زخم های گوارشی یا زخم پپتیک زخم های بازی هستند که در قسمت داخلی معده و بخش بالایی روده کوچک ایجاد می شوند.این اتفاق زمانی می افتد که اسید معده پوشش محافظ دستگاه گوارش را از بین می برد. شایع ترین علامت این نوع زخم ها درد معده است. به طور کلی زخم های پپتیک شامل زخمهای معده که داخل معده اتفاق می افتد و همچنین زخم اثنی عشر یا دوازدهه که در داخل و بالای روده کوچک یعنی همان قسمتی که به اثنی عشر معروف است ایجاد می شود، می شوند. در ادامه این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به توضیج کامل درباره زخم پپتیک و اختلالات مربوطه پرداخته و با آن آشنا می شویم.
علائم و نشانه های زخم پپتیک
رایج ترین دلایل ایجاد زخم های پپتیک ابتلا به عفونت از طریق باکتری هلیکو باکتر پیلوری و استفاده طولانی مدت از آسپرین و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است. با اینکه نمی توان استرس و مصرف غذاهای تند را جزو عوامل بروز زخم های گوارشی دانست اما این موارد می توانند شدت بیماری را افزایش بدهند و علائم بیمار را بدتر کنند.
در اغلب موارد زخم های پپتیک با احساس سوزش و ناراحتی بین نواحی ناف و سینه فرد همراهند. این احساس سوزش به ویژه هنگامی که شکم بیمار خالی است بیشتر حس می شود. معمولا این درد و ناراحتی بعد از مصرف داروهای آنتی اسید به طور موقت از بین می رود اما بعد از مدتی دوباره باز می گردد.
علائم دیگر زخم های گوارشی عبارتند از:
- احساس نفخ
- آروغ زدن
- بی اشتهایی و کاهش وزن
- حالت تهوع
- مدفوع تیره یا خونی
- استفراغ
در برخی موارد ممکن است زخم های پپتیک علائم شدیدتری ایجاد کنند.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- استفراغ خونی
- احساس ضعف
- مشکل در تنفس
- کاهش وزن غیر طبیعی و بی دلیل
علل زخم پپتیک
زخم های گوارشی زمان به وجود می آیند که اسید موجود در دستگاه گوارش به سطح داخلی معده یا روده کوچک برخورد کند. این اتفاق باعث ایجاد زخمی دردناک در این نواحی می شود که ممکن است خونریزی هم بکند. در حالت عادی دستگاه گوارش بدن ما با یک لایه مخاط پوشانده شده که از تماس اسید گوارشی با قسمت های مختلف جلوگیری شود. در صورتی که مقدار اسید ترشح شده بیش از حد باشد یا مخاط دستگاه گوارش کاهش پیدا کند زخم پپتیک بروز می کند.
علت های شایع ایجاد زخم پپتیک عبارتند از:
عامل باکتریایی
هلیکوباکترپیلوری ها باکتری هایی هستند که به طور معمول در لایه مخاطی دستگاه گوارش زندگی می کنند این باکتری ها در اغلب موارد بی ضررند و مشکلی ایجاد نمی کنند اما ممکن است در برخی موارد باعث ایجاد التهاب در معده و روده کوچک شوند. هنوز دقیقا مشخص نیست که عفونت هلیکوباکتر پیلوری چطور ایجاد می شود اما ممکن است این عفونت از طریق طریق تماس نزدیک مثل بوسیدن و یا آب و غذا از شخصی به شخص دیگر منتقل شود.
استفاده طولانی مدت از داروهای مسکن
مصرف مداوم آسپرین، برخی داروهای مسکن بدون نسخه و همچنین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) پوشش معده و روده کوچک را تحریک و آن را مستعد ابتلا به زخم می کند. برخی از این داروها عبارتند از: ایبوپروفن، ناپروکسن، کتوپروفن و سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی. زخم های گوارشی بیشتر در افراد مسن و سالمندی که به طور مداوم از داروهای مسکن استفاده می کنند و همینطور کسانی که برای درمان آرتروز این داروها را مصرف می کنند دیده می شود.
مصرف سایر داروها
علاوه بر داروهای گفته شده استفاده از برخی داروهای دیگر مثل استروئیدها، داروهای ضد انعقاد، آسپرین با دوز کم، مهار کننده های باز جذب سروتونین (SSRI ها)، آلندرونات و رزیدرونات می تواند احتمال ابتلا به زخم پپتیک را به شدت افزایش دهد.
عوامل خطر ساز مربوط به سبک زندگی
تحقیقات نشان می دهند که سیگار کشیدن احتمال ابتلا به زخم پپتیک را افزایش می دهد. از طرف دیگر با اینکه هنوز ارتباط بین مصرف الکل و زخم های گوارشی مشخص نشده است اما این عارضه در افراد مبتلا به سیروز کبدی که اغلب در اثر نوشیدن مشروبات الکلی به وجود می آید بیشتر دیده می شود.
مصرف غذاهای تند و پر ادویه، کافئین و آب میوه های اسیدی در ایجاد زخم پپتیک نقشی ندارند اما ممکن است در صورت ابتلا به این بیماری با مصرف موارد گفته شده احساس ناراحتی و سوزش بیشتری کنید. استرس و تنش هم یکی دیگر از مواردیست که به طور مستقیم جزو علل ایجاد زخم های گوارشی به شمار نمی آید اما بیمارانی که در معرض تنش و فشارهای روانی بیشتری قرار دارند بیش از سایرین درد ناشی از زخم پپتیک را تحمل می کنند.
بیشتر بخوانید: پرهیزات غذایی مربوط به سرطان معده
عوارض ابتلا به زخم پپتیک
اگر زخم های گوارشی درمان نشوند با گذشت زمان بدتر می شوند و ممکن است باعث بروز عوارض زیر شوند:
سوراخ شدن
در صورتی که برای درمان زخم معده یا روده کوچک هیچ اقدامی صورت نگیرد ممکن است این زخم نواحی مرتبط را سوراخ کند و باعث ایجاد عفونت در آن منطقه شود. این اتفاق با درد شدید و ناگهانی شکم همراه است.
خونریزی داخلی
زخم پپتیک می تواند باعث خونریزی داخلی شود که در این صورت بیمار حتما باید در بیمارستان بستری شود. علائم خونریزی داخلی عبارتند از گیجی، سرگیجه و مدفوع سیاه رنگ.
بافت اسکار یا زخم
اگر زخم پپتیک گسترش پیدا کند بافت ضخیمی از زخم در محل ایجاد می شود که عبور مواد غذایی در دستگاه گوارش را با اختلال روبرو می کند. علائم بافت اسکار شامل استفراغ و کاهش وزن می باشد. هر سه این عوارض جزو موارد جدی و مهم هستند و ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند؛ بنابراین توصیه می شود به محض دیدن علائم زخم پپتیک هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص زخم پپتیک
برای تشخیص زخم پپتیک پزشک باید از سابقه بیماری شما مطلع شود و معاینات جسمی انجام بدهد.
علاوه بر این احتمالا نیاز است که آزمایشات زیر را هم انجام بدهید:
آزمایش هلیکوباکتر پیلوری
از این آزمایش برای تعیین وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری استفاده می شود. برای تشخیص وجود این نوع باکتری می توان از آزمایش خون، مدفوع و یا تست تنفس استفاده کرد اما از آنجایی که آزمایش خون ممکن است نتیجه درستی نشان ندهد معمولا از آن استفاده نمی شود. تست تنفس دقیق ترین روش برای تشخیص وجود هلیکوباکتر پیلوری در بدن بیمار است.
قبل از انجام این آزمایش نباید از مواد خوراکی حاوی کربن رادیواکتیو استفاده کنید. اگر این باکتری در بدنتان وجود داشته باشد تست تنفستان حاوی دی اکسید کربن خواهد بود و پزشک آن را تشخیص می دهد. علاوه بر این قبل از انجام تست تنفس نباید از آنتی اسیدها استفاده کرده باشید چون آنتی اسیدها می توانند نتیجه آزمایش را به شکل کاذب نمایش دهند.
آندوسکوپی
احتمالا پزشک برای بررسی دقیق تر دستگاه گوارش فوقانی از اندوسکوپی استفاده می کند. طی این روش، یک لوله باریک و انعطاف پذیر که مجهز به یک دوربین از طریق دهان از گلو و مری پایین می رود و به معده و روده کوچک شما می رسد. سپس پزشک می تواند به وسیله دوربین آندوسکوپ این نواحی را از نظر وجود زخم بررسی کند. اگر طی انجام آندوسکوپی پزشک متوجه وجود زخم شود احتمالا نمونه کوچکی از بافت معده یا روده را برای انجام آزمایشات بیشتر برمی دارد که به آن بیوپسی گفته می شود.
علاوه بر این با انجام بیوپسی پزشک می تواند تشخیص بدهد که آیا هلیکوباکتر پیلوری در معده شما وجود دارد یا نه. از آندوسکوپی بیشتر در مواردی که بیمار مسن است و یا اخیرا علائم خونریزی، کاهش وزن و مشکلات مربوط به غذا خوردن و بلع را تجربه کرده استفاده می شود. اگر آندوسکوپی نشان بدهد که شما دچار زخم پپتیک هستید بلافاصله بعد از آن باید درمان را پیگیری کنید حتی اگر علائمتان بهبود پیدا کرده باشد.
آزمایشات مربوط به دستگاه گوارش فوقانی
در این سری آزمایشات از پرتوهای اشعه ایکس برای تصویربرداری از مری، معده و روده کوچک استفاده می شود. برای انجام این آزمایش بیمار باید مایع سفید رنگی که حاوی باریم است را ببلعد تا زخم های دستگاه گوارش زیر پرتو اشعه ایکس کاملا نمایان شوند.
طول دوره بیماری زخم پپتیک
اگر زخم پپتیک ناشی از مصرف داروی خاصی باشد معمولا بعد از قطع مصرف دارو بهبودی بیمار شروع می شود. در این مدت می توان از داروهای آنتی اسید به مدت دو تا شش هفته برای کمک به تسریع روند درمان استفاده کرد. زخم های گوارشی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری بعد از اینکه باکتری از بین رفت بهبود پیدا می کند. به طور معمول برای درمان بیمار پزشک به مدت دو هفته مصرف آنتی بیوتیک به همراه داروهای آنتی اسید را تجویز می کند و بعد از آن از فرد می خواهد که به مدت 4 تا 8 هفته دیگر هم مصرف آنتی اسیدها را ادامه بدهد.
معمولا زخم معده دیرتر از زخم اثنی عشر بهبود پیدا می کند و اگر با عارضه خاصی همراه نباشد دوره درمان 2 تا 3 ماه طول می کشد. حدود 6 هفته هم طول می کشد تا زخم اثنی عشر درمان شود. زخم پپتیک ممکن است بدون مصرف آنتی بیوتیک و به طور موقت بهبود پیدا کند اما اگر باکتری ها از بین نروند ممکن است زخم عود کند یا زخم دیگری در نزدیکی های محل آسیب دیده ایجاد شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت ادامه دردهای شکمی و سوء هاضمه باید به پزشک مراجعه کنید.
همچنین در صورت بروز هر یک از موارد زیر حتما باید به پزشک مراجعه یا اورژانس را خبر کنید:
- درد شدید و ناگهانی شکم
- استفراغ خونی یا سیاه
- مدفوع قرمز یا سیاه رنگ
درمان زخم پپتیک
درمان زخم پپتیک به علت و عامل ایجاد آن بستگی دارد. معمولا برای درمان زخم های خفیف تا متوسط از دارو استفاده می شود. اگر علت زخم پپتیک باکتری باشد برای درمان بیمار از آنتی بیوتیک استفاده می شود. در مواردی که زخم به صورت مکرر ایجاد می شود یا شدید است و به دارو پاسخ نمی دهد بیمار باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
نکته مهم این است که نباید بدون مشورت با پزشک و به تنهایی برای درمان زخم پپتیک اقدام کنید. مصرف آنتی اسیدهای بدون نسخه و مسدود کننده های اسید می توانند درد را تسکین دهند اما این تسکین کوتاه مدت است و همیشگی نیست. با کمک پزشک می توانید از زخم پپتیک و درمان مادام العمر نجات پیدا کنید.
داروهای مورد استفاده برای درمان زخم پپتیک عبارتند از:
داروهای آنتی بیوتیک برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری
در صورتی که عامل ایجاد کننده زخم پپتیک باکتری تشخیص داده شود، برای درمان آن از ترکیبی از داروهای آنتی بیوتیک مثل آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، مترونیدازول، تینیدازول، تتراسایکلین و لووفلوکساسین استفاده می شود. به احتمال زیاد پزشک از شما می خواهد که این داروها را به مدت 2 هفته مصرف کنید. علاوه بر این از یک داروی دیگر برای کاهش اسید معده از جمله داروهای مهار کننده پمپ پروتون مثل بیسمول نیز استفاده می شود.
داروهای مهار کننده تولید اسید
این داروها که به آنها مهار کننده های پمپ پروتون هم گفته می شود با مسدود کردن عملکرد سلول های تولید کننده اسید معده باعث بهبود زخم پپتیک می شوند. مهار کننده های پمپ پروتون شامل داروهایی مثل امپرازول، لانسوپرازول، رابپرازول، استروژنول و پانتوپرازول هستند. نکته مهم این است که استفاده طولانی مدت از این داروها به خصوص در دوزهای بالا خطر شکستگی لگن، مچ و ستون فقرات را افزایش می دهد؛ بنابراین قبل از مصرف این داروها از پزشکتان در خصوص اینکه آیا مصرف مکمل کلسیم برای کاهش این خطر نیاز است یا نه سوال کنید.
داروهای کاهش دهنده تولید اسید
اسید بلاکرها یا داروهای مسدود کننده هیستامین هم می توانند در درمان زخم پپتیک موثر باشند. این داروها با کاهش تولید اسید معده درد و ناراحتی ناشی از زخم پپتیک را کاهش می دهند. از جمله داروهای مسدود کننده گیرنده هیستامین می توان به رانیتیدین، فاموتیدین، سایمیتیدین و نیزاتیدین اشاره کرد.
داروهای آنتی اسید
آنتی اسیدها اسید موجود در معده را خنثی می کنند و باعث بهبود درد ناشی ازخم پپتیک می شوند. بسته به مواد اصلی موجود در این داروها ممکن است بیمار پس از مصرف آنتی اسیدها با عوارضی مثل یبوست یا اسهال روبرو شود. با اینکه داروهای آنتی اسید درد و سوزش ناشی از زخم های گوارشی را تسکین می دهند اما به طور کلی برای درمان خود زخم استفاده نمی شوند.
داروهای محافظت کننده از مخاط معده و روده
در برخی موارد ممکن است پزشک برای درمان شما از داروهایی مثل سوکرالفات (کارافات) و یا میزوپروستول (سایتوتک) استفاده کند. این داروها با محافظت از بافت و مخاط دستگاه گوارشی به درمان زخم پپتیک کمک می کنند.
آیا ممکن است زخم پپتیک بعد از درمان دوباره عود کند؟
اگر دلایل بروز زخم های گوارشی به طور کامل برطرف شوند بعید به نظر می رسد که این زخم ها دوباره کنند. به عنوان مثال، احتمال عود مجدد زخم پپتیک در سال های پس از درمان هلیکوباکتر پیلوری رفته رفته از 60 تا 90 درصد به کمتر از 10 درصد می رسد.
چه کسانی بیشتر به زخم پپتیک مبتلا می شوند؟
در صورتی که هر یک از موارد زیر را داشته باشید احتمال اینکه به زخم های گوارشی مبتلا شوید زیاد است:
- اگر باکتری هلیکوباکتر پیلوری آلوده اید.
- اگر آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سایر داروهای مسکن و ضد التهاب مصرف می کنید.
- اگرسابقه خانوادگی ابتلا به زخم پپتیک دارید.
- اگر سیگار می کشید.
- اگر به سایر بیماری های مربوط به کبد، کلیه و یا ریه مبتلا هستید.
- اگر به طور مرتب از مشروبات الکلی استفاده می کنید.
بیشتر بخوانید: ارتباط باکتری دهان با سرطان های گوارشی
پیشگری از ابتلا به زخم پپتیک
از بدنتان در برابر عفونت هلیکوباکتر پیلوری حفاظت کنید
بدن بسیاری از افراد میزبان باکتری هلیکوباکتر پیلوری است اما این باکتری فقط در تعداد کمی از آنها زخم پپتیک ایجاد می کند. تحقیقات نشان می دهند که عفونت ناشی از این باکتری منشا 90 درصد زخم های اثنی عشر و 60 درصد زخم های معده است. هلیکوباکتر پیلوری با آسیب زدن به مخاط دستگاه گوارش باعث برخورد اسید به معده و روده می شود و در بروز زخم پپتیک نقش بسزایی دارد. وقتی اسید معده با پوشش حساس معده و روده برخورد می کند باعث ایجاد سوزش و درد در این نواحی می شود.
هلیکوباکتر پیلوری از طریق آب و مواد غذایی آلوده منتقل می شود. در مواردی که سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف باشد ممکن است باکتری از راه مایعات بدن فرد منتقل کننده مثل بزاق دهان نیز وارد بدن شود و زخم پپتیک ایجاد کند. برای محافظت از بدنتان در برابر این باکتری سعی کنید سبک زندگی سالمی داشته باشید.
سیگار نکشید، از مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید، مواد غذایی فراوری شده را از رژیم غذایی تان حذف کنید و تحرک داشته باشید. تحقیقات نشان می دهند که سیگار کشیدن زخم پپتیک را تشدید می کند. از طرف دیگر نشان داده شده است که شستن دست ها با آب و صابون احتمال ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری را تا حد زیادی کاهش می دهد.
مصرف مسکن ها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را کاهش دهید
افرادی که به طور معمول و چندین بار در هفته از مسکن ها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می کنند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به زخم پپتیک قرار دارند. داروهایی مثل ایبوپروفن که معمولا برای درمان تب، درد و تورم استفاده می شوند تا حد زیادی خطر ابتلا به زخم های گوارشی را بالا می برند.
این داروها با تغییر نحوه تولید آنزیم های گوارشی و اسید معده روی دستگاه گوارش بدن شما تاثیر می گذارند. اگر نمی توانید مصرف داروهای ضد التهاب را به طور کامل قطع کنید، تا حد امکان کمتر از آنها استفاده کنید. اگر پزشک این داروها را برایتان تجویز کرده سعی کنید دارو را با وعده های غذایی تان میل کنید، از دوزهای پایین تر استفاده کنید و با پزشکتان درباره داروهای جایگزین مشورت کنید.
استرستان را مدیریت کنید
اگر چه استرس و اضطراب به تنهایی نمی تواند عامل ایجاد زخم پپتیک باشد اما در تشدید آن نقش مهمی دارد. از آنجایی که سیستم گوارشی اتصالات بسیار قوی و قدرتمندی با مغز دارد، وقتی شما استرس مزمن و مدام را تجربه می کنید علاوه بر مغز، فرایندهای هضم طبیعی غذا و عملکردهای سیستم گوارش نیز درگیر استرس می شوند و خطر بروز زخم معده و روده افزایش پیدا می کند. به همین دلیل که درصد بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب یا افسردگی از دردها و مشکلات گوارشی شکایت دارند.
علاوه بر این تحقیقات نشان می دهند که استرس و اضطراب سیستم ایمنی بدن را تضعیف و هضم غذا را با مشکل مواجه می کند. این مساله باعث می شود باکتری ها و میکروب های مختلف فرصت پیدا کنند و بدن شما را در معرض ابتلا به بیماری های مختلف از جمله زخم پپتیک قرار بدهند. برای کاهش استرس از تمرین های مراقبه و آرام سازی ذهن و بدن استفاده کنید، به طور منظم ورزش کنید، خوب و به اندازه بخوابید و بخشی از روز را به استراحت و تفریح اختصاص بدهید.
رژیم غذایی متعادل و درستی داشته باشید
مواد غذایی مضر و بی ارزش مثل غذاهای فراوری شده یا با چربی بالا، با تضعیف سیستم ایمنی بدن احتمال ابتلا به زخم پپتیک را افزایش می دهند. علاوه بر این حذف وعده های غذایی و پرخوری کردن در یک وعده نیز می تواند علائم زخم معده و روده کوچک را تشدید کند.
تحقیقات نشان می دهند که مصرف غذاهای زیر اغلب با ناراحتی و درد معده همراه است:
- فلفل سیاه
- فلفل قرمز
- کافئین
- مصرف منظم قهوه یا چای
- الکل
- کاکائو، شکلات و نوشابه های گازدار
- مرکبات و آبمیوه ها
- غذاهای چرب و سنگین
- نعناع و چای نعناع
- محصولات گوجه فرنگی مثل رب گوجه و سس گوجه فرنگی
سبک زندگی سالمی در پیش بگیرید
نحوه زندگی شما ارتباط مستقیمی با سلامتی بدنتان دارد. هر چه تحرک بیشتری داشتید و از مواد غذایی و فعالیت های مضر دوری کنید احتمال ابتلایتان به زخم پپتیک و سایر بیماری ها و مشکلات مربوط به سلامت بدن کمتر می شود. به طور کلی توصیه می شود
از روش های زیر برای پیشگیری از ابتلا به زخم های گوارشی استفاده کنید:
- اگر سیگار می کشید آن را ترک کنید
- تا حد امکان مصرف چای، قهوه و مشروبات الکلی را کم کنید
- از مصرف نوشیدنی های گازدار به خصوص با نی خودداری کنید
- تا جایی که ممکن است کمتر از فلفل و ادویه های تند استفاده کنید
- برنامه غذایی منظمی داشته باشید، وعده های غذایی تان را حذف نکنید و حتما مصرف فیبر را در رژیم غذایی تان بگنجانید
- آرام غذا بخورید و آن را خوب بجوید
- اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید وزنتان را کاهش بدهید
بیشتر بخوانید: آیا شکم شما هم غر غر می کند علت آن چیست؟
درمان های خانگی موثر برای زخم پپتیک
مصرف برخی مواد غذایی می تواند روند بهبود زخم پپتیک را با مشکل مواجه کند. شیر، مشروبات الکلی، قهوه، نوشابه و غذاهای چرب و سرخ شده نمونه هایی از این مواد غذایی هستند. علاوه بر خودداری کردن از مصرف این قبیل خوراکی ها می توانید با استفاده از روش های خانگی موثر تا حد زیادی زخم پپتیک را درمان و گسترش آن جلوگیری کنید.
پروبیوتیک
پروبیوتیک ها موجودات زنده ای هستند که به بازگردانی تعادل باکتری های موجود در دستگاه گوارش کمک می کنند و با افزایش سلامت روده در بهبود هر چه سریعتر زخم پپتیک موثرند. تحقیقات نشان می دهند با اینکه پروبیوتیک ها نمی توانند هلیکوباکتر پیلوری ها را از بین ببرند اما در کاهش میزان آنها تاثیرگذارند و می توانند روند درمان زخم پپتیک را تسریع کنند و علائم آن را کاهش بدهند.
مواد غذایی حاوی پروبیوتیک عبارتند از:
- ماست
- مواد غذایی تخمیر شده
- مکمل های پروبیوتیک
زنجبیل
زنجبیل دارای خواص حفاظت کننده از معده و سیستم گوارش است و خیلی ها از آن برای درمان مشکلات گوارشی مثل یبوست، نفخ و برگشت اسید معده به مری استفاده می کنند. بررسی های انجام شده نشان می دهند که مصرف زنجبیل می تواند در درمان زخم پپتیک ناشی از هلیکوباکتر پیلوری و همچنین زخم های گوارشی ناشی از مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نیز موثر باشد.
میوه های رنگارنگ
بسیاری از میوه ها حاوی ترکیباتی به نام فلاونوئید هستند که نوعی پلی فنول محسوب می شود. فلاونوئیدها در افزایش رنگ میوه ها تاثیرگذارند و به درمان طیف وسیعی از مشکلات گوارشی از جمله اسپاسم و اسهال کمک می کنند. فلاونوئیدها از معده و روده شما در برابر زخم محافظت می کنند و مانع از رشد باکتری ها مضر در این نواحی می شوند. علاوه بر این فلاونوئیدها دارای خواص آنتی اکسیدانی هم هستند.
مواد غذای حاوی این ترکیبات ارزشمند عبارتند از:
- سیب
- بلوبری
- گیلاس
- لیمو و پرتقال
- آجیل و مغزها
موز سبز
موز سبز یا موز نارس یکی از انواع موزهاست که مصرف آن روی زخم معده تاثیر مثبتی دارد. گیاهان نارس حاوی نوعی فلاونوئید به نام لوکوسیانیدین هستند که حجم مخاط معده را افزایش می دهد. این میوه همچنین می تواند با کاهش میزان اسیدیته معده از بروز زخم معده جلوگیری کند یا علائم آن را کاهش بدهد.
عسل
عسل یکی از شیرین کننده های طبیعی و محبوب است که در سراسر دنیا به شکل های مختلف از آن استفاده می شود. افرادی که به طور منظم در رژیم غذایی شان از عسل استفاده می کنند کمتر از سایرین دچار مشکلات مربوط به سلامتی می شوند. تحقیقات نشان می دهند که عسل دارای خواص ضد میکروبی است و می تواند از سیستم گوارش در برابر باکتری های هلیکوباکتر پیلوری محافظت کند. علاوه بر این بسیاری از افراد از عسل برای درمان انواع زخم ها مثل زخم های پوستی و سوختگی ها استفاده می کنند.
زردچوبه
زردچوبه ادویه محبوبیست که اغلب در هند و بقیه نواحی جنوب قاره آسیا مورد استفاده قرار می گیرد. زردچوبه هم درست مثل فلفل قرمز حاوی ترکیبی به نام کورکومین است. محققان معتقدند این ترکیب خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد و می تواند به درمان زخم پپتیک کمک کند. با این حال هنوز مطالعات انسانی زیادی در این زمینه صورت نگرفته و اثبات این قضیه به تحقیقات بیشتری نیاز دارد؛ اما نتایج اولیه نشان می دهند که مصرف زردچوبه در کاهش و تسکین علائم زخم های گوارشی موثر است.
بابونه
برخی از محققان معتقدند دمنوش گل بابونه در درمان اضطراب های جزئی، اسپاسم روده و التهاب سیستم گوارشی موثر است. علاوه بر این عصاره بابونه به درمان زخم پپتیک نیز کمک می کند. البته این مساله به تحقیقات انسانی بیشتری نیاز دارد.
شیرین بیان
شیرین بیان گیاهی محبوب و بومی منطقه مدیترانه و آسیا است. از صدها سال پیش مردم سراسر دنیا از شیرین بیان برای درمان مشکلات و بیماری های مختلف استفاده می کردند. برخی ها معتقدند خوردن ریشه خشک شیرین بیان مانع از بروز زخم های گوارشی می شود و در درمان آنها هم موثر است. با این حال بنظر می رسد که محققان بیشتر روی استفاده از مکمل های شیرین بیان تاکید دارند تا خود گیاه. تحقیقات نشان می دهند که مصرف مکمل های شیرین بیان می تواند با جلوگیری از رشد باکتری ها به درمان عفونت های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
آلوئه ورا
آلوئه ورا نام گیاهی محبوب و پر کاربرد است که از آن در انواع و اقسام لوسیون های موضعی، محصولات آرایشی و مواد غذایی استفاده می شود. برخی از تحقیقات حاکی از تاثیر مثبت مصرف آلوئه ورا در بهبود زخم های گوارشی هستند.
آب کلم
کلم یکی از طبیعی ترین داروهای ضد زخم است. ده هاسال قبل از استفاده از آنتی بیوتیک ها، پزشکان از خواص کلم برای درمان بیماری های باکتریایی استفاده می کردند. این گیاه پر خاصیت سرشار از ویتامین C است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و موثر می تواند جلوی ابتلا به عفونت های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را بگیرد. برخی تحقیقات نشان می دهند که مصرف روزانه آب کلم در مقایسه با استفاده از داروهای رایج درمان زخم پپتیک بهتر عمل می کند.
کرنبری
عصاره کرنبری یا توت خرس می تواند با هلیکوباکتر پیلوری ها مبارزه کند. بررسی ها نشان می دهد مصرف روزانه کرنبری در کاهش خطر ابتلا به زخم معده و اثنی عشر موثر است.
سبزیجات و غلات کامل
به طور کلی رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل نه تنها در پیشگیری از بروز زخم های گوارشی موثر است بلکه به حفظ سلامت عمومی بدن نیز کمک می کند. اگر به زخم های گوارشی مبتلا هستید سعی کنید در برنامه غذایی تان از خوراکی های حاوی آنتی اکسیدان هایی مثل پلی فنول استفاده کنید.
این مواد غذایی عبارتند از:
- تخم کتان
- رزماری خشک شده
- زیتون سیاه
- پونه کوهی