اگر تحت شیمی‌درمانی قرار دارید، دوست دارید که در طول درمان تا جایی که امکان دارد، سالم و راحت باشید. چیزی که در طی درمان می‌خورید می‌تواند یک تفاوت بزرگ در کمک به شما برای رسیدن به این هدف باشد. نکته دیگر اینکه تجربه رژیم غذایی بیماران تحت شیمی درمانی برای هر فردی با فرد دیگر در طول شیمی‌درمانی متفاوت است. در این مقاله از بخش تغذیه دکتر سلام به بررسی رژیم غذایی بیماران تحت شیمی درمانی می پردازیم.
نکاتی برای بیماران تحت شیمی درمانی
مقابله با اثرات جانبی شیمی درمانی
غذای خود را مزه دار کنید
شیمی درمانی می تواند بر روی تعدادی از جوانه های چشایی بیماران تحت شیمی درمانی تاثیر بگذارد و باعث طعم ناخوشایند برخی غذاها و نوشیدنی ها شود. کارا آنسلومو ، متخصص تغذیه بالینی در مرکز سرطان اسلون مموریال می گوید که آب و گوشت دو ماده رایجی هستند که در طول شیمی درمانی، طعم ناخوشایندی دارند. اگر نوشیدن آب ساده دشوار شد ،آب معدنی طعم دا را امتحان کنید یا برش های لیمو را به آب اضافه کنید. اگر لذت بردن از خوردن گوشت خاصی مشکل است، دیگر منابع پروتئینی مانند تخم مرغ، محصولات لبنی کم چرب، لوبیا و ماهی را نیز امتحان کنید.
مبارزه با یبوست
در حالی که بیماران تحت شیمی درمانی در طی شیمی درمانی، مبتلا به اسهال می شوند، برخی دیگر از بیماران تحت شیمی درمانی با یبوست سر و کار دارند .هیدراته نگهداشتن بدن برای پیشگیری از یبوست اهمیت دارد. همچنین مصرف تمام انواع فیبر در رژیم غذایی نیز می‌تواند مفید باشد. اگر به خوردن مقدار زیادی فیبر عادت ندارید، می توانید فیبر مصرفی خود را به تدریج افزایش دهید. ورزش کردن حتی فقط یک پیاده روی 20 دقیقه ای، می‌تواند یک محرک قوی برای روده باشد.
کنترل افزایش وزن
برخی از بیماران تحت شیمی درمانی در طول شیمی درمانی، دچار اضافه وزن می شوند. خوردن غذاهای کم چرب، اسنک و مقدار زیادی سبزیجات توصیه می شود.
افزایش اشتها
بسیاری از بیماران تحت شیمی درمانی، از کم اشتهایی خود ناراحت هستند. از آنجایی که کربو هیدرات ها معمولا به خوبی هضم می‌شوند، توصیه می شود که میان وعده‌هایی مانند غلات گرم ، نان تست با کره بادام زمینی و یا دیگر کره های آجیلی و یا نان پیتا با حمص استفاده شود. سایر غذاهایی که باید در نظر داشته باشید، ماست و سوپ های مخلوط هستند.
بر طرف کردن اسهال
اگر اسهال دارید، از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده ، کافئین ، نوشیدنی های شیرین و آبمیوه، سبزیجات سالاد، محصولات خام و نوشیدنی های الکلی شیرین پرهیز کنید. غذاهایی که به طور کلی تحمل می‌شوند عبارتند از بلغور جو دو سر، بیشتر میوه ها بدون پوست، سیب‌زمینی شیرین و کدو.
یادداشت کردن نوع غذا و علائم آن
آنچه که می‌خورید و می نوشید را یادداشت کنید و هر گونه نشانه و علامتی را که هر روز تجربه می‌کنید، ثبت کنید. این کار به شما و تیم مراقبت سلامتی شما کمک خواهد کرد تا آنچه را که می‌خورید و موجب تهوع، یبوست و یا اسهال می‌شود را مشخص کنید. با این روش، داروها و دیگر پیشنهاد های غذایی را می‌توان قبل از تشدید مشکلات امتحان کرد.
بیشتر بخوانید: بهترین راهکار ها برای افزایش اشتها
راحت بودن در طول شیمی درمانی
تسکین زخم دهان
برخی از انواع شیمی‌درمانی موجب ایجاد زخم دهان می‌شوند که به موکوزیت دهان نیز معروف هستند. برای درمان، از غذاهای ادویه دار، الکل و غذاهای داغ استفاده نکنید. در طول روز دهان خود را با نوشیدن مقدار زیادی مایعات، مرطوب نگه دارید. شستن دهان با آب نمک پس از خوردن غذا نیز می‌تواند مفید باشد.
هیدراته بمانید
اسهال و استفراغ همراه با مصرف کم مایعات،می تواند باعث کم شدن آب بدن شود. علائم کمبود آب بدن می تواند شامل دهان خشک یا چسبناک، چشم های گود رفته، ادرار کم (ادرار غلیظ به رنگ زرد تیره است) و ناتوانی در تولید اشک. نوشیدن مقدار زیاد آب می تواند در پیشگیری از کم آبی بدن به شما کمک کند.
کنترل حالت تهوع
خوردن غذاهای سرد به جای غذاهای گرم، جویدن زنجبیل و یا نوشیدن چای نعناع یا زنجبیل می‌تواند از بروز حالت تهوع پیشگیری کنند. همچنین بهتر است از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده با عطر و بوی قوی اجتناب کنید.
خوردن وعده های غذایی کوچک
خوردن وعده های غذایی با اندازه های کوچک تر برای بیماران تحت شیمی درمانی، در طول مراحل شیمی درمانی، نسبت به خوردن وعده های غذایی بزرگتر، بهتر تحمل می شود. خوردن وعده های غذایی کوچکتر و مکرر، به حالت تهوع نیز کمک می کند.
با یک متخصص تغذیه صحبت کنید
ممکن است ملاقات با یک متخصص رژیم غذایی که در زمینه غذا و تغذیه تخصص دارد، مفید باشد. یک متخصص تغذیه می تواند به شما در مورد مواد غذایی و رژیم غذایی خاص که در طول درمان سرطان تجربه می کنید، کمک کند.
سالم ماندن در طول شیمی درمانی
اجتناب از نوشیدن الکل
در طول شیمی‌درمانی، نسبت به کبد خود مهربان باشید چون به جذب تمام سموم بالقوه در جریان خون شما کمک می‌کند. الکل می‌تواند موجب فشار بیش از حد بر کبد شود و فرآیند شیمی درمانی را برای کبد دشوارترکند. الکل نیز می‌تواند حالت تهوع و یا عوارض جانبی دستگاه گوارش شما را بدتر کند و ممکن است با داروهای خاصی که همراه با شیمی درمانی مصرف می‌شوند ، تعامل داشته باشد.
مصرف مکمل ها
متخصصان رژیم غذایی در مراکز درمانی سرطان در سراسر کشور پیشنهاد می کنند که در طول شیمی درمانی، از مکمل های غذایی استفاده نکنید. این مکمل ها شامل ویتامین ها ، مواد معدنی ، گیاهان و گیاهان دارویی هستند. تداخلات دارویی و مواد مغذی بالقوه زیادی وجود دارند که می توانند در اثر بخشی شیمی درمانی تداخل ذاشته باشند. زمانی که تحت شیمی درمانی قرار دارید، درمورد مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف چای سبز را محدود کنید
برخی پزشکان مقدار مصرف چای سبز و سفید مصرف شده توسط بیماران تحت شیمی درمانی قرار دارند را به یک یا دو لیوان نوشیدنی در روز محدود می کنند. چای سبز و سفید حاوی مواد فتوشیمیایی آنتی‌اکسیدان هستند و ممکن است با اثر مورد نظر شیمی درمانی تداخل پیدا کنند .
از پزشک خود درباره غذاهای مبتنی بر سویا سوال کنید
پیش از خوردن غذاهای مبتنی بر سویا ، با متخصص تومور شناسی خود، در مورد نوع خاص سرطان یا شیمی درمانی خود، مشورت کنید.
عوارض جانبی برای بیماران تحت شیمی درمانی
تغذیه خوب برای بیماران تحت شیمی درمانی می‌تواند تحت تاثیر اثرات جانبی باشد که در طول شیمی درمانی و بعد از آن می تواند اتفاق بیفتد. هدف این است که بدانید چگونه با این نشانه ها مبارزه کنید و رژیم غذایی کافی را در طول درمان خود حفظ کنید. در زیر لیستی از اثرات جانبی درمانی مربوط به مواد غذایی و همچنین نکات مربوط به مدیریت هر یک از این اثرات جانبی در حالی که هنوز نیازهای غذایی را برآورده می‌کنند آمده است.
- بی اشتهایی (از دست دادن اشتها)
- یبوست
- کم آبی بدن
- اسهال
- دیسفاژیا (مشکل در بلعیدن غذا)
- حالت تهوع و یا استفراغ
- نوتروپنی ( کم شدن گلبول های سفید خون)
- استوماتیت و یا موکوزیت (زخم دهان و گلو)
- تغییراتی در حس چشایی و بویایی
- زروستومی (خشکی دهان)
بیشتر بخوانید: نوتروپنی چیست؟ از علت تا راه های درمان
بی‌اشتهایی بیماران تحت شیمی درمانی
- برنامه ریزی یک منوی روزانه از قبل
- خوردن وعده های غذایی کوچک، مکرر و با کالری بالا و خوردن میان وعده هر 2 تا 3 ساعت یکبار
- کمک به تهیه غذا
- اضافه کردن پروتئین اضافی و کالری بیشتر به غذا
- تهیه غذاهای راحت و ساده
- زمانی را در نظر بگیرید که احساس بهتری دارید ( صبح، بعد از ظهر و عصر ) و سعی کنید مقدار زیادی از کالری خود را در طی این زمان مصرف کنید .
- به دنبال غذاهایی باشید که حس بویایی را تحریک کنند.
- آزمایش غذاهای مختلف زیرا ممکن است حس چشایی شما تغییر کرده باشد .
- انجام مراقبت های مداوم از دهان برای تسکین و کاهش علائم پس از خوردن غذا.
- در محیطی آرام و راحت غذا بخورید .
- ورزش منظم با شدت کم( مانند پیاده روی روزانه )
رژیم غذایی بیماران تحت شیمی درمانی
- پنیر و کراکر
- کراکر و کره بادام زمینی
- کلوچه
- پودینگ و کاستارد
- مکمل غذایی خوراکی
- میلک شیک ها و اسموتی ها
- ماست یونانی
- پنیر محلی
- بستنی
- اضافه کردن شیر پودر شده به غذاها
- فینگر فودها
- شکلات
- تخم مرغ
- سوپ
- برنج
- پوره سیب زمینی
یبوست بیماران تحت شیمی درمانی
- حداقل 80 اونس مایعات را در روز بنوشید.
- انجام تمرینات ورزشی با شدت کم (مانند پیاده روی روزانه)
- افزایش مقدار فیبر (میوه ، سبزیجات و غلات کامل)
از تیم پزشکی خود بپرسید که آیا مصرف داروهای بدون نسخه برای شما مناسب هستند یا خیر . اینها شامل محصولات فله ای ، مواد محرک، نرم کننده های مدفوع و اسمزیک می باشند.
خوردن چه نوع مواد غذایی در هنگام یبوست توصیه می شود؟
- غذاهای حاوی فیبر (میوه ، سبزیجات ، لوبیا ، عدس ، غلات کامل).
- مایعات
کم آب شدن بدن بیماران تحت شیمی درمانی
روزانه 8 تا 12 فنجان مایعات بنوشید که اغلب فاقد کافئین باشند. ادرار باید به رنگ زرد کمرنگ یا روشن باشد. یک بطری آب به همراه خود داشته باشید تا بتوانید در طول روز آب بخورید. غذاهایی که آب زیادی دارند مصرف کنید مانند سوپ، بستنی طعم داردو دسر ژلاتینی میوه ای بیشتر مایعات را بعد از غذا و یا در بین وعده های غذایی بنوشید تا در وقت غذا خوردن، جایی برای مواد غذایی جامد باقی بماند.
در صورت داشتن استفراغ یا اسهال ، با تیم پزشکی خود ارتباط داشته باشید. استفراغ و اسهال می توانند منجر به کاهش مایعات و کم آب شدن بدن شوند. تغییراتی در رژیم غذایی و داروها می توانند به شما در پیشگیری از بستری شدن در بیمارستان یا بروز تاخیر در درمان به دلیل کم آب شدن بدن، کمک کنند.
اسهال بیماران تحت شیمی درمانی
مصرف فیبر نامحلول را محدود کنید و منابع فیبر محلول را افزایش دهید (آن هایی که آب را جذب می کنند مانند برنج، موز، نان سفید، جو دوسر، پوره سیب زمینی و پوره سیب). میزان سدیم (نمک) و پتاسیم در رژیم غذایی خود افزایش دهید. از تیم پزشکی خود، درباره محلول های خوراکی ضد اسهال در صورت لزوم، سوال کنید. در طول روز مقدار زیادی از مایعاتی که فاقد کافئین هستند و شکر کمی دارند را بنوشید. ادرار باید به رنگ زرد کمرنگ یا روشن باشد.
مصرف شیر را به ۲ فنجان محدود کنید و یا مصرف شیر و محصولات لبنی را تا زمان برطرف نشدن مشکل، حذف کنید. لبنیات می‌تواند اسهال را در برخی از افرادی که مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هستند، بدتر کند. غذاها و نوشیدنی های تولید کننده گاز مانند نوشابه، سبزیجاتی از خانواده گل کلم، لوبیا و عدس و جویدن آدامس را محدود کنید. استفاده از آب نبات بدون قند و یا آدامس تهیه شده از الکل قند(سوربیتول) را محدود کنید. حداقل ۱ فنجان از مایعات را پس از هر بار حرکت روده بنوشید.
خوردن چه نوع مواد غذایی در هنگام اسهال بیماران تحت شیمی درمانی توصیه می شود؟
غذاهایی را بیشتر بخورید که حاوی فیبر محلول هستند، از قبیل:
- برنج
- موز
- نان
- غلات
- جو دوسر
- سیب زمینی
- پوره سیب
از منابع غذایی که دارای مقدار زیادی قند، غلیظ شده هستند اجتناب کنید، مانند:
- آبمیوه
- مرباجات
- ژله ها
- شربت
از خوردن غذاهای تند و ادویه دار ، غذاهای سرخ شده و غذاهای سنگین و حجیم خودداری کنید.
دیسفاژیا (مشکل در بلعیدن غذا)
- با استفاده از یک مخلوط کن دستی، قوام و غلظت غذاها را تغییر دهید.
- مایعاتی مانند سس و آب گوشت را برای افزایش رطوبت به غذاها اضافه کنید.
- گوشت و مرغ را تکه کنید تا به راحتی قابل خوردن باشند.
- میلک شیک هایی که پروتئین و کالری زیادی دارند را در نظر بگیرید.
- غذا را به آرامی بخورید و به خوبی بجوید.
- برای تمییز کردن دهان و گلو پس از بلع غذا ، مایعات بنوشید..
حالت تهوع یا استفراغ بیماران تحت شیمی درمانی
- در طول روز وعده های غذایی کوچک بخورید.
- غذای اصلی را در داخل یخچال و یا در دمای اتاق بگذارید.
- دهان خود را بعد از خوردن غذا، با آب لیمو بشوئید.
- تکه‌های یخ ، نعناع و یا آب نبات های محکم را مک بزنید..
- فعالیت هایی که باعث حواس پرتی شما می شوند مثل تماشای تلویزیون، گوش دادن به موسیقی
- خواندن کتاب، ممکن است در هنگام غذا خوردن مفید باشند.
- 1 ساعت بعد از خوردن غذا، بنشینید و یا سر خود را بلند کرده و به پشت تکیه دهید.
- به جای خوردن وعده های غذایی سنگین، غذاهای ملایم، نرم و غذاهایی که هضم راحتی دارند را بخورید .
- از خوردن غذا در اتاقی که بوی غذا می دهد اجتناب کنید و هوا را در منطقه زندگی به خوبی به جریان بیندازید.
- دهان خود را قبل و بعد از خوردن غذا بشوئید.
خوردن چه نوع مواد غذایی معمولا در هنگام تهوع و استفراغ توصیه می شود؟
- مواد نشاسته ای، غذاهای خشک مانند کراکر ، نان تست و غلات
- سودای صاف و شفاف
- آب نبات های سفت و سخت
نوتروپنی ( کم شدن گلبول های سفید خون)
تاریخ انقضای مواد غذایی را بررسی کنید و در صورت منقضی شدن، نخرید و مصرف نکنید. از خرید یا استفاده از غذاهایی که در قوطی های متورم یا دندان خورده و یا آسیب‌دیده هستند، اجتناب کنید. غذاها را در یخچال یا مایکروویو یخ زدایی کنید و بلافاصله بعد از ذوب شدن، بپزید. غذاهای داغ را گرم و غذاهای سرد را سرد نگه دارید. باقیمانده غذا را فورا در یخچال بگذارید (2 ساعت پس از پخته شدن) و در طی مدت 24 ساعت آنها را بخورید. از خوردن میوه و سبزیجات کهنه،کپک زده یا آسیب‌دیده اجتناب کنید. گوشت، مرغ و ماهی را به طور کامل بپزید.
از خوردن تخم‌مرغ یا ماهی خام اجتناب کنید. هنگام غذا خوردن در رستوران ها و در مناطقی به غیر از محل سکونت خود، احتیاط کنید. از بوفه موتد غذایی خرید نکنید و در صورت مشاهده ناحیه مربوط به تهیه مواد غذایی، به اقدامات ایمنی غذا توجه کنید. شستن مرتب دست ها به منظور جلوگیری از گسترش باکتری ها. استفاده از اقدامات احتیاطی در هنگام آماده کردن مواد غذایی که تازه مصرف می شوند مانند میوه ها و سبزیجات و یا اقلامی که باید پخته شوند از قبیل گوشت، مرغ و تخم‌مرغ. از وسایل و لوازم جداگانه استفاده کنید. میوه ها و سبزیجات تازه را خوب بشوئید.
استوماتیت و یا موکوزیت (زخم دهان و گلو)
- غذاهای نرمی که جویدن و قورت دادن آنها آسان است را بخورید.
- غذاها را تا زمانی که نرم و لطیف شوند، بپزید.
- غذاها را به شکل پوره در آورید تا مدت زمان جویدن غذا کمتر شود.
- مواد غذایی را به تکه های کوچک برش دهید.
- از نی برای نوشیدن مایعات استفاده کنید.
- غذاها را سرد بخورید و یا از غذاهایی که در دمای اتاق هستند استفاده کنید.
- غذاهای داغ و گرم می‌توانند دهان را تحریک کنند.
- از غذاهایی که باعث تحریک دهان می شوند پرهیز کنید مانند مرکبات.
- مقدار مایعات غذا را با اضافه کردن آبگوشت ، آب قلم و یا سس افزایش دهید.
- غذای خود را با نوشیدنی‌هایی که کالری و پروتئین بالایی دارند، تکمیل کنید.
- دهان خود را با قطعات یخ یا یخ های طعم دار، بی حس کنید.
خوردن چه نوع مواد غذایی در هنگام استوماتیت و موکوزیت توصیه می شود؟
- غذاهای نرم ، لطیف و مرطوب
- مایعاتی با کالری و پروتئین بالا
- میوه ها و دسرهای یخ زده
تغییراتی در حس چشایی و بویایی بیماران تحت شیمی درمانی
- وعده های غذایی کوچک و میان وعده های مکرر بخورید.
- در هنگام گرسنگی غذا بخورید و نه در زمان خاصی که غذا خورده می شود.
- در صورتی که غذاها، طعم فلز می دهند، از ظروف پلاستیکی استفاده کنید.
- از دیگران بخواهید تا غذا را آماده کنند.
- در زمان پختن و خوردن غذا ، هوا جریان داشته باشد. آشپزی را در فضای بیرون انجام دهید.
- غذاهای جدید را در زمانی که حال خوبی دارید، امتحان کنید.
- مرغ ، ماهی ، تخم‌مرغ و پنیر را جایگزین گوشت قرمز کنید.
- ادویه ها و سس ها را به غذاها اضافه کنید .
- گوشت را با چیزی شیرین مانند سس تمشک ، ژله و پوره سیب بخورید.
از یک کتاب آشپزی مخصوص غذاهای گیاهی استفاده کنید تا در تهیه وعده‌های غذایی با پروتئین بالا و بدون گوشت به شما کمک کند. در هنگامی که دهان مزه فلز می دهد و یا تلخ می شود، از چند قطره لیمو، آدامس و یا نعناع استفاده کنید.
زروستومی (خشکی دهان)
نمک و جوش شیرین را امتحان کنید ، یک قاشق چایخوری نمک یا جوش شیرین را با یک لیوان آب مخلوط کنید. این محلول را 4 تا 5 بار در روز و حتی بیشتر، قرقره کرده و تف کنید. از محصولات مراقبت از دهان که باعث خشکی دهان می شوند، اجتناب کنید (محصولات حاوی الکل یا پراکسید).
- سعی کنید با استفاده از بزاق مصنوعی، دهان خود را لیز و روان کنید.
- رعایت بهداشت دهان پس از هر وعده غذایی و قبل از خواب .
- برای مرطوب نگه داشتن دهان خود، آب را دم دست خود نگه دارید .
- غذاها یا نوشیدنی های شیرینی را امتحان کنید که ممکن است شبیه بزاق عمل کنند.
- از نی برای نوشیدن مایعات استفاده کنید .
خوردن چه نوع غذاهایی در هنگام زروستومی توصیه می شود؟
- غذاهای پر آب مانند غذاهایی که حاوی آب گوشت و سس هستند.
- سوپ و خورشت
- میوه ها و دسرهای یخ زده
- پودینگ ، ماست ، پنیر محلی و کفیر
نکات مهم در مورد بیماران تحت شیمی درمانی
شما ممکن است انواع عوارض جانبی و علائم جانبی مرتبط با مواد غذایی را در طول درمان خود تجربه کنید . در صورت بروز عوارض جانبی، با یک متخصص تغذیه درباره تغییراتی در رژیم غذایی که می تواند به شما کمک کند، صحبت کنید.
9 مدل از بهترین غذاها برای بیماران تحت شیمی درمانی
این غذاها ممکن است به کاهش عوارض شیمی درمانی کمک کنند ، اگر چه که هر نوع رژیم غذایی برای بیماران تحت شیمی درمانی باید در طول شیمی درمانی با پزشک، هماهنگ شود.
هویج اثر شیمی درمانی را افزایش می دهد
هویج باید در هر رژیم غذایی بیماران تحت شیمی درمانی وجود داشته باشد. بر طبق یک مطالعه در سال 2014 ، ترکیبات خاص گیاهی که در جعفری هم وجود دارد، می توانند با متوقف کردن یک مکانیسم در بدن که گاهی اوقات با درمان سرطان تداخل پیدا می کند، می توانند شیمی درمانی را موثر تر کنند. دکتر آرجان شیپنز می گوید محققان امیدوارند كه این غذاها را بتوان برای تكمیل درمان های معمول برای ایجاد نتایجی بهتر برای بیماران استفاده کرد.
آب گوشت با خشکی دهان مقابله می کند
اگر خشکی دهان که یک عارضه جانبی شایع شیمی درمانی است، بلعیدن را برای شما مشکل می کند، سعی کنید غذای خود را با اضافه کردن سس، آب گوشت یا حتی شیر کم چرب مرطوب کنید. مایع کردن مواد غذایی در یک مخلوط کن نیز کمک می کند تا بتوانید وعده غذایی خود را ساده تر بخورید.
برنج و موز برای اسهال
غذاهای ملایم مانند برنج، موز، سیب پخته شده و نان تست خشک به رفع اسهال شما و سفت شدن مدفوع کمک می کند. از خوردن غذاهای چرب، میوه های خام و غلات کامل که می توانند اسهال را بدتر کنند اجتناب کنید. شما همچنین می توانید داروهای خانگی را برای اسهال امتحان کنید.
غلات سبوس دار با یبوست مبارزه می کند
از سوی دیگر، اگر مبتلا به یبوست هستید، نوشیدن مقدار زیادی مایعات و خوردن غذاهای حاوی فیبر های نا محلول مانند نان سبوس دار یا غلات، میوه های خشک شده، لوبیا یا نخود فرنگی، به دستگاه گوارش شما کمک می کند. موسسه ملی سرطان (NCI) نوشیدن 8 تا 12 فنجان مایعات در روز را برای کسانی که تحت درمان سرطان هستند را توصیه می کند.
وعده های غذایی کوچک برای مقابله با کاهش اشتها
کاهش اشتها یکی از عوارض جانبی شایع شیمی درمانی است، اما در عوض مجبور کردن خود به خوردن سه وعده غذایی بزرگ، پنج یا شش وعده غذایی با مقادیر کم را در طول روز بخورید تا به طور مناسب تغذیه شده و انرژی بگیرید. اضافه کردن مکمل های پروتئینی و غذاهایی با کالری زیاد به رژیم غذایی شما می تواند به حفظ وزن سالم کمک کند. با این حال ، هر رژیم غذایی برای بیماران سرطانی متفاوت است، بنابراین با پزشک خود یا حتی یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا وعده های غذایی خود را با توجه به وضعیت، تشخیص و نیازهای خود تنظیم کنید.
آب نبات زنجبیلی حالت تهوع را کاهش می دهد
شیمی درمانی اغلب باعث حالت تهوع در معده می شود، اما نبات زنجبیلی و قطره های لیمو مانند یک جذب کننده عمل کند.قبل از غذا خوردن آنها را بمکید یا مقداری زنجبیل یا کولا را همراه غذای خود میل کنید. این ماده به معده شما کمک می کند. فقط توجه داشته باشید که آب نبات زنجبیلی ممکن است عملا مزه آب نبات نداشته باشد. این درمان های طبیعی برای ناراحتی معده مناسب هستند.
فرنی برای زخم هاي دهان
زخم های دهان می توانند خوردن نرم ترین غذاها را هم دردناک کنند. در صورتی که شیمی درمان، باعث درد دهان شما شده است سعی کنید از غذاهای پوره شده که بلع آنها آسان است استفاده کنید مانند فرنی، برنج، تخم مرغ، پوره و سوپ. از آنجایی که نمک یا ادویه جات و ترشی جات می توانند زخم را بیشتر دردناک کنند، غذاهای کم چاشنی بهتر هستند. از خوردن غذاهای تیز یا ترد مانند کراکر، چیپس و سبزیجات خام و همچنین غذاهای تند و پرادویه مانند سس تند، کاری، سالسا و فلفل تند که باعث تحریک زخم ها می شوند اجتناب کنید.
تقویت سیستم ایمنی بدن با پیاز و سیر
یک رژیم غذایی سالم برای بیماران تحت شیمی درمانی همیشه شامل پیاز و سیر است. چه به صورت کبابی ، پخته شده یا خام، دو ماده غذایی مبارزه کننده با سرطان هستند که حاوی سطوح بالایی از آنتی اکسیدان هستند که مشخص شده که سیستم ایمنی بدن را برای دفاع در برابر سرطان تحریک می کنند.
آخرین تحقیقات نشان می دهند که سیر، پیاز، تره فرنگی، پیازچه و موسیر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهند. به طور خاص، بیماران تحت شیمی درمانی که بیشترین مصرف سبزیجات را داشته اند، در مقایسه با افرادی که کمترین میزان مصرف را داشتند، 79 درصد خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را کاهش دادند.
پروتئین بدون چربی، انرژی و عضلات را حفظ می کند
موسسه ملی سرطان به خوردن پروتئین بیشتر در هنگام شیمی درمانی توصیه می کند تا به شما انرژی داده و عضلات خود را در طول درمان قوی نگه دارید. از پروتئین های بدون چربی مانند تخم مرغ، ماهی و مرغ استفاده کنید. بسیاری از بیماران تحت شیمی درمانی به این نکته پی می برند که گوشت قرمز طعم ناخوشایندی مانند طعم فلز دارد.
توصیه های تغذیه ای برای بیماران تحت شیمی درمانی و پرتو درمانی
پرتو درمان می‌تواند باعث ایجاد بسیاری از عوارض جانبی شود که ممکن است منجر به جذب ناکافی کالری و پروتئین شود. این عوارض جانبی شامل نداشتن اشتها، تغییر در حس چشایی و یا نداشتن حس چشایی، جویدن و بلعیدن همراه با درد، خشکی دهان، زود سیر شدن، اسهال، تهوع و بی‌علاقگی به غذا و خوردن هستند. نوع و شدت عوارض جانبی معمولا به محل تابش اشعه بستگی دارد .
کالری و نیازهای پروتئینی در بیماران تحت شیمی درمانی هستند،افزایش یافته است. این نیازها ، همراه با بسیاری از اثرات جانبی ممکن، امکان دارد منجر به کاهش وزن شوند. بسیار مهم است که سعی کنید وزن خود را در هنگام دریافت اشعه حفظ کنید. ایده هایی برای حفظ تغذیه خوب در اینجا پیدا کنید و با متخصص تغذیه خود مشاوره کنید.
اصول اساسی
وعده های غذایی کوچک را 6 تا 8 بار در روز و زود به زود بخورید. غذاهای سرشار از کالری بخورید و به غذاهای خود کالری اضافه کنید. مصرف غذاها و نوشیدنی های کم کالری را محدود کنید. تنوع غذایی داشته باشید که شامل غذاهایی با رنگ های مختلف ، بافت ها و طعم های مختلف می باشد. شما به کالری و پروتئین بالایی نیاز دارید اما هنوز هم به رژیم غذایی متعادل با غذاهایی از تمام گروه‌های غذایی نیازمند هستید. به مصرف میوه‌ها و سبزیجات علاوه بر خوردن غذاهایی با کالری بالا ادامه دهید .
به همراه داشتن غذا در تمام اوقات به عنوان مثال در هنگام انتظار برای نوبت درمان، در اتومبیل، انتظار ملاقات با پزشک و غیره می تواند لذت بخش باشد. با بدتر شدن عوارض جانبی،بیشتر بیماران باید بر روی نوشیدن مایعات و خوردن غذاهای نرم تمرکز کنند تا کالری کافی را بدست بیاورند. اغلب مایعات می‌توانند کالری بیشتری نسبت به جامدات داشته باشند.
حفظ تغذیه خوب بیماران تحت شیمی درمانی در طی درمان
به دفعات مکرر غذا بخورید
ممکن است نیاز باشد تا از خوردن سه وعده اصلی غذایی به مدت دو تا سه ماه آینده خودداری کنید. به جای آن، می توانید مقادیر کمتری را در طول روز بخورید. سعی کنید بیشتر از دو تا سه ساعت بدون خوردن چیزی بیرون نروید.
غذاهای با کالری متراکم مصرف کنید
به یاد داشته باشید که باید وزن خود را حفظ کنید و برای انجام این کار باید کالری زیادی مصرف کنید. شما باید مطمئن شوید که غذاها و مایعاتی که می خورید کالری زیادی دارند. ممکن است متوجه این نکته شوید که قادر به خوردن مقادیری مشابه قبل نیستید ، بنابراین باید کالری کمتری را از غذاهایی با کالری بالا دریافت کنید.
هیچ غذایی ساده نیست
سعی کنید به مواد غذایی فکر کنید و اینکه چه چیزی را می توان به آنها اضافه کرد تا کالری بیشتری داشته باشند؟
تمرکز بر مایعات و غذاهای نرم
بسیاری از مایعات،کالری بیشتری را از آنچه که شما با خوردن غذاهای جامد می توانید به دست بیاورید، برایتان فراهم می‌کنند. بلعیدن و قورت دادن آنها آسان‌تر است، زمان کمتری می برد و به طور کلی باعث تسکین درد دهان و گلو می شوند. در طی درمان، ممکن است متوجه عوارض جانبی شوید که جویدن و بلعیدن را دشوار می‌کند . تمام این دلایل باعث می شود که از مایعات برای بدست آوردن کالری بیشتر استفاده کنید.
فقط این کار را انجام دهید
درمان شما در مدت زمان کوتاهی انجام می گیرد. با اینکه خوردن ، هم از لحاظ جسمانی و هم از لحاظ عاطفی ، دشوار است ، اما باید نفس عمیق بکشید و آن را انجام دهید. بدن و ذهن شما به آن نیاز دارند.
بیشتر بخوانید: تقویت افراد شیمی درمانی شده با ورزش
نمونه های غذایی برای بیماران تحت شیمی درمانی
غذاهایی با 400 کالری یا بیشتر
| غذا | کالری | پروتئین |
| 1 بسته Scandishake | 400 | 5 |
| 1 بسته Scandishake مخلوط با 8 اونس شیر کامل | 600 | 13 |
غذاهایی با 300 تا 400 کالری
| غذا | کالری | پروتئین |
| غذای تقویتی | 360 | 15 |
| 8 اونس نصف نصف | 320 | 6.5 |
| 1 عدد شکلات کوچک | 400 | 11 |
| 1 عدد شکلات مک دونالد | 320 | 12 |
غذاهایی با 200 تا 300 کالری
| غذا | کالری | پروتئین |
| 1 قوطی سوپ خامه ای مرغ | 284 | ثابت نیست |
| 1 فنجان سوپ خامه ای بروکلی | 200 | ثابت نیست |
| 1 فنجان آب گوشت | 200 | ثابت نیست |
| غذای تقویتی | 250 | 10 |
| صبحانه با 8 اونس شیر کامل | 280 | 12 |
| نصف فنجان بستنی | 200 | 4 |
| کارامل یا بستنی | 270 | 7 |
| شکلات داغ تهیه شده با 8 اونس شیر کامل | 270 | 8 |
غذاهایی با 100 تا 200 کالری
| غذا | کالری | پروتئین |
| 1 فنجان شیر کامل( 8 اونس) | 150 | 8 |
| نصف فنجان پودینگ تهیه شده از شیر کامل | 150 | 4 |
| نصف فنجان کاستارد تهیه شده از شیر کامل | 160 | 4 |
| 1 فنجان ماست | 100 تا 250 | 8 |
| نصف فنجان پنیر محلی 2% | 100 | 14 |
| 1 فنجان کمپوت میوه با شربت غلیظ | 190 | 0 |
| 8 اونس آبمیوه | 120 | 0 |
| 12 اونس سودا | 140 | 0 |
| 2 عدد تخم مرغ به صورت املت | 180 | 14 |
مواد افزودنی برای بیماران تحت شیمی درمانی
این مواد غذایی می‌توانند به طور چشمگیری میزان کالری کلی شما را افزایش دهند.
| غذا | کالری |
| 1 قاشق غذا خوری کره یا مارگارین | 100 |
| 1 قاشق غذاخوری سس مایونز | 100 |
| 1 قاشق غذاخوری روغن | 120 |
| 2 قاشق غذاخوری پنیر خامه ای | 100 |
| 1 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی | 100 |
| 2 قاشق غذاخوری سس سالاد | 170 |
| 1 اونس پنیر | 100 |
| نصف فنجان پنیر ریکوتا | 216 |
| 1 قاشق غذاخوری خامه غلیظ | 52 |
| 2 قاشق غذاخوری شربت افرا | 100 |
| 1 قاشق غذاخوری عسل | 64 |
| 1 قاشق غذاخوری شکر | 45 |
| 1 قاشق غذاخوری ژله | 50 |
| 2 قاشق غذاخوری سس شکلات | 100 |
| 1 قاشق غذاخوری شکلات | 75 |
| 1 قاشق غذاخوری سس کارامل | 60 |
| 2 قاشق غذاخوری خامه کیک | 134 |
| 2 قاشق غذاخوری خامه زده شده | 30 |
این وعده های غذایی و میان وعده ها را نیز امتحان کنید:
- میوه با پنیر محلی، خامه ترش ، خامه زده شده یا سس مایونز
- تخم مرغ آب پز سفت با سس مایونز معمولی و زرده اضافی
- پای با بستنی یا خامه زده شده
- لوبیای سرخ شده یا چیلی با پنیر و خامه ترش
- پودینگ تهیه شده با شیر کامل ،خامه غلیظ و خامه زده شده
- جو دوسر را با شیر کامل ، شکر قهوه ای و کره یا مارگارین
- ماست که در حالت ایده آل 200 کالری داشته باشد بعلاوه تکه های میوه
- شیر با کیفیت خوب، شیر پودر شده را به شیر معمولی اضافه کنید و بنوشید یا از جایگزین های شیر استفاده کنید.
- شیر با 2 قاشق غذاخوری پودر شکلات یا شربت
- میلک شیک تهیه شده از 1 فنجان بستنی و 1 فنجان شیر کامل
- املت تخم مرغ با کره یا روغن همراه با پنیر یا تکه های کوچک ژامبون
- پوره سیب زمینی تهیه شده با شیر کامل و کره و مقداری آب گوشت
- میوه تازه یا کنسروی همراه با شکر اضافه و خامه زده شده
- کره موز و کره بادام زمینی
- شکلات داغ تهیه شده با شیر کامل
- ماهی تن با مقداری سس مایونز، به تنهایی یا به صورت ساندویچ
- پای با خامه زده شده و یا بستنی
- کیک براونی، کلوچه یا خمیر کیک تهیه شده با تخم مرغ زده شده
- کیک شکلاتی با پودینگ شکلات و خامه زده شده
- اسپاگتی، نودل پخته شده با 1 تا 2 قاشق غذاخوری روغن و گوشت گاو پخته شده در سس قرمز و پنیر پارمسان
- نودل با سس آلفردو
- نودل با توفو
منوی نمونه برای بیماران تحت شیمی درمانی
صبحانه
- 1 فنجان جو دو سر تهیه شده با 8 اونس شیر کامل و 1 قاشق غذاخوری شکر قهوه ای و 1 قاشق غذاخوری کره (415 کالری، 14 گرم پروتئین)
- 4 اونس غذای تقویتی (180 کالری، 7 گرم پروتئین)
میان وعده صبحگاهی
- 4 اونس پودینگ تهیه شده با شیر کامل (150 کالری، 4 گرم پروتئین)
- 4 اونس غذای تقویتی(180 کالری، 7 گرم پروتئین)
ناهار
- 1 لیوان پنیر محلی با نصف فنجان پرتقال یا میوه های دیگر (260 کالری، 28 گرم پروتئین)
- 2 عدد تخم مرغ به صورت املت در 1 قاشق غذاخوری روغن یا کره (280 کالری، 14 گرم پروتئین)
میان وعده بعد از ظهر
- 8 اونس غذای تقویتی(360 کالری، 15 گرم پروتئین)
- نصف فنجان کمپوت میوه با شربت غلیظ با 2 قاشق غذاخوری خامه زده شده یا خامه غلیظ (280 کالری، 0 پروتئین)
شام
- 1 فنجان سوپ خامه ای مرغ با 1 قاشق غذاخوری روغن و 1 تا 2 قاشق غذاخوری پودر پروتئین شیر پودر شده (250 کالری، 7.5 گرم پروتئین)
- 8 اونس غذای تقویتی (360 کالری، 14 گرم پروتئین)
دسر
- نصف فنجان بستنی با 1 قاشق غذاخوری سس شکلات (300 کالری، 5 گرم پروتئین)
- 8 اونس شیر کامل (150 کالری، 8 گرم پروتئین)
کل کالری در یک روز
3165 کالری
کل پروتئین در یک روز
123.5 گرم
شما باید هر هفته به متخصص تغذیه خود در مرکز تومور شناسی مراجعه کنید. صبر نکنید تا وزن کم کنید و یا مشکلات خود را با او در میان نگذارید. هدف، پیشگیری از بروز مشکلات است. بنابراین، وضعیت را کنترل کرده و فعال باشید.
