آکوستیک نوروما نوعی تومور خوش خیم (غیرسرطانی) مغز می باشد که بر روی عصب هشتم عبوری از گوش داخلی به ساقه مغز رشد می کند. این تومور شایع ترین تومور خوش خیم مغزی می باشد. اولین و شایع ترین علامت فرد مبتلا ناشنوایی می باشد. در ادامه این مقاله ار بخش گوش، حلق و بینی دکتر سلام به توضیح کامل درباره درمان آکوستیک نوروما پرداخته و با آن آشنا می شویم.
آکوستیک نوروما چیست؟
عصب کوئلو وستیبولار (یا عصب هشتم مغزی) از یه عصب تشکیل شده است که گوش داخلی را به مغز متصل می کند. شاخه کوئلار اطلاعت شنوایی را منتقل می کند و دو شاخه دیگر ( اعصاب تحتانی و فوقانی شنوایی (وستیبولار) ) اطلاعات تعادلی را به مغز منتقل می کند. رشته های عصبی در داخل لایه خاصی به نام سلول های شوان قرار گرفته اند.
آکوستیک نوروما یا وستیبولار شوانوما تومور مرتبط به این سلول ها می باشد. اگر آکوستیک نوروما به موقع تشخیص و درمان نشود، می تواند رشد کرده و به ساختارهای مهم ساقه مغز فشار وارد کند و عامل اختلالات تهدید کننده حیات گردد. علایم اصلی آکوستیک نوروما شامل ناشنوایی و تینیتوس (احساس صدای زنگ در گوش ها) می باشد که در پی فشار تومور به عصب شنوایی ایجاد می گردد.
اگر چه این تومور بر روی عصب تعادلی رشد می کند ولی عدم تعادل معمولا خفیف است یا به طور کلی وجود ندارد. چون ما دو سیستم تعادلی داریم، هر گونه عدم تعادل منشا گرفته از فشار تومور توسط سیتم طرف مقابل جبران می گردد. این تومورها حاصل جهش های ژنتیکی در پروتئین های کنترل گر ساخت تومور می باشند.
در اغلب موارد تومور فقط در یک طرف از سر رشد می کند و در سنین 30 تا 50 سالگی تشخیص داده می شود. بروز این بیماری در کودکان بسیار نادر می باشد. افراد مبتلا به بیماری ارثی نوروفیبروماتوز نوع 2 به علت فقدان پروتئین مهارگر تومور سبب بروز آکوستیک نورومای دو طرفه می شود. حدود 10 درصد از آکوستیک نوروما در افراد مبتلا به نوروفیبروماتوز اتفاق می افتد.
علایم آکوستیک نوروما
علایم و نشانه های آکوستیک نوروما اغلب لطیف است و ممکن است به چندین سال جهت پیشرفت نیاز داشته باشد. این علایم اغل حاصل تاثیرات تومورهای بر روی اعصاب شنوایی و تعادلی می باشد. فشار تومور بر روی اعصاب مجاور کنترل کننده عضلات صورت و ظاهر (اعصاب سه قلو و صورت)، عروق خونی مجاور و ساختارهای مغزی می تواند سبب اختلالاتی گردد. رشد تومور سبب بروز علایم و نشانه های قابل توجه یا شدیدی می شود.
علایم و نشانه های شایع آکوستیک نوروما عبارتند از :
- ناشنوایی تدریجی یا ناگهانی که به صورت یک طرفه بروز می کند یا حداقل در یک طرف بیشتر مشخص می شود.
- تینیتوس (صدای زنگ) در گوش مبتلا
- تزلزل و عدم تعادل
- گیجی (ورتیگو)
- کرختی صورت و در مواردی بسیار نادر ضعف یا از دست دادن توان حرکتی عضلات
در مواردی نادر آکوستیک نوروما ممکن است به اندازه ای رشد کند که روی ساقه مغز فشار وارد می کند و زندگی را تهدید می کند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد ناشنوایی و اختلال در شنوایی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی به پزشک مراجعه کنید که شنوایی خود را از دست داده باشید یا صدای زنگی در گوش خود بشنوید یا در حفظ تعادل خود دچار مشکل شده باشید. تشخیص سریع آکوستیک نوروما مانع رشد زیاد تومور و جلوگیری از عواقب جدی آن مثل ناشنوایی می شود.
علل آکوستیک نوروما
آکوستیک نوروما به دنبال سوء عملکرد ژن های کوروموزوم 22 ایجاد می گردد. به طور طبیعی این ژن، پروتئین مهارگر توموری را تولید می کند که به کنترل رشد سلول های شوان پوشاننده اعصاب می پردازد. عامل سوء عملکرد این ژنها مشخص نمی باشد و برای اغلب موارد این بیماری، علت قابل شناسایی وجود ندارد. این ژن معیوب در بیماری نوروفیبروماتوز نوع 2 نیز به ارث می رسد. بیماری نادری که معمولا سبب رشد تومورها در اعصاب تعادلی هر دو طرف سر (وستیولار شوانوما دو طرفه) می گردد.
عوامل خطر آکوستیک نوروما
نوروفیبروماتوز نوع 2
تنها عامل خطر تایید شده برای آکوستیک نورورما داشتن والدینی مبتلا به اختلال ژنتیکی نوروفیبروماتوز نوع دو می باشد اما نوروفیبروماتوز نوع 2 فقط عامل 5 درصد از بیماری آکوستیک نوروما می باشد. نشانه بارز از نوروفیبروماتوز رشد تومور غیرسرطانی بر روی اعصاب تعادلی یا سایر اعصاب هر دو طرف سر می شود.
نوروفیبروماتوز نوع دو (NF2) به عنوان بیماری اتوزومی غالب شناخته می شود که این به معنای توان انجام جهش در یک والد (ژن غالب) می باشد. هر کودک متولد از این والدین دارای شانس 50 درصدی جهت ابتلا می باشند.
عوارض آکوستیک نوروما
آکوستیک نوروما می تواند سبب عوارض مختلف وسیع و دائمی گردد که عبارتند از:
- ناشنوایی
- کرختی صورت و ضعف آن
- اختلالات تعادلی
- صدای زنگ در گوش
تومورهای بزرگ می تواند ساقه مغز تحت فشار قرار دهد و از جریان طبیعی مایع مغزی نخاعی بین مغز و نخاع جلوگیری می کند. در این مورد مایع مغزی نخاعی می تواند در سر (هیدروسفالی) تولید شود که سبب افزایش فشار داخل مغزی می گردد.
آکوستیک نوروما (وستیبولار شوانوما) چگونه تشخیص داده می شود؟
به دلیل شباهت علایم این تومورها با اختلالات گوش میانی و داخلی ممکن است تشخیص را سخت تر کند. روندهای تشخیصی ابتدایی شامل آزمون های تشخیصی گوش یا شنوایی می باشد. سی تی اسکن یا ام آر آی سبب کمک به تشخیص محل و اندازه تومور می گردد. تشخیص سریع سبب درمان های موفق تر و سریع تر می گردد.
تشخیص عبارت است از :
معاینه شنوایی (آدیومتری)
معاینه عملکردی شنوایی جهت سنجش شنوایی اصوات و سخنان معمولا ابتدایی ترین آزمایش برای تشخیص آکوستیک نوروما می باشد. بیماران به اصوات وسخنان پخش شده از هدفون متصل به دستگاه ثبت عملکرد شنوایی گوش می دهند. آیدیوگرام ممکن است نشانگر افزایش PTA و SRT و کاهش SD باشد.
بیشتر بخوانید: سنجش شنوایی Audiometry
واکنش برگشت شنوایی ساقه مغز (BAER)
این آزمایش در برخی از بیماران به کار می رود تا اطلاعات دریافتی از صداها را بر روی امواج فعالیتی مغز ثبت کند. بیماران در حالی که کلاهکی الکترودی را بر روی پوست سر و لوب شنوایی قرار داده اند به این اصوات گوش می دهند. الکترودها فعالیت های مغزی ناشی از شنیدن این اصورات را دریافت و ثبت می کند.
اسکن سر
در صورتی که سایر آزمایشات وجود آکوستیک نورما را نشان دهند، ام آر آی جهت تایید نهایی تشخیص انجام می شود. ام آر آی از امواج مغناطیسی و رادیویی و در مواقعی از اشعه ایکس و کامپیوتر استفاده می کند تا تصاویر دقیقی از مغز ایجاد کند. ام آر آی تصاویر قطعه ای ایجاد می کند که در صورت ترکیب آنها با هم، تصاویر سه بعدی از تومور ارائه می دهد. مایعی تشخیصی در بیمار تزریق می گردد.
در صورت وجود تومور آکوستیک نوروما، این تومور مایع بیشتری نسبت به بافت عادی مغز مایع جذب می کند و تصاویر واضحی از آن اجرا می کند. ماده حاجبی به بیمار تزریق می شود. اگر آکوستیک نوروما وجود داشته باشد، تومور در تصویر ماده حاجب بیشتری نسبت به بافت نرمال دریافت می کند. ام آر آی معمولا توموری حجیم و روشن در داخل کانال شنوایی داخلی نشان می دهد.
درمان آکوستیک نوروما
راه های درمانی آکوستیک نوروما می تواند براساس اندازه و رشد تومور، سلامتی عمومی و علایم مختلف باشد. برای درمان آکوستیک نوروما، پزشک ممکن است یکی از سه روش درمانی بالقوه زیر را به کار بگیرد: مانیتورینگ، جراحی یا شیمی درمانی.
مانیتورینگ
اگر آکوستیک نوروما کوچک باشد و یا رشد آهسته یا توقف شده ای داشته باشد که علایم و نشانه هایی کمی به وجود آورده است، پزشک ممکن است تصمیم به مشاهده آن داشته باشد به ویژه اگر فرد مسن باشد و کاندید مناسبی برای درمان های تهاجمی تر نباشد.
پزشک ممکن است درخواست تصویر برداری و آزمون های شنوایی سالانه داشته باشد تا سرعت و چگونگی رشد تومور را بسنجد. اگر اسکن ها نشان دهنده رشد تومور باشند یا تومورها علایم خاصی بروز دهند ممکن است به درمان های بیشتری نیاز باشد.
جراحی آکوستیک نوروما
برای خارج سازی آکوستیک نوروما ممکن است به جراحی نیاز باشد. جراح ممکن است برای خارج سازی آکوستیک نوروما براساس اندازه تومور، وضعیت شنوایی و سایر عوامل از چندین روش استفاده کند. هدف از جراحی خارج سازی تومور، حفظ عصب صورتی برای جلوگیری از فلج صورت و حفظ شنوایی تا حد ممکن می باشد. برای جراحی آکوستیک نوروما از بیهوشی عمومی استفاده می شود و شامل خارج سازی تومور از طریق گوش داخلی یا سوراخی در جمجمه می باشد.
در برخی موارد ممکن است نتوان همه تومور را به طور کامل خارج کرد از جمله اگر تومور به مناطق مهم مغز یا عصب صورت خیلی نزدیک باشد. گاهی اوقات ممکن است خارج سازی تومور به دلیل آسیب حین جراحی به شنوایی، تعادل یا عصب صورتی سبب بدتر شدن علایم گردد.
عوارض این جراحی عبارتند از:
- نشت مایع مغزی نخاعی از محل جراحی
- ناشنوایی
- ضعف صورت
- کرختی صورت
- صدای زنگ در گوش
- اختلالات تعادلی
- سردرد مداوم
- عفونت مایع مغزی نخاعی (مننژیت)
- سکته یا خونریزی مغزی
روش داخل حلزونی
پزشکان ممکن است از روش داخل حلزونی برای تومورهایی استفاده کنند که عامل ناشنوایی زیاد گردد یا امکان حفظ آن وجود نداشته باشد. طی این روند جراحی، جراحی برشی را در پشت گوش ایجاد می کند و استخوان ماستوئید که یکی از اجزای گوش میانی می باشد را باز می کند. این استخوان شامل ساختارهایی مهم برای شنوایی و تعادل می باشند. این برش به جراحان امکان دسترسی به تومورهای کانال شنوایی داخلی را می دهد که محل عبور عصب هشتم مغزی می باشد.
این عصب از مغز تا گوش داخلی امتداد دارد. این روش جراحی امکان مشاهده مناسبی از اعصاب جهت حفظ عملکرد صورت فراهم می کند. جراح تومور را به طور کامل یا به اندازه ای که ایمن باشد خارج می کند. گاهی جراح برای دسترسی به تومور اقدام به خارج سازی قسمتی از گوش داخلی به نام حلزون، پردازش اصوات، می کند یا کپسول شنوایی، پوشش استخوانی پوشاننده گوش داخلی، را خارج می کند.
به دلیل خارج سازی قسمتی از گوش داخلی در این پروسسجر جراحی، شنوایی در آن طرف از بین می رود. تعادل مشکلی معمول به حساب نمی آید چون گوش سمت مقابل کل عملکرد را بر عهده خواهد گرفت، اگرچه ممکن است درمان های بازتوانی جهت جبران مقداری از تعادل از دست رفته کارآیی داشته باشد.
به طور کلی روش جراحی داخل حلزونی برای موارد زیر بهترین گزینه می باشد:
- تاثیرات شدید تومور بر روی شنوایی
- اندازه تومور به قدری بزرگ باشد که حفظ شنوایی امکان پذیر نباشد.
روش رتروسیگموئید
جراحان ممکن است از روش رتروسیگموئید برای آکوستیک نوروماهای کوچکتر و امکان حفظ شنوایی استفاده می کنند. این روش برای تومورها خارج از کانل داخلی شنوایی و نزدیک ساقه مغز استفاده می شود. در طول این جراحی ، جراح برشی اضافی در پشت گوش ایجاد می کند تا قسمتی از جمجمه به نام استخوان اکسیپتال را سوراخ کند که در خلف استخوان ماستوئید قرار گرفته است. مخچه قسمتی از مغز می باشد که در بالای ساقه مغز قرار می گیرد.
جراح برای دسترسی کامل به تومور، استخوان را از طریق کانال شنوایی داخلی خارج می کند و امکان مشاهده عصب صورت، عصب شنوایی و ساقه مغز فراهم می شود. اگر خارج سازی کامل تومور سبب آسیب اعصاب یا بافت مغزی گردد، پزشک ممکن است قطعاتی از تومور را باقی بگذارد. قسمتی از جمجمه که برای انجام این جراحی سوراخ شد، بعد از خارج سازی تومور مجددا ترمیم می گردد. چربی خارج شده از ناحیه نافی برای جلوگیری از نشت مایع مغزی نخاعی استفاده می شود.
روش میدل فوسا
روش میدل فوسا روش جراحی مناسبی برای تومورهای کوچکی است که داخل کانال داخلی شنوایی رشد نکرده است. این روش نیز مشابه با روش رتروسیگموئید جهت حفظ شنوایی کاربرد دارد. جراح برشی در بالای گوش و قسمت خارجی جمجمه ایجاد می کند سپس کانال داخلی شنوایی را خالی می کنند تا تومور آکوستیک نوروما را خارج کنند.
این روش روشی مناسب جهت حفظ شنوایی در اغلب افراد مورد جراحی می باشد. سپس جراح اقدام به ترمیم استخوان می کند و از چربی قسمت های مختلف بدن جهت کمک به بستن محل برش استفاده می کنند.
شیمی درمانی
رادیوسرجری استرئوتاکتیک
در صورت وجود آکوستیک نورومای کوچک ( ابعاد کمتر از 3 سانتی متر)، سالمندی یا عدم توان برای انجام جراحی به دلایل پزشکی، پزشک ممکن است نوع خاصی از شیمی درمانی به نام استرئوتاکتیک را پیشنهاد کند. جراحی استرئوتاکتیک مثل چاقوی گاما با استفاده از اشعه های ریز گاما دوزهای دقیق انتخابی را به تومور، بدون ایجاد برش یا آسیب به سایر بافت های اطراف می تاباند.
با استفاده از اسکن های تصویربرداری، جراح محل دقیق تومور را شناسایی می کند تا بتواند اشعه های گاما را به طور دقیق بتاباند. جراح یک قالب فلزی برای نگهداری سر در آن قرار می دهد تا تحمل سنگسنی سر را داشته باشد و سر را در به طور مناسب در حین جراحی حفظ کند. هدف از جراحی استرئوتاکتیک توقف رشد تومور، حفظ عملکرد عصب صورت و در صورت امکان حفظ شنوایی می باشد.
ظهور تاثیرات رادیوسرجری ممکن است هفته ها، ماه ها یا سالها زمان ببرد. پزشک با استفاده از تصویربرداری های مکرر و آزمون های شنوایی میزان پیشرفت را پیگیری می کند. عوامل خطر رادیو سرجری عبارتند از: ناشنوایی، صدای زنگ در گوش، ضعف صورت، کرختی صورت، اختلالات تعادلی و شکست روند درمانی ( ادامه رشد تومور).
شیمی درمانی استرئوتاکتیک
شیمی درمانی تفکیکی استرئوتاکتیک (SRT) دوز کمی از اشعه را طی چندین دفعه به تومور برساند تا بدون آسیب به بافت های اطراف مانع رشد تومور گردند.
پرتو درمانی پروتونی
این نوع از اشعه درمانی از پرتوهای پر انرژی ذرات مثبت به نام پروتون استفاده می کند تا با دوزهای مشخص شده ای به درمان تومورها بپردازد و بافت های اطراف را کمتر در معرض اشعه قرار دهند.
درمان های پشتیبان آکوستیک نوروما
علاوه بر خارج سازی یا توقف رشد تومور، پزشک ممکن است درمان های حمایتی را جهت کاهش علایم یا عوارض آکوستیک نوروما مانند سرگیجه یا اختلالات تعادلی توصیه کنند. ایمپلنت های حلزونی یا سایر درمان ها ممکن است برای درمان ناشنوایی به کار رود.
درمان های بعد از جراحی برای آکوستیک نوروما (وستیبولار شوانوما)
بعد از درمان آکوستیک نوروما، بعضی بیماران دچار ناشنوایی، نشت مایع مغزی نخاعی و آسیب به اعصاب موجود در صورت و سایر اختلالات می شود. جان هاپکینز درمان های تکمیل کننده جراحی را جهت بازتوانی تمامی این افراد پیشنهاد می دهد.
خطرات و عوارض جراحی آکوستیک نوروما
امکان نوشتن همه عوارض ممکن قبل، حین و بعد از عمل جراحی وجود ندارد. در ادامه به بررسی برخی از عوامل خطر و عوارض مرتبط یا جراحی آکوستیک نوروما می پردازیم. به طور کلی هر چه تومور کوچکتر باشد، وجود عوارض کمتر خواهد بود. با افزایش اندازه تومور، عوارض مربوط به آن افزایش می یابد.
ناشنوایی بعد از جراحی آکوستیک نوروما
گاهی در جراحی تومورهای کوچک امکان حفظ شنوایی وجود دارد ولی اغلب تومورها بزرگ هستند و نتیجه اعمال جراحی بر روی آنها از دست دادن شنوایی می باشد. بنابراین بعد از جراحی تنها درصورتی می توان شنید که اجزایی از گوش داخلی باقی بماند. امروزه تکنیک های جدیدی جهت کمک به شنیدن صدا در حد قابل قبول برای افراد ناشنوا به وجود آمده است مثل جز کمکی CROS یا جز کمکی متصل به استخوان BAHA.
تینیتوس (صدای زنگ در گوش)
تینیتوس مشابه با قبل از عمل، بعد از جراحی هم همچنان باقی خواهد ماند. در ده درصد بیماران ممکن است این عارضه شدت بیشتری داشته باشد.
اختلالات مزه و خشکی دهان
اختلالات مزه و خشکی دهان برای چندین هفته بعد از جراحی امری شایع می باشد. در 5 درصد بیماران این اختلالات زمان زیادی طول می کشد.
سرگیجه و اختلالات تعادلی
در اغلب موارد جراحی آکوستیک نوروما خارج سازی کامل یا جزئی عصب تعادل جهت مکانیسم تعادلی گوش داخلی ضروری می باشد. عدم تعادل قبل عمل که ناشی از آسیب تومور به عصب تعادلی می باشد معمولا با خارج سازی تومور درمان می گردد.
با این حال ممکن است بعد از جراحی سرگیجه رخ دهد که حتی تا روزها یا هفته ها می تواند تشدید یابد. در 30 درصد بیماران عدم تعادل تا زمانی طول می کشد که مکانیسم تعادلی موجود در گوش مقابل توانایی جبران عدم تعادل ناشی از گوش تحت جراحی را داشته باشد.
برای برخی از بیماران ممکن است عدم تعادل به ویژه بهنگام خستگی تا چندین سال ادامه داشته باشد. گاهی اوقات تومور یا خارج سازی آن، منبع خونی خونرسان به ناحیه مغزی مسئول جهت یابی (مخچه) را کاهش می دهد که نتیجه آن اختلال در جهت یابی به کمک حرکات دست یا پا ( آتاکسی) می باشد.
فلج صورتی بعد از جراحی آکوستیک نوروما
آکوستیک نوروما تماس ظریفی با عصب صورت دارد. عصبی که حرکات عضلات نزدیک پلک و صورت را کنترل می کند. بعد از جراحی خارج سازی تومور آکوستیک، فلج موقت صورت و عضلات آن امری شایع می باشد. ضغف عضلات صورت ممکن است به مدت 6 تا 12 ماه ادامه داشته باشد و شاید به حالت دائمی در آید. فلج صورت می تواند نتیجه تورم یا آسیب عصب باشد. عصب صورت معمولا توسط تومور در کانال داخلی شنوایی تحت فشار یا انحراف قرار می گیرد.
خارج سازی دقیق تومور به کمک میکروسکوپ جراحی معمولا منتج به حفظ عصب می شود ولی کشش عصب ممکن است سبب التهاب عصب و فلج موقت متعاقب گردد. در این گونه موارد عملکرد عصب صورتی برای چندین ماه پس از جراحی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
در صورتی که از عدم بازگشت عملکرد عصب صورت اطمینان حاصل شود، ممکن است به عمل جراحی دومی نیاز باشد که طی آن عصب صورت به عصبی در گردن (آناستوموز صورتی-زیرزبانی) متصل می شود. در 5 درصد موارد عصب صورت از قدام تومور آکوستیک عبور می کند. در مواردی حتی ممکن است تومور از خود عصب صورت (نورومای صورت) منشا بگیرد.
به هر حال ضروری است جهت تکمیل خارج سازی تومور، همه یا قسمتی از عصب خارج شود. به هنگام ضرورت دو انتهای باقی مانده عصب صورت را مجدد به هم وصل می کنند یا از عصب حسی جدا شده پوست قسمت فوقانی گردن برای اتصال اعصاب استفاده می کنند تا عملکرد مجدد ناحیه مورد نظر صورت آغاز گردد. در غیر این صورت ممکن است به جراحی دومی جهت تصحیح حالات صورت نیاز باشد.
عوارض چشمی
فلج صورت می تواند سبب بروز خشکی در چشم و عدم حفاظت از آن گردد. عمل به توصیه های مراقبتی متخصص چشم می تواند راهگشا باشد. گاهی ممکن است به استعمال اشک های مصنوعی نیاز باشد تا خشکی چشم از بین رود. زمانی که فلج عصب صورت مورد انتظار باشد ایمپلنتی حلقه ای را داخل پلک قرار می دهند تا هم چشم را مرطوب نگه دارد و هم ظاهر مناسبی به آن بدهد.
ضعف سایر عصب ها بعد از جراحی آکوستیک نوروما
تومورهای آکوستیک می تواند با سایر اعصاب عصب دهنده عضلات چشمی، صورت، دهانی و گردن تماس داشته باشد. نتیجه ایجاد آسیب در این نواحی شامل دوبینی، کرختی گلو، ضعف صورت و زبان، ضعف شانه، ضعف صدا و سختی بلع می باشد. این مشکلات ممکن است دائمی باشد.
عوارض مغزی و مرگ
تومورهای آکوستیک در نواحی حساس و حیاتی مراکز مغزی قرار گرفته اند که به کنترل تنفس، فشار خون و عملکرد قلبی می پردازد. همزمان با افزایش اندازه تومور، امکان تماس آن با مراکز مغزی افزایش می یابد و سبب ایجاد اختلال در عروق خونرسانی کننده به این نواحی مغزی می شود.
معمولا انجام جداسازی دقیق تومور با کمک میکروسکوپ جراحی از عوارض جلوگیری می کند ولی در صورتی که خونرسانی به نقاط اصلی مغزی دچار اختلال شود، عوارض شدیدی ایجاد می شود از قبیل : ناتوانی در کنترل عضلات، فلجی و حتی مرگ. بر اساس تجربیات به ندرت در جراحی های خارج سازی آکوستیک نورومای کوچک مرگ اتفاق می افتد ولی در کمتر از یک درصد تومورهای بزرگ، مرگ می تواند دیده شود.
نشت مایع مغزی نخاعی بعد از عمل
جراحی تومور آکوستیک معمولا به طور موقت سبب نشت مایع مغزی نخاعی ( مایع در برگیرنده مغز ) می گردد. این نشت توسط چربی های خارج شده از شکم بسته می شود. گاهی نیاز است محل نشت باز شود و جراحی مجددی جهت بستن آن انجام می شود.
خونریزی بعد از عمل و تورم مغزی
خونریزی و تورم مغزی ممکن است بعد از جراحی آکوستیک نوروما ایجاد شود. اگر این اتفاق بعد از جراحی اتفاق بیفتد نیاز است تا زخم دوباره باز شود و خونریزی مهار گردد تا مغز توانایی انبساط داشته باشد.
عفونت بعد از جراحی آکوستیک نوروما
عفونت پس از عمل در کمتر از 15 درصد بیماران اتفاق می افتد. این عفونت معمولا به شکل مننژیت می باشد که مایع مغزی نخاعی و بافت مغزی را تحت تاثیر قرار می دهد. به هنگام بروز عوارض، اقامت در بیمارستان زمان بر می شود. درمان یا استفاده از دوزهای زیادی از آنتی بیوتیک اعمال می شود. این آنتی بیوتیک ها سبب واکنش های آلرژیک، مهار بافت های سازنده خون بدن یا ناشنوایی در گوش سالم می گردد. خوشبختانه این عوارض نادر می باشد.
واکنش نسبت به ترانسفیوژن خونی
اگر چه بسیار نادر می باشد ولی در برخی موارد نیاز به ترانسفیوژن خون ضروری می باشد. عکس العمل های بد نسبت به ترانسفیوژن یا انتقال خون غیرشایع می باشد. عارضه دیررس ترانسفیوژن عفونت کبدی ( هپاتیت) می باشد که در کمتر از 5 درصد بیماران مشاهده می شود.
به هنگام بروز این عارضه درمان پزشکی ضروری می باشد و گاهی مراجعه به بیمارستان مورد نیاز می باشد. بسیاری از بیماران خون خود را در بانک های خونی نگهداری می کنند تا در صورت نیاز به خود فرد ترانسفیوژن شود. از پزشک خود درباره جزئیات آن پرسش کنید.
بهبودی آکوستیک نوروما
آکوستیک نوروما سرطانی یا بدخیم نیست و به سایر نقاط بدن انتقال داده نمی شود. تشخیص سریع و درمان مناسب می تواند از عوارض آن ممانعت کند و از کاهش طول عمر جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: تومورهای مغزی و حقایقی که از آن بی خبرید
سوالات متداول درمورد آکوستیک نوروما
سوال: آخرین اطلاعات درباره ارتباط آکوستیک نوروما و استفاده از تلفن همراه چه می باشد؟
در دهه گذشته درباره ارتباط بین استفاده از تلفن همراه و ابتلا به تومورهای مغزی موافقین و مخالفین زیادی وجود داشت. تا سال 1999 بیش از 25 مطالعه منتشر شده وجود داشت که سعی داشت نقش تلفن های همراه را در ایجاد تومورهای مغزی علت یابی کند.
در سال 2011 آژانس بین المللی تحقیقاتی سرطان (IARC) که منبعی کمکی برای سازمان بهداشت جهانی (WHO) می باشد، استفاده از تلفن همراه را به عنوان علتی جهت تشکیل تومور مغزی بیان کرد. IARC استفاده از تلفن همراه را در جمع 266 عامل محیطی خطرناک برای سزطان از قبیل قهوه، استرایوفوم، دود ماشین و کلروفورم قرار داده است.
یک تیم تحقیقاتی 31 نفره متشکل از 14 کشور از جمله ایالت متحده آمریکا، اطلاعات دریافتی از مطالعات سرطان در انسان، حیوانات آزمایشگاهی، مکانیسم ها و سایر اطلاعات مرتبط را ارزیابی کردند تا به نتایج مورد نظر خود دست یابند. آنها به این نتیجه دست یافتند که بین استفاده از تلفن های همراه بی سیم و ابتلا به آکوستیک نوروما و گلیوما (سرطان بدخیم مغزی ) ارتباط وجود دارد اما ارتباط موثر بین آنها به اثبات نرسیده است.
به طور کلی تحقیقات نشانگر افزایش ابتلا به آکوستیک نوروما و گلیوما بعد از حدود ده سال استفاده از تلفن همراه می باشد و تاثیرات آن در مغز اطفال بیشتر مشاهده می شود. یک مطالعه منتشر شده در فرانسه در سال 2014 نشانگر این بود که افراد با مدت زمان مکالمه زیاد یا بیش از 896 ساعت، احتمال ابتلای دو برابری به گلیوما یا مننژیوما نسبت به افرادی دارند که مکالمه کوتاه تری دارند.
سوال: چگونه درباره زمان انجام جراحی تصمیم گیری می شود؟
راهنمایی های کلی براساس اندازه تومور، سن بیمار، وضعیت پزشکی و درمان ترجیحی می باشد. به دلیل خوش خیم بودن تومور در اغلب موارد، معاینه تومور جهت تعیین الگوی رشد و سرعت آن انجام می شود. برای مثال ضرورتی جهت خارج سازی توموری کوچک در فردی 70 ساله نمی باشد. در این گونه موارد تومور مورد معاینات دوره ای قرار می گیرد تا تغییرات آن در طی چندین سال مورد ارزیابی قرار گیرد.
همچنین تومورهای کوچک را می توان به صورت سرپایی از طریق تابش اشعه به جمجمه توسط اشعه درمانی درمان کرد. در 60 درصد موارد می توان می توان قدرت شنوایی را با اشعه درمانی حفظ کرد، میزانی که نمی توان آن را از طریق جراحی حفظ کرد. بنابراین تومورهای کوچک با سرعت رشد پایین پاسخ بهتری به شیمی درمانی می دهند.
تومورهایی با اندازه دو و نیم سانتی متر یا بیشتر پاسخ درمانی بهتری به جراحی می دهند. جراحی خارج سازی زمانی ترجیح داده می شود که تومور به اندازه ای بزرگ شده است که عملکرد عصبی را تغییر دهد یا سبب ایجاد فشار در مغز گردد ولی بیمار نیز باید قابلیت جراحی داشته باشد و خطرات بیهوشی قابل قبول باشد.
اگر بیمار سلامتی کافی جهت بیهوشی را نداشته باشد، شیمی درمانی یا اشعه درمانی بسیار مناسب تر خواهد بود. براساس آنچه که ما از مطالعات مختلف آموخته ایم، خارج سازی نسبی یا ساب توتال تومور نسبت به خارج سازی کامل آن مناسب تر می باشد. در طی خارج سازی نسبی یا ساب توتال قسمت زیادی از تومور خارج می شود و کپسول فاقد عروق آن از منابع خونرسانی کننده جدا می شود.
توانایی شنوایی، عصب صورتی و تمام عملکردها و اعصاب حیاتی حفظ می شود. طی مطالعه ای که با همکاری دانشگاه سینسیناتی و استنفورد درباره جراحی نسبی یا ساب توتال در افراد با تومور بزرگتر از دو و نیم سانتی متر انجام شد، مشخص شد که انجام این نوع جراحی نتایج بهتری دارد و میزان عود مجدد تومور کاهش می یابد.
سوال: کدام عوارض جراحی طی جراحی مرسوم نگران کننده می باشد؟
اولین عامل خطر برای بیمار از بیهوشی منشا می گیرد. بسیار ضروری می باشد که بیمار بیهوشی ایمنی داشته باشد. بیمار باید برای انجام جراحی تومور خوش خیم در وضعیت سلامتی مناسبی باشد تا در معرض خطر جدی قرار نگیرد. در مرتبه دوم باید پیگیر حفظ عملکرد عصبی بیمار مانند شنوایی بود.
اگر بیمار اخیرا قسمتی از شنوایی خود را از دست داده یا به طور کلی ناشنوا شده است، نمی توان بازگشت شنوایی را انتظار داشت. بنابراین بر روی حفظ عملکرد عصب صورتی تمرکز می کنیم که دارای اهمیت زیادی برای بیمار می باشد. در مطالعات اخیر خود دریافته ایم که در افراد تحت جراحی آکوستیک نوروما اغلب اختلال عملکرد عصب صورتی به عنوان عارضه جراحی مشکل ساز شده است و دومین عارضه مشکل ساز ناشنوایی بود.
