بیماری لثه (پریودنتال) چیست؟ + علل، علائم و راه های درمان

بیماری لثه بیماری متداول است اما با توجه به شواهد موجود می تواند در طیف گسترده ای از اختلالات سلامتی به ظاهر نامربوط نیز نقش داشته باشد. یکی از اصلی ترین دلایل بروز بیماری لثه، وجود باکتری در پلاک دندانی (حفره) است. باکتری های موجود در پلاک سموم مضری تولید می کنند که سبب ایجاد فرایندهای التهابی در بافت لثه می شود. اگر پلاک باکتریایی زود درمان نشود، باعث آسیب به دندانها و لثه ها می شود. در ادامه این مقاله از بخش دندانپزشکی دکتر سلام به توضیج کامل درباره درمان انواع بیماری لثه پرداخته و با آنها آشنا می شویم.

بیماری لثه چیست؟

بیماری لثه عامل اصلی ریزش دندان در بزرگسالان است. لثه مانع محافظتی مهم برای دندانها و ساختارهای پشتیبان اطراف آنها است. پریودنتولوژی یک تخصص دندانپزشکی است که به بررسی ساختارهای پشتیبان و بیماری لثه و اختلالات مرتبط با آنها می پردازد.

بهداشت ضعیف دندان ها می تواند منجر به انواع اختلالات و بیماری های دهان شود، به عنوان مثال:

• بیماری قلبی که در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
• تخریب فک که نمی تواند ترمیم شود.
• عفونت
• خشکی دهان
• پوسیدگی دندان

دندان های سالم و قوی به لثه های سالم وابسته هستند.

بیشتر بخوانید: آیا پوسیدگی دندان به مسواک زدن ارتباط دارد؟

انواع متداول مشکلات و بیماری های لثه

التهاب لثه

شایعترین مشکل لثه، التهاب لثه است و در بیش از 50٪ جمعیت بزرگسالان ایالات متحده یافت می شود. علائم التهاب لثه شامل خونریزی در هنگام مسواک زدن، لثه های متورم و قرمز است. لثه های سالم به طور کلی محکم، صورتی مرجانی به نظر می رسند و با تحریک خونریزی نمی کنند. در برخی قومیت های خاص لثه ها می توانند به دلیل رنگدانه، تیره به نظر برسند و این امری طبیعی است.

بیماری لثه پریودنتیت

دومین مشکل شایع لثه بیماری لثه (بیماری پریودنتال، پریودنتیت) است. طبق اعلام انجمن دندانپزشکی آمریکا، 47.2 درصد آمریکایی های بالای 30 سال از این بیماری لثه رنج می برند. پریودنتیت علائم مشابهی با التهاب لثه را نشان می دهد به جز اینکه منجر به از بین رفتن بافت لثه و فک می شود. آسیب این بیماری لثه به ویژه هنگام تخریب قابل توجه بافت لثه و استخوان است. پریودنتیت به طور معمول با گذشت زمان پیشرفت می کند و ممکن است تا زمانی که بیماری به مراحل بعدی آسیب نرسد، علائم دردناکی ایجاد نمی کند. همین عامل، عامل اصلی ریزش دندان است.

پس روی لثه

یکی از مشکلات شایع در لثه بزرگسالان، پس روی لثه است. پس روی لثه زمانی اتفاق می افد که ریشه دندان که خط لثه از محل اتصال اصلی خود جدا می شود. این اختلال می تواند نتیجه بیماری لثه باشد زیرا قسمت فکی اطراف دندان از بین می رود. هر جا که استخوان فک از بین برود لثه ها نیز از بین می روند که همین عامل سبب نمایان شدن ریشه دندان می گردد.

ریشه های نمایان شده می توانند به دما حساس باشند، در معرض پوسیدگی قرار گیرند. از دیگر دلایل این بیماری لثه می توان به دندان قروچه، استفاده از تنباکو های جویدنی، مسواک زدن به شدت تهاجمی، لثه های ضعیف ارثی، درمان ارتودنسی یا تروما اشاره کرد.

آبسه لثه

یکی دیگر از بیماری لثه، آبسه لثه (آبسه پریودنتال) است. به صورت تاول یا برآمدگی حاوی چرک در لثه ایجاد می شود. این اختلال در حفره های عمیق لثه بر اثر عفونت های باکتریایی اتفاق می افتد و سبب درد و تورم می شود.

سرطان دهان و بیماری لثه

سرطان دهان اختلالی است که کمتر شایع است. سرطان دهان می تواند در تمام ساختارهای بافت نرم دهان رخ دهد. این اختلال ممکن است روی لثه ها به صورت لکه قرمز یا سفید یا زخم دیده شود که بهبود نمی یابد.

انواع بیماری لثه؛ التهاب لثه چیست؟

التهاب لثه معمولاً در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود. عدم درمان می تواند به یک عفونت جدی تر به نام پریودنتیت منجر شود. طبق اعلام انجمن دندانپزشکی آمریکا، التهاب لثه و پریودنتیت از عمده دلایل ریزش دندان در بزرگسالان است. عفونت های دندانپزشکی می تواند سلامتی را در معرض خطر قرار دهد و هزینه های زیادی را به بار آورد.

علل التهاب لثه

شایع ترین علت التهاب لثه، تجمع پلاک باکتریایی بین دندان ها و اطراف آن است. پلاک، پاسخ ایمنی ایجاد می کند که به نوبه خود در نهایت می تواند منجر به از بین رفتن لثه و عوارض بعدی از جمله تخریب دندان شود. این باکتریها ممکن است از دهان در برابر تجمع میکروارگانیسم های مضر به محافظت کند اما پلاک دندان می تواند باعث پوسیدگی دندان نیز شود و مشکلات پریودنتال مانند التهاب لثه و پریودنتیت مزمن یا عفونت لثه شود.

هنگامی که پلاک به اندازه کافی برداشته نشود، می تواند در پایه دندانها و نزدیک لثه ها به صورت سخت شود. این پلاک رنگ زرد دارد و فقط می توان به طور تخصصی آن را از بین برد. پلاک سرانجام لثه ها را تحریک می کند و باعث التهاب آن در اطراف پایه دندان ها می شود که این به معنی خونریزی راحت لثه ها است.

سایر علل و عوامل خطر این بیماری لثه

تغییر در هورمون ها

ممکن است در دوران بلوغ، یائسگی، چرخه قاعدگی و بارداری رخ دهد. لثه ممکن است حساس تر شود که به همین دلیل خطر التهاب افزایش می یابد.

برخی از بیماری ها

سرطان، دیابت و HIV.

داروها

سلامتی دهان ممکن است تحت تأثیر برخی داروها باشد، به ویژه اگر ترشح بزاق کاهش یابد. دیلانتین (داروی ضد تشنج) و برخی داروهای ضد آنژین می تواند باعث رشد غیر طبیعی بافت لثه شود.

سیگار کشیدن

افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری بیشتر دچار این بیماری لثه می شوند.

سن

خطر ابتلا به این بیماری لثه با افزایش سن افزایش می یابد.

رژیم غذایی ضعیف

به عنوان مثال کمبود ویتامین C با بیماری التهاب لثه مرتبط است.

سابقه خانوادگی

افرادی که والد یا والدین آنها دچار این بیماری لثه بوده اند، خطر ابتلا در آنها نیز بیشتر است. تصور می شود این امر به دلیل نوع باکتری هایی است که ما در دوران اولیه زندگی به دست می آوریم.

علائم و نشانه های التهاب لثه

در موارد خفیف التهاب لثه ممکن است ناراحتی یا علائم قابل توجهی مشاهده نشود.

علائم و نشانه های این بیماری لثه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لثه های قرمز روشن یا بنفش
• لثه های حساس که ممکن است به هنگام لمس دردناک باشند
• خونریزی لثه به هنگام مسواک زدن یا نخ دندان
• هالیتوز یا بوی بد دهان
• التهاب یا لثه های متورم
• تخریب لثه ها
• نرمی لثه

تشخیص التهاب لثه

یک دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان علائمی مانند پلاک را در حفره دهان بررسی می کند. بررسی علائم پریودنتیت نیز ممکن است انجام شود. این کار با استفاده از ابزار اندازه گیری عمق حفرات اطراف دندان مانند پرتوی ایکس یا پروبینگ پریودنتال انجام می شود.

درمان التهاب لثه و مراقبتهای این بیماری لثه

اگر تشخیص زود هنگام اتفاق بیفتد و درمان سریع و مناسب باشد، التهاب لثه با موفقیت قابل برگشت است. درمان شامل مراقبت توسط یک متخصص دندانپزشکی و پیگیری مراحل انجام شده توسط بیمار در خانه است.

مراقبت های دندانی حرفه ای

پلاک برداشته می شود. این کار به عنوان مقیاس شناخته می شود. این کار می تواند ناراحت کننده باشد، به ویژه اگر گسترده باشد و یا لثه ها بسیار حساس باشند. متخصص دندانپزشکی اهمیت بهداشت دهان و دندان، نحوه استفاده از مسواک و نخ دندان را به طور مؤثر توضیح می دهد.

در صورت لزوم ممکن است قرارهای پیگیری در برنامه قرار گیرد تا در صورت نیاز خارج سازی پلاک ها ادامه یابد. ترمیم دندان های آسیب دیده نیز به بهداشت دهان کمک می کند. برخی از مشکلات دندانپزشکی مانند دندانهای کج، تاج یا پل های بد جا افتاده ممکن است پاکسازی صحیح پلاک را سخت تر کند و همچنین ممکن است لثه ها را تحریک کنند.

مراقبت در خانه

به افراد توصیه می شود:

• حداقل دو بار در روز مسواک بزنید.
• از مسواک برقی استفاده کنید.
• حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
• به طور مرتبدهان را با دهانشویه ضد عفونی بشویید.

دندانپزشک می تواند یک مسواک و دهانشویه مناسب را توصیه کند.

عوارض التهاب لثه

درمان لثه و رعایت دستورالعمل های توصیه شده دندانپزشک متخصص به طور معمول می تواند از بروز عوارض این بیماری لثه جلوگیری کند اما بدون درمان، بیماری لثه می تواند در بافت، دندان و استخوان گسترش یابد و بر آن تأثیر بگذارد.

عوارض عبارتند از:

• آبسه یا عفونت در لثه یا استخوان فک
• پریودنتیت، اختلالی جدی تر که می تواند منجر به از بین رفتن استخوان و دندان شود
• عود التهاب لثه
• عفونت باکتریایی منجر به زخم لثه ها می شود

مطالعات متعددی بیماری لثه مانند پریودنتیت را به بیماریهای قلبی عروقی از جمله حمله قلبی یا سکته مغزی مرتبط کرده است. گزارش های دیگری نیز از ارتباط این بیماری لثه با خطر ابتلا به بیماری ریه وجود دارد.

انواع بیماری های متداول لثه؛ پریودنتیت

پریودنتیت یک عفونت جدی لثه است که به بافت نرم آسیب می رساند و استخوان پشتیبانی کننده از دندانها را از بین می برد. پریودنتیت می تواند باعث شلی دندان ها یا ریزش آنها شود. پریودنتیت اختلالی متداول اما تا حد زیادی قابل پیشگیری است. این بیماری لثه معمولاً نتیجه ضعف بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندان به طور روزانه و انجام معاینات منظم دندانپزشکی می تواند احتمال موفقیت در درمان این بیماری لثه را تا حد زیادی بهبود بخشد و همچنین می تواند شانس ابتلا به آن را کاهش دهد.

علائم پریودنتیت

لثه های سالم به رنگ صورتی کمرنگ و محکم هستند و به طور متناسب در اطراف دندان ها قرار گرفته اند.

علائم و نشانه های این بیماری لثه می تواند شامل موارد زیر باشد:

• لثه های متورم یا پف کرده
• لثه های قرمز روشن، مبهم یا مایل به قرمز
• لثه هایی که هنگام لمس، حساس هستند.
• خونریزی آسان لثه ها
• لثه هایی که از دندان شما پس روی می کنند، باعث می شوند دندان های شما طویل تر از حد نرمال به نظر برسند
• فضاهای جدیدی بین دندانها ایجاد می شود
• وجود عفونت بین دندانها و لثه ها
• بوی بد دهان
• شلی دندان
• جویدن دردناک
• تغییر در نحوه قرارگیری دندانهای هنگام گاز زدن

انواع پریودنتیت و شناخت این بیماری لثه

چندین نوع مختلف این بیماری لثه وجود دارد.

انواع متداول آن شامل موارد زیر است:

پریودنتیت مزمن

شایع ترین نوع است که اگرچه کودکان نیز ممکن است مبتلا شوند ولی اغلب افراد بالغ را تحت تأثیر قرار می دهد. این نوع در اثر ایجاد پلاک ایجاد می شود و سبب تخریب آهسته می گردد که ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد اما در صورت عدم درمان باعث تخریب لثه ها، استخوان ها و ریزش دندان ها می شود.

پریودنتیت تهاجمی

معمولاً در دوران کودکی یا اوایل بزرگسالی آغاز می شود و فقط تعداد کمی از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. در صورت عدم درمان باعث تسریع ریزش استخوان و دندان می شود.

بیماری پریودنتال نکروتیزه

با مرگ بافت لثه، رباط های دندان و استخوان حمایت کننده مشخص می شود که ناشی ازعدم تامین خون (نکروز) می باشد و منجر به عفونت شدید می شود. این نوع به طور کلی در افراد دارای سیستم ایمنی سرکوب شده به دلایلی مانند عفونت HIV، درمان سرطان یا سایر موارد و سوء تغذیه رخ می دهد.

علل پریودنتیت

در بیشتر موارد، این بیماری لثه با پلاک شروع می شود. پلاک ماده ای چسبنده است که عمدتا از باکتری ها تشکیل شده است. در صورت عدم درمان، چگونگی ایجاد پریودنتیت توسط پلاک در اینجا شرح داده می شود. وقتی پلاک روی دندان ها شکل می گیرد که نشاسته ها و قندهای موجود در مواد غذایی با باکتری هایی که به طور معمول در دهان وجود دارند، ارتباط می یابند. روزانه دو بار مسواک زدن و یک بار نخ دندان زدن پلاک را از بین می برد اما پلاک به سرعت دوباره شکل می گیرد.

اگر پلاک روی دندان باقی بماند، می تواند زیر لثه تشکیل تارتار (کلکولوس) سفت دهد. برداشتن تارتار دشوارتر است و پر از باکتری است. به هر میزان پلاک و تارتار روی دندان ها به طور طولانی تری باقی بمانند، آسیب بیشتری می توانند وارد کنند. نمی توان با زدن مسواک و نخ دندان از شر تارتار خلاص شد، برای از بین بردن آن به یک پاکسازی حرفه ای دندان نیاز است.

پلاک می تواند باعث ایجاد التهاب لثه گردد که خفیف ترین شکل بیماری پریودنتال می باشد. التهاب لثه عبارت است از تحریک و التهاب بخشی از لثه اطراف پایه دندان ها است. در خانه می توان روند التهابی لثه را با درمان حرفه ای و مراقبت از دهان و دندان معکوس کرد. التهاب مداوم لثه می تواند باعث پریودنتیت شود و درنهایت باعث ایجاد فاصله بین لثه ها و دندان ها شود که با پلاک، تارتار و باکتری پر می شوند.

با گذشت زمان این فواصل عمیق تر می شوند و باکتری های بیشتری در آنجا پر می شوند. در صورت عدم درمان این عفونت های سبب از بین رفتن بافت و استخوان می شوند و در نهایت ممکن است یک یا چند دندان از بین رود. همچنین التهاب مزمن مداوم می تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد.

عوامل خطر پریودنتیت

عواملی که می توانند خطر پریودنتیت را افزایش دهند عبارتند از:

• التهاب لثه
• عادات بهداشتی ضعیف دهان و دندان
• سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
• سن بالا
• تغییرات هورمونی مانند موارد مربوط به بارداری یا یائسگی
• سوء مصرف مواد
• چاقی
• تغذیه ناکافی از جمله ویتامین C
• ژنتیک
•  داروهای خاص ایجاد کننده خشکی دهان یا لثه
• شرایطی که باعث کاهش ایمنی می شود، مانند سرطان خون، HIV / AIDS و درمان سرطان
• برخی از بیماری ها مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و بیماری کرون

بیشتر بخوانید: با بیماری کرون بیشتر آشنا شوید

عوارض این بیماری لثه

این بیماری لثه می تواند باعث ریزش دندان شود و برخی تحقیقات نشان می دهد که باکتری های مسئول این بیماری لثه می توانند از طریق لثه وارد جریان خون شوند و احتمالاً بر قلب، ریه ها و سایر قسمت های بدن تأثیر بگذارد. به عنوان مثال این بیماری لثه ممکن است با بیماری تنفسی، آرتریت روماتوئید، بیماری عروق کرونر یا سکته مغزی مرتبط باشد اما برای تأیید این ارتباطات مطالعات بیشتری لازم است.

پیشگیری از پریودنتیت

بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری لثه بکارگیری بهداشت دهان و دندان است، روشی که باید سریع شروع شود و به طور مداوم در طول زندگی تمرین گردد.

بهداشت دهان و دندان مناسب

این بدان معنی است که حداقل دو بار در روز – صبح و قبل از خواب – مسواک زده شود و حداقل یک بار در روز نخ دندان استفاده گردد. استفاده از نخ دندان قبل از مسواک زدن امکان پاک کردن ذرات و باکتریهای مواد غذایی را می دهد.

ویزیت های منظم دندانپزشکی

برای پاکسازی معمولاً هر شش تا 12 ماه به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه گردد. اگر عوامل خطر افزایش دهنده احتمال ابتلا به این بیماری لثه وجود دارد – مانند خشکی دهان، مصرف برخی داروها یا سیگار کشیدن – ممکن است اغلب اوقات به پاکسازی حرفه ای نیاز باشد.

تشخیص پریودنتیت

تشخیص این بیماری لثه با بررسی دقیق حفره دهان برای ارزیابی وضعیت لثه ها و ساختارهای استخوانی زیرین شروع می شود. دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان برای اندازه گیری فاصله بین دندان و لثه و عمق هر حفره پریودنتال مرتبط با بیماری لثه از پروب استفاده می کند تا به کمک آن بتواند میزان آسیب را تعیین و درمان متناسب را انجام دهد. دندانپزشک همچنین ممکن است برای ارزیابی آسیب یا از بین رفتن استخوان آلوئول، عکس رادیوگرافی دندان درخواست کند.

درمان پزشکی پریودنتیت و لزوم معالجه این بیماری لثه

درمان اغلب موارد این بیماری لثه از طریق استراتژی درمانی چند جانبه صورت می گیرد که معمولاً شامل داروهای آنتی بیوتیکی به همراه پاکسازی حرفه ای دندان ها است. هنگامی که این اقدامات غیر تهاجمی نتایج مطلوبی را حاصل نکند، ممکن است دندانپزشک برای برطرف کردن آسیب پریودنتال مجبور به انجام عمل جراحی شود.

داروها

درمان دارویی معمولی که برای این بیماری لثه تجویز می شود شامل ترکیبی از موارد زیر است:

• آنتی بیوتیک های خوراکی مانند پنی سیلین برای مهار رشد باکتری ها
• ژلهای موضعی حاوی داکسی سایکلین که در داخل حفره لثه ها پر می شود تا به تدریج باکتری ها را از بین ببرند.
• دهانشویه های دارویی حاوی ماده ضد میکروبی به نام کلرهگزیدین هستند تا شیوع عفونت را کنترل کند.

 درمان غیر جراحی

داروهای پریودنتیت معمولاً همراه با برخی اقدامات بالینی غیر جراحی انجام می شود که با هدف از بین بردن پلاک و رسوبات تارتار از روی سطوح دندانهای روی لثه و سطوح دندانهای زیر لثه (که ممکن است شامل ریشه ها باشد) انجام می شود.

درمان معمولی این بیماری لثه اغلب موارد زیر را شامل می شود:

1- جرم گیری (scaling)

جرم گیری، پاکسازی دقیق تمام پلاک ها، تارتارها و لکه های روی دندانها و زیر خط لثه توسط دندانپزشک است. پزشک متخصص دندانپزشک ممکن است از دستگاه جرم گیری اولتراسونیک یا ابزار دستی یا ترکیبی از هر دو استفاده کند.

2- صاف کردن سطح ریشه (root planning)

صاف کردن سطح ریشه روش درمانی است که به موجب آن یک دندانپزشک پلاک و تارتار را از سطوح ریشه دندان ها خارج می کند تا مکان مناسبی جهت بهبودی بافتهای پشتیبان دندان فراهم شود. این روند معمولاً با بی حسی (تجویز بی حسی) به محل درمان با استفاده از بی حسی موضعی و سپس صاف کردن سطوح ریشه شروع می شود تا لثه ها بتوانند دوباره به دندان وصل شوند.

این روش معمولاً با استفاده از ابزار دستی (کورتس) و جرم گیرهای اولتراسونیک انجام می شود. این ماده برای از بین بردن ساختارهایی از قبیل عاج دندان های خراب که به پلاک، تارتار یا انواع سموم باکتریایی آلوده شده اند، طراحی شده است. صاف کردن نقاط زبر باعث ایجاد سطح تمیز برای تشکیل اتصالات جدید دندان می شود. بعد از انجام عمل شاید برخی ناراحتی ها تجربه گردد اما به طور کلی طی 2 روز برطرف می شود.

3- پولیش دندان

پولیش دندان یکی دیگر از اقدامات دندانپزشکی است که نه تنها با هدف زیبایی انجام می شود بلکه در جلوگیری از بیماری های دهان نیز کمک می کند چون سطح صافی را فراهم می کند تا از اتصال پلاک و تارتار جلوگیری کند. پولیش دندان بر خلاف جرم گیری، روشی بدون درد برای صاف کردن و تمیز کردن سطوح بیرونی دندان است. پولیش معمولاً همراه با جرم گیری و صاف کردن سطح ریشه انجام می شود.

درمان جراحی

درمان غیر جراحی مقدماتی پریودنتال ممکن است در مورد درمان حفره لثه بیمار ناموفق باشد. در چنین موارد شدید پریودنتیت، وقتی عفونت باکتریایی به عمق لثه نفوذ کرده باشد دندانپزشک جراحی های زیر را توصیه می کند.

1- جینجیوکتومی یا لیفت لثه

عمل جراحی است که در آن یک متخصص لثه (پریودنتیست) یا جراح دهان بافت لثه عفونی را برداشته و به طور موقت محل عمل را جهت محافظت از لثه با پروتز می پوشانند. بعد از عمل به طور کلی رژیم غذایی نرم و خودداری از نوشیدن نوشیدنی های گرم توصیه می شود که برای حفظ پروتز و جلوگیری از صدمات احتمالی لثه انجام می شود.

2– جینجیوپلاستی ( بازسازی لثه)

خارج سازی جراحی لثه های آلوده در هنگام لثه جینجیوپلاستی می تواند خط لثه را از بین ببرد که این امر نیاز به جراحی تغییر شکل مجدد بافت لثه اطراف دندان را ضروری می کند. این روش به جینجیوپلاستی معروف است که معمولاً برای اصلاح هرگونه ناهنجاری ساختاری در لثه استفاده می شود.

3- پیوند لثه

بعضی اوقات عفونت به قدری در بافت لثه گسترش می یابد که ترمیم آن غیرممکن می شود. در پریودنتیت های شدید، با خارج کردن حفره های پریودنتال بافت لثه به اندازه کافی باقی نمی ماند تا خط لثه را به هم بچسباند. پریودنتیست چاره ای جز استخراج بافت سالم لثه از قسمت های دیگر دهان و بستن زخم باز ندارد. پیوند به استحکام پایه دندانها کمک می کند و باعث بهبودی می شود.

4- کاهش حفره پریودنتال

دقیق ترین روش بهداشت دهان و دندان و پاکسازی حرفه ای دندان در از بین بردن باکتری های موجود در عمق حفره های پریودنتال بی اثر می باشد. در چنین حالتیمتخصص بهداشت دهان و دندان ممکن است روشی را که با عنوان کاهش حفره پریودنتال شناخته می شود، توصیه کند. همانطور که از نام این روش پیداست، این تکنیک جراحی با خم کردن بافت لثه، عمق حفره را کاهش می دهد. پریودنتیست با ایجاد برش هایی در حفره سبب خروج باکتری های بیماری زا می شود و سپس آن را بخیه می کند.

بیشتر بخوانید: پریودنتیت و امراض قلبی چه ارتباطی باهم دارند؟

درمان های خانگی برای انواع بیماری لثه

1- دهان را با آب نمک بشویید.

شستشو دهان با محلول نمکی گرم ممکن است به حفظ سلامت دهان و دندان کمک کند. نمک خواص ضد عفونی کنندگی و ضد باکتریایی قابل توجهی دارد که می تواند به ضد عفونی کردن دهان کمک کند. نمک علاوه بر مبارزه با باکتریهای عامل پریودنتیت، برای تسکین التهاب و درد ناشی از این بیماری نیز مفید می باشد. مطالعه ای که روی 30 شرکت کننده انجام شد نشان داد که آب نمک به اندازه یک دهانشویه حاوی کلرهگزیدین سنتی در کاهش پلاک دندان و تعداد میکروب دهانی مؤثر است.

با این حال، شستشو با آب نمک را نباید یک درمان مستقل برای بیماریهای دهان مانند پریودنتیت در نظر گرفت بلکه به عنوان ابزاری کمکی در رابطه با اقدامات معمول برای کنترل پلاک مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود همه این مزایا، نمک اضافی می تواند به سلولهای دهان آسیب برساند. بنابراین باید از غلظت صحیح نمک در هنگام تهیه این محلول استفاده کرد تا آن را به عنوان یکی از مراقبتهای دهان و دندان به کار برد.

احتیاط: به بیماران مبتلا به فشار خون بالا هنگام استفاده از این روش هشدار داده می شود تا اطمینان حاصل شود که در هنگام غرغره کردن دچار مشکل نمی شوند زیرا دریافت نمک اضافی باعث افزایش فشار خون می شود. برای طیف گسترده ای از مسائل مربوط به بهداشت دهان و دندان، شستشو با آب نمک به عنوان راه حلی بی خطر و موثر در نظر گرفته می شود.

2- زردچوبه و درمان انواع بیماری لثه

زردچوبه رنگ زرد و بخش زیادی از پتانسیل درمانی خود را مدیون ترکیب فعال اصلی آن به نام کورکومین است که دارای اثرات ضد باکتری و ضد التهابی می باشد. زردچوبه به درمان اختلالات بهداشتی دهان و دندان از جمله پریودنتیت کمک می کند. کورکومین با مهار رهاسازی سیتوکین های التهابی می تواند به کاهش پاسخ التهابی مرتبط با پریودنتیت کمک کند.

مطالعات متعدد نشان داده اند که استفاده از کورکومین به همراه جرم گیری و صاف کردن سطح ریشه (SRP) نسبت به انجام فقط SRP در جلوگیری از رشد باکتری های تشکیل دهنده پلاک مؤثرتر است. زردچوبه می تواند به عنوان یک عامل موضعی از طریق کاهش باکتریهای دهان به بهبود پارامترهای مختلف پریودنتال از جمله درد و التهاب کمک کند

3- برگ گواوا

گواوا به دلیل دارا بودن ویتامین C، خواص آنتی اکسیدانی بسیاری را به خود اختصاص داده است. همچنین به دلیل داشتن خاصیت ضد پلاک، ضد التهابی و ضد درد می توان از آن در درمان پریودنتیت استفاده کرد. فواید درمانی برگهای گواوا برای سلامتی پریودنتال به فلاونوئید، گواجیورین و کوئرستین نسبت داده می شود.

یک مطالعه منتشر شده در سال 2014 وجود خاصیت باکتریواستاتیک گواجیورین موجود در برگهای گواوا را نشان داد که ممکن است در مهار باکتری های رشد ایجاد کننده پریودنتیت مفید باشد. براساس تحقیقات بالینی اخیرتاثیر برگهای گواوا برای برداشتن پلاک به خوبی مشخص شده است که استفاده از آن در طیف گسترده ای از محصولات مراقبت از دهان و ابزار کمکی برای درمان پریودنتیت را توجیه می کند.

4- پراکسید هیدروژن

پراکسید هیدروژن با دارا بودن خاصیت ضد باکتریایی به کاهش تعداد میکروبهای دهانی کمک می کند و از این طریق میزان بروز یا شدت بیماری لثه را کاهش می دهد. قبل از شستشوی دهان با دهانشویه حاوی پراکسید هیدروژن، باید مسواک زد تا مواد بین دندان ها را تمیز کرد. طبق بررسی های انجام شده در سال 2011، استفاده طولانی مدت از دهانشویه های حاوی پراکسید هیدروژن می تواند از تجمع پلاک جلوگیری کند و التهاب پریودنتال را در مراحل اولیه کاهش دهد.

استفاده کوتاه مدت از دهانشویه حاوی H2O2 تأثیر چندانی بر از بین بردن پلاک های دندان نخواهد داشت. استفاده از دهانشویه های حاوی پراکسید هیدروژن به عنوان بخشی از کارهای روزمره مراقبتهای دهانی به طور طولانی مدت، باعث کاهش باکتریهای تولید پلاک در دهان می شود. لازم به ذکر است که پراکسید هیدروژن نباید به طور مستقیم برای شستشوی دهان مورد استفاده قرار گیرد، زیرا می تواند منجر به برخی عوارض جانبی شدید شود.

5- دهانشویه های گیاهی و درمان انواع بیماری لثه

چای سبز

چای سبز حاوی یک پلی فنول به نام کاتچین است که به دلیل جلوگیری از رشد و چسبندگی باکتری های پریودنتال شناخته شده هستند و آن را به عنوان یک ماده ضد پلاک تبدیل می کند. یک کارآزمایی بالینی در سال 2014 نشان داد که برای برداشتن پلاک دهانشویه های حاوی چای سبز به اندازه دهانشویه های حاوی کلرهگزیدین گلوکونات است مؤثر است.

ریحان

ریحان گیاه دیگری است که اغلب به دلیل فعالیت ضد باکتریایی، در شستشوی دهان و محصولات بهداشت دهان و دندان مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده منظم از این نوع دهانشویه گیاهی می تواند اثربخشی روزمره بهداشت دهان و دندان را افزایش دهد.

این گیاه به ضد عفونی دهان و معالجه تعدادی از اختلالات پریودنتال که ممکن است ناشی از رشد بیش از حد باکتری های دهان مانند خونریزی لثه، دندان درد، چرک یا درد در لثه باشد،کمک می کند. در کارآزمایی بالینی که به طور تصادفی در سال 2014 انجام شد، نشان داده شد که دهانشویه حاوی ریحان در مهار پلاک و التهاب لثه مشابه کلرهگزیدین ( استاندارد دهانشویه) مؤثر است.

روغن درخت چای

روغن درخت چای به دلیل داشتن خاصیت ضد باکتری، ضد عفونی کننده وضد قارچ شناخته شده است. این ماده به حفظ و ارتقاء سلامت دهان و دندان کمک می کند. توانایی این ماده در مهار چسبندگی باکتری های دهان به سطوح پریودنتال دلیل وجود این ماده فعال در تعدادی از دهانشویه ها است. بنابراین شستشوی حفره دهان با دهانشویه حاوی روغن درخت چای ممکن است به کاهش تشکیل پلاک باکتریایی کمک کند.

در نتیجه از علائم اولیه پریودنتیت (مانند خونریزی از لثه) جلوگیری یا کاهش می دهد. لازم به ذکر است که روغن درخت چای یک مایع بسیار قدرتمند است که در صورت جذب می تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند. دهانشویه درخت چای را داخل دهان خود بچرخانید و در صورت لزوم با آن غرغره کنید اما حتماً بعد از آن کاملاً آن را تف کنید.

دهانشویه های گیاهی زمانی می توانند در مبازره برابر باکتری های پریودنتال استفاده شوند که به صورت کمکی همراه با درمان ها و روشهای بهداشتی دهان و دندان دیگر به کار روند. این روش به عنوان روش درمانی برای پریودنتیت کاربرد ندارد. تحقیقات ارائه شده در مورد مزایای ضد پلاک آن فراوان است اما باید با مطالعات دقیق تر و گسترده تری مورد تأیید قرار گیرد.

6- مکمل ها

اسیدهای چرب غیراشباع امگا 3 (PUFAs) می توانند به عنوان بخشی از رژیم غذایی یا مکمل، در برابر بیماری پریودنتال به عنوان محافظ عمل کنند. غذاهای غنی از DHA و EPA امگا 3 پتانسیل درمانی قابل توجهی برای سلامتی دهان نشان داده اند. اسیدهای چرب غیراشباع امگا 3 ممکن است از فعالیت باکتری های عامل تشکیل پلاک جلوگیری کنند تا باعث حفظ سلامت لثه ها و دندان های شوند.

از این طریق از بروز نتایج بالینی پریودنتیت جلوگیری می گردد. می توان دوز موردنیاز اسیدهای چرب امگا 3 خود را در رژیم غذایی خود با استفاده از ماهی، ترجیحاً ساردین، ​​شاه ماهی، ماهی سالمون و تن تهیه کرد.اگر فرد قادر به دریافت امگا 3 از طریق رژیم غذایی نباشد، پزشک می تواند مکمل درمانی را که معمولاً به صورت مایع روغن ماهی یا کپسول تهیه می شود، شروع کند. ضروری است فرد به جای خود درمانی به تجویز پزشک اهمیت دهد تا از عوارض ناخواسته یا جانبی بعدی پیشگیری گردد.

7- رژیم درمانی

سلامت دهان و دندان تحت تأثیر غذای مصرفی فرد است. از این رو داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل بسیار مهم است. مصرف غذای سالم فقط محدود به انتخاب های غذایی نیست بلکه درباره سایر عوامل مربوط به نظم یا زمان بندی وعده های غذایی نیز صادق هست. افرادی که عادت دارند میان وعده های غذایی بدون پشتوانه فکری مصرف کنند، اغلب به خوردن غذاهای ناسالم و نوشیدنی هایی می پردازند که می تواند بر لثه، دندان و همچنین سلامت کلی آنها تأثیر منفی بگذارد.