بیماری کزاز یک بیماری عفونی است که در اثر آلودگی زخم ها به باکتری های کلوستریدیوم تتانی و / یا اسپورهای تولید شده در خاک و مدفوع حیوانات ایجاد می شود. مدت هاست که بیماری کزاز به رسمیت شناخته شده است. این اصطلاح از کلمات یونانی باستان tetanos و teinein، به معنای محکم و کشیده، که وضعیت ماهیچه های تحت تأثیر سموم تولید شده توسط کلستریدیوم تتانی را توصیف می کند گرفته شده است. در ادامه این مقاله ار بخش بیماری های دکتر سلام به توضیح کامل درباره بیماری بیماری کزاز پرداخته و با آن آشنا می شویم.
بیماری کزاز چیست؟
باکتری ایجاد کننده، کلستریدیوم تتانی (ارگانیسم کلستریدیوم تتانی) یک اندامک سفت و سخت است که قادر است تا سالها در خاک زندگی کند و به شکلی بنام اسپور تبدیل شود. این باکتری ها برای اولین بار در سال 1889 توسط کیتاساتو شناسایی شد. کیتاساتو همچنین سمی را برای کزاز پیدا کرد و اولین واکسن محافظ علیه این بیماری را ایجاد کرد.
بیماری کزاز معمولاً هنگامی رخ می دهد که یک زخم با اسپورهای باکتریایی کلستریدیوم تتانی آلوده شود. عفونت بعد از فعال شدن اسپورها و تبدیل شدن به باکتری های گرم مثبت که باعث تکثیر و تولید سموم بسیار قدرتمند (تتانوسپاسمین) می شوند، ایجاد می شود. اسپورهای کزاز در کل محیط و معمولاً در خاک، گرد و غبار و مدفوع حیوانات یافت می شوند.
محل های معمول ورود باکتری ها به بدن، زخم های سوراخ دار، مانند زخم های ایجاد شده به وسیله ناخن، برش و یا حتی نیش حشرات، است. سوختگی یا هرگونه مشکل در پوست و محل های دسترسی به داروی IV نیز راه های ورودی بالقوه برای باکتری ها است. کزاز از طریق تماس با محیط ایجاد می شود. این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.
بیماری کزاز منجر به اسپاسم شدید و غیرقابل کنترل ماهیچه می شود. به عنوان مثال، فک توسط اسپاسم های عضلانی “قفل” می شود و باعث می شود این بیماری گاهی اوقات “قفل عضله” نامیده شود. در موارد شدید، عضلات مورد استفاده برای تنفس می توانند اسپاسم کنند و باعث عدم اکسیژن رسانی به مغز و سایر ارگان ها شوند که احتمالاً منجر به مرگ می شوند.
بیماری کزاز در انسان نتیجه عفونت زخم با اسپورهای باکتری کلستریدیوم تتانی است. این باکتری ها سم تتانوسپاسمین را تولید می کنند که عامل ایجاد کزاز است. این سم به اعصاب حرکتی که ماهیچه ها را کنترل می کنند، متصل می شود، وارد آکسون ها می شود (رشته هایی که از سلول های عصبی منشعب می شوند) و تا زمان رسیدن به عصب حرکتی در نخاع یا ساقه مغز حرکت می کنند.
سپس سم به سیناپس (فضای كوچك بین سلول های عصبی كه برای انتقال سیگنال ها در بین سلول های عصبی حیاتی هستند) منتقل می شوند و در آنجا به ترمینال های عصبی متصل می شوند و آزادسازی برخی از انتقال دهنده های عصبی مهاری (گلیسین و گاما آمینوبوتیریك اسید) را مهار یا متوقف می كنند.
از آنجا که عصب حرکتی هیچ سیگنال بازدارنده ای از اعصاب دیگر ندارد، سیگنال رسانی شیمیایی به عصب حرکتی عضله شدت می یابد و باعث می شود عضله درطی یک انقباض یا اسپاسم مداوم شدید، سفت شود. اگر تتانوسپاسمین از محل زخم به جریان خون یا رگ های لنفاوی برسد، می تواند در بسیاری از نقاط مختلف باقی بماند و بر روی سایر عضلات اثر مشابه داشته باشد.
در ایالات متحده، به دلیل ایمن سازی گسترده و مراقبت دقیق از زخم، تعداد کل موارد سالانه از سال 1995 به طور متوسط 40 تا 50 مورد در سال بوده است. در کشورهای در حال توسعه ی آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی، بیماری کزاز به مراتب شایع تر است. میزان بروز سالانه در سراسر جهان بین 500000 تا 1 میلیون مورد است. بیشتر موارد جدید در سراسر جهان در نوزادان تازه متولد شده در کشورهای جهان سوم وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بدون استفاده از دارو اسپاسم عضلانی را از بین ببرید
انواع بیماری کزاز
بیماری کزاز چهار نوع متفاوت دارد:
کزاز تعمیم یافته
کزاز تعمیم یافته می تواند بر همه عضلات اسکلتی تأثیر بگذارد. این نوع رایج ترین و همچنین شدیدترین شکل از بین چهار نوع است.
کزاز موضعی
کزاز موضعی با اسپاسم عضلانی در زخم یا در نزدیکی زخمی که به باکتری ها آلوده شده است، بروز می کند.
کزاز سفالین
کزاز سفالین در درجه اول پس از عفونت گوش یا صدمه به سر، یک یا چند عضله در صورت را سریعاً تحت تأثیر قرار می دهد (در یک یا دو روز). تریسموس (“قفل”) نیز ممکن است رخ دهد. این بیماری به راحتی می تواند به کزاز تعمیم یافته تبدیل شود.
کزاز نوزادان
کزاز نوزادان شبیه کزاز تعمیم یافته است، به جز این که در کودکی که کمتر از یک ماه سن داشته باشد (که به آن نوزاد گفته می شود) رخ می دهد. این وضعیت در کشورهای توسعه یافته نادر است. کلستریدیوم تتانی یک باکتری گرم مثبت میله ای است که در خاک یافت می شود. معمولاً به شکل خفته، اسپور می شود و با تکثیر، به باکتری میله ای تبدیل می شود. میله های رویشی معمولاً در یک انتهای میله باعث ایجاد اسپور می شوند. این ارگانیسم ها، بی هوازی تلقی می شوند. این به این معنی است که برای زنده ماندن به اکسیژن احتیاج ندارند.
کلستریدیوم تتانی باکتری مسئول بیماری است. این باکتری ها به دو شکل یافت می شوند: به شکل اسپور (نهفته) یا به شکل یک سلول رویشی (فعال) که می تواند تکثیر شود. اسپورها در خاک، گرد و غبار و مدفوع حیوانات قرار دارند و می توانند سال ها در آنجا زنده بمانند. این اسپورها در برابر دمای شدید مقاوم هستند.
آلودگی زخم با اسپورهای کزاز بسیار متداول است. با این حال، ممکن است کزاز تنها هنگامی اتفاق بیفتد که اسپورها جوانه زده و سلول های باکتریایی فعال می شوند و اگزوتوکسین ها را آزاد می کنند. سلول های فعال باکتریایی دو اگزوتوکسین، تتانولیزین و تتانوساسمین را آزاد می کنند. عملکرد تتانولایسین نامشخص است، اما تتانوسپاسمین مسئول بیماری است. این بیماری به طور معمول در پی آسیب حاد یا ضربه ای که منجر به پارگی پوست می شود، اتفاق می افتد. بیشتر موارد، ناشی از زخم سوراخ شده، پارگی (برش) یا سایش است.
سایر آسیب های مستعد کزاز شامل موارد زیر است:
- یخ زدگی
- جراحی
- زخم تحت فشار
- سوختگی
- آبسه
- زایمان
- مصرف کنندگان مواد مخدر(به وسیله سوزن)
زخم هایی با بافت مرده(به عنوان مثال، سوختگی یا آسیب دیدگی های پوستی) یا اجسام خارجی (ذره های موجود در آن ها) بیشترین خطر ابتلا به کزاز را دارند. کزاز ممکن است در افرادی که برضد آن واکسینه نشده اند و یا در افرادی که نتوانسته اند با دوزهای تقویت کننده واکسن، ایمنی کافی را به دست آورند، ایجاد شود.
عوامل خطر ابتلا به بیماری کزاز چیست؟
عدم تزریق واکسن بیماری کزاز یا واکسن تقویت کننده کزاز، افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کزاز قرار می دهد. زخم ها، سوختگی، سرمازدگی و یا آسیب دیدگی پوست در معرض آلودگی، گرد و غبار یا مدفوع حیوانات خطر ابتلا به کزاز را افزایش می دهد. همچنین، زخم های نافذ عمیق در معرض خطر ابتلا به کزاز هستند.
چنین زخمی ممکن است از نظر پزشکی “زخم مستعد کزاز” نامیده شود. افرادی که در اثر بلایای طبیعی از صدمات جان سالم به در می برند (مثلاً گردبادها و طوفان ها) ممکن است دارای زخم های مستعد کزاز باشند. بعضی از زخم ها ممکن است برای بیمار مشخص یا شناخته شده نباشند.
علائم بیماری کزاز
علائم بیماری کزاز معمولاً حدود 7 تا 10 روز پس از عفونت اولیه بروز می کند. با این حال، این مدت می تواند از 4 روز تا حدود 3 هفته متغیر باشد و در برخی موارد ممکن است ماه ها طول بکشد. به طور کلی، هرچه محل آسیب نزدیک تر به سیستم عصبی مرکزی باشد، دوره انکوباسیون یا نهفتگی طولانی تر است. بیمارانی که دوره نهفتگی کمتری دارند، علائم شدیدتری را تجربه می کنند. علائم عضلات، شامل اسپاسم و انقباض است.
اسپاسم های عضلانی به گردن و گلو گسترش می یابد و در بلع مشکل ایجاد می کند. بیماران اغلب دچار اسپاسم عضلات صورت نیز می شوند. مشکلات تنفسی ممکن است ناشی از انقباض عضلات گردن و قفسه سینه باشد. در برخی افراد، ماهیچه های شکمی نیز مبتلا می شوند. در موارد شدید، ستون فقرات با آسیب دیدگی عضلات کمر به عقب قوس پیدا می کند. این امر معمولاً در کزار کودکان اتفاق می افتد.
بیشتر افراد مبتلا به بیماری کزاز علائم زیر را نیز دارند:
- مدفوع خونین
- اسهال
- تب
- سردرد
- حساسیت به لمس
- گلو درد
- تعریق
- ضربان قلب سریع
ویژگی بارز بیماری کزاز سفتی عضلات و اسپاسم است. دوره نهفتگی به طور متوسط هفت روز با دامنه حدود چهار تا 14 روز است. هرچه دوره انکوباسیون یا نهفتگی کوتاه تر باشد، معمولاً علائم آن شدیدتر است. در کزاز تعمیم یافته، تحریک پذیری، گرفتگی عضلات، درد عضلات، ضعف یا مشکل در بلع نیز معمولاً مشاهده می شود.
ماهیچه های صورت اغلب در ابتدا تحت تأثیر قرار می گیرند. تریسموس یا قفل عضلات نیز شایع است. این وضعیت از اسپاسم عضلات فک ناشی از جویدن حاصل می شود. لبخند ساردونیک – که از لحاظ پزشکی به آن risus sardonicus گفته می شود- یک ویژگی بارز است که ناشی از اسپاسم عضلات صورت است.
اسپاسم های عضلانی، پیشرونده هستند و ممکن است شامل قوس کمر موسوم به opisthotonus باشند. اسپاسم عضلانی ممکن است به اندازه کافی شدید باشد که باعث شکسته شدن استخوان ها و دررفتن مفاصل شود. موارد شدید می تواند شامل اسپاسم تارهای صوتی یا عضلات درگیر در تنفس باشد. اگر این اتفاق رخ دهد، احتمال مرگ وجود دارد، مگر اینکه کمک پزشکی (تهویه مکانیکی با دستگاه تنفس) به راحتی در دسترس باشد.
در کزاز سفالیک علاوه بر قفل شدن، ضعف حداقل یک عضله دیگر صورت نیز ایجاد می شود. در دو سوم این موارد، کزاز تعمیم یافته ایجاد می شود. در کزاز موضعی، اسپاسم عضلانی در نزدیکی محل آسیب دیده ایجاد می شود. این وضعیت می تواند به کزاز عمومی منجر شود. کزاز نوزادی با کزاز تعمیم یافته یکسان است فقط این نوع، در نوزادان مبتلا به عفونت تأثیر می گذارد. نوزادان ممکن است تحریک پذیر باشند و در مکیدن یا بلع دچار مشکل شوند.
بیشتر بخوانید: ترفندهای ساده برای رهایی از اسپاسم عضلات
چه موقع با پزشک تماس بگیریم
افراد باید بدانند که واکسیناسیون کزاز انجام پذیر است یا خیر. غالباً پزشکان مراقبت های اولیه سوابق ایمن سازی دارند. اگر افراد دارای زخم هستند، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشند. اگر افراد در برابر کزاز ایمن نباشند یا هر 10 سال یکبار آن را تمدید نکرده باشند، هر نوع زخم بازی در معرض خطر ابتلا به کزاز است. بسیاری از پزشکان بخش فوریت های پزشکی توصیه می کنند که اگر آخرین تزریق تقویت کننده بیمار بین 5 تا 10 سال پیش انجام شده است، تقویت کننده کزاز تزریق شود، زیرا ممکن است بیماران تاریخ آخرین تقویت کننده خود را به طور دقیق به یاد نیاورند.
چه زمانی باید به بیمارستان مراجعه کنم
بیشتر پزشکان می توانند از زخم های جزئی با درجه خفیف آلودگی مراقبت کنند. علاوه بر این، اکثر پزشکان واکسن کزاز را در مطب خود دارند و می توانند در صورت داشتن سوابق، افرادی را که به طور کافی ایمن سازی نشده اند، واکسینه کنند. اگر زخم بزرگ و یا دارای بافت های تحت فشار یا به شدت آلوده باشد، افراد برای ارزیابی باید به نزدیکترین بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنند. گاهی اوقات، در صورت وجود هرگونه زخم مستعد ابتلا به کزاز، هر دو تقویت کننده کزاز و آنتی بادی کزاز لازم هستند.
آنتی بادی های کزاز برای افرادی که ایمن سازی ناقص با زخم مستعد کزاز دارند، لازم است. اگر اخیرا فردی دچار آسیب دیدگی و انقباض عضلانی یا اسپاسم در نزدیکی مرکز اعصاب شده است، سریعاً باید به اورژانس بیمارستان مراجعه کند. اگر افراد در بلع مشکل دارند یا در عضلات صورت اسپاسم عضلانی دارند، باید سریعاً برای معالجه به اورژانس مراجعه کنند.
بیماری کزاز چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص بیماری کزاز عمومی معمولاً با مشاهده شرح بالینی و ترکیبی از موارد زیر انجام می شود:
- تاریخچه آسیب دیدگی ای که منجر به آسیب دیدگی پوست می شود.
- ایمن سازی ناقص کزاز
- اسپاسم عضلانی پیشرونده (شروع در ناحیه صورت، به خصوص قفل عضلانی و پیشرفت به بیرون از صورت)
- تب
- تغییرات فشار خون (خصوصاً فشار خون بالا)
- ضربان قلب نامنظم
در کزاز موضعی، درد، گرفتگی عضلانی یا اسپاسم عضلانی در نزدیکی یک آسیب دیدگی پوستی اخیر وجود دارد. نوزادان علائم تحریک پذیری، اسپاسم عضلانی و ضعف در مکیدن را از خود نشان می دهند که معمولاً در نوزادان حدود 7-10 روز مشاهده می شود. به ندرت آزمایش های آزمایشگاهی برای تشخیص کزاز استفاده می شود. با این حال، برخی از آزمایشگاه های مرجع می توانند تشخیص دهند که آیا بیمار میزان آنتی بادی لازم را دریافت کرده است یا خیر، بنابراین آزمایش مثبت نشان می دهد که تشخیص کزاز بعید است.
جلوگیری از ابتلا به بیماری کزاز در خانه
هر زخمی که منجر به آسیب دیدگی پوست شود باید با صابون و آب جاری تمیز شود. همه زخم های باز، در معرض خطر ابتلا به کزاز هستند. زخم های ناشی از موارد خارجی یا آسیب دیدگی ها، بیشتر در معرض خطر اسپورهای تتانی هستند. برای متوقف کردن یا به حداقل رساندن خونریزی از یک پارچه تمیز و خشک استفاده کنید.
فشار مستقیمی به محل خونریزی وارد کنید تا خونریزی را به حداقل برسانید. خطر نکنید. اگر مصدوم از وضعیت واکسن کزاز خود اطمینان نداشته باشد یا در صورت آسیب دیدگی ای که ممکن است ذراتی وارد شده باشد، بیمار باید به نزدیکترین مرکز فوریت های پزشکی مراجعه کند.
درمان بیماری کزاز
درمان پزشکی دو هدف دارد: رشد محدود و در نهایت کشتن عفونت C. tetani و در نتیجه از بین بردن تولید سم. هدف دوم خنثی کردن سمومی است که ایجاد می شود. اگر سموم قبلاً بیمار را تحت تأثیر قرار داده باشد، این دو هدف هنوز هم مهم هستند، اما اقدامات حمایتی برای بیمار لازم خواهد بود.
این مراحل در زیر شرح داده شده است:
آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها (به عنوان مثال ، مترونیدازول، پنی سیلین G یا داکسی سایکلین) برای از بین بردن باکتری ها و گاهی اوقات، آنتی توکسین (به نام گلبول ایمنی کزاز یا TIG) برای از بین بردن سم، استفاده می شود.
پاکسازی زخم
اگر بیمار مشكلات مرتبط با سموم را نشان دهد، معمولاً ابتدا TIG انجام می شود و مراقبت از زخم برای چند ساعت به تأخیر می افتد در حالی كه TIG سموم را خنثی می كند زیرا زخم های آلوده، هنگام دستكاری، می توانند سموم بیشتری را آزاد كنند.
اقدامات حمایتی
داروی مسکن
در صورت نیاز.
داروهای آرام بخش
داروهای آرام بخش مانند دیازپام (Valium) برای کنترل اسپاسم عضلانی و شل کننده های عضلانی.
پشتیبانی از ونتیلاتور
پشتیبانی از ونتیلاتور برای کمک به تنفس در صورت اسپاسم تارهای صوتی یا عضلات تنفسی.
هیدراتاسیون IV
به دلیل اینکه عضلات به طور مداوم اسپاسم می کنند، افزایش تقاضای متابولیک بر روی بدن اعمال می شود. افرادی که از کزاز بهبود می یابند، علائم طولانی مدت ندارند.
چگونه می توان از بیماری کزاز جلوگیری کرد؟
می توان با ایمن سازی فعال همراه با توکسوئید کزاز (سم تتانوسپاسمین که غیرفعال است) از اکثر انواع موارد کزاز جلوگیری کرد. رعایت موارد بهداشتی و درمانی و استفاده از روش های بهداشتی و استریل دقیق در هنگام جداسازی بند ناف از ابتلا به کزاز فعال جلوگیری می کند. دو واکسن اصلی وجود دارد که توسط مراکز ایالات متحده برای کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) توصیه می شود. برای كودكان از DTaP (واكسن دیفتری، كزاز و واكسن فروتلیس استرلیس) استفاده می شود.
DPT بندرت برای توصیف این واکسن ترکیبی استفاده می شود. DPT نشان دهنده واکسن ترکیبی است، اما حاوی آنتی ژن سرتروزی سلولی است و از سال 2002 در ایالات متحده استفاده نشده است. تجویز فعلی DTaP است. علاوه بر این، DPT مخفف اختصاری ای است که در هلند برای نوع دیگری از واکسن ترکیبی استفاده می شود: دیفتری، سیاه سرفه و فلج اطفال.
واکسیناسیون بیماری کزاز
همه بزرگسالان واکسینه شده و همچنین بزرگسالان غیر واکسینه باید واکسیناسیون کزاز را دریافت کنند. سری اولیه برای افراد غیر واکسینه شده شامل سه دوز Tdap است. دوزهای اول و دوم چهار تا هشت هفته از هم فاصله دارند. دوز سوم شش ماه پس از دوم تزریق می شود. هر 10 سال پس از آن تزریق دوز تقویت کننده لازم است. در كودكان، برنامه واكسیناسیون، پنج دوز DTaP را توصیه می کند.
یک بار در سن 2 ، 4 ، 6 و 15-18 ماهگی تجویز می شود. سری DTaP وقتی کودک بین 4-6 سالگی است با دوز نهایی تکمیل می شود. تقویت کننده های مکمل با Tdap، هر 10 سال پس از دوز نهایی DTaP تزریق می شوند. می توان به کودکانی که دوز DTaP را از دست داده اند دوز Tdap تزریق کرد، اما انتخاب برنامه دوز باید توسط پزشک مشخص شود. بارداری دلیلی برای منع مصرف واکسن Tdap یا Td محسوب نمی شود.
افرادی که به طور کامل ایمن سازی نشده و زخم مستعد کزاز دارند باید علاوه بر آنتی بادی کزاز (تقویت کننده ایمنی کزاز انسان یا TIG ) یک تقویت کننده کزاز نیز دریافت کنند. آنتی بادی های کزاز (TIG) محافظ کوتاه مدتی در برابر بیماری هستند. برای بیمارانی که به واکسن های ترکیبی حساس هستند DTaP یا Tdap و سایر واکسن های ضد کزاز به عنوان مثال TD، توصیه می شود اما پزشک باید برنامه دوز را تعیین کند.
عوارض جانبی واکسن
تزریق واکسن تا حدی دردناک است (ممکن است درد ناشی از عوامل متعدد از جمله ورود مواد خارجی در یک ماهیچه، گسترش الیاف ماهیچه ای برای ایجاد فضای حجم واکسن، پاسخ ایمنی بدن و سایر موارد باشد)، اما این درد نباید هرگز مانع از واکسینه شدن افراد یا عدم تزریق تقویت کننده شود. در بیشتر موارد، درد برای مدت زیادی باقی نمی ماند.
به ندرت ممکن است عوارض جانبی جدی تری ایجاد شود (آلرژی به توکسوئید کزاز). این افراد نباید از واکسن های تقویت کننده کزاز استفاده کنند بلکه باید برای مشاوره با پزشک خود صحبت کنند. بیماران مبتلا به GI و / یا خونریزی دستگاه گوارش ممکن است علائم بدتری را تجربه کنند زیرا توکسوئید کزاز ممکن است تعداد پلاکت ها را کاهش داده و توانایی فرد در تشکیل لخته خون را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: بروز لخته خون و این مشکلات
آینده افراد مبتلا به بیماری کزاز چگونه است؟
به طور کلی، حدود 25٪ تا50٪ از افراد مبتلا به کزاز عمومی می میرند. هنگامی که علائم به سرعت ظاهر می شوند، این بیماری جدی تر است. افراد مسن و كودكان کم سن علائم شدیدتری را تجربه می کنند. افراد بالای 65 سال احتمال ابتلا به این عفونت را دارند. در موارد شدید، مراقبت های پزشکی فشرده علائم را بهبود می بخشد.
مرگ معمولاً به دلیل نارسایی تنفسی یا اختلال در ریتم قلب اتفاق می افتد. داده ها در مورد مرگ و میر نوزادان در سراسر جهان به دلیل جمع آوری اطلاعات ضعیف در بسیاری از کشورها کامل نیست. با این حال، چندین محقق اثبات کرده اند که میزان مرگ و میر در حدود 60 تا 80 درصد است.
چگونه و چه زمانی باید واکسن بیماری کزاز را تزریق کنید؟
بطور معمول واکسن کزاز در عضله دلتوئید (شانه) تزریق می شود. اگر در کودکی واکسن کزاز دریافت نکردید، باید از سری اصلی سه دوز استفاده کنید که دوز اول آن ترکیبی سه در یک به نام Tdap است که بدن را در برابر کزاز، دیفتری (Td) و سیاه سرفه محافظت می کند.) دو دوز دیگر یک واکسن دوگانه (Td) کزاز و دیفتری را پوشش می دهد.
این واکسن ها را در طی یک دوره هفت تا 12 ماهه دریافت می کنید. واکسیناسیون در برابر سیاه سرفه بخصوص برای کسانی که در تماس مستقیم با نوزادان کم سن یا بیماران قرار دارند مهم است. بعد از تزریق سری اولیه، هر 10 سال یک تقویت کننده Td دریافت می کنید.
کدام بزرگسالان باید واکسن بیماری کزاز را تزریق کنند؟
در موارد زیر باید واکسن کزاز را تزریق کنید:
- اگر در کودکی سری اول واکسن کزاز را تزریق نکرده اید.
- اگر در 10 سال گذشته تقویت کننده کزاز را تزریق نکرده اید.
- اگر از کزاز بهبود یافته اید.
آیا بزرگسالانی وجود دارند که نباید واکسن کزاز را تزریق کنند؟
اگر بعد از واکسن قبلی Tdap دچار واکنش آلرژی شدید شدید، نباید واکسن Tdap دریافت کنید. همچنین در صورت داشتن سابقه ابتلا به اغما یا تشنج در طی یک هفته پس از تزریق واکسن Tdap قبلی، نباید واکسن Tdap تزریق کنید. اگر سابقه صرع یا سایر مشکلات سیستم عصبی، درد شدید یا تورم در گذشته و پس از واکسن کزاز قبلی یا سابقه ابتلا به سندرم گیلین باره یا پلی نوروپاتی مزمن التهاب مزمن دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
دریافت واکسن بیماری کزاز در دوران بارداری مفید است. در حقیقت، دستورالعمل های فعلی توصیه می کند که همه خانم های باردار، هر بار که باردار می شوند، به طور خاص برای جلوگیری از کزاز، واکسن Tdap تزریق کنند. در صورت ابتلا به بیماری حاد متوسط تا شدید، صبر کنید و سپس واکسن Tdap را تزریق کنید.
ترکیبات واکسن بیماری کزاز چیست؟
واکسن ها از سموم کزاز، دیفتری و سیاه سرفه ساخته شده اند که غیر سمی بوده اما هنوز توانایی ایجاد پاسخ ایمنی را دارند. این واکسن ها حاوی باکتری های زنده نیستند. مشکلات DTaP و Tdap از خفیف تا شدید است. خبر خوب این است که مشکلات جدی (تشنج، اغما، آسیب مغزی، مشکلات عصبی یا واکنش های آلرژیک شدید) در کمتر از یک میلیون واکسن رخ می دهد.
بسیاری از محققان براین باورند که عوارض شدید آنقدر نادر است که اثبات اینکه آن ها در واقع با تزریق واکسن مرتبط هستند، دشوار است. در نتیجه، اکثریت قریب به اتفاق پزشکان طرفدار استفاده از واکسن ها هستند. شایع ترین عوارض خفیف DTaP درد، تب و سرگیجه در کودکان و قرمزی یا تورم در محل تزریق است. حدود یک چهارم کودکان ممکن است برخی از این اثرات را نشان دهند و بعد از دوز چهارم یا پنجم شیوع بیشتری را تجربه کنند.
سایر مشکلات خفیف(احساس خستگی، کاهش اشتها، استفراغ، سرخوشی) ممکن است یک تا سه روز بعد از تزریق رخ دهد. سرگیجه اغلب(در یک سوم کودکان) اتفاق می افتد، و پس از آن بیشترین آمار از آن خستگی و کاهش اشتها (یک دهم موارد) است، در حالی که استفراغ نادر است (حدود یک پنجاهم موارد). اثرات متوسط یا غیر معمول DTaP تشنج یا تب بالا (105 درجه فارنهایت یا بالاتر) است. این مورد در حدود یکی از 14000 کودک واکسینه شده رخ می دهد.
بیشترین عوارض خفیف Tdap درد، قرمزی، سردرد، لرز، تهوع همراه با استفراغ گاه به گاه یا اسهال، گره های لنفاوی متورم، درد مفاصل و تب خفیف است. عوارض جانبی متوسط Tdap درد، قرمزی، تورم، حالت تهوع، استفراغ، اسهال و تب 102 F یا بالاتر است. قرمزی، تورم و درد در کودکان (حدود یک در هر 16 تا 20 مورد) نسبت به بزرگسالان (حدود یک در 25 تا 100) بیشتر اتفاق می افتد.
بیشتر عوارض خفیف DTaP و Tdap معمولاً نیازی به درمان ندارند و طی 24 ساعت از بین می روند. عوارض جانبی متوسط ممکن است از نظر علائم درمان شوند، اما کودک با تب یا تشنج بالا باید توسط پزشک ارزیابی و احتمالاً تحت درمان قرار گیرد. از آسپیرین برای درمان درد و تب کودکان استفاده نکنید.
موارد منع مصرف در مورد واکسیناسیون اندک است. حساسیت به توکسوئیدی که قبلاً خود را در بیمار نشان داده است و باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی، اغما یا تشنج) شده است علت عمده منع مصرف این واکسن است. دلایل دیگر ممکن است به دلیل بیماری هایی باشد که در برخی از بیماران معمولاً کمتر از شش هفته پس از واکسیناسیون قبلی رخ داده است (به عنوان مثال، سندرم گیلین – بار). مشورت با پزشک متخصص بیماری های عفونی ممکن است در مدیریت بیماری این بیماران نادر کمک کننده باشد.
