ریزش مو بیماری بسیار شایعی است که بدون ایجاد زخم روی پوست بروز می کند و اکثر افراد در دوره هایی از زندگی شان آن را تجربه کرده اند. در اصطلاح پزشکی به ریزش مو آلوپسی گفته می شود. پزشکان متخصص باید بتوانند ریزش مو را از شکستگی ساقه مو به دلیل کاهش رشد مو تشخیص بدهند. داروهای مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارد و همچنین رعایت روش های پیشگیری موثر هم می تواند نقش مهمی در جلوگیری از ریزش مو داشته باشد. در این مطلب ار بخش زیبایی, پوست و موی دکتر سلام ما به بررسی علل و عوامل و روش های درمان ریزش مو می پردازیم.
حقایقی درباره ریزش مو
بیماری هایی مثل مشکلات تیروئید، کم خونی، کمبود پروتئین، سفلیس ثانویه و یا شیمی درمانی و کمبود ویتامین می تواند باعث ریزش مو شود. طاسی با الگوی مردانه یا آلوپسی آندروژنیک هم در خانم ها و هم در آقایان بروز می کند و دلیل آن هم اثر متابولیت تستوسترون روی فولیکول های مو که از نظر ژنتیکی مستعد ریزش هستند می باشد. آلوپسی آره آتا یا طاسی منطقه ای نیز شکل دیگری از ریزش مو است که بر اثر تخریب خود ایمنی فولیکول های مو در نواحی پوست ایجاد می شود.
داروهای مشخص شده برای درمان ریزش مو شامل ماینوکسیدل (روگین) و فیناستراید ( پروپشیا) می باشد. تغذیه مناسب، رعایت بهداشت مو و استفاده منظم از شامپو می تواند به پیشگیری از ریزش مو کمک کند. آزمایشات غربالگری سلامت پزشکی برای ریزش مو شامل آزمایش شمارش کامل خون (CBC)، میزان آهن، ویتامین B، آزمایش عملکرد تیروئید (TFT) و بیوپسی پوست سر است.
علل و عوامل خطرساز برای ریزش مو کدامند؟
از آنجایی که ریزش مو انواع مختلفی دارد معمولا یافتن علت آن مساله چالش برانگیزی است. در اغلب موارد ریزش مو نه با بیماری سیستمیک یا داخلی همراه است و نه تغذیه نامناسب در آن نقش دارد؛ بلکه ممکن است این عارضه به دلیل عوامل ژنتیکی از پیش تعیین شده و روند کلی پیری و نازک شدن موها اتفاق بیفتد. در برخی بسیاری از خانم ها و آقایان در دهه 30 و 40 سالگی شان متوجه نازک شدن فیزیولوژیکی موها می شوند.
فراز و نشیب های گوناگون زندگی از جمله بیماری، ضربه های روحی و عاطفی، کمبود پروتئین ( ناشی از رژیم های غذایی سخت) و تغییرات هورمونی مثل بارداری، بلوغ و یائسگی همه و همه می توانند باعث ریزش مو شوند. علاوه بر این برخی شرایط مثل بیماری های تیروئید، کم خونی فقر آهن و سفلیس ثانویه نیز باعث ریزش مو می شوند. با وجود اینکه انجام آزمایشاتی مثل آزمایش شمارش کامل خون (CBC) در افرادی که ریزش موی طبیعی دارند روند روتین و نرمالی محسوب می شود اما برای درمان این عارضه حتما باید دلایل ریزش مو از بین بروند.
پزشک خانواده، متخصص داخلی و یا متخصص زنان می تواند غربالگری های اولیه در این خصوص را انجام بدهد. متخصصین پوست پزشکانی هستند که در زمینه مشکلات مربوط به پوست، مو و ناخن تخصص دارند و می توانند تشخیص و درمان های پیشرفته تری درباره ریزش مو ارائه بدهند. برخی اوقات هم ممکن است بیوپسی ( نمونه برداری) از پوست سر بیمار نیاز باشد.
با اینکه در میان عوارض جانبی اکثر داروها “ریزش مو” هم به چشم می خورد اما معمولا اغلب آنها باعث ریزش موها نمی شوند. روش های درمان کننده سرطان مثل شیمی درمانی یا پرتو درمانی و همچنین داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن باعث ریزش مو می شوند. معمولا موهایی که بعد از شیمی درمانی به طور کامل ریخته اند بعد از 6 تا 12 ماه دوباره رشد می کنند.
پزشکان ریزش مو را چطور طبقه بندی می کنند؟
روش های متعدد و مختلفی برای دسته بندی ریزش مو وجود دارد. در وهله اول باید پوست سر را بررسی کرد تا مشحص شود ریزش مو به دلیل تخریب فیزیکی و از دست رفتن فولیکول های مو (آلوپسی سیکاتیک) اتفاق افتاده است یا خیر. اما اگر پوست سر با وجود خالی بودن تعداد زیادی فولیکول باز هم کاملا طبیعی به نظر برسد به این حالت ریزش موی بدون زخم گفته می شود. ریزش موی بدون زخم زمانی اتفاق می افتد که به ساقه مو آسیب جسمی یا شیمیایی وارد و منجر به شکستگی آن شود. گاهی اوقات برای تشخیص این مورد لازم است که از پوست سر بیوپسی انجام شود.
انواع ریزش مو
ریزش موی منطقه ای
در این شرایط ممکن است منطقه کوچک یا بزرگی از پوست سر دچار ریزش مو شود.
علت های شایع ریزش موی منطقه ای عبارتند از:
- آلوپسی آره آتا (خالی شدن موها به اندازه یک تکه کوچک دایره ای شکل یا به شکل سکه روی پوست سر)
- آلوپسی کششی (ناشی از کشیدن بیش از حد موها)
- تریکوتیلومانیا (اختلال کندن یا پیچیدن موها)
- عفونت های قارچی پوست سر
- سفلیس ثانویه
ریزش موی منتشر
دلایل شایع این نوع ریزش مو عبارتند از:
- ریزش موی الگویی
- آلوپسی ناشی از دارو
- کمبود پروتئین
- آلوپسی سیستمیک (ناشی از بیماری هایی مثل سرطان، بیماری غدد درون ریز و تلوژن افلوویوم)
آلوپسی آره آتا چیست؟
طاسی یا آلوپسی آره آتا نوعی بیماری پوستی شایع است که در آن پوست سر به شکل یک تکه دایره ای شکل و صاف دچار کچلی می شود. معمولا موهای این نواحی طی 3 تا 6 ماه بدون درمان مجددا رشد می کنند. در برخی موارد ممکن است ابتدا موهای سفید در ناحیه رشد کنند و بعد کم کم تیره شوند.
گسترده ترین شکل این نوع ریزش مو آلوپسی توتالیس نام دارد که در آن کل پوست سر طاس می شود. آلوپسی آره آتا می تواند روی موهای مناطق دیگر بدن مثل ریش و ابروها هم تاثیر بگذارد. ضمنا این نکته مهم را هم باید به خاطر داشته باشید که بیمارانی که دچار ریزش موی موضعی شده اند همه موهای سرشان را از دست نمی دهند. آلوپسی آره آتا جزو بیماری های خود ایمنی بدن محسوب می شود که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول های مو حمله می کند.
با این حال اغلب بیماران مبتلا به آلوپسی آره آتا مشکلات سیستمیک ندارند و نیازی به آزمایشات پزشکی نیست. با اینکه بیشتر مردم تصور می کنند کچلی سکه ای به خاطر استرس ایجاد می شود ممکن است این قضیه برعکس باشد؛ یعنی کچلی باعث ایجاد استرس در فرد شود. درمان آلوپسی آره آتا شامل مقدار کمی از استروئیدها مثل تریامسینولون در نواحی آسیب دیده برای تحریک رشد مو است. با اینکه ممکن است تزریق موضعی در مناطق بزرگ عملی نباشد اما اغلب اوقات این روش درمان بسیار موثری برای کمک به رشد سریع موها محسوب می شود.
سایر روش های درمان این بیماری نیز شامل مصرف استروئیدهای خوراکی، سرکوب سیستم ایمنی بدن و یا نور درمانی با استفاده از اشعه ماوراء بنفش برای موراد شدیدتر و گسترده تر است اما به دلیل عوارض جانبی یا خطرات احتمالی ممکن است این روش ها برای اکثر بیماران غیر عملی باشد. در اکثر موارد اگر آلوپسی آره آتا خفیف و جزئی باشد فرد می تواند منطقه را بپوشاند یا موها را طوری شانه کند که کچلی مشخص نباشد.
آلوپسی کششی چیست؟
آلوپسی کششی نوعی ریزش موی موضعی و کوچک است که بر اثر کشیدگی و کشش مداوم ریشه های مو ایجاد می شود. استفاده از کش موهای سفت و محکم و دم اسبی بستن موها باعث تشدید این عارضه می شود. اگر متوجه شده اید که موهایتان به دلیل کشیدگی دچار ریزش شده اند بهتر است مدل بستن موهایتان را عوض کنید. این کار به جلوگیری از آسیب دائمی موها کمک می کند.
بیشتر بخوانید: رفتار شما با موهایتان چگونه باید باشد
تریکوتیلومانیا چیست؟
تریکوتیلومانیا نوعی اختلال روحی است که در آن فرد عادت به پیچاندن یا کندن همیشگی موهایش دارد. در اغلب موارد پوست سر و مژه های چشم تحت تاثیر این عارضه قرار می گیرند. بر خلاف آلوپسی آره آتا که در آن منطقه آسیب دیده کاملا صاف است در ریزش موی تریکوتیلومانیا موها شکسته و ناصاف می شوند.
درمان این بیماری در اکثر موارد کاملا رفتاری است؛ یعنی شخص ابتدا باید متوجه این رفتارش شود و بعد به طور آگاهانه آن را متوقف کند. در موارد جدی تر یا زمانی که فرد نمی تواند در برابر فشار روانی مقاومت کند به مشاوره برای کنترل استرس نیاز دارد. در این موارد مصرف داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب می تواند به درمان فرد کمک کند.
عفونت قارچی سر (tinea capitis) چیست؟
Tinea کلمه ایست که در پزشکی به عفونت قارچی گفته می شود و capitis نیز به معنی سر است. tinea capitis نوعی عفونت قارچی پوست سر است که بیشتر کودکانی که در سنین مدرسه هستند را تحت تاثیر قرار می دهد. عفونت قارچی پوست سر اغلب در بین سیاه پوست های آفریقایی یا آفریقایی- آمریکایی ها شایع است و به ندرت در بزرگسالان سالم بروز می کند.
در این عارضه نواحی طاس معمولا با موهای شکسته درماتیت همراه است. برای درمان عفونت قارچی پوست سر از داروهای ضد قارچ خوراکی که می توانند به ریشه مو نفوذ و عفونت را درمان کنند. بعد از مصرف این داروها موها دوباره رشد می کنند. ضمن اینکه استفاده از کلاه، شانه و برس مشترک می تواند عفونت را به افراد دیگر نیز منتقل کند.
آلوپسی منتشر چیست؟
این نوع ریزش مو با نازک شدن کلی موها بدون الگوی خاص و بدون طاسی سکه ای یا منطقه ای اتفاق می افتد. در چنین شرایطی ممکن است بقیه متوجه کم شدن موهای فرد نشوند اما خود او احساس می کند که موهایش به اندازه قبل پرپشت و ضخیم نیستند.
آلوپسی منتشر معمولا در شرایط زیر رخ می دهد:
- تلوژن افلوویوم (ریزش موی سریع بعد از زایمان، تب و یا کاهش وزن ناگهانی)
- ریزش موی آندروژنتیک یا آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه یا طاسی با الگوی زنانه)
تلوژن افلوویوم چیست؟
به طور معمول و طبیعی، موهای پوست سر حدود 3 سال حیات دارند که به این دوره مرحله آناژن یا در حال رشد گفته می شود و بعد از این دوره وارد فاز استراحت یا تلوژن می شوند. در طول دوره 3 ماهه تلوژن ریشه مو کم کم منقبض و بعد پوست سر جدا می شود. بنابراین از دست دادن روزانه 100 تار مو مساله کاملا طبیعی است. این موها معمولا موقع شامپو زدن شل می شوند و می ریزند و سپس موهای جدید جایگزین آنها می شوند.
برخی اوقات افرادی که نگران ریزش موهایشان هستند ناگهان متوجه می شوند که موهایشان روی بالشت یا موقع شانه کشیدن می ریزند. باید گفت که در اغلب موارد این مساله کاملا طبیعی است. به طور معمول حدود 10 درصد از موهای پوست سر در مرحله تلوژن قرار دارد. شرایط متعددی وجود دارد که “شوک به سیستم” ایجاد می کند و روند رشد مو را تغییر می دهد. در نتیجه حدود 30 تا 40 درصد موها وارد چرخه تلوژن می شوند. سه ماه بعد موها مجددا و به خصوص در ناحیه جلوی پوست سر رشد می کنند.
مواردی که باعث می شود ریتم رشد موها تغییر کند و وارد مرحله تلوژن شود عبارتند از:
- زایمان
- تب شدید
- کاهش وزن ناگهانی ناشی از رژیم های غذایی سخت
- عمل جراحی
- بیماری های شدید
- استرس یا فشار روحی شدید
نکته مهم این است که هیچ کدام از موارد گفته شده نباید تهدید کننده زندگی فرد باشند و همچنین به طور معمول نباید باعث ریزش مو شوند. علاوه بر این ریزش مو بعد از یک بارداری اتفاق می افتد و بارداری بعدی نباید باعث ریزش مو شود. هر چه ریزش مو در این موارد بیشتر باشد پیش آگهی بهتری هم خواهد داشت.
به این معنی که وقتی ریتم بدن به حالت عادی برگشت بیشتر موهای ریخته شده دوباره برمیگردند. بنابراین معمولا این افراد به درمان خاصی نیاز ندارند و می توانند مثل قبل و به طور منظم موهایشان را شامپو بزنند چون استفاده از شامپو باعث ریزش مو نمی شود بلکه فقط موهایی که قرار است بریزند را سست می کند.
آلوپسی آندروژنتیک ( طاسی با الگوی مردانه) یا آلوپسی آندروژنیک ( طاسی با الگوی زنانه) چیست؟
این نوع آلوپسی یا ریزش مو به زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی افراد مرتبط است. آلوپسی آندروژنیک در مردان و زنان بروز می کند و ریزش مو در مردان اغلب سریعتر، زودتر و گسترده تر است. پزشکان به طاسی مشترک بین افراد آلوپسی آندروژنتیک یا آلوپسی آندروژنیک می گویند. این مساله به این معناست که ترکیبی از هورمون های مردانه و زنانه و وراثت یا همان ژنتیک در ایجاد این بیماری نقش اصلی را ایفا می کند. هنوز علت دقیق این الگوها مشخص نیست.
طاسی مردانه
حتی مردانی که هیچ وقت دچار نمی شوند هم به مرور زمان و رفته رفته با نازک شدن موها مواجه می شوند. برخلاف کسانی که ریزش تلوژن قابل برگشت دارند، افرادی که دچار طاسی مردانه اند متوجه می شوند که موهای ریخته شده مجددا رشد نمی کنند.
برخی از باورهای نادرست درباره طاسی مردانه
طاسی مردانه از طریق مادر و بستگان مادری یک مرد به ارث می رسد
این باور اشتباه است. در واقع ژن های پدر و مادر هر دو در ریزش مو و طاسی یک فرد نقش دارند. البته تحقیقات درباره عوامل ژنتیکی و وراثتی در این خصوص هنوز ادامه دارد.
موهای بلند فشار بیشتری روی ریشه مو وارد می کنند
این باور هم اشتباه است. بلندی موها روی ریشه مو فشار نمی آورد. علاوه بر این، پوشیدن کلاه هم ربطی به کاهش جریان خون در پوست سر ندارد و باعث ریزش مو نمی شود. شامپو زدن به ریزش مو و طاسی ربطی ندارد اما گردش خون ضعیف مانع از رشد موها می شود و ماساژ دادن پوست سر می تواند آن را تقویت کند.
روش های درمانی موثری برای ریزش مو در مردان و زنان
برای برطرف کردن ریزش مو داروهای موثری وجود دارد که به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هم رسیده اند. در طرف دیگر هم هزاران هزار محصول تایید نشده از نرم کننده ها گرفته تا انواع شامپوها و ویتامین ها وجود دارد که همگی ادعا می کنند می توانند باعث رشد مو شوند. به عنوان میال نیوکسین نام یک برند معروف شامپو است که برای رفع ریزش مو به بازار عرضه شده؛ اما هیچ مدرک قانع کننده ای وجود ندارد که نشان بدهد این شامپو در مقایسه با شامپوهای دیگر موثرتر است.
این محصولات معمولا بی ضرر هستند اما از نظر علمی ثابت نشده اند و بنابراین به طور بالقوه بی فایده اند. برای کاهش سرعت ریزش مو حداقل چهار گزینه اساسی و موثر وجود دارد که شامل داروهایی مثل ماینوکسیدل و پروپشیا است. از این داروها باید به مدت طولانی استفاده کرد اما به نظر نمی رسد که توقف مصرف آنها باعث تشدید یا بدتر شدن ریزش موها شود.
ماینوکسیدل (روگین)
ماینوکسیدل نام داروییست که به راحتی و بدون نسخه در داروخانه ها عرضه می شود. هم خانم ها و هم آقایان می توانند از این دارو برای درمان ریزش موهایشان استفاده کنند. ماینوکسیدل روی فرق سر نسبت به ناحیه جلوی موها بهتر و بیشتر نتیجه می دهد. این دارو به عنوان یک محلول 2%، محلول 5% با مقاومت بالا و فوق العاده، یک فوم و یک موس مو است.
مشکل اصلی در استفاده از ماینوکسیدل این است که باید یک یا دو بار در روز از آن استفاده کرد و اکثر افراد بعد از مدتی خسته می شوند. علاوه بر ماینوکسیدل روی قسمت جلویی موها تاثیر کمتری دارد؛ این در حالیست که اکثر آقایان از طاسی و ریزش مو در ناحیه جلوی سر رنج می برند. از طرف دیگر استفاده ناخواسته از این دارو روی پوست صورت یا گردن می تواند باعث رشد موهای ناخواسته و زائد شود.
فیناستراید (پروپشیا)
فیناستراید داروییست که فقط برای مردانی که ریزش موی آندروژنیک دارند استفاده می شود و مورد تایید FDA هم قرار گرفته است. این دارو در دسته داروهای موسوم به مهار کننده آنزیم 5- آلفا ردوکتاز قرار دارد و با مسدود کردن عملکرد هورمون های طبیعی در فولیکول های موی سر به کاهش ریزش مو کمک می کند.
پروپشیا نام تجاری فیناستراید است که دوز کمتری دارد و معمولا برای درمان بزرگ شدن پروستات در آقایان میانسال و پیر تجویز می شود اما می تواند به افزایش رشد مو هم کمک کند. خانم هایی که احتمال بارداری شان می رود نباید فیناستراید مصرف کنند. این دارو با نسخه پزشک عرضه می شود و فقط یک بار در روز باید آن را مصرف کرد.
مصرف پروپشیا در برخی افراد باعث می شود موها تا حدودی ضخیم تر شوند و بیشتر رشد کنند اما کابرد اصلی آن حفظ موهای فعلی است. تحقیقات نشان می دهند که این دارو در درمان برخی انواع ریزش مو به خوبی کار می کند و بیماران برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید حدود 6 تا 12 ماه از آن استفاده کنند. اثر پروپشیا طی روزها و هفته ها ظاهر نمی شود و معمولا نتایج آن به تدریج مشاهده می شوند. بعید به نظر می رسد مصرف این دارو عارضه جانبی خاصی داشته باشد اما به هر حال ممکن است باعث ناتوانی جنسی یا کاهش میل جنسی شود.
داروهای آنالوگ پروستاگلاندین
اخیرا گروه دیگری از داروها که به آنالوگ پروستاگلاندین معروفند نیز برای درمان ریزش مو مورد بررسی قرار گرفته اند که هم مردان و هم زنان می توانند از آن استفاده کنند. البته این داروها برای درمان ریزش موی سر هنوز به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نرسیده اند و در حال حاضر در درجه اول برای تقویت مژه ها استفاده می شوند.
یکی از جدیدترین این داروها بیماتوپروست (bimatoprost) نام دارد که برای ارزیابی این محصول در کاهش ریزش مو آزمایشات و تحقیقات بیشتری نیاز است. در حال حاضر از این دارو برای تقویت رشد مژه ها استفاده می شود. تحقیقات نشان می دهند که مصرف بیماتوپروست باعث افزایش رشد، ضخامت و تیرگی مژه ها می شود.
این دارو با نام تجاری لومیگان (Lumigan) نیز در دسترس است که از آن برای درمان گلوکوم استفاده می شود. دقیقا مشخص نیست که این دارو چطور باعث رشد مژه ها می شود اما به نظر می رسد که مصرف آن مرحله آناژن (فاز فعال) موها را طولانی تر می کند. نکته جالب اینجاست که پزشکان متوجه شده اند بیماران مبتلا به گلوکوم که به صورت روتین از داروی لومیگان استفاده می کرده اند بعد از مدتی با افزایش رشد و ضخامت مژه هایشان مواجه شده اند.
چه گزینه های دیگری برای درمان ریزش مو وجود دارد؟
گزینه های مختلف و درمان های آرایشی زیاد دیگری هم برای درمان ریزش مو وجود دارد. برخی از مواردی که در اینجا به آنها اشاره می شود پودرهای پرپشت کننده مو، موهای تکه ای، کلاه گیس های مصنوعی، کلاه گیس های طبیعی، اکستنش مو، لیزر و جراحی است.
پودرهای پرپشت کننده مو
محصولات تجاری بسیاری تحت عنوان پرپشت کننده مو در بازار وجود دارد که می توانید آنها را خریداری و مصرف کنید. فقط باید دقت داشته باشید که از تولید کنندگان واقعی و مطمئن خریداری کنید.
موی تکه ای
یکی از روش های پر کردن جاهای خالی سر استفاده از موهای تکه ای است. این موها از الیاف مصنوعی یا موی طبیعی انسان ساخته شده اند و با کیفیت ها و قیمت های مختلف در دسترسند.
عمل جراحی یا کاشت مو
روش های ترمیم موهای ریخته شده شامل جراحی کاشت مو (گرفتن مو از پشت سر و قرار دادن آن در جلوی سر فرد) و یا کاهش و کم کردن پوست سر بیمار ( برش دور مناطق طاس سر و دوختن پوست دو طرف آن) می باشد. در سال های اخیر مراحل پیوند مو پیشرفت های چشمگیری داشته است و نسبت به روش های قدیمی بهتر و بیشتر نتیجه می دهد.
کاشت مو به روش میکروگرافت نیز از جدیدترین تکنیک های درمان طاسی است که در آن جراح یک یا دو فولیکول مو را به هم پیوند می زند. کاشت مو به تعداد پیوندهایی که قرار است کاشته شود بستگی دارد و جزو روش های گران و وقت گیر محسوب می شود. به طور معمول در یک جلسه پیوند مو به روش میکروگرافت چیزی حدود 500 عدد مو یا بیشتر پیوند زده می شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا نوعی دستگاه لیزر مخصوص تحریک رشد مو را تایید کرده اند که فرد می تواند از آن در خانه برای تقویت رشد مو استفاده کند. این دستگاه ها به همراه کلاه ایمنی، کلاه مخصوص و یک شانه عرضه می شوند و مطالعات نشان می دهد که به میزان متوسطی می توانند نتایج قانع کننده ای در تقویت رشد مو داشته باشند.
آیا ریزش مو در زنان با مردان متفاوت است؟
ریزش مو با الگوی زنانه
زنان هم درست مثل مردان به دلایل ارثی و ژنتیکی دچار ریزش مو می شوند. اما الگوی ریزش مو به طور منتشر در خانم ها بیشتر از آقایان است و کمتر اتفاق می افتد که در ناحیه فرق سر و قسمت جلوی مو موها ریزش مو پیدا کنند. با اینکه برخی خانم ها قبل از 20 سالگی دچار ریزش مو می شوند اما سرعت این اتفاق به تدریج افزایش می یاید نه یکدفعه، و اغلب سال ها طول می کشد تا اطرافیان فرد متوجه ریزش موی او شوند. به نظر می رسد نازک شدن فیزیولوژیکی طبیعی با افزایش سن همراه است و در بسیاری از خانم ها در اوایل تا اواسط دهه 30 رخ می دهد.
ریزش مو در زنان با دلایل بیشتری نسبت به مردان همراه است. این دلایل شامل موارد قابل درمانی مثل کم خونی، بیماری های تیروئید و سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می شود. این بیماری ها از طریق معاینه جسمی و آزمایشات مربوطه تشخیص داده می شوند. با اینکه برخی تحقیقات نشان می دهند که ریزش مو در زنان می تواند از طریق ژن های به ارث رسیده از خانواده مادری فرد بروز کند اما این تئوری به بررسی و مطالعات بیشتری نیاز دارد.
با اینکه برای درمان ریزش مو با الگوی زنانه درمان واحدی مشخص نشده است اما مصرف داروی اسپیرونولاکتون (آلداکتون) می تواند در درمان این بیماری موثر باشد. به نظر می رسد کشش بیش از حد موها و استفاده از کش موهای سفت و محکم و همین بستن موها به شکل دم اسبی یا مدل هایی که ریشه موها را تحت فشار قرار می دهند نیز می تواند ریزش مو در خانم ها را تشدید کند.
حقایقی درباره ریزش مو در خانم ها:
- موهای بلند فشاری روی ریشه مو وارد نمی کنند.
- شامپو زدن باعث تسریع در روند ریزش مو نمی شود بلکه فقط موهایی که قرار است بریزد را سست و شل می کند.
- رنگ کردن، پرمینگ (perming) و تهویه مو معمولا باعث ریزش آن نمی شود.
- سوختگی یا پردازش شدید مو آن را شکننده و ضعیف می کند.
- مدل موهایی که روی مو فشار وارد می کنند می توانند باعث ریزش مو شوند.
- این مساله درباره رنگ کردن مو با مواد شیمیایی صدق نمی کند.
آیا بارداری باعث ریزش مو می شود؟
بارداری باعث ایجاد تغییرات زیادی در موهای پوست سر می شود. به دلیل افزایش نوسانات هورمونی در دوران بارداری، بسیاری از خانم ها متوجه می شوند که موهایشان در این دوره پرپشت و ضخیم شده است. ممکن است این مساله مربوط به تغییر تعداد موها در فاز مولد مو باشد اما هنوز علت دقیق آن مشخص نیست. اغلب اوقات ریزش مو (تلوژن افلوویوم) بعد از زایمان یا چند ماه بعد از آن اتفاق می افتد و بعد از مدتی به حالت عادی برمیگردد.
چه نوع روش های درمانی خاصی برای درمان ریزش مو در خانم ها وجود دارد؟
روش های درمان ریزش مو در زنان شامل استفاده از داروی ماینوکسیدل، کاشت مو، استفاده از پودرهای پرپشت کننده مو، کلاه گیس، اکستنشن و روش های جراحی است. ماینوکسیدل نام داروییست که بدون نسخه و در غلظت های 2، 4 و 5 درصد در داروخانه ها موجود است. استفاده از این دارو می تواند به رشد موهای کوچک و ریز در هر کجا کمک کند.
نکته مهم این است که باید از ریختن این دارو روی پوست صورت و گردن جلوگیری کنید. این دارو در غلظت 2 درصد برای خانم ها عرضه می شود اما ممکن است پزشک دستور استفاده از آن در غلظت های بالا را نیز بدهد. از روش های جراحی مثل کاشت مو نیز برای پر کردن مناطق خالی استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: تصورات غلط درمورد کاشت مو
چه ویتامین هایی برای درمان ریزش مو مفید هستند؟
مصرف روزانه مولتی ویتامین های حاوی روی، ویتامین B، فولات، آهن و کلسیم انتخاب مناسبی برای کمک به تقویت رشد مو محسوب می شود. تحقیقات جدید نیز نشان می دهند مصرف ویتامین D هم می تواند کمک موثری به این قضیه کند. کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی خاص مثل آهن یا ویتامین B12 نیز می تواند باعث ریزش مو شود. این موارد با آزمایش خون تشخیص داده می شوند و می توان آنها را درمان کرد.
گفته می شود که ویتامین های زیادی از جمله بیوتین برای رشد موها مفیدند اما مطالعات علمی معتبری برای اثبات این ادعاها وجود ندارد. با این که مصرف بیوتین و سایر مکمل ها و ویتامین های موجود در بازار ضرری برای رشد مو، پوست و ناخن ندارد اما باید با احتیاط مصرف شوند. شواهد کمی هم وجود دارد که نشان می دهد کاربرد خوراکی و موضعی سیر، آب پیاز، روغن نارگیل، روغن گل پامچال، سرکه سیب، کراتین و روغن تخم کدو تنبل نیز برای کاهش ریزش مو مفید است.
آیا ممکن است خارش پوست سر باعث ریزش مو شود؟
خارش پوست سر ممکن است ممکن است علامت یک بیماری پوستی باشد که ریزش مو ایجاد کند. معمولا درماتیت سبورئیک (شوره سر) و پسوریازیس عواملی هستند که باعث خارش پوست سر و ریزش مو می شوند. درمان این بیماری ها نیز شامل استفاده از شامپوهای دارویی مثل کتوکونازول (نیزورال)، شامپوهای ضد شوره سر بدون نسخه و کرم ها و لوسیون های استروئید موضعی برای کاهش خارش پوست می باشد.
تشخیص ریزش مو
قبل از تشخیص علت ریزش مو پزشک از شما معاینه بدنی به عمل می آورد و سابقه پزشکی و خانوادگی شما را جویا می شود.
علاوه بر این پزشک آزمایشات زیر را نیز برای تشخیص علت ریزش مو تجویز می کند:
آزمایش خون
از آزمایش خون برای کشف بیماری هایی که می توانند باعث ریزش مو شوند استفاده می شود.
تست کشش
برای انجام این آزمایش پزشک پزشک یک دسته کوچک از موهای شما را به آرامی می کشد تا متوجه شوند چند تار مو بیرون می آید. این کار به تعیین مرحله فرایند ریختن موها کمک می کند.
بیوپسی پوست سر
برای معاینه ریشه مو، پزشک از پوست سر شما نمونه برداری می کند. این کار می تواند به تعیین اینکه آیا عفونت باعث ریزش مو شده است یا نه کمک کند.
میکروسکوپ نوری
پزشک برای معاینه موهای چیده شده شما از ابزار ویژه ای به نام میکروسکوپ نوری استفاده می کند. میکروسکوپ به کشف اختلالات احتمالی ساقه مو کمک می کند.
بیشتر بخوانید: تقویت ریشه مو با این نسخه های گیاهی
درمان های خانگی ریزش مو
علاوه بر همه موارد گفته شده، افرادی که دچار ریزش مو شده اند می توانند از طیف وسیعی از داروهای خانگی برای رشد بهتر موها کمک بگیرند. البته باید به این نکته هم توجه کرد که درمان های خانگی پشتوانه علمی ندارند پس قبل از استفاده از هر نوع روش درمانی خانگی حتما باید با پزشکتان صحبت کنید. مطالعات و تحقیقات مربوط به درمان های طبیعی و خانگی بسیار زیاد و متعدد است. با این حال داروهای خانگی هنوز به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نرسیده اند و برای تایید فواید آنها تحقیقات بیشتری لازم است.
بخش زیر به بررسی درمان های خانگی موجود و موثر برای برطرف کردن ریزش مو می پردازد که می توانید از آنها استفاده کنید:
غذاهای سالم و مفید برای مو بخورید
رژیم غذایی شما نقش بسیار مهمی در سلامتی و قدرت موهایتان دارد. پروتئین ها، چربی ها، ویتامین ها و مواد معدنی خاص همه و همه باعث بهبود سلامت موها می شوند. برخی افراد زمانی که از رژیم های غذایی سرشار از مواد مغذی پیروی می کنند متوجه افزایش رشد موهایشان می شوند.
مواد غذایی مفیدی که می توانند رشد مو را تقویت کنند عبارتند از:
تخم مرغ
تخم مرغ حاوی پروتئین هایی است که برای رشد موها ضروری اند. علاوه بر این تخم مرغ دارای بیوتین و ویتامین B است که به رشد مو کمک می کنند.
آجیل
آجیل منبع غنی سلنیوم است و به رشد موها کمک می کند.
ماهی چرب
امگا 3 موجود در ماهی باعث افزایش رشد موها می شود.
گردو
گردو نیز منبع خوبی از امگا 3 است.
ویتامین D بیشتری دریافت کنید
کمبود ویتامین D باعث ریزش موها می شود و رفع این کمبود می تواند به رشد موها کمک کند. بیشتر ویتامین D مورد نیاز بدن از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می شود.
مواد غذایی زیر نیز سرشار از ویتامین D هستند:
- ماهی چرب
- جگر گاو
- پنیر
- زرده تخم مرغ
- قارچ
- غذاهای غنی شده مثل شیر، غلات و آبمیوه
روغن های گیاهی را امتحان کنید
برخی افراد برای تقویت رشد موهایشان از روغن های گیاهی استفاده می کنند. تحقیقات کمی درباره موثر بودن این روغن ها صورت گرفته اما بعید بنظر می رسد که ضرری برای مو داشته باشند. هنگام استفاده از روغن های گیاهی باید آنها را در یک روغن حامل مثل روغن نارگیل یا روغن جوجوبا رقیق کنید تا باعث تحریک پوست سر نشوند.
متخصصان آرماترواپی (رایحه درمانی) از روغن های زیر برای تقویت رشد موها استفاده می کنند:
روغن رزماری
برخی از تحقیقات انجام شده روی نمونه های حیوانی نشان می دهد که روغن رزماری می تواند جریان خون پوست سر را افزایش بدهد و به این ترتیب باعث رشد بیشتر موها شود. در یکی از تحقیقات انجام شده در سال 2015 مشخص شد افرادی که روغن رزماری را با ماینوکسیدل 2% مخلوط و استفاده می کنند و همچنین کسانی که از ماینوکسیدل موضعی استفاده می کنند با رشد قابل توجه موهایشان روبرو می شوند.
روغن نعناع
روغن نعناع هم یکی دیگر از محرک های گردش خون است. مطالعات انجام شده روی نمونه های حیوانی نشان می دهند که افرادی که روغن نعناع برای رشد موهایشان استفاده می کنند در مقایسه با کسانی که مخلوط آب نمک، روغن جوجوبا و ماینوکسیدل 3% مصرف می کنند طی 4 هفته با رشد بیشتر موهایشان مواجه می شوند.
سایر روغن ها
از روغن های زیر نیز می توانید برای تقویت رشد موها استفاده کنید:
- روغن چوب سدر
- روغن اسطوخودوس
- روغن چای
- روغن آویشن
پوست سرتان را ماساژ بدهید
ماساژ دادن پوست سر به افزایش جریان خون در آن کمک می کند و این کار به نوبه خود باعث رشد موها می شود. علاوه بر این یک ماساژ سبک با استفاده از روغن های گیاهی مزایای دیگری هم برای سلامتی تان به ارمغان می آرود.
سایر داروهای طبیعی برای درمان ریزش مو
طی بررسی های انجام شده در سال 2019 داروهای طبیعی زیر می توانند به رشد مو کمک کنند:
- کپساسین؛ ترکیب موجود در فلفل قرمز
- جنسینگ؛ داروی سنتی درمان ریزش مو
- ژل سیر:؛ به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی آن
- آب پیاز به دلیل تحریک فولیکول های مو
- پروسیانیدین و آنتی اکسیدان های موجود در سیب، دارچین و انگور
- کافئین
علاوه بر این روش های زیر نیز می تواند به کاهش استرس و افزایش رشد مو کمک کنند:
- طب سوزنی
- هیپنوتیزم
- روان درمانی
چطور می توان از ریزش مو جلوگیری کرد؟
با رعایت برخی نکات می توانید ریزش موها را به حداقل برسانید یا از آن پیشگیری کنید. از کش موهای سفت و محکم برای بستن موهایتان استفاده نکنید. موهایتان به شکلی که روی ریشه مو فشار زیادی وارد شود نبندید چون این کار به مرور زمان به فولیکول های مو آسیب می رساند. موهایتان را نپیچانید یا مالش ندهید.
علاوه بر این رژیم غذایی متعادلی داشته باشید که به مقدار کافی آهن و پروتئین داشته باشد. رژیم های غذایی سخت باعث تشدید ریزش مو می شوند. اگر در حال حاضر دچار ریزش مو هستید از شامپو بچه برای شستن سرتان استفاده کنید. فقط یک روز در میان موهایتان را بشویید مگر اینکه موهای چربی داشته باشید. همیشه موهایتان را کاملا خشک کنید و از مالش دادن آنها خودداری کنید.
محصولات و ابزارهایی که می توانند باعث ریزش مو شوند و استفاده از آنها باید محدود شود عبارتند از:
- سشوار
- اتوی مو
- برس حرارتی
- رنگ مو
- صاف کننده مو
- مواد روشن کننده مو
اگر تصمیم دارید از وسایل حرارتی روی موهایتان استفاده کنید فقط وقتی موها کاملا خشک هستند آنها را به کار ببرید و همچنین این ابزارها را روی پایین ترین درجه ممکن تنظیم کنید. درمان های تهاجمی می توانند روند ریزش مو را متوقف و یا حتی معکوس کنند به ویژه اگر ریزش مو به دلیل یک بیماری اساسی باشد. درمان ریزش موی ارثی معمولا مشکل تر است اما روش های خاصی مثل کاشت مو می تواند نتیجه خوب و موثری به شما بدهد. بهترین کار برای تعیین بهترین روش درمان ریزش مو مشاوره با پزشک است.
