آرتروز شامل التهاب یک یا چند مفصل است. درد، ورم و احساس خشک بودن از علائم اولیه آرتروز هستند. هر مفصلی در بدن ممکن است که تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرد اما آرتروز بیشتر زانو را تحت تاثیر قرار می دهد. آرتروز زانو انجام خیلی از فعالیت ها (همچون پیاده روی و بالا رفتن از پله ها) را سخت می کند. آرتروز علت ناتوانی در بسیاری از افراد است. رایج ترین انواع آرتروز استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند اما این اختلال بیش از ۱۰۰ نوع متفاوت دارد. اگر چه آرتروز یک بیماری بزرگسالان است اما برخی از انواع آن روی کودکان هم تاثیر می گذارند. اگر چه هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد اما گزینه های درمانی زیادی برای کنترل درد و فعال نگه داشتن افراد در دسترس هستند. در این مقاله از بخش پزشکی دکتر سلام به بررسی آرتروز زانو و درمان آرتروز زانو می پردازیم.
آرتروز زانو و آناتومی زانو
زانو بزرگ ترین و قوی ترین مفصل در بدن است. زانو از سر زیرین فمور (استخوان ران)، سر بالایی تیبیا (استخوان درشت نی) و پاتلا (استخوان کشکک) ساخته شده است. سر این سه استخوان در جایی که به همدیگر متصل می شوند با غضروف مفصلی پوشیده شده است. غضروف مفصلی یک ماده صاف و لغزنده است که هنگام خم و راست شدن از استخوان ها محافظت می کند.
قسمت هایی از غضروف به نام منیسک به عنوان ضربه گیر بین استخوان ران و درشت نی عمل می کنند. منیسک سفت است و به صاف و ثابت نگه داشتن مفصل کمک می کند. مفصل زانو توسط پوششی به نام غشاء سینوویال احاطه شده است. این غشاء مایعی ترشح می کند که سبب روان شدن غضروف و کاهش اصطکاک می شود.
انواع آرتروز زانو
اصلی ترین انواع آرتروز که زانو را تحت تاثیر قرار می دهند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و آرتریت پس از ضربه هستند.
استئوآرتریت
استئوآرتریت رایج ترین نوع آرتروز زانو است. استئوآرتریت یک بيمارى دژنراتيو مفصلى است که بیشتر در افراد ۵۰ سال به بالا اتفاق می افتد اما می تواند افراد جوان تر را هم تحت تاثیر قرار دهد. در استئوآرتریت، غضروف زانو به تدریج ساییده می شود. وقتی غضروف ساییده شد، زبر و فرسوده می شود و فضای محافظتی بین استخوان ها کاهش میابد.
این موضوع می تواند سبب اصطکاک استخوان ها با هم و ایجاد اسپور دردناک استخوان شود. استئوآرتریت به آرامی پیشرفت می کند و درد ناشی از آن با گذر زمان تشدید می شود. استئوآرتریت می تواند سبب اصطکاک استخوان ها با هم شود. اسپور استخوان یک خصوصیت اصلی از این نوع آرتروز است.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که چندین مفصل در بدن (از جمله مفصل زانو) را مورد حمله قرار می دهد. این بیماری متقارن است، به این معنی که معمولا مفصل یکسانی را در هر دو سمت بدن تحت تاثیر قرار می دهد. در آرتریت روماتوئید غشاء سینوویال که مفصل زانو را پوشانده شروع به ورم می کند، که این موضوع سبب زانو درد و احساس خشک شدن می شود.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. این به این معناست که سیستم ایمنی به بافت های خود حمله می کند. در نتیجه سیستم ایمنی به بافت های عادی خود (همچون غضروف و رباط) آسیب می زند و استخوان را نرم می کند.
آرتریت پس از ضربه
آرتریت پس از ضربه، پس از ضربه به زانو شکل می گیرد. برای مثال ممکن است که یک استخوان شکسته به سطح مفصل آسیب بزند و سال ها بعد از ضربه سبب آرتروز شود. پارگی منیسک و آسیب به رباط ها می تواند سبب عدم تعادل و ساییدگی بیشتر مفصل زانو شود که با گذر زمان می تواند منجر به آرتروز شود.
بیشتر بخوانید: علل پارگی منیسک چیست و چه نشانه هایی دارد
علائم آرتروز زانو
افزایش تدریجی درد آرتروز زانو
درد آرتروز زانو می تواند به طور ناگهانی شروع شود اما پیشرفت این درد به طور تدریجی اتفاق می افتد. در ابتدا ممکن است که فقط در صبح ها یا بعد از این که برای مدتی فعال نبودید، متوجه درد شوید. ممکن است هنگام بالا رفتن از پله ها، بلند شدن از موقعیت نشسته یا زانو زدن، زانو درد را احساس کنید.
گاهی حتی هنگام پیاده روی نیز فرد درد را تجربه می کند. ممکن است هنگامی که نشسته اید نیز درد داشته باشید. برخی از افرادی که آرتروز دارند اظهار کرده اند که هوای مرطوب و سایر تغییرات در آب و هوا می توانند سبب بروز درد شوند. زانو دردی که باعث می شود از خواب بیدار شوید می تواند از نشانه های استئوآرتریت باشد.
ورم یا حساسیت غیر عادی نسبت به فشار یا لمس
آرتروز زانو می تواند سبب بروز التهاب دوره ای شود. علت آن می تواند شکل گیری اسپور استخوان (استئوفیت) یا تجمع مایعات اضافی در زانو باشد. ورم بعد از دوره طولانی عدم فعالیت (همچون صبح ها که از خواب بیدار می شوید) تشدید می شود. ممکن است که پوست زانو قرمز به نظر برسد یا با لمس کردن آن متوجه گرم بودن آن شوید. گاهی فرد التهاب مزمن زانو را تجربه می کند که با مصرف داروهای بدون نیاز به تجویز یا داروهای ضد التهاب هم بهتر نمی شود.
خم شدن و قفل شدن
با گذر زمان عضلات زانو می توانند ضعیف شوند و ساختار مفاصل می تواند بدون ثبات شود. احساس ضعیف شدن در زانو می تواند سبب خم شدن و پیچ خوردن آن شود. مفصل می تواند حالت چسبیده یا قفل شده نیز پیدا کند تا جایی که نمی توانید آن را خم یا راست کنید. ممکن است متوجه شوید که این علائم پایدار نیستند و دردتان حالت گذرا دارد.
صدا دادن یا تق و تق زانو
ممکن است هنگام راه رفتن احساس ساییدگی در پاهایتان احساس کنید. به علاوه گاهی صدای تق و تق از زانو به گوش می رسد. این علائم هنگامی رخ می دهند که بخشی از غضروف های نرمی که به حرکت راحت کمک می کردند را از دست می دهید. اگر آرتروز زانو دارید، علت این صداها سطح زبر و اسپور استخوان هایی است که هنگام حرکت مفاصل به هم برخورد می کنند.
آرتروز زانو و کم شدن امکان حرکت
آرتروز زانو حرکت مفاصل زانو را چالش برانگیز می کند و امکان انجام حرکات ساده را دشوار یا غیر ممکن می کند. وقتی از پله ها بالا می روید یا در فعالیت های ورزشی شرکت می کنید، ممکن است متوجه شوید که توانایی حرکت در شما کاهش یافته است. استئوآرتریت به آرامی سبب ساییدگی غضروف می شود. وقتی آرتروز تشدید می شود، امکان عملکرد عادی مفاصل و انجام فعالیت های روزانه سخت می شود. گاهی برخی از افراد بدون عصا یا واکر نمی توانند به راحتی راه بروند.
از دست دادن فضای مفصلی
اشعه ایکس زانو، ابزار تشخیصی مناسبی است چون از دست دادن فضای مفصلی را به طور شفاف نشان می دهد. از دست دادن فضای مفصلی می تواند سبب ایجاد صدا و کم شدن امکان حرکت شود. در این شرایط فضایی که با غضروف پر شده بود از بین می رود و استخوان در معرض آسیب قرار می گیرد. اسپور استخوان در لبه های مفاصل شکل می گیرد و نشان دهنده تلاش بدن برای ترمیم خود است. اسپور استخوان از علائم رایج استئوآرتریت است.
آرتروز زانو و بدشکلی های زانو
با پیشرفت آرتروز زانو متوجه تغییراتی در ظاهر زانو خواهید شد. آرتروز می تواند ظاهر فرورفته ای ایجاد کند چون عضلات اطراف زانو باریک و ضعیف می شوند. ممکن است که زانوها به سمت هم متمایل شوند یا به سمت بیرون خم شوند. بدشکلی زانو می تواند خفیف باشد، به نحوی که به سختی می توان آن را دید، گاهی نیز می تواند خیلی شدید و ناتوان کننده باشد.
بررسی پزشک آرتروز زانو
در طول معاینه، پزشک درباره علائم تان و سابقه بیماری با شما صحبت می کند، معاینه فیزیکی انجام می دهد و گاهی نیز انجام آزمایش هایی (همچون اشعه ایکس یا آزمایش خون) را پیشنهاد می دهد.
معاینه فیزیکی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک وجود این علائم را بررسی می کند:
- ورم مفاصل، گرم یا قرمز بودن
- حساسیت غیر طبیعی نسبت به فشار یا لمس زانو
- امکان حرکت فعال (با کنترل خود شخص) و غیر فعال (با کمک)
- علائم بی ثبات بودن مفصل
- کریپتوس (احساس صدا درون مفصل) هنگام حرکت
- احساس درد هنگامی که به زانو فشار وارد می شود
- مشکل هنگام راه رفتن
- هر یک از علائم آسیب به عضلات، تاندون ها و رباط های اطراف زانو
- درگیر شدن سایر مفاصل (که می تواند نشان دهنده آرتریت روماتوئید باشد)
آزمایش های تصویر برداری
اشعه ایکس:
این آزمایش تصویر برداری تصاویر جزئی از ساختارهای متراکم بدن همچون استخوان ها تهیه می کند. اشعه ایکس به تشخیص انواع مختلف آرتروز کمک می کند. تهیه اشعه ایکس از زانویی که آرتروز دارد می تواند باریک شدن فضای مفصلی، تغییرات در استخوان و شکل گیری اسپور استخوان (استئوفیت) را نشان دهد.
سایر آزمایش ها:
معمولا تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، سی تی اسکن یا اسکن استخوان نیاز هستند تا وضعیت استخوان ها و بافت های نرم زانو را تعیین کنند.
تست های آزمایشگاهی:
ممکن است که پزشک آزمایش خون را پیشنهاد دهد تا نوع آرتروزی که دارید را تعیین کند. در برخی از انواع آرتروز (همچون آرتریت روماتوئید) آزمایش خون به تشخیص درست کمک می کند.
مراحل شکل گیری آرتروز زانو
شکل گیری آرتروز زانو چندین سال زمان می برد و در چندین مرحله پیشرفت می کند. درمان این اختلال می تواند دشوار باشد چون ممکن است علائم آن تا زمانی که استئوآرتریت به مراحل پیشرفته برسد، ظاهر نشوند. افرادی که از استئوآرتریت زانو رنج می برند باید منتظر هر تغییری در علائم شان و سایر مواردی باشند که نشان می دهند این اختلال در حال پیشرفت است.
مرحله ۱: جزئی
تکه های کوچک استخوان (به نام استئوفیت) می توانند در قسمت زانو شکل بگیرند. به علاوه ممکن است که به غضروف نیز آسیب جزئی وارد شود. ممکن است در این مرحله فضای بین استخوان ها تنگ و باریک نشود. افرادی که در مرحله اول استئوآرتریت قرار دارند کمتر درد یا اذیت شدن را تجربه می کنند. به علاوه ممکن است که مفصل در تصویر برداری اشعه ایکس عادی نشان داده شود.
مرحله ۲: خفیف
در طول این مرحله، ممکن است که فرد متوجه علائمی که دارد شود و پزشک نیز متوجه علائم ساییدگی می شود. اشعه ایکس و سایر اسکن های مفاصل زانو می توانند رشد استئوفیت را به طور واضح نشان دهند. در این مرحله غضروف شروع به باریک شدن می کند.
هنوز هم فضای بین استخوان ها عادی است اما قسمتی که بافت و استخوان به همدیگر متصل می شوند شروع به ضخیم شدن می کند. وقتی بافت ها سفت و ضخیم می شوند، باعث می شوند که استخوان نیز متراکم تر و ضخیم تر شود. به علاوه، لایه نازکی از استخوان نیز زیر غضروف در مفاصل شکل می گیرد.
افراد احساس خشک شدن یا مفصل درد را تجربه می کنند. ممکن است وقتی فرد برای مدت طولانی می نشیند، قسمت اطراف مفصل زانو شروع به خشک شدن کند و فرد احساس اذیت شدن را تجربه کند. اگر چه در این مرحله آسیب جزئی وجود دارد اما استخوان ها با همدیگر اصطکاک ندارند. مایع سینوویال هنوز هم وجود دارد و به کاهش اصطکاک و تقویت حرکت زانو کمک می کند.
مرحله ۳: متوسط
آسیب به غضروف پیشرفت می کند، فاصله بین استخوان ها کمتر می شود و اشعه ایکس از دست دادن غضروف را نشان می دهد. ممکن است حین انجام فعالیت های روزمره (همچون دویدن، راه رفتن، روی زانو نشستن و خم شدن) درد و احساس اذیت شدن را تجربه کنید. این علائم از نشانه های اولیه التهاب مفاصل هستند.
با پیشرفت استئوآرتریت غضروف شروع به باریک شدن و از بین رفتن می کند. استخوان با ضخیم شدن و رشد برای ساخت تکه های کوچک، به این مسئله پاسخ می دهد. در این شرایط بافتی که درون مفصل را می پوشاند ملتهب می شود، مایع سینوویال بیشتری را تولید می کند و سبب افزایش ورم می شود. به این اختلال سینوویت می گویند. گاهی آن را با آب آوردن زانو نیز می شناسند.
مرحله ۴: شدید
این مرحله پیشرفته ترین مرحله استئوآرتریت است و علائم آن مشهود و قابل دیدن هستند. در این مرحله فضای بین استخوان ها در مفصل به باریک شدن ادامه می دهد و سبب می شود که غضروف از بین برود. در نتیجه خشک شدن مفصل، التهاب مداوم و وجود مایعات کمتر در اطراف مفاصل رخ می دهند. در این شرایط اصطکاک بیشتری در مفصل ایجاد می شود و فرد هنگام راه رفتن درد و اذیت شدن را تجربه می کند.
در این مرحله تصویر برداری اشعه ایکس نشان می دهد که استخوان ها روی هم قرار دارند، که این به این معنی است که یا غضروف از بین رفته یا فضای کمی بین استخوان ها باقی مانده است. فرد دردی را تجربه می کند که هنگام انجام فعالیت های ساده همچون راه رفتن تشدید می شود. در موارد شدید استخوان ها بدشکل می شوند که علت آن از دست دادن نامتقارن غضروف است. معمولا در این مرحله، جراحی تنها گزینه درمانی است.
درمان آرتروز زانو
آرتروز زانو هیچ درمانی ندارد اما برخی از گزینه های درمانی به رهایی درد و ناتوانی ناشی از آرتروز کمک می کنند.
درمان غیر از جراحی آرتروز زانو
همچون سایر اختلالات آرتروز، درمان اولیه آرتروز زانو نیز با استفاده از روش های غیر جراحی است. پزشک تنوعی از گزینه های درمانی را پیشنهاد می دهد.
تغییر در سبک زندگی
برخی از تغییرات در زندگی روزمره به محافظت از مفصل زانو و کاهش سرعت پیشرفت آرتروز زانو کمک می کنند.
این گزینه ها را امتحان کنید:
- فعالیت هایی که سبب تشدید این اختلال می شوند را کاهش دهید. این فعالیت ها شامل بالا رفتن از پله ها هستند.
- ورزش های شدید (همچون دو و تنیس) را با ورزش های سبک تر (همچون شنا یا دوچرخه سواری) جایگزین کنید.
- کاهش وزن به کاهش فشار وارده به مفصل زانو کمک می کند و سبب درد کمتر و افزایش توانایی عملکرد می شود.
فیزیکال تراپی
برخی از ورزش های خاص به افزایش امکان حرکت و انعطاف پذیری، و کمک به تقویت عضلات پا کمک می کنند. پزشک یا فیزیوتراپ می توانند یک برنامه ورزشی برای فرد تهیه کنند که این برنامه بتواند با نیازها و سبک زندگی او هماهنگ باشد.
ابزار کمکی
استفاده از ابزاری همچون عصا، پوشیدن کفش های ضربه گیر یا استفاده از بریس و زانو بند طبی می تواند موثر باشد. بریس یا آتل به افزایش ثبات و تقویت عملکرد کمک می کنند و در صورتی که آرتروز در یک سمت زانو متمرکز باشد این ابزار می توانند خیلی مفید باشند.
سایر انواع درمان
استفاده از کمپرس گرم یا یخ، پماد و کرم های ضد درد، یا پوشیدن بانداژ برای کمک به عملکرد زانو در برخی موارد سبب رهایی از درد می شوند.
داروها
چندین نوع دارو در بهبود آرتروز زانو موثرند. از آن جایی که افراد به نحو متفاوتی به داروها پاسخ می دهند پزشک شرایط شما را به دقت بررسی می کند تا دارو و دوزی که برای شما مناسب و موثر است را تعیین کند.
برخی از داروهایی که برای کنترل آرتروز زانو استفاده می شوند شامل این مواردند:
داروهای بدون نیاز به تجویز
داروهای مسکن غیر نارکوتیک و داروهای ضد التهاب معمولا جزو اولین گزینه های درمانی برای آرتروز زانو هستند. استامینوفن یک داروی مسکن ساده و بدون نیاز به تجویز است که می تواند در کاهش درد آرتروز موثر باشد. همچون تمام داروها، داروهای بدون نیاز به تجویز هم می توانند سبب بروز عوارض جانبی و تداخل با سایر داروهای مصرفی شوند. مطمئن شوید که درباره عوارض جانبی ممکن با پزشک تان مشورت می کنید.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
نوع دیگر از داروهای مسکنی که برای رهایی از درد آرتروز استفاده می شود داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) همچون ایبوپروفن و ناپروکسن است که به صورت بدون نیاز به تجویز یا تجویزی در دسترسند.
مهارکننده های انتخابی کوکس۲
نوع خاصی از NSAID ها هستند که سبب بروز عوارض جانبی کمتری برای سیستم گوارشی می شوند. نام تجاری مهارکننده های انتخابی کوکس۲ سلبرکس (سلکوکسیب) و موبیک (ملوکسیکام) است. این داروها به کاهش درد و التهاب کمک می کنند، در نتیجه سبب تقویت عملکرد فرد می شوند.
اگر داروهای مهارکننده انتخابی کوکس۲ را مصرف می کنید نباید از سایر NSAID ها (تجویزی و بدون نیاز به تجویز) استفاده کنید. اگر سابقه حمله قلبی، سکته، آنژین، لخته خون و هایپرتنشن دارید یا اگر به آسپرین یا سایر NSAID ها حساسیت دارید حتما این موضوع را با پزشک تان در میان بگذارید.
کورتیکواستروئیدها (که به آن ها کورتیزون هم می گویند)
مواد ضد التهابی هستند که می توانند به مفصل تزریق شوند. این تزریقات سبب رهایی از درد و کاهش التهاب می شوند. اما تاثیر آن ها ماندگار نیست. پزشک تعداد تزریقات به هر مفصل را به سالی ۳ الی ۴ تزریق محدود می کند که علت این موضوع عوارض جانبی ممکن این تزریقات است. در برخی موارد، درد و ورم فورا بعد از تزریق از بین می روند اما احتمال آسیب بلند مدت مفصلی یا عفونت وجود دارد. با انجام تزریقات مکرر در طول زمان، آسیب مفصلی به جای کاهش، افزایش پیدا کند.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
این داروها برای کاهش پیشرفت آرتریت روماتوئید استفاده می شوند. معمولا پزشکان داروهایی نظیر متوترکسات، سولفاسالازین، و هیدروکسی کلروکین را تجویز می کنند. داروهای DMARD بیولوژیکی همچون اتانرسپت (انبرل) و آدالیمومب (هومیرا) به کاهش پاسخ بیش از حد فعال ایمنی کمک می کنند. از آن جایی که امروزه داروهای زیادی برای آرتریت روماتوئید در دسترس هستند، متخصص روماتولوژی می تواند به طور موثر داروها را کنترل کند.
ویسکوساپلمنتیشن
که شامل تزریق موادی به مفصل برای تقویت کیفیت مایع مفصلی است.
گلوکوزامین و کندرویتین سولفات
موادی هستند که به طور طبیعی در غضروف مفصلی پیدا می شوند و می توانند به عنوان مکمل دریافت شوند. اگر چه گزارشات بیماران نشان می دهند که این مکمل ها به رهایی از درد کمک می کنند اما هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد استفاده از کندرویتین سولفات و گلوکوزامین سبب معکوس شدن یا کاهش پیشرفت آرتروز می شود.
به علاوه سازمان غذا و دارو در ایالات متحده آمریکا خیلی از این مکمل ها را قبل از فروش تست نکرده و مصرف آن ها را تایید نمی کند. این ترکیبات می توانند سبب بروز عوارض جانبی و تداخل منفی با سایر داروها شوند. همیشه قبل از مصرف مکمل ها با پزشک تان مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: با این غذاها از شر آرتروز راحت شوید
سایر انواع درمان آرتروز زانو
خیلی از انواع درمان تایید نشده اند اما امتحان کردن آن ها می تواند موثر باشد. برای استفاده از این درمان ها از متخصص ماهر کمک بگیرید و پزشک را از تصمیم تان آگاه کنید. درمان های دیگر برای کاهش درد شامل استفاده از طب سوزنی و درمان پالس مغناطیسی هستند.
طب سوزنی
طب سوزنی از سوزن های ظریف برای تحریک قسمت های خاص بدن برای رهایی از درد یا بیحسی موقت استفاده می کند. اگر چه این درمان در بسیاری از نقاط جهان استفاده می شود و شواهد نشان می دهند که این درمان می تواند به رهایی از درد آرتروز کمک کند اما تحقیقات علمی کمی برای اثبات موثر بودن آن وجود دارند. اطمینان حاصل کنید که متخصص طب سوزنی در این زمینه مهارت کافی دارد و حتما درباره مهارت استریلیزاسیون از او سوال بپرسید.
درمان پالس مغناطیسی
درمان به روش پالس مغناطیسی بدون درد است و با قرار دادن یک سیگنال پالس دار روی زانو عمل می کند که در یک میدان الکترومغناطیسی قرار داده می شود. درست همچون خیلی از انواع درمان های دیگر، این روش درمانی هم به طور کامل تایید نشده است.
درمان جراحی آرتروز زانو
اگر درد ناشی از آرتروز زانو سبب ناتوانی شده و توسط روش های غیر جراحی بهبود نمی یابد، ممکن است که پزشک جراحی را پیشنهاد دهد. همچون تمام جراحی ها، جراحی های مربوط به زانو نیز خطرات و عوارض جانبی خاص خود را دارند. پزشک قبل از انجام جراحی درباره عوارض جانبی ممکن با شما صحبت خواهد کرد.
آرتروسکوپی
در طول آرتروسکوپی پزشک برش های کوچکی ایجاد می کند و از ابزار ظریفی برای تشخیص و درمان مشکلات مفصلی استفاده می کند. معمولا از جراحی آرتروسکوپی برای درمان آرتروز زانو استفاده نمی شود. در مواردی که استئوآرتریت همراه با پارگی دژنراتیو منیسک اتفاق می افتد، ممکن است برای درمان پارگی منیسک به جراحی آرتروسکوپی نیاز باشد.
پیوند غضروف
بافت عادی و سالم غضروف می تواند از قسمت دیگر زانو یا از بانک بافت گرفته شود تا حفره موجود در غضروف مفصلی پر شود. این پروسه تنها برای بیماران جوان انجام می شود که تنها قسمت کوچکی از غضروف آن ها آسیب دیده است.
سینووکتومی
در این روش پوشش مفصل که توسط آرتریت روماتوئید آسیب دیده برداشته می شود تا درد و ورم کاهش پیدا کنند.
استئوتومی
در پروسه استئوتومی زانو، تیبیا (درشت نی) یا فمور (استخوان ران) بریده می شوند و دوباره به آن ها شکل داده می شود تا فشار روی مفصل زانو را کاهش دهند. استئوتومی زانو هنگامی استفاده می شود که در مرحله اول استئوآرتریت هستید و آسیب تنها به یک قسمت از مفصل زانو رسیده است. با برداشتن فشار و وزن از روی قسمت آسیب دیده مفصل، استئوتومی به رهایی از درد و تقویت عملکرد در زانویی که دچار آرتروز است کمک می کند.
تعویض جزئی یا کامل مفصل زانو (آرتروپلاستی)
پزشک غضروف و استخوان آسیب دیده را بر می دارد و سپس مفصل پلاستیکی یا فلزی جدیدی را جایگزین می کند تا به ترمیم عملکرد زانو کمک کند.
ریکاوری بعد از جراحی آرتروز زانو
بعد از هر نوع جراحی برای آرتروز زانو، فرد باید دوره ریکاوری را بگذراند. دوره ریکاوری و بازتوانی به نوع جراحی انجام شده بستگی دارند. ممکن است که پزشک برای کمک به بازیابی قدرت زانو و امکان حرکت، فیزیکال تراپی را پیشنهاد دهد. بسته به جراحی ای که انجام داده اید ممکن است نیاز باشد که برای مدتی از زانو بند طبی یا عصا استفاده کنید. در بیشتر موارد، جراحی به رهایی از درد کمک می کند و انجام راحت تر فعالیت های روزانه را ممکن می کند.
دیگر درمان های آرتروز زانو
ممکن است این درمان ها نیز امتحان شوند:
- طب سوزنی
- درمان پالس مغناطیسی، اگر چه تحقیقات کمی برای اثبات تاثیر آن وجود دارند
- مکمل کندرویتین سولفات، گلوکوزامین یا هر دو
- قرار دادن یک سرنگ در مفصل و تزریق محلول سالین (needle lavage)
اما بهتر است بدانید که شواهد کافی برای تایید بی خطر و موثر بودن این درمان ها وجود ندارد.
درمان توسط سلول های بنیادی
تحقیقات روی بررسی این موضوع اند که آیا درمان توسط سلول های بنیادی می تواند به تولید مجدد غضروف در افرادی که دچار استئوآرتریت هستند کمک کند یا نه. اما این درمان چالش های مخصوص خود را دارد. برای مثال، این درمان گران قیمت است و ممکن است نیاز باشد که برای نتیجه گرفتن چندین دور تکرار شود. به علاوه اگر شاخص توده بدنی فرد بالای ۳۵ است این درمان نمی تواند برای او موثر باشد.
در سال ۲۰۱۸ مطالعه ای انجام شد که روی راه های متفاوتی که پزشکان از سلول های بنیادی برای درمان استئوآرتریت استفاده می کردند و نتایج آن ها تحقیق کرد. نتیجه این تحقیق به این صورت بود که نتایج مطالعات صورت گرفته، با هم متناقض و ناسازگار بود. برخی از کلینیک ها درمان توسط سلول های بنیادی را برای استئوآرتریت پیشنهاد می دهند اما سازمان غذا و دارو هشدار داده که این موضوع را باور نکنید.
عوارض جانبی درمان توسط سلول های بنیادی (که هنوز تایید نشده) شامل این موارد است:
- واکنش مخالف در محل تزریق
- تولید سلول در محل نامناسب
- ناتوانی سلول های برای عمل کردن به نحوی که انتظار می رفت
- خطر ایجاد تومور
اگر قرار است از درمان توسط سلول های بنیادی برای درمان استئوآرتریت استفاده کنید، حتما باید از قبل با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: هرآنچه باید درباره مفصل زانو بدانیم
درمان های خانگی آرتروز زانو
برخی از انواع ورزش به حفظ عملکرد زانو و رهایی از درد کمک می کنند. از جمله این ورزش ها می توان به ایروبیک آبی، تمرینات مقاومتی و تای چی اشاره کرد. از دست دادن وزن، خصوصا اگر اضافه وزن دارید، با کاهش فشار وارده به زانو به رهایی از درد کمک می کند.
برخی از مطالعات اظهار کرده اند که مکمل های زیر به رهایی از التهاب و درد ناشی از آرتروز زانو کمک می کنند:
- کپسایسین که به رهایی از آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت کمک می کند.
- زردچوبه (کورکومین) که به رهایی از آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت کمک می کند.
- کندرویتین سولفات
- گلوکوزامین
- گیاهان آووکادو غیر صابونی سویا که از روغن ها ساخته شده اند.
۸ درمان خانگی برای آرتروز زانو
زانو درد خفیف یا متوسط معمولا می توانند در خانه درمان شوند. راه های زیادی برای مقابله با زانو درد ناشی از رگ به رگ شدن یا آرتروز وجود دارند. قبل از این که تلاش کنید تا دردتان را در خانه درمان کنید باید خیلی محتاط باشید. اگر درد متوسط تا شدید دارید که به علت ضربه ایجاد شده است، به پزشک مراجعه کنید. برخی از انواع زانو درد برای ترمیم به جراحی یا سایر مداخلات نیاز دارند.
در موارد شدید آرتروز به جراحی نیاز است. اگر بعد از جراحی، زانو درد دارید به پزشک مراجعه کنید. اما اگر درد به علت التهاب، آرتروز یا آسیب جزئی اتفاق افتاده گزینه هایی وجود دارند که می توانید در خانه آن ها را امتحان کنید که موثر بودن این گزینه ها ثابت شده است.
در قسمت زیر به گزینه های درمانی و مکمل هایی که به رهایی از زانو درد کمک می کنند اشاره خواهیم کرد:
۱- برای کشیدگی یا رگ به رگ شدن این موارد را امتحان کنید
اگر دچار کشیدگی یا رگ به رگ شدن پا شده اید، یا از جایی افتاده اید؛ تلاش در خانه برای درمان می تواند در برخی شرایط سودمند باشد.
می توانید گزینه های زیر را امتحان کنید:
- استراحت کنید.
- از یخ استفاده کنید.
- از کمپرس یا بانداژ استفاده کنید.
- پای خود را بالا نگه دارید.
پای خود را بالا نگه دارید و از کمپرس سرد یا یک کیسه یخ روی زانو استفاده کنید. اگر قالب یخ در دسترس ندارید، می توانید از سبزیجات یخ زده (همچون نخود فرنگی) استفاده کنید. زانوی خود را با بانداژ ببندید تا از ورم پیشگیری کنید. اما این باند را تا حدی سفت نبندید که مانع از جریان یافتن خون شود. هنگامی که در حال استراحت هستید پای خود را بالا نگه دارید.
۲- تای چی
تای چی یک ورزش باستانی چینی ذهن و بدن است که به تقویت تعادل و انعطاف پذیری کمک می کند. در مطالعه ای که صورت گرفت تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که ورزش تای چی برای افرادی که استئوآرتریت دارند مفید است. این ورزش به کاهش درد و افزایش امکان حرکت کمک می کند. آرامش ذهنی که این ورزش فراهم می کند به کنار آمدن با درد مزمن کمک می کند.
۳- ورزش و کنترل وزن
ورزش روزانه برای کمک به حرکت مفاصل سبب کاهش زانو درد در برخی از افراد می شود. برای افرادی که آرتروز دارند، ثابت نگه داشتن پا یا کاهش حرکت برای پرهیز از درد می تواند سبب خشکی مفصل و تشدید مشکل شود. داشتن اضافه وزن نیز می تواند سبب تشدید زانو درد شود پس کنترل وزن اهمیت زیادی دارد.
۴- گرما یا سرما درمانی
استفاده از پد گرمایی هنگام دوچرخه سواری به پیشگیری از خشک شدن مفصل کمک می کند. پیچاندن کمپرس سرد یا خنک اطراف پا نیز به کاهش ورم و درد کمک می کند. می توانید از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید. از کمپرس سرد در طول اولین ۲۴ ساعت پس از آسیب استفاده کنید.
۵- مرهم گیاهی
محققان روی یک مرهم ساخته شده از دارچین، زنجبیل، کندر رومی و روغن کنجد تحقیق کردند. آن ها به این نتیجه رسیدند که این مرهم به اندازه کرم های بدون نیاز به تجویز که حاوی سالیسیلات هستند در رهایی از درد آرتروز موثر است.
۶- عصاره درخت بید
طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۰۱ صورت گرفت، برخی از افرادی که آرتروز دارند با استفاده از پوست درخت بید کاهش درد را تجربه خواهند کرد. این عصاره به طور رایج برای درمان تب، درد و التهاب استفاده می شود. اگر به آسپرین آلرژی دارید یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، از عصاره درخت بید استفاده نکنید. این عصاره را به کودکان زیر ۴ سال ندهید.
۷- عصاره زنجبیل
زنجبیل در انواع مختلفی در دسترس است. ریشه زنجبیل یا چای زنجبیل را می توانید از عطاری ها تهیه کنید. این ادویه در غذاهای زیادی استفاده می شود. مزایای زنجبیل شامل رهایی از مشکل معده و حالت تهوع و رهایی از درد ناشی از خیلی از اختلالات هستند. مطالعه ای که روی افرادی که آرتروز دارند انجام شد، نشان داد که زنجبیل هنگامی که در ترکیب با درمان تجویزی آرتروز استفاده شود به کاهش درد کمک می کند.
۸- کندرویتین سولفات و گلوکوزامین
گلوکوزامین و کندرویتین سولفات دو مکمل هستند که در دهه گذشته به علت تبلیغاتی که ادعا داشتند این مکمل ها در تقویت سلامت مفاصل مفیدند، به محبوبیت زیادی رسیدند. اما تحقیقات نشان داده اند که این مواد تاثیر کمی روی درد خفیف و متوسط استئوآرتریت دارند. اما هر دو مکمل برای افرادی که درد شدید دارند مفیدند.
