سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا AIDS بیماری حادی است که به طور بالقوه کشنده می باشد و به وسیله ویروس نقص ایمنی انسانی یا HIV ایجاد می شود. با آسیب سیستم ایمنی ویروس HIV توانایی بدن را برای دفاع در برابر ارگانیسم هایی که موجب بیماری می شوند کاهش می دهد. برای اطلاع از علایم، علل و درمان سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا ایدز ادامه مطلب از بخش بیماری های دکتر سلام را بخوانید.
آشنائی با سندرم نقص ایمنی اکتسابی
ویروس HIV یک عفونت STI است. یعنی عفونتی است که از طریق جنسی منتقل می شود. این ویروس همچنین می تواند از طریق تماس با خون آلوده یا از طریق مادر به نوزاد در دوران حاملگی، حین تولد نوزاد یا در هنگام تغذیه با شیر مادر انتقال پیدا کند. بدون مصرف دارو، قبل از اینکه HIV سیستم ایمنی بدن را تا جایی ضعیف کند که شما به عبارتی مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی شوید چندین سال طول می کشد.
هیچ درمانی برای اچ آی وی و سندرم نقص ایمنی اکتسابی وجود ندارد. اما داروهایی وجود دارند که سرعت پیشرفت بیماری را به طور قابل توجهی کاهش می دهند. این داروها تعداد کشته شدگان سندرم نقص ایمنی اکتسابی را در بسیاری از کشورهای پیشرفته کاهش داده است.
تاریخچه سندرم نقص ایمنی اکتسابی
تحقیقات دقیق به دانشمندان کمک کرده اند تا شناسایی کنند که اچ آی وی از کجا آمده است. مطالعات نشان داده اند که اچ آی وی اولین بار از آفریقا برخواسته است. این بیماری در اوایل قرن بیستم از راسته نخستین سانان به انسان ها سرایت کرد. احتمالا زمانی که انسان ها در هنگام شکار شامپانزه با خون آلوده حیوان تماس پیدا کردند.
دانشمندان با آزمایش نمونه های خون ذخیره شده، نمونه های خون انسان آلوده به اچ آی وی را که به قبل از سال ۱۹۵۹ بر میگردد شناسایی کرده اند. وقتی ویروس وارد بدن انسان ها شد، اچ آی وی از طریق مقاربت جنسی از شخصی به شخص دیگر سرایت کرد. و چون افراد آلوده به ویروس در حال حرکت از نقطه ای به نقطه دیگر بر روی زمین بودند، ویروس از آفریقا به سایر مناطق دنیا سرایت کرد.
در سال ۱۹۸۱ پزشکان آمریکایی دریافتند که تعداد زیادی از مردان جوان بر اثر عفونت های غیر عادی و انواع سرطان در حال از بین رفتن بودند. در ابتدا قربانیان آمریکایی غالبا مردان همجنس گرا بودند. این احتمال وجود دارد که این ویروس به صورت ناخواسته اول وارد این گروه از افراد آمریکایی شده باشد و اینکه ویروس به راحتی از طریق مقاربت مقعدی انتقال پیدا میکند.
به هر حال باید خاطر نشان شود که مقاربت جنسی با جنس مخالف یا دگرجنس گرایی و تماس با خون و ترشحات آلوده نیز ویروس را به میزان قابل توجهی منتقل می کند. در آفریقا که هنوز مرکز بیماری فراگیر سندرم نقص ایمنی اکتسابی است بیشتر موارد از طریق رابطه دگر جنس گرایی انتقال پیدا می کند.
در سال ۱۹۹۱ نشر این خبر در رسانه ها که مجیک جانسون از طریق رابطه با جنس مخالف به ویروس اچ آی وی مبتلا شده است به درک این موضوع کمک کرد که عفونت به مردان هم جنس گرا محدود نمی شود. در حال حاضر در آمریکا برای حدودا ۲۷ درصد از افرادی که اخیرا به اچ آی وی مبتلا شده اند این انتقال از طریق رابطه جنسی دگر جنس گرایی صورت گرفته است.
از دیگر عوامل اصلی در اوایل دورانی که سندرم نقص ایمنی اکتسابی شیوع پیدا کرد انتقال از راه خون بوسیله تزریق مواد مخدر با سوزن مشترک و انتقال خون و فرآورده های خونی آلوده بود. قبل از اینکه امکان آزمایش اچ آی وی برای خون های اهدایی فراهم شود انتقال خون آلوده تعداد زیادی از بیماران هموفیلی و بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند را آلوده کرد.
در اولین سال هایی که اچ آی وی به مردم دنیا معرفی شد، این ویروس به هر گوشه دنیا گسترش پیدا کرد و در حال حاضر یکی از علت های اصلی مرگ در اثر عفونت در سراسر دنیا می باشد. آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می دهند که تقریبا ۱/۵ میلیون نفر سالانه در اثر سندرم نقص ایمنی اکتسابی می میرند و ۲۴۰ هزار نفر از این تعداد کودک هستند. در سراسر دنیا، نیمی از افراد آلوده به اچ آی وی زن هستند.
در حال حاضر دو سوم از موارد مبتلایان به اچ آی وی در آفریقا می باشند. در ایالات متحده آمریکا بیشتر از یک میلیون نفر دچار عفونت اچ آی وی می باشند و سالانه تقریبا ۴۰ هزار نفر به تعداد مبتلایان افزوده می شود. در طول سال ها بیشتر از ۶۰۰ هزار نفر در ایالات متحده آمریکا بر اثر سندرم نقص ایمنی اکتسابی در گذشته اند. تعداد زیادی از آنها در دورانی از زندگی خود جان خود را از دست می دهند که باید پربارترین سال های عمر خود را می گذراندند.
علایم سندرم نقص ایمنی اکتسابی
علایم اچ آی وی و سندرم نقص ایمنی اکتسابی متغیر است که به مرحله و شدت عفونت بستگی دارد.
عفونت اولیه (اچ آی وی حاد)
بیشتر افراد آلوده به اچ آی وی در طول یک یا دو ماه بعد از ورود ویروس به بدن علائمی شبیه آنفولانزا از خود بروز می دهند. این بیماری به عنوان عفونت اچ آی وی حاد یا اولیه شناخته می شود و ممکن است چند هفته طول بکشد.
علایم و نشانه های احتمالی عبارت اند از:
- تب
- سر درد
- درد عضلانی و درد مفاصل
- کهیر
- گلو درد و زخم های دردناک در دهان
- تورم غدد لنفاوی مخصوصا غدد روی گردن
این علایم می توانند خیلی خفیف باشند که ممکن است شما حتی متوجه آنها نشوید. با این حال مقدار ویروس در سیستم گردش خون یا بار ویروسی در این زمان تقریبا بالا است. می توان نتیجه گرفت که عفونت در طی دوران عفونت اولیه نسبت به مراحل بعدی بیماری خیلی آسانتر سرایت می کند
عفونت بالینی نهفته (اچ آی وی مزمن)
بعضی از افراد در این مرحله دچار تورم غدد لنفاوی می شوند اما بیشتر افراد در این مرحله هیچ علامت یا نشانه خاصی ندارند. ویروس اچ آی وی در بدن و در گلبول های سفید خون آلوده باقی می ماند. در این مرحله از عفونت در صورتی که بیمار تحت درمان های آنتی رترو ویرال نباشد حدود ۱۰ سال طول می کشد. اما گاهی در اثر این درمان، این مرحله دهه ها طول می کشد. سرعت پیشرفت بیماری در بعضی افراد خیلی بیشتر از بقیه است و خیلی زودتر علایم بیماری در آنها جدی می شود.
عفونت اچ آی وی هم افتی (نشانه ای)
در حالیکه ویروس به تکثیر خود و نابود کردن سلول های ایمنی بدن بیمار ادامه می دهد (سلول هایی که وظیفه آنها مبارزه با میکروب ها است) بیمار ممکن است عفونت های خفیف یا علایم و نشانه های حادی از قبیل موارد زیر را تجربه کند.
- تب
- خستگی
- غدد لنفاوی متورم که اغلب یکی از اولین علایم عفونت اچ آی وی است
- اسهال
- از دست دادن وزن
- برفک
- زونا
بیشتر بخوانید: با چه دارویی درد زونا را تسکین دهیم؟
پیشروی به سوی سندرم نقص ایمنی اکتسابی
بخاطر درمان های آنتی ویرال امروزه بیشتر افراد مبتلا به اچ آی وی در ایالات متحده آمریکا به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی نمی رسند. ویروس درمان نشده اچ آی وی حدودا بعد از ۱۰ سال به سندرم نقص ایمنی اکتسابی تبدیل می شود. زمانی که سندرم نقص ایمنی اکتسابی رخ می دهد سیستم ایمنی بدن بیمار به طور جدی آسیب دیده است.
احتمال ابتلای فرد به عفونت ها و سرطان های فرصت طلب افزایش پیدا می کند. یعنی بیماری هایی که معمولا یک شخص با سیستم ایمنی سالم را دچار مشکل نمی کنند.
علایم و نشانه های بعضی از این عفونت ها عبارت اند از:
- تعرق شدید شبانه
- تب متناوب
- اسهال مزمن
- لکه های سفید یا زخم های غیر طبیعی مقاوم به درمان داخل دهان یا روی زبان
- خستگی مفرط بدون دلیل
- از دست دادن غیر طبیعی وزن
- برآمدگی ها و کهیرهای پوستی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
اگر فکر می کنید که به ویروس اچ آی وی مبتلا شده اید یا در خطر ابتلای به ویروس هستید تا حد امکان سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
علل بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی
اچ آی وی بوسیله یک ویروس ایجاد می شود. این ویروس می تواند از طریق تماس جنسی یا تماس خونی یا از مادر به نوزاد در طی دوران حاملگی، حین تولد نوزاد و هنگام تغذیه کودک با شیر مادر منتقل شود.
ویروس اچ آی وی چطور به سندرم نقص ایمنی اکتسابی تبدیل می شود؟
ویروس اچ آی وی سلول های CD4 T یعنی سلول های گلبول های سفید خون را که نقش مهمی در دفاع از بدن در برابر بیماری ها دارند را نابود می کند. هر چه بدن شما سلولCD4 T کمتری داشته باشد سیستم ایمنی بدن نیز ضعیف تر عمل خواهد کرد.
یک فرد می تواند قبل از اینکه به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی برسد، عفونت اچ آی وی را برای سال ها در بدن خود حمل کند. وقتی که تعداد سلول هایCD4 T به زیر ۲۰۰ برسد یا وقتی که فرد علایم بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی را از خود بروز دهد به این معنی است که فرد به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی رسیده است.
اچ آی وی چطور منتقل می شود؟
برای آلوده شدن به ویروس اچ آی وی، خون، منی یا ترشحات واژینال آلوده باید وارد بدن فرد شود. این امر می تواند به روش های مختلفی اتفاق بیفتد.
با داشتن رابطه جنسی
اگر خون، منی یا ترشحات واژینال آلوده پارتنر شما طی یک رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی وارد بدن شما شود احتمالا به این عفونت مبتلا می شوید. ویروس می تواند از طریق زخم های داخل دهان یا بریدگی های کوچکی که گاهی داخل رکتوم یا واژن طی فعالیت جنسی ایجاد می شوند وارد بدن شوند.
از راه انتقال خون
در بعضی موارد ویروس ممکن است از طریق انتقال خون سرایت کند. امروزه بیمارستان‌ها و بانک های خون آمریکا فرآورده های خونی را برای شناسایی آنتی بادی های اچ آی وی غربالگری می کنند. بنابراین امروزه خطر سرایت از این طریق خیلی کم است.
با سوزن های مشترک
استفاده مشترک از ابزار و تجهیزات دارویی وریدی آلوده( سوزن ها و سرنگ های آلوده) فرد را در خطر بالای ابتلا به اچ آی وی و دیگر بیماری های عفونی مثل هپاتیت قرار می دهد.
طی دوران بارداری یا در حین زایمان یا از طریق تغذیه با شیر مادر
مادران آلوده می توانند ویروس را به نوزادان خود انتقال دهند. مادران اچ آی وی مثبتی که برای عفونت خود طی دوران بارداری تحت درمان قرار می گیرند ریسک بالای ابتلای نوزادان خود به اچ آی وی را بطور قابل توجهی کاهش می دهند.
اچ آی وی از چه راه هایی منتقل نمی شود؟
شما نمی توانید با تماس های عادی و روزمره به اچ آی وی مبتلا شوید. به این معنی که با بغل کردن، بوسیدن، رقصیدن یا دست دادن با فردی که مبتلا به این عفونت است به اچ آی وی مبتلا نمی شوید و سندرم نقص ایمنی اکتسابی نمی گیرید. اچ آی وی از طریق هوا، آب یا نیش حشرات منتقل نمیشود.
فاکتورهای خطر برای سندرم نقص ایمنی اکتسابی
رسیدن به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی نیازمند این است که فرد دچار عفونت اچ آی وی اکتسابی باشد. ریسک ابتلا به عفونت اچ آی وی اکتسابی عبارت است از رفتارهایی که منجر به تماس با خون یا ترشحات جنسی آلوده می شود که خطر اصلی انتقال اچ آی وی می باشد. این رفتارها عبارت اند از مقاربت جنسی و مصرف مواد مخدر از راه تزریق.
وجود زخم در ناحیه تناسلی مثل زخم هایی که از طریق هرپس ایجاد می شود کار انتقال ویروس را از یک شخص به شخص دیگر در طی رابطه جنسی آسان تر می کند. همچنین اچ آی وی می تواند از طریق تماس های تصادفی با سوزن های آلوده به خون بیماران مبتلا به اچ آی وی به کادر پزشکی انتقال پیدا کند یا وقتی که زخم های باز با خون و ترشحات آلوده تماس پیدا می کنند. فرآورده های خونی که برای انتقال خون یا تزریق ها مورد استفاده قرار می گیرند نیز ممکن است عفونت را منتقل کنند.
اگرچه که این روش انتقال امروزه بسیار نادر است(کمتر از یک در ۲ میلیون انتقال خون در ایالات متحده آمریکا). که این مساله به این علت است که امروزه خون ها و فرآورده های خونی اهدایی تحت آزمایش اچ آی وی قرار می گیرند. بلاخره شیرخوران ممکن است ویروس اچ آی وی را از مادر آلوده وقتی که در داخل رحم مادر هستند یا در هنگام تولد یا در هنگام تغذیه با شیر مادر بعد از تولد کسب کنند.
خطر رسیدن عفونت اچ آی وی به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی از وقتی که شخص عفونت را کسب می کند با گذشت زمان و گذر سال ها افزایش می یابد. اگر عفونت اچ آی وی تحت درمان قرار نگیرد ۵۰ درصد افراد طی ۱۰ سال به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی می رسند.
اما بعضی افراد در اولین یا دومین سال ابتلای به عفونت به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی می رسند ولی بعضی دیگر از افراد سال های زیادی بعد از ابتلای به عفونت با داشتن سیستم ایمنی نرمال کاملا بدون نشانه باقی می مانند و هیچ علامتی از وجود ویروس بروز نمی دهند.
خطر بروز هر یک از نشانه های بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی با نابودی سلول های CD4 T رابطه مستقیم دارد. مخصوصا وقتی که تعداد آنها به زیر ۲۰۰ برسد. درمان های آنتی رترو ویرال(آنتی رترو ویروسی) به طور عمده ای خطر انتقال به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی را کاهش می دهند.
در کشورهای پیشرفته استفاده از روش های درمانی ضد ویروسی ART باعث شده است که ویروس اچ آی وی بصورت یک بیماری مزمن باشد که هرگز به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی نمی رسد. برعکس اگر افراد آلوده به ویروس قادر به تامین و مصرف دارو نباشند یا ویروس اچ آی وی در بدن آنها نسبت به داروهای مختلف مقاوم شده باشد آنها در معرض خطر بالای رسیدن به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی قرار دارند.
عوارض سندرم نقص ایمنی اکتسابی
عفونت اچ آی وی سیستم ایمنی بدن بیمار را با افزایش احتمال ابتلای او به عفونت های بی شمار و انواع خاصی از سرطان ها ضعیف می کند.
عفونت های شایع ویروس اچ آی وی/سندرم نقص ایمنی اکتسابی
عفونت توبرکلوسیس
در کشورهایی که منابع محدودی دارند، این عفونت شایع ترین عفونت فرصت طلب مرتبط با اچ آی وی است. این عفونت یک علت عمده مرگ در بین افراد مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی می باشد.
عفونت سیتومگاویروس
این ویروس هرپس شایع در مایعات بدن مثل بزاق، خون، ادرار، منی و شیر پستان منتقل می شود. یک سیستم ایمنی سالم ویروس را داخل بدن به صورت غیر فعال نگه می دارد. اگر سیستم ایمنی فرد ضعیف شود ویروس دوباره ظاهر می شود که باعث صدمه دیدن چشم ها، سیستم گوارش، شش ها و سایر ارگان های بدن می گردد.
عفونت های کاندیدایی
کاندیداها عفونت های شایع مرتبط با اچ آی وی هستند که باعث تورم و ایجاد یک پوشش سفید و ضخیم روی غشای مخاطی دهان، زبان، مری و واژن می شوند.
مننژیت ناشی از کریپتوکوکوس
مننژیت تورم غشا و مایعات دور مغز و نخاع و پرده های مغز است. مننژیت کریپتوکوکوس یک عفونت سیستم عصبی مرکزی شایع مرتبط با اچ آی وی است که به وسیله یک نوع قارچ که در خاک وجود دارد به وجود می آید.
توکسوپلاسموز
این عفونت که صورت بالقوه مرگ بار است بوسیله انگل توکسوپلاسما گوندی که در اصل بوسیله گربه منتقل می شود، ایجاد می گردد. گربه های آلوده انگل ها را از طریق مدفوع خود انتقال می دهند که ممکن است بعدا به انسان ها و حیوانات دیگر سرایت کند. وقتی که این عفونت به مغز سرایت کند حمله اتفاق می افتد.
عفونت کریپتوزپوریدیوسیس
این عفونت در اثر یک انگل روده ای ایجاد می شود که در بین حیوانات رایج است. زمانی که غذا یا آب آلوده به انگل را مصرف می کنید مبتلا به این عفونت می شوید. انگل درون روده ها و مجرای صفرای شما رشد می کند که در افراد مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی منجر به اسهال مزمن و شدید می گردد.
سرطان های شایع در بیماران اچ آی وی/سندرم نقص ایمنی اکتسابی
سارکوم کاپوسی
یک تومور سلول های عروقی است. این سرطان در افرادی که مبتلا به اچ آی وی نیستند بسیار نادر است. اما در افراد اچ آی وی مثبت شایع می باشد. این بیماری معمولا باعث بروز ضایعات صورتی، قرمز و بنفش روی پوست و داخل دهان می شود. در افرادی که پوست تیره تری دارند ممکن است این ضایعات به رنگ سیاه یا قهوه ای تیره به نظر برسند. همچنین سارکوم کاپوسی می تواند روی ارگان های داخلی مثل دستگاه گوارش و شش ها تاثیر بگذارد.
این سرطان در گلبول های سفید خون شروع می شود. شایع ترین علامت اولیه آن تورم بدون درد غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل با کشاله ران است.
عوارض دیگر
سندروم ویستینگ
رویکردهای درمانی مهاجم تعداد موارد سندروم ویستینگ را کاهش داده اند. اما این سندروم هنوز هم افراد زیادی را که درگیر سندرم نقص ایمنی اکتسابی هستند تحت تاثیر قرار می دهد. این سندروم به صورت کاهش حداقل ۱۰ درصد از وزن بدن شناخته می شود که اغلب با اسهال، ضعف مزمن و تب همراه است.
عوارض عصبی
با اینکه به نظر نمی رسد که سندرم نقص ایمنی اکتسابی سلول های عصبی را آلوده کند ولی می تواند باعث علایم عصبی مثل گیجی، اختلال حواس، فراموشی، افسردگی، اضطراب و اشکال در راه رفتن شود. یکی از شایع ترین عوارض عصبی، کمپلکس جنون سندرم نقص ایمنی اکتسابی است که به تغییرات رفتاری و کاهش عملکرد ذهنی منجر می شود.
بیماری های کلیوی
نفروپاتی ناشی از سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا HIVAN تورم غشاهای ظریف در کلیه ها است که وظیفه آنها گرفتن مایعات اضافی و مواد زائد از خون و ریختن آنها به ادرار است. این نوع از بیماری ها اغلب بیشتر سیاهپوستان و بومیان آمریکای لاتین را تحت تاثیر قرار می دهد. هر کسی که به این عارضه مبتلا شود باید تحت درمان های آنتی رترو ویرال قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: ارتباط سارکوم کاپوسی با ویروس تبخال
چطور می توان از سندرم نقص ایمنی اکتسابی جلوگیری کرد؟
جلوگیری از سندرم نقص ایمنی اکتسابی به احتیاط و انضباط شخصی نیاز دارد. این ملزومات گاهی از نظر اشخاص محدود کننده به نظر می رسند اما موثر و مفید هستند و می توانند زندگی شما را نجات دهند.
۱- با افراد زیر مقاربت جنسی نداشته باشید:
- افرادی که می دانید یا شک دارید که به سندرم نقص ایمنی اکتسابی آلوده هستند.
- افرادی که چندین پارتنر جنسی دارند.
- افرادی که از داروهای تزریقی استفاده می کنند.
- پارامترهای جنسی متعدد نداشته باشید.
2- از مواد مخدر تزریقی استفاده نکنید. اگر از این گونه مواد استفاده می کنید سوزن ها و سرنگ های خود را با دیگران به صورت اشتراکی استفاده نکنید. امروزه در بسیاری از جوامع برنامه تبادل سوزن وجود دارد که سرنگ های استفاده شده را تحویل گرفته و سوزن های نو و استریل شده را به طور رایگان در اختیار افراد قرار می دهند. این قبیل برنامه ها همچنین می توانند معتادان را برای درمان اعتیادشان به بخش های مربوطه ارجاع دهند.
3- از قرار گرفتن در معرض خون ناشی از جراحت ها و خون دماغ هایی که وضعیت اچ آی وی فرد دچار خونریزی مشخص نیست دوری کنید. در هنگام مداوای افراد زخمی لباس، ماسک و عینک های محافظ می توانند مفید باشند.
4- کسی که نتیجه آزمایش اچ آی وی او مثبت است می تواند بیماری را به دیگران انتقال دهد. پس نباید خون، پلاسما، اسپرم یا ارگان های بدن خود را اهدا نماید.
از نقطه نظر قانونی، اخلاقی و معنوی این افراد باید به هر پارتنر جنسی که در آینده خواهند داشت در مورد وضعیت اچ آی وی مثبت خود هشدار دهند. آنها نباید طی فعالیت جنسی خود مایعات بدن خود را به بدن پارتنر خود منتقل کنند و باید از هر گونه وسیله پیشگیری کننده مثل کاندوم لاتکس استفاده نمایند تا بیشترین ایمنی را برای پارتنر خود فراهم آورند.
5- زنان اچ آی وی مثبت باید قبل از باردار شدن در مورد خطراتی که متوجه نوزاد متولد نشده آنها وجود دارد و پیشرفت های پزشکی که ممکن است بتوانند از آلوده شدن جنین به عفونت جلوگیری کنند مشاوره داده شوند.
6- مادران اچ آی وی مثبت نباید نوزادان خود را با شیر پستان خود تغذیه کنند.
7- تمرین برای “رابطه جنسی سالم” مثل استفاده از کاندوم لاتکس در جلوگیری از انتقال اچ آی وی خیلی موثر هستند. با این حال حتی با استفاده از این کاندوم ها باز هم خطر انتقال عفونت وجود دارد. خویشتن داری تنها روش مطمئن برای جلوگیری از انتقال اچ آی وی از طریق جنسی است.
8- سایر اطلاعات در مورد کاهش خطر جنسی عبارت اند از: پر خطرترین رفتار جنسی مقاربت مقعدی محافظت نشده و کم خطرترین رفتار جنسی رابطه جنسی دهانی است. انجام سکس دهانی با مردان با مقداری ریسک انتقال اچ آی وی همراه می باشد. اما ریسک آن کمتر از مقاربت جنسی واژینال محافظت نشده است. احتمال انتقال ویروس از زن به مرد خیلی کمتر از احتمال انتقال از مرد به زن است. انجام سکس دهانی با زن دارای ریسک انتقال کمتری است.
9- احتمال اینکه بیماران اچ آی وی مثبتی که داروهای آنتی رترو ویرال مصرف می کنند ویروس را انتقال دهند کمتر است. برای مثال زنان باردار تحت درمان که در زمان زایمان اچ آی وی را به نوزاد خود منتقل می کنند حدود ۵ درصد هستند. در مقایسه با زنانی که دارو مصرف نمی کنند و تعداد آنهایی که ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل می کنند حدودا ۲۰ درصد است.
10- فرآورده های خونی ایالات متحده آمریکا در بین سالم ترین ها در دنیا هستند. تقریبا تمام افراد آلوده به اچ آی وی از طریق انتقال خون قبل از سال ۱۹۸۵ فرآورده های آلوده را دریافت کرده بودند. سال ۱۹۸۵ سالی بود که آزمایش اچ آی وی در مورد تمام خون های اهدایی به اجرا در آمد.
در حال حاضر خطر ابتلای به عفونت اچ آی وی در ایالات متحده آمریکا از طریق دریافت خون و فرآورده های خونی آلوده به شدت پایین است و به شدت در حال پایین تر رفتن می باشد. حتی در نواحی جغرافیایی که شیوع اچ آی وی در آنجا بالاست.
11- اگر فکر می کنید که در معرض اچ آی وی قرار گرفته اید فورا به پزشک مراجعه کنید. شواهدی وجود دارد که مصرف یک دوره فوری داروهای آنتی رترو ویرال شانس ابتلای فرد به عفونت اچ آی وی را کاهش می دهد. به این درمان پروفیلاکسی بعد از مواجه با ویروس یا PEP گفته می شود. این شیوه درمانی سالهاست برای درمان کارکنان بیمارستان ها و مراکز درمانی که توسط سر سوزن و سرنگ زخمی می شوند به کار برده می شود.
اطلاعات کمی راجع به کارایی PEP روی افرادی که از طریق فعالیت جنسی یا تزریق مواد در معرض ویروس قرار گرفته اند وجود دارد. با این حال اگر می دانید که در معرض ویروس قرار گرفته اید باید هر چه سریع تر با یک متخصص خبره در مورد احتمال آلودگی خود به عفونت صحبت کنید.
برای گرفتن آخرین اطلاعات در این مورد می توانید از مراکز محلی سندرم نقص ایمنی اکتسابی سوال کنید. تمام قربانیان تجاوز باید تحت درمانPEP قرار گیرند و خطرات بالقوه و مزایای آن در این گونه موارد خاص باید مورد توجه قرار گیرند.
تشخیص سندرم نقص ایمنی اکتسابی
اچ آی وی عموما با آزمایش خون یا بزاق برای بررسی آنتی بادی های ویروس تشخیص داده می شود. متاسفانه زمان می برد که بدن این آنتی بادی ها را تولید کند که معمولا ممکن است تا ۱۲ هفته طول بکشد. یک تست سریع تر آنتی ژن اچ آی وی را بررسی می کند.
این آنتی ژن یک نوع پروتئین است که بعد از عفونت فورا توسط ویروس تولید می شود. این آنتی ژن می تواند خیلی سریع پس از ایجاد عفونت آن را تشخیص دهد و به شخص این امکان را می دهد که مراحل بعدی را سریع تر طی کرده و همچنین از سرایت ویروس به دیگران جلوگیری کند.
تست خانگی سندرم نقص ایمنی اکتسابی
حداقل دو کیت آزمایش خانگی مورد تایید سازمان غذا و دارو برای اچ آی وی موجود است. بسته به آنچه شما انتخاب می کنید به یک قطره خون خشک شده یا یک نمونه بزاق نیاز دارید. اگر نتیجه تست مثبت بود لازم است که برای تایید تشخیص و صحبت در مورد گزینه های درمان با پزشک ملاقات کنید. اگر نتیجه تست منفی بود لازم است برای تایید نتیجه چند ماه بعد دوباره تکرار شود.
آزمایش هایی برای مرحله بندی بیماری و اقدام به درمان
اگر شما تشخیص اچ آی وی/سندرم نقص ایمنی اکتسابی گرفته اید چندین آزمایش وجود دارند که می توانند به پزشک برای تعیین مرحله بندی بیماری و انتخاب بهترین درمان کمک کنند.
این آزمایش ها عبارت اند از:
شمارش تعداد سلول ها CD4 T
سلول های CD4T گلبول های سفیدی هستند که مخصوصا مورد هدف ویروس اچ آی وی قرار گرفته و نابود شده اند. حتی اگر هیچ علامت و نشانه ای نداشته باشید وقتی که تعداد سلوله ایCD4 T شما به زیر ۲۰۰ برسد عفونت اچ آی وی به مرحله بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی خواهد رسید.
بار ویروسی یا HIV RNA
این آزمایش مقدار ویروس را در خون شما اندازه گیری می کند. بار ویروسی بالاتر نشان دهنده پیامدهای بدتری می باشد.
مقاومت به دارو
بعضی از گونه های اچ آی وی به دارو مقاوم هستند. این آزمایش به پزشک برای تعیین اینکه آیا نوع خاصی از ویروس که در بدن شما وجود دارد به دارو مقاوم است یا خیر کمک می کند و همچنین به پزشک کمک می کند که تصمیمات بعدی را در رابطه با درمان بگیرد.
آزمایش برای سایر بیماری ها
همچنین ممکن است پزشک دستور دهد که تست های آزمایشگاهی دیگری برای بررسی سایر عفونت ها و بیماری ها انجام گیرد.
این تست ها عبارت اند از:
- تست توبرکلوسیس
- تست هماتیت
- تست توکسوپلاسموسیس
- تست عفونت هایی که از طریق جنسی منتقل می شوند.
- تست بیماری های کلیوی و کبدی
- تست عفونت دستگاه ادراری
درمان سندرم نقص ایمنی اکتسابی
هیچ درمانی برای اچ آی وی/سندرم نقص ایمنی اکتسابی وجود ندارد. اما داروهای متفاوت زیادی وجود دارند که ویروس را کنترل می کنند. این قبیل درمان ها به عنوان درمان های آنتی رترو ویرال یاART شناخته می شوند. هر کلاس از داروها ویروس را به شکل متفاوتی مهار می کنند. توصیه می شود که برای جلوگیری از ایجاد گونه های مقاوم به داروهای اچ آی وی، ۳ دارو از ۲ کلاس مختلف باید با هم ترکیب شوند.
کلاس های داروهای ضد اچ آی وی عبارتند از:
داروهای مهار کننده غیر نوکلئوزید ترانس کریپتاز معکوس یا NNRTls
پروتئینی را که ویروس اچ آی وی برای تکثیر خودش به آن نیاز دارد را غیر فعال می کند. مثال هایی از این داروها عبارت اند از افاویرنز(ساستیوا)، اتراویرین(اینتلنس) و توی راپین(ویرامیون).
داروهای مهار کننده نوکلئوزید یا نوکلئوتید ترانس کریپتاز معکوس یا NRTls
ورژن های معیوبی از واحدهای سازنده ای هستند که ویروس اچ آی وی برای تکثیر خودش به آنها نیاز دارد. مثال هایی از این داروها عبارت اند از آباکاویر(زیاگن) و داروهای ترکیبی امتریسیتابین/تنوفوویر(ترووادا) و دسکووی(تنوفوویر آلافنانید/امتریسیتابین) و لامی وودین-زیدووودین(کامبی ویر).
داروهای مهار کننده پروتئاز یا Pls
پروتئاز ویروس اچ آی وی را غیر فعال می کنند. پروتئاز نوعی دیگر از پروتئین است که ویروس اچ آی وی برای تکثیر خود به آن نیاز دارد. مثال هایی از این دارو عبارت است از آتازاناویر(ریاتاز)، داریوناویر(پرزیستا)، فوسامپرناویر(لکسیوا) و ایندیناویر(کریکسیوان).
داروهای مهار کننده ورود و اتصال
ورود اچ آی وی را به داخل سلول هایCD4 T مهار می کند. مثال هایی از این دارو عبارت اند از اینوویرتید(فوزئون) و ماداویروک(سلزنتری).
داروهای مهار کننده اینتگراز
که از طریق مهار کردن پروتئینی به نام اینتگراز عمل می کنند. ویروس اچ آی وی از این پروتئین برای ارسال رونوشتی از اطلاعات ژنتیکی خود به داخل سلول هایCD4 T استفاده می کند. مثال هایی از این داروها عبارت اند از رالتگراویر و دولوتگراویر.
چه وقت باید درمان را شروع کرد؟
هر شخصی که دچار عفونت اچ آی وی است بدون توجه به تعداد سلول هایCD4 T باید تحت درمان های آنتی ویرال قرار گیرد.
درمان اچ آی وی مخصوصا در موقعیت های زیر بسیار حائز اهمیت است.
وقتی که:
- علایم شما شدید باشد.
- به عفونت فرصت طلب مبتلا شده باشید.
- تعداد سلول هایCD4 T زیر ۳۵۰ باشد.
- باردار باشید
- به یک بیماری کلیوی مرتبط با اچ آی وی مبتلا شده باشید.
- تحت درمان هپاتیت B یا C باشید.
درمان اچ آی وی می تواند دشوار باشد
برنامه های درمان سندرم نقص ایمنی اکتسابی شامل مصرف روزانه چندین قرص در ساعت های مشخص تا آخر عمر بیمار می باشد. و هر دارو نیز مجموعه ای از اثرات جانبی مخصوص به خودش را دارد. لازم است که برای دیدن پزشک خود برنامه ریزی منظمی داشته باشید تا درمان و سلامت شما تحت نظارت و مراقبت پزشک باشد.
بعضی از اثرات جانبی این درمان ها عبارت اند از:
- احساس تهوع، استفراغ یا اسهال
- بیماری های قلبی
- شکنندگی استخوان ها و پوکی استخوان
- فروپاشی بافت ماهیچه ای یا رابدومیولیز
- قند خون بالا
سندرم نقص ایمنی اکتسابی و بیماری های مرتبط با سن
اگر فردی مبتلا به اچ آی وی باشد و سن و سال بالایی هم داشته باشد با توجه به اینکه مسائل و مشکلات بهداشتی درمانی مرتبط با سن بخشی طبیعی از روند زندگی هر فردی است مدیریت این مسائل برای این افراد قدری مشکل خواهد بود.
بعضی از داروها که برای بیماری های قلبی، بیماری های استخوان یا بیماری های متابولیک مرتبط با سن بین بیماران عادی رایج است ممکن است مثلا فعل و انفعال خوبی با داروهای ضد اچ آی وی نداشته باشند. این نکته حائز اهمیت است که در مورد کلیه بیماری های خود و داروهایی که مصرف می کنید با پزشک صحبت نمایید.
پاسخ به درمان
پزشک بار ویروسی و تعداد سلول هایCD4 T را در بیمار تحت نظر قرار می دهد تا پاسخ به درمان اچ آی وی را در او بررسی کند. تعداد سلول های CD4 T باید هر ۳ تا ۶ ماه یک بار چک شود. بار ویروسی باید در ابتدای درمان و سپس هر ۳ تا ۴ ماه یک بار در دوران درمان تست شود.
درمان باید بار ویروسی را کاهش دهد تا اینکه سرانجام تست ها بار ویروسی را نشان ندهند. این به آن معنی نیست که اچ آی وی بیمار از بین رفته است. فقط به این معنی است که آزمایش حساسیت کافی برای شناسایی ویروس را ندارد.
درمان های طبیعی و تراپی های جایگزین سندرم نقص ایمنی اکتسابی
چندین درمان طبیعی وجود دارد که یک شخص می تواند از آنها برای کاهش علایم و کاهش اثرات جانبی داروهای اچ آی وی استفاده کند و با استفاده از این درمان ها می تواند در کل احساس بهتری داشته باشد. افراد زیادی با استفاده از این درمان ها نتایج مثبتی را تجربه می کنند. با این حال تحقیقات اندکی در مورد سلامت و کارایی این روش ها صورت گرفته و نمی توان گفت که این درمان ها می توانند جایگزین درمان دارویی باشند.
درمان های جایگزین عبارتند از:
تکنیک های تمدد اعصاب
مدیتیشن یک تکنیک تمدد اعصاب است که می تواند به کاهش اضطراب فرد کمک کند. خیلی از افراد مبتلا به اچ آی وی سطح اضطراب و استرس بالاتری نسبت به افراد عادی جامعه دارند. مدیتیشن می تواند به تسکین اضطراب ناشی از اچ آی وی کمک کند.
درمان های فیزیکی
درمان های فیزیکی می توانند به فرد کمک کنند که اعصاب راحت تری داشته باشند، استرس را از خود دور کنند و فعالیت های خود را افزایش دهند. بر طبق یک منبع موثق افراد مبتلا به اچ آی وی میزان بالاتری از مسائل و مشکلات ذهنی را نسبت به عموم افراد جامعه تجربه می کنند. مشکلاتی مثل اضطراب و افسردگی. این درمان ها می توانند به میزان قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. درمان های فیزیکی می توانند سلامت جسمانی و ذهنی افراد را ارتقا دهند.
درمان های فیزیکی شامل موارد زیر می باشند:
ماساژ گرفتن باعث تمدد اعصاب و آرامش بیمار می شود که می تواند به تسکین اضطراب و استرسی که اغلب با اچ آی وی همراه است کمک کند. از یک مطالعه که در مقیاس کوچک در سال ۲۰۱۶ انجام شد شواهدی به دست آمده است که یوگا می تواند به کاهش افسردگی کمک کرده و تعداد سلول های CD4 T را در افراد مبتلا به اچ آی وی که همزمان تحت درمان های آنتی رترو ویرال هستند افزایش دهد.
با این حال این مطالعه فقط یک ماه به طول انجامید و تنها ۴۰ شرکت کننده داشت. بنابراین نتایج آن نیز محدود هستند و نمیتوان آنها را تعمیم داد. طب سوزنی شامل جایگزاری سوزن های خیلی ظریفی در نقاط خاصی از بدن است. پزشکان اعتقاد دارند که این سوزن ها نقاط فشار را آزاد می کنند که می تواند به بدن بیمار کمک کند تا مواد شیمیایی را جهت کاهش درد تولید نماید.
داروها و مکمل های گیاهی
داروها و مکمل های گیاهی وجود دارند که می توان آنها را بدون نسخه پزشک خریداری کرد. با اینکه بعضی از تولید کنندگان این داروها ادعا می کنند که محصولاتشان خواص درمان کننده دارد، این مکمل ها تحت نظارت سازمان غذا و داروی آمریکا نیستند و مطالعات علمی اندکی کارایی آنها را تایید می کنند.
افراد باید قبل از خرید این مکمل ها و داروهای گیاهی احتیاط را رعایت کنند. چون این داروها می توانند خطرناک باشند. به خاطر دیگر بیماری هایی که بیمار دچار آن است و به این علت که این داروها ممکن است در عملکرد داروهای اچ آی وی تداخل ایجاد کنند.
شواهد خیلی کمی وجود دارد که استفاده از داروها و مکمل های گیاهی را تایید کند. وقتی در زمینه ای تحقیقات وجود داشته باشد این تحقیقات اغلب توسط شرکت ها یا سازمان هایی که علاقه خاصی به ارتقای سطح محصولات خود دارند پشتیبانی مالی می شوند. همیشه قبل از استفاده از هر گونه مکمل یا داروی گیاهی با پزشک یا کادر درمانی خود صحبت کنید.
ماری جوانای طبی
ماری جوانای طبی در سراسر ایالات متحده آمریکا غیر قانونی است. با این حال بعضی افراد که به آن دسترسی دارند دریافته اند که این ماده به افزایش اشتها، کاهش درد و کاهش حالت تهوع مرتبط با داروهای اچ آی وی مخصوصا داروهای آنتی رترو ویرال قدیمی تر کمک می کند. افراد باید قبل از استفاده از ماری جوانا به عنوان درمان جایگزین برای اچ آی وی با پزشک خود صحبت کنند تا اطمینان حاصل کنند که با مصرف سایر داروهای آنها تداخل ایجاد نمی کند.
مطالعات انجام شده در مورد استفاده از ماری جوانای طبی روی افراد مبتلا به اچ آی وی نتایج کوتاه مدت متفاوتی را به ارمغان آورده است. با این حال داده های بلند مدت کافی برای شناخت ایمنی و کارایی این ماده و استفاده از آن برای درمان علایم اچ آی وی/ سندرم نقص ایمنی اکتسابی وجود ندارد. مصرف این ماده ممکن است برای برخی افراد مناسب نباشد. مثل افرادی که قبلا دچار اختلالات مصرف مواد بوده اند.
بیشتر بخوانید: کشف روشی جدید برای تولید واکسن ایدز
سبک زندگی و درمان های خانگی سندرم نقص ایمنی اکتسابی
لازم است که یک بیمار همزمان با دریافت درمان های طبی نقش فعالی در خود مراقبتی داشته باشد.
پیشنهادهای زیر می توانند به شما کمک کنند که مدت بیشتری سالم بمانید:
از مواد غذایی سالم استفاده کنید
میوه و سبزیجات تازه، غلات کامل و پروتئین کم چربی کمک می کنند که قوی بمانید و به شما انرژی بیشتری می دهند و سیستم ایمنی بدن شما را پشتیبانی می کنند.
از مصرف گوشت و تخم مرغ خام بپرهیزید
بیماری هایی با منشاء غذا مخصوصا در افراد مبتلا به اچ آی وی بسیار شدید هستند. گوشت را تا زمانی که کاملا بپزد حرارت دهید. از محصولات لبنی غیر پاستوریزه، تخم مرغ خام و محصولات دریایی خام مثل صدف، سوشی و ساشیمی بپرهیزید.
واکسن بزنید
با واکسینه کردن می توان جلوی بعضی از عفونت ها مثل پنومونی و آنفولانزا را گرفت. مطمئن شوید که واکسن ها حاوی ویروس زنده نباشند چرا که برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند خطرناک هستند.
در مورد حیوانات خانگی احتیاط را رعایت کنید.
ممکن است بعضی از حیوانات خانگی انگل داشته باشند که می تواند سبب بروز عفونت در افراد اچ آی وی مثبت شود. مدفوع گربه می تواند باعث عفونت توکسوپلاسموسیس شود. لاک پشت ها می توانند حامل سالمونلا و پرندگان می توانند حامل کریپتوکوکوس یا توکسوپلاسموسیس باشند. بعد از مراقبت از حیوانات خانگی و تمیز کردن محل مدفوع گربه دست های خود را با دقت بشویید.
داروهای جایگزین سندرم نقص ایمنی اکتسابی
گاهی افراد مبتلا به اچ آی وی از مکمل های خوراکی استفاده می کنند که ادعا می کنند سیستم ایمنی را ارتقا داده و عوارض جانبی داروهای آنتی اچ آی وی را خنثی می کنند. با این حال، هیچگونه شواهد خاصی وجود ندارد که هیچ مکمل غذایی، ایمنی را افزایش بدهد و تعداد زیادی از این داروها حتی با داروهای دیگری که بیمار باید برای درمان اچ آی وی خود مصرف کند تداخل ایجاد می کنند.
مکمل هایی که می توانند مفید باشند:
استیل ال کارنیتین
محققان از استیل ال کارنیتین برای درمان درد عصبی در افراد مبتلا به دیابت استفاده می کنند. این مکمل همچنین می تواند در تسکین درد عصبی مرتبط با اچ آی وی موثر باشد.
پروتئین وی
شواهد اولیه نشان می دهند که پروتئین وی یک فرآورده پنیری می تواند به بعضی افراد مبتلا به اچ آی وی در وزن گرفتن کمک کند. همچنین به نظر می رسد که پروتئین وی اسهال را کاهش داده و تعداد سلول های CD4 T را افزایش می دهد.
مکمل هایی که ممکن است خطرناک باشند عبارتند از:
گیاه مخمر یوحنای مقدس (گل راعی)
یک داروی افسردگی رایج است که می تواند کارایی انواع مختلف داروهای آنتی اچ آی وی را تا کمتر از نصف کاهش دهد.
مکمل های سیر
با اینکه سیر به خودی خود به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند مکمل های سیر با بعضی از داروهای آنتی اچ آی وی تداخل ایجاد کرده و میزان عملکرد آنها را کاهش می دهند. مصرف گاه به گاه سیر در غذا از نظر ایمنی مشکلی ندارد. قبل از مصرف هر گونه مکمل خوراکی با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که با داروهایی که مصرف می کنید تداخل نداشته و اثر آنها را معکوس نمی کند.
