آیا به کفش های خاص که از انحنای کف پا پشتیبانی می کنند یا کفی های طبی نیاز دارید؟ افرادی که خیلی اهل پیاده روی هستند همیشه به دنبال راهی برای پیدا کردن کفش و کفی مناسبی هستند که بتوانند با آن احساس راحتی داشته باشند. اگر چه استفاده از کفش های پیاده روی تا حدی می تواند خیال تان را راحت کند، اما ممکن است بخواهید که برای معاینه توسط متخصص مربوطه اقدام کنید. برخی از متخصصان در تعیین کفش و کفی های مناسب تخصص دارند و به فرد این امکان را می دهند که به بهترین نتیجه برسد. اسکن کف پا به افرادی که پادرد دارند کمک می کند که با استفاده از کفی و آتل مناسب به بهترین نتیجه ای که می خواهند برسند. در ادامه این مقاله ار بخش مقالات پزشکی دکتر سلام به توضیج کامل انواع روش های اسکن کف پا پرداخته و با آنها آشنا می شویم.
اسکن کف پا چیست؟
اسکن کف پا پروسه ای که در آن فرد توسط دستگاه های مخصوص معاینه می شود. در طی اسکن کف پا، با کمک دستگاه های اسکنر، توزیع فشار در قسمت های مختلف پا بررسی می شود. این اسکن به فرد این امکان را می دهد که به فهم عمیق تری از ساختار پا و عملکرد آن دسترسی پیدا کند. علاوه بر اطلاعات به دست آمده از اسکن پا، فرد هم باید درباره مشکل و دردی که دارد با پزشک صحبت کند تا پزشک به هر گونه ناهنجاری پی ببرد و نگرش کامل تری نسبت به نیازهای شخص داشته باشد.
چرا باید توسط اسکنر پا معاینه شوید؟
تکنولوژی استفاده شده در اسکنرهای پا سبب ایجاد اطلاعات دقیق و همه جانبه ای می شود. می توان اسکن کف پا را همزمان با آنالیز گیت (حرکت)، آنالیز بیومکانیکی، بررسی وضعی و آزمایش حرکت مفاصل انجام داد و تصاویری دقیق از فشار وارده به پا و بدن به دست آورد.
تحليل استاتيک اسکن کف پا
تحليل استاتيک نوعی بررسی پا و وضعیت بدن است و هنگامی انجام می شود که فرد ایستاده است. این آنالیز اطلاعاتی درباره توزیع وزن و فشار وارده روی قسمت های مختلف پا فراهم می کند. این اطلاعات به تعیین کشش های ماهیچه ای اسکلتی ممکن کمک می کند. برای انجام این آزمایش باید به حالت راحت روی یک سکو بایستید. سپس کامپیوتر تصویری گرافیکی و با رنگ های مختلف تهیه می کند و توزیع فشار روی کف هر دو پا را نمایش می دهد.
تحلیل دینامیکی اسکن کف پا
تحلیل دینامیکی نوعی ارزیابی است که فشارهای وارده به قسمت های مختلف پا هنگام دویدن و قدم زدن روی اسکنر پا را اندازه گیری می کند. اطلاعات به دست آمده از این آنالیز نشان دهنده عملکرد و بیومکانیک پاها هستند که در تشخیص آسیب مفیدند. ممکن است که از فرد بخواهند که در مقابل یک سکو قدم بزند یا بدود؛ سپس حرکات او را بررسی می کنند. هدف از این تست بررسی این موضوع است که آیا حرکات فرد عادی هستند یا نه. در این روش هم کامپیوتر اطلاعات تصویری و عددی در مورد پاها فراهم می کند. اطلاعات به دست آمده توسط پزشک بررسی و تفسیر می شوند.
بیشتر بخوانید: اگر نگران سلامت مفاصل خود هستید بخوانید
اسکن کف پا کجا انجام می شود؟
جاهای زیادی وجود دارند که از تجهیزات اسکن کف پا استفاده می کنند. مراکزی هم وجود دارند که بعد از اسکن ساده کف پا، محصولی که با نیاز فرد متناسب است را پیشنهاد می دهند.
تجهیزات و آنالیز
تجهیزات استفاده شده، تصویر دقیقی از کف پا ارائه می دهند. بعضی از ابزار بررسی فشار و آنالیز گیت (حرکت) را به طور همزمان انجام می دهند. ترکیب این دو مورد با هم، تصویری دقیق از عملکرد پا و فشار وارده به آن ایجاد می کند. بررسی کلی چیزی حدود ۱۵ دقیقه زمان می برد؛ سپس به هر فردی توضیحات کامل و مورد نیاز را ارائه می دهند.
بعد از فهم شفاف و دقیق مشکل، پزشک توصیه هایی را در اختیار فرد قرار می دهد. پزشک با کمک این اطلاعات به دست آمده قسمت هایی از پا که مشکل دارند را مشخص می کند. این کار به او این امکان را می دهد که بهترین راه برای کاهش و حذف درد را امتحان کند.
هزینه
هیچ اجباری برای خرید کفی و محصولات ارائه شده وجود ندارد. به همین علت است که بیمه هزینه ای پرداخت نمی کند. ممکن است که پزشک به فرد پیشنهاد دهد که کفش یا کفی کفش مخصوصی را خریداری کند. در برخی شرایط کفی مورد نیاز فرد باید متناسب با نیاز او سفارش داده و ساخته شود، در این مواقع گاهی بیمه هزینه آن را تقبل می کند.
آیا پروسه اسکن کف پا، پروسه ای موثر است؟
امروز استفاده از اسکن کف پا در مراکز و با دستگاه های مخصوص در حال گسترش است. آیا این اسکن مفید و قابل قبول است؟ استفاده از دستگاه های اسکنر، چیز جدیدی نیست. چندین سال است که از این سیستم ها برای درمان بسیاری از بیماران و انجام تحقیقات استفاده می شود. مشکل اساسی ای که وجود دارد در نحوه تفسیر اطلاعات به دست آمده است. اطلاعات به دست آمده از این دستگاه ها گاهی می تواند از نظر بالینی مفید باشد و گاهی نه.
از این دستگاه ها به عنوان ابزاری برای بررسی این که در کدام قسمت از پاها فشار وجود دارد استفاده می کنند، دستگاه مشخص می کند که این قسمت ها کجا هستند. اما تفسیر درست این اطلاعات کار یک کارشناس یا متخصص ماهر است که بتواند تشخیص دهد که چرا این اتفاق افتاده و آیا مشکل مشاهده شده از نظر بالینی اهمیت دارد یا نه. به علاوه، تکنولوژی های گوناگون اطلاعات یکسانی فراهم نمی کنند. برای مثال سیستم AMFIT قادر به تهیه تصویری ۳ بعدی از پا است.
که برخی سیستم های دیگر قادر به تهیه این اطلاعات نیستند. به این معنی که گاهی با کمک اطلاعات به دست آمده از سیستم های ۲ بعدی، درباره مشکل و درمان تصمیم گیری می شود. اگر چه از سیستم های ۲ بعدی برای تهیه محصولاتی برای درمان اختلالات مربوط به پا استفاده می کنند اما تنها تصویر ۳ بعدی از پا قابل قبول است. معمولا تصاویر ۳ بعدی با کمک اسکن لیزر یا سیستم AMFIT تهیه می شوند.
پزشک چه کاری می تواند انجام دهد
به عنوان متخصص، پزشک باید بتواند فراتر از آن چیزی که پیداست را تشخیص دهد و بتواند به طور تخصصی نتایج به دست آمده را تفسیر کند. تشخیص مشکل تنها توسط پزشک ماهر انجام می شود.
اسکن کف پا و استفاده از دستگاه های نگاشت
دستگاه های اسکنر این امکان را فراهم کرده اند که با استفاده از تکنیک های ساده و آسان عملکرد پا را از طریق توزیع فشار بسنجند. بررسی عملکرد پا از طریق این دستگاه ها به متخصصان این امکان را می دهد که دلیل اصلی مشکل را پیدا کنند. می توانید از تکنیک F_scan و الگوی سنجیدن فشار استفاده کنید. افراد متخصص همیشه اطلاعات معقولی درباره درمان، در اختیار افرادی که از ناهنجاری های پا رنج می برند قرار می دهند.
اسکن کف پا به فرد کمک می کند که:
- عدم تقارن و ناهماهنگی را بین پای راست و چپ تشخیص دهد.
- تاثیر درمان را بررسی کند.
- با گزارشات خودکار، قبل و بعد از درمان را مقایسه کند.
- با اطلاعات بصری درباره آسیب های موجود مطلع شود.
- تفاوت توزیع فشار بین پای چپ و راست را تشخیص دهد.
الگوریتم اف اسکن (F-SCAN) برای اسکن کف پا
یکی از اسکنرهای نسبتا قدیمی این سیستم است. دستگاه های زیادی وجود دارند که بتوانند نیاز افراد را برآورده کنند. تکنولوژی F-SCAN یکی از دستگاه های مفید و مهم در نظر گرفته می شود. این دستگاه دقیق است، قابلیت تولید مجدد اطلاعات را دارد و استفاده از آن هم راحت است. توانایی نمایش تصویر در این دستگاه قادر است که تصاویری با رنگ های گوناگون را نمایش دهد و فهم و تفسیر آن را راحت کند.
هدف اصلی سیستم F-SCAN، بررسی توزیع فشار در طول زمان است. توزیع فشار عمودی و فشار وارده به سطح ثبت و پردازش می شوند و سپس به تصویر کشیده می شوند. این سیستم قابلیت تنظیم شدن اطلاعات و ارائه آن ها با روش های جامع را دارد. هم اکنون در حال کار کردن روی به روز رسانی نرم افزار F-SCAN هستند تا بتوانند توانایی تشخیصی این سیستم را ارتقاء دهند.
۴ حیطه بالینی که از F-SCAN استفاده می کنند شامل این مواردند: تشخیص ناهنجاری های بیومکانیکی خاص، بررسی تغییرات قبل و بعد از استفاده از یک ابزار خاص، بررسی پای افرادی که اختلالات مربوط به عصب ها و دیابت دارند، بررسی عملکرد فرد قبل و بعد از عمل جراحی. سیستم F-SCAN شک و شبهه را از بین می برد و پروسه تشخیصی مفیدی در نظر گرفته می شود.
از آن جایی که آگاهی فرد را در خصوص مشکلات بالینی بالا می برد، در کنترل عوارض جانبی گزینه مناسبی در نظر گرفته می شود. سال ها پیش وقتی این ابزارهای تشخیصی به تازگی استفاده می شدند، سوال مکرری که پزشکان می پرسیدند این بود: این ابزار چه اطلاعاتی را می تواند در اختیارم قرار بدهد که خودم با مشاهده راه رفتن بیمار متوجه آن ها نمی شوم؟
دستگاه های نگاشت و اسکن کف پا
چندین سال پیش دکتر شول (Dr. Scholl)، تکنولوژی نگاشت که مخصوص اسکن کف پا بود را به طور گسترده روانه بازار کرد. هم اکنون فروشگاه ها و نمایندگی های آن ها در سرتاسر دنیا مشغول به کارند. دستگاه های دکتر شول که انقلابی در زمینه دستگاه های گوناگون در نظر گرفته می شدند، قادر به تولید کفی و کفش هایی بودند که متناسب با نیاز فرد باشد.
تبلیغات تلویزیونی اظهار کردند که در ساخت این کفش ها و کفی های مخصوص، پزشکان ماهری نظارت دارند و هدف آن ها حل مشکلات افرادی بود که در زندگی خود با پادرد و سایر مشکلات پا دست و پنجه نرم می کردند. برند دکتر شول به بیماران قول داده بود که در تمام روز از خستگی و پادرد در امان خواهند بود. به علاوه ادعا میشد که استفاده از این محصولات سبب رهایی از درد ناشی از فاشئیت پلانتار، درد در پاشنه پا، خار پاشنه و حتی تاندونیت آشیل می شود. یکی از جملاتی که همیشه به کار می بردند این بود که دیگر نیازی نیست که با پادرد زندگی کنید.
خیلی از این دستگاه های مخصوص یا مراکز ساخت کفی های طبی از حیله های فروش محصولات استفاده می کردند تا محصولات خود را به فروش برسانند. خیلی از کسانی که این محصولات را خریداری کرده بودند هیچ تفاوت خاصی را مشاهده نکردند و با پادرد به زندگی خود ادامه می دادند. در مقایسه با سایر رقبا، کفی های دکتر شول نرم و انعطاف پذیر بودند اما در درمان اختلالاتی همچون فاشئیت پلانتار یا درد در قسمت قوس پا خیلی مفید نبودند.
این محصولات نمی توانند هنگام راه رفتن فرد حرکات فاسیا را کنترل کنند و در اکثر موارد نمی توانند اختلالات و مشکلات مربوط به پاها را برطرف کنند. وقتی فرد راه می رود به استخوان پاشنه پا فشار وارد می شود و همین موضوع سبب تحریک التهاب می شود. درد قوس کف پا نوعی التهاب بافت پا است و گاهی علت آن وزن زیادی است که به پا تحمیل می شود؛ به همین علت است که محصولات و کفی ها نمی توانند در اصلاح آن خیلی موثر باشند. تنها ۱ نفر از هر ۱۰ نفر با استفاده از این محصولات مشکلش بهبود پیدا می کند.
اسکنرهای پا با کمک سنسورهای کوچک، فشار وارده به پا را بررسی می کنند. در حقیقت ۲۰۰۰ سنسور وجود دارد که می تواند نشان دهد که هنگام ایستادن به کدام قسمت ها فشار بیشتری وارد می شود. بعد از تشخیص نقاطی که بیشترین فشار به آن جا وارد می شود، پزشک با کمک اطلاعات دستگاه یک راه حل برای مشکل تان در نظر می گیرد. اما متاسفانه این دستگاه نمی تواند اطلاعاتی را فراهم کند که در تعیین شکل کفی طبی مناسب باشند.
همان طور که در قسمت بالا به آن اشاره شد هیچ یک از سنسورها قادر به تعیین شکل و نوع ابزار طبی مناسب برای فرد نیستند. به علاوه در خیلی موارد قادر به برطرف کردن پادرد و مشکلات کف پا نیستند. مشکل خیلی از کفی های بدون تجویز پزشک این است که بیش از حد نرم هستند. خیلی از کفی ها به قدری نرم هستند که با یک فشار کوچک دست به راحتی فشرده می شوند و نمی توانند مشکلات مربوط به کف پا را درمان کنند.
پس بعد از استفاده از آن و تحمیل وزن بدن روی آن ها کاملا از بین می روند. گاهی برخی از این کفی های طبی هر چقدر هم مناسب پا باشند، بعد از مدتی که فرد از آن ها استفاده کرد به علت فشار وزن، صاف می شوند و دیگر کارآمد نیستند. حقیقت این است که این دستگاه های سنسوردار یک تکنولوژی ساده هستند که فشار بالا را حس می کنند. این تکنولوژی می تواند بیان کند که هنگام ایستادن چه میزان فشار به کف پای فرد وارد می شود و هنگامی که فرد در حالت های دیگر قرار دارد قادر به بیان توزیع فشار نیست.
ساخت ابزار و کفی با توجه به شرایط فرد نه تنها باید از روی تصاویر ۳ بعدی از دو پا انجام شود بلکه به بررسی بیومکانیکی از جمله آنالیز گیت هم نیاز دارد. بیمار باید ابزاری را استفاده کند که متناسب با نیاز و وضعیت پای او ساخته شده است. خیلی از این ابزارها توانایی تشخیص نوع پا یا مشکل فرد را ندارند. پس اگر پادرد دارید باید چه کار کنید؟ دنبال بریس یا آتلی بگردید که می تواند در حین فعالیت و حرکت پایتان را ثابت نگه دارد. برای درمان التهاب نیام و تاندونیت باید در طول حرکت، رباط ها یا تاندون ها را ثابت نگه داشت.
هیچ یک از ابزار و کفی های طبی قادر به انجام کاری که بریس می تواند انجام دهد نیست. ابزارها و کفی های طبی برای کنترل انطباق و عملکرد پا برای درمان و پیشگیری از آسیب طراحی شده اند. این کفی ها دویدن، قدم زدن و ایستادن را موثرتر می کنند و از آسیب به پا در طی انجام این فعالیت ها می کاهند و سبب تنظیم توزیع فشار در کف پا می شوند که از درد و اذیت شدن کم می کنند.
بیشتر بخوانید: دلیل درد پاشنه پا
کاربرد اسکن کف پا در آنالیز گیت
آنالیز گیت چیست؟
آنالیز گیت روشی است که به تعیین کفش مناسب برای فرد کمک می کند. تمام دونده ها به آنالیز گیت برای تعیین کفش مناسب نیاز دارند. برای شروع آنالیز گیت از شما درباره این که آیا هم اکنون می دوید و این که آیا قبلا آسیبی دیده اید که روی نحوه دویدن تان تاثیر گذاشته باشد، سوال می پرسند.
آنالیز گیت چگونه انجام می شود؟
برای شروع، از شما می خواهند که کفش مخصوصی بپوشید و برای ۲۰ الی ۳۰ ثانیه روی یک تردمیل بدوید. این کار به متخصص این امکان را می دهد که مشخص کند فرد چگونه می دود و در کدام قسمت ها به مشکل بر می خورد. به علاوه امکان تشخیص ناهنجاری های بیومکانیکی در زانو و مچ پا را فراهم می کند. بعد از این که ضبط دویدن تان تمام شد، فیلم تهیه شده را پخش می کنند. با بررسی نحوه دویدن تان، آسیب های گذشته و اهدافی که از دویدن دارید، می توان بهترین و مناسب ترین کفش را برای شما در نظر گرفت.
سپس از آزمایش گیت استفاده می کنند تا مطمئن شوند کفشی که برای شما در نظر گرفته اند مناسب نیازتان است. نکته اساسی این است که با کفش احساس راحتی داشته باشید که این موضوع به مسافتی که قرار است بدوید هم بستگی دارد. با توجه به نحوه دویدن، گاهی کفش حرکات مچ پا را کنترل می کند. تنوع زیادی از کفش های مناسب برای دویدن در دسترس است. پس باید با توجه به نحوه و هدف دویدن، این کفش ها را تهیه کنید. کل این پروسه چیزی حدود ۱۵ دقیقه زمان می برد و فرد باید حدود ۱ دقیقه با سرعت ثابتی بدود.
آشنایی با مفهوم پروناسیون
پروناسیون به حالتی می گویند که پا به سمت داخل می چرخد. پروناسیون راهی است که بدن برای توزیع فشار انجام می دهد و قسمتی از چرخه گیت در نظر گرفته می شود. فهمیدن نوع پروناسیون برای تعیین کفش مناسب دویدن مفید است و به پیشگیری از آسیب کمک می کند.
سه نوع پروناسیون وجود دارد:
بیش از حد چرخیدن به داخل یا اورپروناسیون (Overpronation)
پروناسیون حدود ۷۰% از افراد از نوع اورپروناسیون است و تاکنون رایج ترین نوع پروناسیون در بین دونده ها بوده است. اورپروناسیون الگویی افراطی در چرخش طبیعی پا به سمت داخل در نظر گرفته می شود. این الگو بیشتر در دونده هایی که کف پای صاف یا با قوس کم دارند دیده می شود.
آندر پروناسیون (Underpronation)
که به آن سوپیناسیون هم می گویند، هنگامی اتفاق می افتد که قسمت بیرونی پا با شیب بیشتر از زاویه معمول با زمین برخورد کند و حرکات پا به سمت داخل جزئی یا ناچیز باشد که سبب تکان خوردن زیاد پا می شود. این حرکت بیشتر در دونده هایی که قوس زیاد پا دارند دیده می شود.
پروناسیون خنثی (Neutral)
این نوع پروناسیون هنگامی اتفاق می افتد که پا در یک حرکت کنترل شده اول به سمت بیرون حرکت می کند و سپس به سمت داخل می چرخد. این کار سبب توزیع وزن و پیشگیری از ایجاد فشار روی پا می شود.
چگونه نوع پروناسیون را مشخص کنید
اگر نمی توانید برای آنالیز گیت به مراکز مربوطه مخصوص مراجعه کنید، می توانید این آزمایش را امتحان کنید تا نوع پروناسیون پاهای خود را مشخص کنید. اگر حس می کنید که پروناسیون شما نسبت به دفعه قبلی که بررسی شدید تغییر کرده این روش می تواند به شما کمک کند.
تست پای خیس
برای انجام این کار، کف پای خود را خیس کنید، چند کاغذ که رنگ تیره دارند یا کاشی تیره قرار دهید و روی آن ها راه بروید و اثر پایی که باقی مانده را بررسی کنید. بررسی اثر پا به شما در تعیین نوع قوس پا و انتخاب کفشی که مورد نیازتان است کمک می کند. فراموش نکنید که لزوما گران بودن کفش نشان دهنده این نیست که گزینه مناسبی برای شماست.
پس خودتان را گول نزنید که همیشه بالا بودن قیمت مساوی با بهتر بودن آن است. ما همیشه پیشنهاد می دهیم که کفشی بخرید که نیم سایز یا یک سایز بزرگ تر از سایز اصلی پاهایتان باشد تا در طول دویدن جایی برای حرکات پا و گاهی ورم پا باشد. اگر هنگام خرید با کفش راه رفتید و احساس راحتی داشتید این لزوما به این معنا نیست که این کفش برای دویدن هم گزینه مناسبی است، پس حتما کفشی که می خواهید برای دویدن بخرید را روی تردمیل امتحان کنید.
بیشتر بخوانید: عوامل ایجاد ترک خوردگی پاشنه پا
آیا آنالیز گیت روش مفیدی است؟
بله کاملا! دونده هایی که کفش های نامناسب می پوشند و دچار ناهنجاری های پا هستند، در دراز مدت دچار آسیب می شوند. آنالیز گیت تنها ۱۵ دقیقه زمان می برد و روش ساده ای است پس چرا خود را به خطر بیندازید؟
چند مدت یک بار باید آنالیز گیت را انجام دهید؟
از آن جایی که هر چه بیشتر بدوید نحوه دویدن تان بیشتر عوض می شود، پیشنهاد می کنیم که سالی یکبار آنالیز گیت را انجام دهید.