باردار می توانند آخرین مرحله شیمی درمانی را ۸ هفته قبل از وضع حمل دریافت کنند تا احتمال عفونت در مادر و فرزند پایین بیاید. از آن جایی که شیمی درمانی عوارض جانبی شدید دارد بهتر است که تا زمان اتمام طول دوره درمان باردار نشوید. پزشک روش های درست پیشگیری از بارداری را به شما خواهد گفت. اگر باردار هستید یا در طول دوره درمان باردار شده اید حتما پزشک را در جریان بگذارید.
۱۱-مشکلات روده
شیمی درمانی می تواند سبب اسهال یا یبوست شود چون بدن در حال دفع سلول های آسیب دیده است. این علائم معمولا چند روز بعد از درمان آغاز می شوند.
۱۲-مشکلات ذهنی و شناختی
حدود ۷۵% از افراد مشکلات توجه، تفکر و به مشکل خوردن حافظه کوتاه مدت در طول دوره شیمی درمانی را گزارش می کنند. در بیش از ۳۵% این افراد مشکلات شناختی می توانند تا ماه ها و سال ها بعد از درمان ادامه داشته باشند. شیمی درمانی می تواند سبب مشکلات استدلال، نظم دهی و انجام چند کار با هم شود. بعضی افراد تغییرات روحیه و افسردگی را تجربه می کنند. اضطراب فرد می تواند این علائم را بدتر کند.
انواع شیمی درمانی
انواع شیمی درمانی شامل این موارد هستند:
عامل آلکیله کننده
این عامل روی DNA تاثیر می گذارد و سلول ها را در هر مرحله ای از چرخه زندگی سلولی که باشند، از بین می برد.
آنتی متابولیت
این ماده خود را به شکل پروتئینی که سلول ها برای رشد نیاز دارند در می آورد. وقتی سلول ها آن را مصرف کنند از بین می روند.
آلکالوئید گیاهی
این ماده از رشد و تقسیم سلولی جلوگیری می کند.
آنتی بیوتیک ضد تومور
این ماده از تولید مجدد سلول ها پیشگیری می کند. این ماده با آنتی بیوتیک هایی که افراد برای درمان عفونت استفاده می کنند متفاوت است.
پزشک دوز مناسب هر کدام از این داروها را با توجه به شرایط بیمار تعیین می کند. ممکن است که پزشکان ترکیب شیمی درمانی با سایر روش های درمانی مثل پرتو درمانی و جراحی را پیشنهاد دهند.
تاثیر شیمی درمانی
عواملی که روی نوع شیمی درمانی و نحوه عملکرد آن تاثیر می گذارند شامل این مواردند:
- محل، نوع و مرحله سرطان
- سن فرد، سطح سلامتی، هر گونه اختلالات سلامتی
نتیجه شیمی درمانی به نوع، محل و مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد بستگی دارد. در برخی شرایط شیمی درمانی می تواند کاملا سرطان را از بین ببرد. اما به طور کلی شیمی درمانی عوارض جانبی هم دارد و فرد باید در طول دوره درمانی در نحوه زندگی و شغل خود تغییراتی را ایجاد کند. اما بعد از اتمام دوره درمان می توان به زندگی عادی بازگشت.
قبل از شیمی درمانی، بیماران سوالات این چنینی از پزشک خود می پرسند:
- چرا شیمی درمانی پیشنهاد می شود؟
- آیا انتخاب های دیگری هم وجود دارند؟
- چه انواعی از شیمی درمانی در دسترس هستند؟
- هزینه آن چقدر است؟
- باید انتظار چه عوارض جانبی ای را داشته باشم؟
به علاوه بیمار باید با مسئولین بیمه در خصوص پوشش دهی هزینه های شیمی درمانی صحبت کند. درباره مشکل خود و دوره درمانی و تاثیراتی که ممکن است شیمی درمانی روی شغلشان بگذرد با مدیر خود صحبت کنند. با افراد خانواده درباره این که باید چه انتظاراتی داشته باشند، صحبت کند. در برخی شرایط پزشک به بیمار پیشنهاد می دهد که در طول درمان به مشاور مراجعه کند.
بیشتر بخوانید: آیا سرطان در کودکان همانند بزرگسالان است؟
شیمی درمانی برای اختلالاتی به جز سرطان
برخی از داروهای شیمی درمانی در درمان بعضی اختلالات مثل این موارد سودمند بوده اند:
بیماری های مغز استخوان
بیماری هایی که روی مغز استخوان و سلول های خونی تاثیر می گذارند می توانند با پیوند مغز استخوان درمان شوند. شیمی درمانی برای آماده شدن فرد برای انجام پیوند مغز استخوان صورت می گیرد.
اختلالات سیستم ایمنی
دوز پایینی از داروهای شیمی درمانی می توانند به کنترل اختلالات سیستم ایمنی بیش از حد فعال در برخی بیماری ها مثل بیماری لوپوس و آرتریت روماتوئید کمک کنند.
چگونه برای شیمی درمانی آماده شوید
نحوه آماده شدن برای انجام شیمی درمانی به نوع دارو و نحوه استعمال آن بستگی دارد. پزشک درباره نحوه آماده شدن، فرد را مطلع خواهد کرد.
ممکن است نیاز باشد که:
قبل از شروع شیمی درمانی درون وریدی با جراحی یک دستگاه را جاسازی کنند
اگر قرار است فرد شیمی درمانی درون وریدی داشته باشد پزشک قرار دادن دستگاهی مثل کاتتر، پورت یا پمپ را پیشنهاد می دهد. کاتتر و سایر ابزار از طریق پروسه جراحی در عروق بزرگ و معمولا در قفسه سینه جاسازی می شوند. سپس داروهای شیمی درمانی از طریق دستگاه به فرد داده می شوند.
انجام آزمایش های گوناگون قبل از انجام شیمی درمانی
گاهی بیمار باید یک سری آزمایش ها را انجام دهد که پزشک مطمئن شود بدن او برای دریافت درمان آماده است. تست خون برای بررسی کبد و کلیه ها انجام می شود و بررسی قلب می تواند به پزشک این امکان را بدهد تا ببینند آیا بدن فرد آماده است یا نه. اگر مشکلی در آزمایش ها دیده شد، پزشک درمان را به تعویق می اندازد یا دارو و دوز متفاوتی را انتخاب می کند.
مراجعه به دندانپزشک
ممکن است که پزشک از بیمار بخواهد که به دندانپزشک مراجعه کند تا وجود عفونت در او بررسی شود. درمان عفونت های موجود، ریسک عوارض جانبی شیمی درمانی را کاهش می دهد چون شیمی درمانی توانایی بدن در مقابله با عفونت را پایین می آورد.
برای عوارض جانبی برنامه ریزی کنید
از پزشک بپرسید که چه عوارض جانبی را می توان در طول درمان و یا بعد از آن انتظار داشت و خود را برای آن ها آماده کنید. برای مثال اگر شیمی درمانی سبب ناباروری شود باید تخمک یا اسپرم را برای آینده فریز کرد. اگر قرار است شیمی درمانی سبب ریزش موها شود برای استفاده از کلاه گیس برنامه ریزی کنید.
برای دریافت کمک در خانه و محیط کار برنامه ریزی کنید
بسیاری از خدمات شیمی درمانی در کلینیک ها و به صورت سرپایی انجام می شوند به این معنی که فرد می تواند در طول دوره شیمی درمانی فعالیت های همیشگی خود را انجام دهد. پزشک به شما خواهد گفت که شیمی درمانی تا چه حد روی فعالیت های روزانه شما تاثیر می گذارد. از پزشک بپرسید که آیا باید از سر کار مرخصی بگیرید یا بعد از درمان از کسی در انجام کارهای خانه کمک بگیرید یا نه. از پزشک درباره جزئیات شیمی درمانی سوال بپرسید تا برای کار، فرزندان و سایر موارد برنامه ریزی کنید.
