برونشکتازی یک اختلال است که در آن آسیب به راه های هوا سبب گشاد شدن آن ها می شود و سرانجام آن ها نرم و زخم می شوند. راه های هوایی ریه لوله هایی هستند که هوا را به درون و بیرون از ریه ها منتقل می کنند. برونشکتازی معمولا در نتیجه عفونت و سایر اختلالاتی اتفاق می افتد که به دیواره راه های هوایی آسیب می زنند و مانع از پاکسازی خلط توسط راه های هوایی می شوند. خلط یک ماده لزج است که مجاری هوا آن را تولید می کنند و به پاکسازی گرد و غبار، باکتری و سایر مواد کوچک تنفس شده کمک می کند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به برونشکتازی می پردازیم.
نحوه عملکرد برونشکتازی
در برونشکتازی، راه های هوایی رفته رفته توانایی خود برای پاکسازی خلط را از دست می دهند. وقتی خلط نمی تواند پاک شود، سبب تولید محیطی می شود که باکتری ها بتوانند در آن رشد کنند. این امر سبب بروز عفونت های جدی و مکرر ریوی می شود. با هر عفونت، راه های هوایی بیشتر آسیب می بینند.
با گذر زمان، راه های هوایی توانایی خود برای ورود و خروج هوا را از دست می دهند. این امر سبب پیشگیری از رسیدن اکسیژن کافی به اندام های حیاتی می شود. برونشکتازی می تواند سبب بروز مشکلات جدی (همچون نارسایی تنفسی، آتلکتازی و نارسایی قلبی) برای سلامتی شود.
نگاه کلی به برونشکتازی
برونشکتازی می تواند روی یک قسمت ریه تاثیر بگذارد یا این که قسمت های زیادی از ریه را تحت تاثیر قرار دهد. آسیب اولیه ریوی که سبب برونشکتازی می شود معمولا در کودکی آغاز می شود. اما اغلب علائم آن تا ماه ها و حتی سال ها بعد از این که فرد دچار عفونت های مکرر ریه می شود، خود را نشان نمی دهند. در ایالات متحده آمریکا، عفونت های رایج در بین کودکان (مثل سیاه سرفه و سرخک) سبب بروز برونشکتازی می شوند.
بیشتر بدانید: انواع روش های دارویی و خانگی برای درمان سرفه های خلط آور
اما این عفونت ها امروزه کمتر اتفاق می افتند و دلیل آن واکسیناسیون و مصرف آنتی بیوتیک است. امروزه برونشکتازی به علت اختلالات و بیماری هایی اتفاق می افتد که به دیواره راه های هوایی آسیب می زنند و مانع از پاکسازی خلط توسط راه های هوایی می شوند. مثال هایی از این اختلالات و بیماری ها شامل فیبروز سیستیک و دیس کینزی اولیه مژکها (PCD) هستند.
برونشکتازی ای که تنها روی یک قسمت از ریه تاثیر بگذارد معمولا توسط انسداد اتفاق می افتد و دلیل آن بیماری نیست. برونشکتازی می تواند ارثی یا اکتسابی باشد. برونشکتازی ارثی کودکان و اطفال را تحت تاثیر قرار می دهد که دلیل مشکلاتی است که برای شکل گیری ریه در جنین اتفاق می افتند. برونشکتازی اکتسابی به علت اختلالات، بیماری ها و سایر عوامل اتفاق می افتد.
این نوع برونشکتازی بیشتر روی بزرگسالان و افراد مسن تاثیر می گذارد. برونشکتازی اکتسابی رایج تر از نوع ارثی آن است. امروزه برونشکتازی هیچ درمانی ندارد. اما با مراقبت درست، بیشتر افرادی که دچار این اختلال هستند می توانند از زندگی خود لذت ببرند. تشخیص و درمان زود هنگام برونشکتازی اهمیت اساسی دارد. هر چه زودتر پزشک تان درمان برونشکتازی را شروع کند، شانس بیشتری برای پیشگیری از مشکلات ریوی خواهید داشت.
برونشکتازی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد
برونشکتازی را اختلالی در نظر می گیرند که خیلی رایج نیست. طبق تخمین ها از هر ۱۰۰۰ بزرگسال در انگلستان ۱ نفر به این اختلال دچار می شود. این اختلال می تواند روی هر کسی با هر سنی تاثیر بگذارد اما علائم آن معمولا تا میانسالی شروع به رشد نمی کنند. در انگلستان در سال ۲۰۱۳_۲۰۱۴ حدود ۱۲,۰۰۰ نفر به علت برونشکتازی در بیمارستان پذیرفته شدند. اکثر این افراد بالای ۶۰ سال سن داشتند.
دلایل برونشکتازی
معمولا دلیل برونشکتازی آسیب به دیواره راه های هوایی است. گاهی عفونت ریه سبب آسیب به راه های هوایی ریه می شود. مثال هایی از عفونت های ریوی که می توانند سبب برونشکتازی شوند شامل این مواردند:
- پنومونی (ذات الریه) شدید
- سیاه سرفه و سرخک (به علت واکسیناسیون در ایالات متحده آمریکا رایج نیست)
- توبرکلوز یا سل
- عفونت قارچی
اختلالاتی که به راه های هوایی آسیب می زنند و خطر عفونت های ریوی را افزایش می دهند هم می توانند سبب برونشکتازی شوند. مثال هایی از این اختلالات شامل این موارد است:
فیبروز سیستیک
این بیماری سبب نیمی از انواع برونشکتازی در ایالات متحده آمریکاست.
نقص سیستم ایمنی
نقص سیستم ایمنی نیز به عنوان عاملی در برونشکتازی شناخته می شود. گاهی HIV و AIDS سبب برونشکتازی می شوند.
آلرژیک برونکوپولمونری آسپرژیلوزیس
این نوعی عکس العمل آلرژیک، نوعی واکنش به قارچی به نام آسپرژیلوزیس است. این عکس العمل سبب ورم در مجاری هوا می شود.
اختلالاتی که روی مژک ها تاثیر می گذارند از جمله دیس کینزی اولیه مژکها
مژک ها ساختارهای کوچک شبیه به مو هستند که راه های هوایی را پوشانده اند. مژک ها به پاکسازی خلط از مجاری هوا کمک می کنند.
آسپیراسیون مزمن ریوی
به معنای ورود مواد غذایی، مایعات و بزاق از طریق دم به ریه هاست. آسپیراسیون می تواند سبب التهاب راه های هوایی شود و سبب بروز برونشکتازی گردد. گاهی اوقات این اختلال به علت نقص آلفا یک آنتی تریپسین اتفاق می افتد.
بیماری های بافت همبند
این بیماری ها که نوعی از بیماری های خود ایمنی هستند شامل آرتریت روماتوئید، سندرم اسجوگرن و بیماری کرون هستند.
سایر اختلالات نظیر انسداد راه های هوایی هم می توانند سبب برونشکتازی شوند. عوامل مختلفی هستند که می توانند سبب انسداد راه های هوایی شوند، از جمله آن ها می توان به تومور غیر سرطانی اشاره کرد. برای مثال ورود یک تکه اسباب بازی یا بادام زمینی به راه های هوایی اطفال می تواند سبب انسداد راه های هوایی شود.
عوامل مخاطره آمیز در برونشکتازی
دلیل دقیق برونشکتازی نامشخص است. آسیب به لوله های برونش می تواند در طی عفونت یا اختلالات و بیماری ها هم اتفاق بیفتد. علاوه بر مواردی که در قسمت های بالا به آن ها اشاره شد، یک سری اختلالات بلند مدت هم وجود دارند که سبب بروز برونشکتازی می شوند.
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
این اختلال بلند مدت است و شامل التهاب و آسیب به بافت ریه و تنگ شدن مجاری هوا است. این اختلال تنفس را دشوار می کند.
نقص آنتی تریپسین (A1AT)
این نقص نوعی اختلال ژنتیکی است که سبب ایجاد مشکلاتی برای کبد و کلیه ها می شود. این نقص می تواند شامل رفلاکس معده به مری، میکرو آسپیراسیون و مشکلات بلع باشد.
سندرم یانگ
این اختلال شامل تولید خلطی است که به طرز غیر معمولی لزج و چسبناک است.
آلرژیک برونکوپولمونری آسپرژیلوزیس (ABPA)
بعضی از افراد به آسپرژیلوزیس (که نوعی قارچ است) آلرژی دارند. قرار گرفتن در معرض این قارچ می تواند سبب التهاب و ورم راه های هوایی و ریه ها شود.
آسم
تنگی نفس (آسم) شدید به خصوص اگر فرد دچار آسپرژیلوزیس هم باشد، می تواند خطر بروز برونشکتازی را افزایش دهد.
سندرم کارتاژنز (KS) یا دیس کینزی اولیه مژکها (PCD)
این اختلال نوعی اختلال ژنتیکی است که در آن مژک های موجود در راه های هوایی به درستی عمل نمی کنند. به این معنا که نمی توانند به طور موثر ترشحات را تمیز کنند. این امر می تواند سبب بروز عفونت های مکرر شود.
عوامل محیطی و انسداد در برونشکتازی
انسداد
اگر برونشکتازی تنها یک قسمت ریه را تحت تاثیر قرار داده باشد، این می تواند یکی از علائم انسداد باشد. این انسداد می تواند به علت رشد تومور غیر سرطانی یا ورود چیزی مثل بادام زمینی به راه های هوایی اتفاق افتاده باشد.
سموم استنشاقی
تنفس در آمونیاک و سایر گازها یا مایعات سمی می تواند سبب بروز برونشکتازی شود.
هر گونه مشکلی که برای راه های هوایی یا ریه ها به وجود آمده باشد به توجه پزشکی نیاز دارد.
بررسی و پیشگیری از برونشکتازی
برای پیشگیری از برونشکتازی، باید از عفونت ریه ها یا آسیب های ریوی که سبب عفونت می شوند پیشگیری کرد. واکسیناسیون در کودکی برای بیماری هایی مثل سیاه سرفه و سل می تواند از عفونت هایی که مربوط به این بیماری هستند پیشگیری کند. این واکسن ها عوارض جانبی ناشی از این عفونت ها (از جمله برونشکتازی) را هم کاهش می دهند.
از گازها، دودهای سمی و سایر مواد مضر دور بمانید. این کار به محافظت از ریه ها کمک می کند. درمان درست عفونت های ریوی در کودکان به حفظ عملکرد ریه و پیشگیری از آسیب هایی که سبب برونشکتازی می شوند کمک می کند. مواظب باشید که کودک (یا حتی بزرگسالان) اشیاء کوچک را وارد راه های تنفسی خود نکنند (مثل اسباب بازی یا مواد غذایی که می توانند در راه های هوایی گیر بیفتند).
اگر فکر می کنید که فرزندتان یا هر شخص دیگری دچار این مشکل شده سریع با پزشک تماس بگیرید. در برخی موارد، درمان دلایل بروز برونشکتازی می تواند پیشرفت آن را کاهش دهد و یا حتی مانع از پیشرفت آن شود.
علائم، نشانه ها و عوارض جانبی برونشکتازی
برونشکتازی به علت آسیب به راه های هوایی اتفاق می افتد. پدیدار شدن علائم می تواند چندین ماه یا چندین سال زمان ببرد. رایج ترین علائم شامل این مواردند:
- سرفه مداوم روزانه
- تولید خلط
- احساس درد و اذیت شدن در قفسه سینه
- خس خس سینه و قطع شدن تنفس
- ضخیم شدن پوست زیر ناخن های دست و ناخن های پا، یا ناخن هایی که به سمت پایین خمیده اند
- خستگی مفرط
هنگامی که پزشک با استتوسکوپ یا گوشی پزشکی به صدای ریه ها گوش می دهد صداهای پی در پی و متفاوتی از ریه ها به گوش می رسد. ممکن است که فرد دچار عفونت های مکرر قفسه سینه شود. هر نوع عفونتی می تواند سبب بدتر شدن علائم طولانی مدت شود.
علائم و نشانه هایی که ممکن است بعدا خود را نشان دهند شامل این مواردند:
- نفس نفس زدن
- به مشکل بر خوردن برای پیاده روی بیش از ۱۰۰ متر بدون توقف
- درد مکرر و شدید در قفسه سینه
- عفونت
- رنگ پریدگی پوست و تغییر رنگ قسمت هایی از پوست رو به آبی
- از دست دادن وزن
- رشد ضعیف در کودکان
- خستگی مفرط
- وجود خون در خلط
- سرفه همراه با خون
- بوی بد تنفس
ممکن است که آزمایش ها این موارد را نشان دهند:
- وجود قارچ در خلط
- آسیب همه جانبه به ریه ها
افرادی که برونشکتازی شدید دارند ممکن است که دچار اختلالات خیلی جدی تری همچون کلاپس ریه و نارسایی های تنفسی شوند. به علاوه، سطح پایین اکسیژن می تواند سبب نارسایی قلبی شود.
عوارض جانبی برونشکتازی
برونشکتازی شدید می تواند سبب بروز اختلالات جدی برای سلامتی شود. از جمله آن ها می توان به نارسایی تنفسی و آتلکتازی اشاره کرد. نارسایی تنفسی اختلالی است که در آن اکسیژن کافی از ریه ها به خون نمی رسد. اگر ریه ها قادر به خروج درست و کامل کربن دی اکسید از خون نباشند نیز نارسایی تنفسی اتفاق می افتد.
نارسایی سیستم تنفسی می تواند سبب قطع شدن نفس، تند نفس کشیدن و گرفتگی بینی شود (شرایطی که در آن حس می کنید که نمی توانید هوای کافی تنفس کنید). در موارد شدید، نارسایی تنفسی می تواند سبب تغییر رنگ پوست، لب ها و انگشتان دست رو به آبی، گیجی و خواب آلودگی شود.
آتلکتازی اختلالی است که در آن یک یا چند قسمت از ریه ها دچار کلاپس می شوند و نمی توانند به درستی عمل کنند و اکسیژن دریافت کنند. نتیجه این می شود که فرد دچار تنگی نفس می شود. ضربان قلب و سرعت تنفس افزایش میابند و لب ها و پوست رنگی رو به آبی خواهند داشت.
اگر برونشکتازی خیلی پیشرفت کرده باشد و روی تمامی قسمت های راه های هوایی تاثیر گذاشته باشد می تواند سبب نارسایی قلبی شود. نارسایی قلبی اختلالی است که در آن قلب نمی تواند به میزان کافی خون را پمپ کند تا نیازهای بدن را برطرف کند. رایج ترین علائم نارسایی قلبی شامل قطعی نفس، تنفس دشوار، خستگی، ورم (در قوزک پا، ساق پا، پا، شکم و رگ های گردن) هستند.
تشخیص برونشکتازی
اگر روزانه سرفه می کنید و این سرفه تولید خلط به میزان فراوان می کند، پزشک به وجود برونشکتازی شک می کند. برای تشخیص این که فرد برونشکتازی دارد یا نه، پزشک آزمایش هایی را پیشنهاد می دهد. این آزمایش ها برای تشخیص این موارد به کار می روند:
- تشخیص هر گونه عاملی که نیاز به درمان دارد.
- تشخیص دلیل علائمی که دارید.
- تشخیص این که راه های هوایی تا چه حد آسیب دیده اند.
آزمایش ها و پروسه های تشخیصی برونشکتازی
سی تی اسکن قفسه سینه
سی تی اسکن قفسه سینه رایج ترین روش برای تشخیص برونشکتازی است. این آزمایش بدون درد است و تصاویر دقیقی از راه های هوایی و سایر ساختارهای قفسه سینه ایجاد می کند. سی تی اسکن قفسه سینه می تواند وسعت و محل آسیب ریوی را به خوبی نشان دهد. این آزمایش تصاویر دقیق تری نسبت به اشعه ایکس قفسه سینه فراهم می کند.
اشعه ایکس قفسه سینه
این آزمایش بدون درد تصویری از ساختارهای درونی قفسه سینه (از جمله قلب و ریه ها) تهیه می کند. آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه می تواند قسمت هایی که ریه غیر طبیعی و ضخیم به نظر می رسد و دیواره راه های هوایی غیر عادی هستند را نشان دهد.
سایر انواع آزمایش ها
ممکن است که پزشک انجام سایر آزمایش ها همچون این موارد را پیشنهاد دهد:
آزمایش خون
این آزمایش نشان می دهد که آیا بیماری ای دارید که سبب برونشکتازی شده است یا نه. علاوه بر این، آزمایش خون نشان می دهد که آیا دچار عفونت هستید یا سطح پایینی از برخی از سلول های مقابله کننده با عفونت دارید یا نه.
تست کشت خلط
این آزمایش که در آزمایشگاه انجام می شود، روی نمونه ای از خلط بیمار آزمایش می کند و می تواند نشان دهد که آیا نمونه خلط حاوی باکتری یا قارچ است یا نه (برای مثال باکتری هایی که سبب سل می شوند).
تست عملکرد ریه
این آزمایش بررسی می کند که فرد قادر به تنفس و خارج کردن چه میزان هوا و با چه سرعتی است. علاوه بر این بررسی می کند که آیا ریه ها به خوبی اکسیژن را به خون انتقال می دهند یا نه. این آزمایش کمک می کند که میزان آسیب به ریه هم تشخیص داده شود. از تست عرق و سایر روش ها برای بررسی فیبروز سیستیک استفاده می کنند.
برونکوسکوپی
اگر برونشکتازی فرد به درمان پاسخ ندهد، پزشک برونکوسکوپی را پیشنهاد می دهد. از این روش برای بررسی درون راه های هوایی استفاده می کنند. در طول برونکوسکوپی، یک لوله انعطاف پذیر با یک چراغ در انتهایش در بینی یا دهان بیمار قرار می گیرد تا راه های هوایی را معاینه کند. به این لوله برونکوسکوپ می گویند که تصویری ویدئویی از راه های هوایی فراهم می کند.
علاوه بر این ممکن است که پزشک به فرد دارو بدهد تا دستگاه تنفسی فوقانی او بیحس شود تا طی این پروسه اذیت نشود. برونکوسکوپی می تواند نشان دهد که آیا فرد دچار انسداد در راه های هوایی شده یا نه. این پروسه می تواند منبع هر گونه خونریزی در راه های هوایی را نشان دهد.
درمان برونشکتازی
برونشکتازی معمولا از طریق دریافت دارو، هیدراسیون و فیزیوتراپی قفسه سینه (CPT) درمان می شود. اگر برونشکتازی در یک قسمت از ریه متمرکز شده باشد یا اگر دچار خونریزی زیادی شده باشید، ممکن است که پزشک جراحی را پیشنهاد دهد. اگر برونشکتازی گسترش یافته و سبب نارسایی تنفسی شده باشد، پزشک اکسیژن درمانی را پیشنهاد می دهد. اهداف درمانی شامل این مواردند:
- درمان اختلالات و عفونت های ریوی
- خارج کردن خلط از ریه ها، حفظ هیدراسیون به خارج کردن خلط کمک زیادی می کند.
- پیشگیری از عوارض جانبی
تشخیص و درمان زود هنگام دلایل برونشکتازی به پیشگیری از آسیب های ریوی در آینده کمک می کند. به علاوه هر نوع بیماری ای که در ارتباط با برونشکتازی است از جمله فیبروز سیستیک و نقص ایمنی باید درمان شوند.
دارو
پزشک برای درمان برونشکتازی معمولا آنتی بیوتیک، برونکودیلاتور، اکسپکتورانت و داروهای رقیق کننده خلط را تجویز می کند.
آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک درمان اصلی عفونت های مکرر ریه است که برونشکتازی سبب آن ها شده است. آنتی بیوتیک های خوردنی برای درمان این عفونت ها استفاده می شوند. برای عفونت هایی که درمان شان سخت است، پزشک آنتی بیوتیک درون وریدی را تجویز می کند. این داروها از طریق تزریق به بازوی بیمار عمل می کنند.
اکسپکتورانت و داروهای رقیق کننده خلط
پزشک اکسپکتورانت و داروهای رقیق کننده خلط را تجویز می کند تا به بیمار کمک کند که خلط سرفه کند. اکسپکتورانت به شل شدن خلط در ریه ها کمک می کند. این داروها معمولا با داروهای ضد احتقان ترکیب می شوند که باعث رهایی از علائم می شوند.
داروهای رقیق کننده خلط از جمله استیل سیستئین، خلط را رقیق می کنند تا سرفه کردن آن آسان تر باشد. برای برخی از این انواع درمان اطلاعات کمی در دسترس است و نمی توان درباره نحوه عملکرد آن ها به طور دقیق نظر داد.
هیدراسیون
به میزان کافی مایعات (به خصوص آب) بنوشید، این کار به پیشگیری از سفت و چسبناک شدن خلط کمک می کند. هیدراسیون به مرطوب و لغزنده شدن راه های هوایی کمک می کند و سرفه کردن را راحت تر می کند.
فیزیوتراپی قفسه سینه (CPT)
فیزیوتراپی قفسه سینه برای رقیق کردن خلط و کمک به سرفه کردن خلط انجام می شود. در حین انجام این کار می توانید بنشینید یا به شکم دراز بکشید. این کار با ایجاد فشار با کمک دست یا دستگاه به قفسه سینه انجام می شود. فشار به تخلیه خلط از ریه ها کمک زیادی می کند. از نظر برخی افراد انجام فیزیوتراپی قفسه سینه سخت و اذیت کننده است.
برخی از این روش ها و ابزار بین بیماران و پزشکان معروف هستند اما درباره نحوه عملکرد آن ها اطلاعات زیادی در دسترس نیست. گاهی انتخاب روش درمانی بر اساس راحتی و هزینه ای که فرد می تواند متقبل شود صورت می گیرد. برخی از تکنیک های تنفسی هم به خلط برای خارج شدن از طریق سرفه کمک می کنند.
سایر انواع درمان
بسته به شرایطی که دارید ممکن است که پزشک استفاده از برونکودیلاتورها، کورتیکواستروئیدهای استنشاقی، اکسیژن درمانی و جراحی را هم تجویز کند.
برونکودیلاتور
برونکودیلاتور عضلات اطراف راه های تنفسی را شل می کند. این کار به باز کردن راه های هوایی و تنفس راحت تر کمک می کند. اکثر برونکودیلاتورها استنشاقی هستند. برونکودیلاتورهای استنشاقی خیلی زود عمل می کنند چون دارو به طور مستقیم وارد ریه می شود. ممکن است که پزشک پیشنهاد دهد که قبل از فیزیوتراپی قفسه سینه از برونکودیلاتور استفاده کنید.
اکسیژن درمانی
اکسیژن درمانی به افزایش سطح اکسیژن خون کمک می کند. معمولا این درمان با استفاده از ماسک انجام می شود. اکسیژن درمانی را می توان در خانه، بیمارستان یا سایر مراکز درمانی انجام داد.
جراحی
اگر سایر انواع درمان کارساز نبودند و تنها یک قسمت از راه های هوایی تحت تاثیر قرار گرفته بودند پزشک جراحی را پیشنهاد می دهد. اگر در راه های هوایی دچار خونریزی شده اید، پزشک برای برداشتن قسمتی از راه های هوایی جراحی را توصیه می کند. البته ممکن است که راه های دیگری برای کنترل خونریزی ارائه دهد.
در موارد خیلی نادر که برونشکتازی خیلی شدید است، پزشک پیوند ریه را پیشنهاد می دهد تا ریه ای که مشکل دارد را با یک ریه سالم جایگزین کند.
زندگی با برونشکتازی
تشخیص و درمان زود هنگام برونشکتازی می تواند مانع از آسیب های بیشتر به ریه ها شود. افرادی که برونشکتازی دارند باید بیش از سایرین از سلامت خود محافظت کنند و باید سعی کنند که شیوه سالمی را در زندگی دنبال کنند.
مراقبت
اگر به برونشکتازی دچارید، توصیه های پزشک را دنبال کنید تا یاد بگیرید که چگونه می توان کیفیت زندگی را بالا برد. اول از همه باید تا حد امکان درباره برونشکتازی و اختلالات مربوط به آن اطلاعات کسب کنید. از عفونت دوری کنید. از پزشک بپرسید که آیا استفاده از واکسن آنفولانزا و پنومونی بی خطر است یا نه و اگر پزشک تایید کرد، واکسیناسیون را انجام دهید. مرتب دست های خود را بشویید تا احتمال بروز عفونت های ویروسی و باکتریایی را کاهش دهید.
شیوه زندگی سالم
دنبال کردن شیوه سالم زندگی برای سلامتی کل بدن ضروری است. برای مثال اگر سیگار می کشید سعی کنید که آن را ترک کنید. سیگار کشیدن روی تمام اندام های بدن، از جمله ریه ها، تاثیر منفی می گذارد. از پزشک درباره راه هایی که می توانید از آن ها برای ترک سیگار استفاده کنید سوال بپرسید.
علاوه بر این، در معرض دود سیگار سایر افراد هم قرار نگیرید. اگر به تنهایی نمی توانید سیگار را ترک کنید عضو گروهی شوید که همگی قصد ترک سیگار را دارند تا انگیزه پیدا کنید.
علاوه بر این از راه های هوایی در برابر گازها، سموم و سایر مواد مضر محافظت کنید. شیوه سالم زندگی شامل داشتن یک برنامه غذایی سالم هم هست. یک برنامه غذایی سالم شامل تنوعی از سبزیجات و میوه ها است. به علاوه شامل غلات، محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی، مواد غذایی پروتئینی (همچون گوشت قرمز)، گوشت مرغ و خروس بدون پوست، غذاهای دریایی، محصولات سویا، مغزیجات، دانه ها و حبوبات هم است.
یک برنامه غذایی سالم سدیم (نمک)، شکر افزوده، چربی جامد و غلات تصفیه شده کمی دارد. چربی های جامد شامل چربی های اشباع شده و اسیدهای چرب ترانس هستند. غلات تصفیه شده از غلات سبوس دار فرآوری شده تهیه می شوند که سبب از دست دادن مواد مغذی (همچون فیبر) می شوند.
هیدراته ماندن نیز اهمیتی اساسی دارد. نوشیدن مایعات (خصوصا آب) به پیشگیری از سفت و چسبناک شدن خلط راه های هوایی کمک می کند. تا جایی که می توانید فعالیت داشته باشید. ورزش هایی مثل پیاده روی و شنا به رقیق کردن خلط کمک می کنند. از پزشک تان بپرسید که چه نوع ورزشی و به چه میزان برای شما مناسب است.
حمایت احساسی
افرادی که بیماری های مزمن ریوی دارند بیشتر در معرض افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات احساسی قرار دارند. درباره احساسات تان با تیم پزشکی صحبت کنید. صحبت با مشاور حرفه ای نیز می تواند به شما کمک کند. اگر خیلی افسرده باشید، پزشک دارو و سایر انواع درمان را برای بهبود کیفیت زندگی تان پیشنهاد می دهد. می توانید با افرادی که بیماری برونشکتازی دارند در ارتباط باشید و ببینید افرادی که شرایطی مشابه شما دارند چگونه با این مشکل کنار می آیند.
حمایت دوستان و اعضای خانواده به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند. اجازه دهید که افرادی که دوستشان دارید بدانند که چه احساسی دارید و برای کمک به شما چه کارهایی می توانند انجام دهند.
پیشگیری از برونشکتازی
واکسیناسیون مرتب در مقابل بیماری های خاص، احتمال بروز انواعی از اختلالات که می توانند سبب برونشکتازی شوند را کاهش می دهد. این واکسن ها شامل این مواردند:
- واکسن سرخک، سیاه سرفه و ذات الریه در اطفال
- واکسن آنفولانزا و واکسن پنوموکوک برای افرادی با هر سنی که ممکن است در معرض خطر باشند
سایر مراحلی که می توانید برای کاهش خطر برونشکتازی آن ها را انجام دهید شامل این مواردند:
- پرهیز از سموم
- درمان زود هنگام سایر اختلالات ریوی همچون آسم و COPD
- تحت نظر داشتن کودکان برای این که چیزی وارد بینی و دهان خود نکنند که سبب انسداد راه های هوایی او شود.
سیگار کشیدن می تواند این اختلال را بدتر کند. افرادی که برونشکتازی دارند باید سیگار را ترک کنند.
پیش بینی بهبود برونشکتازی
پیش بینی بهبود به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله این که روش های درمانی تا چه حدی می توانند عفونت و عوارض جانبی ممکن را کنترل و درمان کنند. اگر این موارد اتفاق بیفتند بهبود هم به خطر می افتد، مواردی از جمله:
- درمان دیر هنگام
- وجود اختلالات دیگر همچون برونشیت و آمفیزم
- اختلالاتی همچون فشار خون ریوی
با درمان درست می توان از زندگی لذت برد. مهم ترین چیز این است که با ظهور علائم و هنگامی که بدتر شدند درمان را شروع کنید.
نکاتی برای کنترل برونشکتازی
اگر پزشکان اخیرا تشخیص داده اند که برونشکتازی دارید راه هایی وجود دارند که می توانید برای کاهش پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی آن ها را انجام دهید:
از عفونت های ریوی دوری کنید
درباره واکسیناسیون سالانه در مقابل آنفولانزا و ذات الریه با پزشک مشورت کنید. از تماس نزدیک با افرادی که سرما خورده اند، سرفه می کنند و آنفولانزا دارند بپرهیزید. بهداشت را رعایت کنید تا باکتری ها و میکروب ها وارد بدن تان نشوند.
از محرک های ریه دوری کنید
تا حد امکان از قرار گرفتن در برابر دود، آلودگی، مواد شیمیایی، گرد و غبار و سایر موادی که برای ریه ها مضر هستند بپرهیزید.
ورزش کنید
ورزش منظم به افزایش سطح سلامت کل کمک می کند و سبب رقیق شدن خلط ریه می شود. برای بیمارانی که برونشکتازی دارند ورزش های سبک مثل شنا و پیاده روی پیشنهاد می شود.
برنامه غذایی سالم داشته باشید
از مواد غذایی فرآوری شده به میزان کم استفاده کنید و بیشتر مواد غذایی سالم مصرف کنید. از مصرف نمک، شکر و چربی اشباع اضافه بپرهیزید. به میزان کافی فیبر در قالب میوه و سبزیجات دریافت کنید. وزن خود را به میزان متناسبی برسانید.
سیگار نکشید
سیگار کشیدن سبب تسریع پیشرفت بیماری برونشکتازی می شود. اگر راه هایی را برای ترک سیگار امتحان کرده اید اما از آن ها نتیجه ای نگرفته اید با پزشک تان مشورت کنید و از او بخواهید که راهکارهایی را در اختیارتان قرار دهد.
