خیلی ها توجه زیادی به بهداشت دهان و دندان هایشان ندارند و در آینده مجبور می شوند بهای این سهل انگاری را بپردازند. عدم رعایت بهداشت مناسب دندان شایع ترین علت بروز مشکلات دندانپزشکی است اما خیلی از این مشکلات با روش های ساده قابل پیشگیری هستند. این مساله درباره تجمع پلاک و تارتار روی دندان هم صدق می کند. در صورتی که بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، جمع شدن پلاک و تارتار روی دندان ها باعث آسیب دیدن آنها می شود و اگر این موضوع به موقع درمان نشود زمینه را برای آسیب های جدی تر فراهم می کند. در این مقاله از بخش دندانپزشکی دکتر سلام به بررسی راه های رفع پلاک دندان می پردازیم.
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان در واقع لایه ای نازک از باکتری های دهانی است که روی دندان ها، لثه ها، زبان، دندان های پر شده، تاج دندان ها، پروتزها و به طور کلی در پوشش داخلی حفره دهان ایجاد می شود. این پلاک ها به تدریج ضخیم و ضخیم تر می شوند و در نهایت لایه زرد رنگی روی دندان ایجاد می کنند. بزاق دهان حاوی مواد معدنی خاصی است که به آسانی توسط پلاک های باکتریایی جذب می شوند و به این ترتیب پلاک کلسیفه و سفت و سخت تر می شود.
با افزایش جذب مواد معدنی توسط پلاک، ماده گچی و سفید رنگی ایجاد می شود که به آن تارتار، کلکولوس یا جرم دندان گفته می شود. تجمع پلاک و تارتار روی دندان ها محیط مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری های دهانی ایجاد و زمینه را برای آسیب دیدگی دندان ها فراهم می کند. این میکروارگانیسم ها از قندها و نشاسته های موجود در خرده های مواد غذایی باقیمانده در دندان ها تغذیه می کنند و در طول این روند فراورده های اسیدی آزاد می کنند.
باکتری های پلاک ساز دهان میزان سموم داخل دهان را هم افزایش می دهند و به این ترتیب راه را برای ابتلای شما به بیماری ها و مشکلات لثه یا پریودنتال فراهم می کنند. تنها راه جلوگیری از ایجاد تارتار و پلاک دندانی رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت همیشگی از دندانهاست.
چه عواملی باعث ایجاد تارتار و پلاک دندان می شود؟
دهان ما به طور طبیعی حاوی چندین نوع باکتری خوب و بد است. اگر باکتری های بد یا مضر بیش از حد رشد کنند محیط دهان و دندان از حد طبیعی اسیدی تر و مستعد ابتلا به مشکلات دندانپزشکی می شود. همانطور که گفتیم، عوامل بیماری زای دهان و دندان از قندها و نشاسته های موجود در بقایای مواد غذایی که به دندان ها و لثه ها چسبیده اند تغذیه می کنند.
وقتی باکتری ها ذرات مواد غذایی را می خورند، گلوکوز، ساکاروز و فرکتوز موجود در آنها را به مواد اسیدی زائد تبدیل می کنند. این مواد اسیدی روی مینای دندان اثر رﻣﯿﻨﺮاﻟﯿﺰاسیون یا پوسیدگی به جا می گذارند. اگر دندان ها به مدت طولانی در معرض تماس با این ترشحات اسیدی قرار بگیرند ساختارشان تضعیف و دچار فرسایش تدریجی می شود.
اگر جزو آن دسته افرادی هستید که رژیم غذایی تان سرشار از قند و کربوهیدرات است و به بهداشت دهان و دندان هم اهمیتی نمی دهید باید بدانید که فرصت خوبی برای باکتری های پلاک ساز فراهم کرده اید تا در لثه ها و دندان هایتان تکثیر و پنهان شوند. تشکیل این لایه باکتریایی که به آن پلاک می گویند معمولا از خط لثه شروع می شود و کم کم تمام سطح دندان را در بر می گیرد.
تارتار و پلاک دندان چه علائمی دارد؟
تشکیل پلاک روی دندان معمولا نتیجه عدم رعایت بهداشت و دهان است. اگر سطح دندان پلاک گرفته باشد با زبان کشیدن روی دندان می توان آن را حس کرد. این جرم چسبنده و تا حدودی زبر است و مینای دندان را به رنگ زرد و رنگ پریده نشان می دهد. تشکیل پلاک دندان به خصوص در افرادی که جسته و گریخته مسواک می زنند و به طور منظم بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی کنند بسیار شایع است.
اکثر مواقع پلاک ها پشت دندان ایجاد می شوند چون معمولا موقع مسواک زدن، سطح داخلی دندان ها به اندازه جلویشان تمیز نمی شوند و همین مساله باعث جرم گرفتن آنها می شود.
تارتار چطور تشخیص داده می شوند؟
برای تعیین میزان تجمع پلاک روی دندان ها دو روش وجود دارد که دندانپزشک از یکی از آنها استفاده می کند. روش اول شامل جویدن قرص مخصوصی است که رنگدانه های قرمز رنگ دارد. بعد از جویدن قرص، این رنگدانه در دهان شما آزاد می شود و هر نقطه ای که پلاک گرفته را قرمز می کند. برای اینکه این روش به خوبی کار کند باید قرص را کاملا بجوید و حداقل 30 ثانیه آن را با بزاق دهانتان مخلوط و روی همه لثه ها و دندان هایتان بکشید.
این رنگ به پلاک های دندان می چسبد و با قرمز کردن آنها تمام نواحی پلاک گرفته را مشخص می کند. این آزمایش ساده را خودتان در خانه هم می توانید انجام بدهید. برای مشاهده قسمت های پلاک گرفته هم می توانید از آینه های کوچک دندانپزشکی استفاده کنید.
راه دوم استفاده از اشعه ماوراء بنفش برای مشخص کردن مناطق پلاک گرفته دندان هاست. برای این کار پزشک از شما می خواهد که یک محلول حاوی فلورسنت را کاملا در دهانتان بچرخانید تا همه سطوح لثه ها و دندان ها به محلول آغشته شود. بعد باید محلول را بیرون بریزید و به آرامی دهانتان را با آب بشویید. سپس پزشک با استفاده از پرتوی ماوراء بنفش به مشاهده پلاک های دندان می پردازد. قسمت های پلاک گرفته دهان زیر نور ماوراء بنفش به رنگ زرد یا نارنجی دیده می شوند. برخلاف روش قبلی این راه دندان هایتان را رنگی نمی کند و به همین دلیل اکثر اوقات این روش بیشتر ترجیح داده می شود.
درمان های دارویی و پزشکی تارتار و پلاک دندان
در اکثر موارد، تنها روش استاندارد برای درمان تارتار و پلاک دندان دبریدمان است. در فرایند دبریدمان دندان های شما توسط پزشک متخصص تمیز می شوند و پلاک و تارتار از روی آنها برداشته می شود. بسته به میزان آسیب دیدگی، پزشک از روش های مختلفی برای تمیز کردن پلاک ها استفاده می کند. این روش ها شامل موارد زیر هستند:
- اسکالینگ: در این روش پزشک با استفاده از ابزارها و وسایل مخصوص، پلاک و تارتار را از مینای دندان و همینطور از بالا و پایین لثه جدا می کند.
- روت پلنینگ یا تمیز کردن عمیق دندان ها: برای جلوگیری از گسترش تارتار و پلاک و همچنین کاهش خطر پوسیدگی دندان، پزشک ترکیبات اسیدی خورنده ای که توسط باکتری های دهان تولید شده اند را از بین می برد. این کار باعث صیقلی شدن سطوح قابل دید دندان هم می شود.
- پولیش دندان: پولیش دندان یکی از روش های رایج تمیز کردن دندان هاست که طی آن لکه های سطحی و رسوبات پلاک ها از مینای دندان برداشته می شوند تا سطح دندان دوباره درخشنده و تمیز شود. پولیش کردن دندان ها نه تنها باعث زیباتر شدن آنها می شود بلکه هر نوع ناخالصی و جرم را از روی دندان تمیز می کند و به این ترتیب جلوی بروز بسیاری از مشکلات دهان و دندان را می گیرد.
روش های خانگی از بین بردن پلاک و تارتار از روی دندان
برای تمیز، سفید، و سالم و قوی نگه داشتن دندان ها علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندان می توانید از روش های خانگی هم استفاده کنید. اگر متوجه شده اید که دندان هایتان زرد شده اند وقت را تلف نکنید. درمان سریع و زودهنگام پلاک دندان بسیار مهم است چون اگر پلاک دندان ضخیم شود جدا کردنش از دندان بسیار سخت خواهد بود. در ادامه چند روش موثر که می توانند رشد باکتری های تولید کننده پلاک را کند کنند دندان هایتان را برای مدت بیشتری سالم نگه دارند در اختیارتان قرار می دهیم.
رعایت بهداشت دهان و دندان
اساسی ترین مرحله برای تمیز نگه داشتن دهان و دندان این است که دو بار در روز مسواک بزنید. سعی کنید از مسواک نرم و خمیر دندان با کیفیت استفاده کنید تا نتیجه بهتری بگیرید. علاوه بر این، تکنیک مسواک زدن شما هم بسیار اهمیت دارد. موقع مسواک زدن نباید از سطوح داخلی دندان ها غافل بشوید چون پلاک ها اکثرا پشت دندان ها تجمع می کنند.
مسواک را طوری در دست بگیرید که موقع کشیدن آن روی دندان ها زاویه ای 45 درجه با خط لثه ایجاد کند. حتما مسواک را روی زبانتان هم بکشید تا باقیمانده غذاها را کاملا از روی آن پاک کنید و مانع از رشد باکتری های تولید کننده پلاک بشوید. توصیه می شود که به طور منظم از نخ دندان هم استفاده کنید. نخ دندان می تواند جرم را از قسمت هایی که مسواک به آنها دسترسی ندارد پاک کند.
برای پاکسازی بیشتر و بهتر دهان و دندان از دهان شویه های حاوی کلرهگزیدین استفاده کنید و یادتان باشد که بعد از هر وعده غذایی دهانتان را با آب بشویید تا فعالیت غدد بزاقی بیشتر شود. بزاق دهان باعث از بین رفتن باکتری ها و ذرات غذایی باقی مانده در دهان می شود.
حتما باید هر سال و ترجیحا هر 6 ماه یکبار برای معاینه دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورت ابتلا به بیماری پریودنتال اهمیت تمیز کردن دندان ها به مراتب بیشتر می شود و در این شرایط لازم است که به دفعات به دندانپزشک مراجعه کنید. کیفیت محصولات مورد استفاده برای بهداشت دهان و دندان نیز اهمیت ویژه ای دارد به خصوص اگر مستعد ابتلا به پلاک دندان باشید. خمیر دندان های زیادی وجود دارند که جلوی ایجاد تارتار و پلاک دندان را می گیرند. می توانید برای جلوگیری از بروز این مشکلات از این محصولات استفاده کنید.
ایده آل ترین حالت این است که خمیر دندانتان حاوی فلوراید باشد. فلوراید از دندان های شما محافظت می کند و جلوی آسیب دیدن مینای دندان را می گیرد. تریکلوزان نیز نام یکی دیگر از عناصر موثر در محصولات خوراکی است که می تواند با پلاک های دندان مبارزه کند.
با اینکه پولیش کردن دندان ها توسط متخصص بهتر و مطمئن تر انجام می شود اما در حال حاضر کیت های مخصوص پولیش دندان در منزل، در فروشگاه ها هم وجود دارد که می توانید از آنها استفاده کنید. اگر قرار است خودتان دندان هایتان را پولیش کنید حتما قبل از هر کاری با دندانپزشکتان مشورت کنید. در برخی موارد ممکن است پولیش کردن دندان توسط خود فرد ضررهای بیشتری به دندان وارد کند. بنابراین بهتر است از دندانپزشکتان بپرسید که آیا این کار برای شما مناسب است یا نه.
برای داشتن دندان هایی سالم و تمیز از یک رژیم غذایی متعادل و بدون چربی پیروی کنید. مواد غذایی سرشار از قند و چربی و همینطور خوراکی های چسبنده جزو مهمترین عوامل ایجاد پلاک های دندانی محسوب می شوند. بنابراین حتما باید بعد از مصرف این غذاها مسواک بزنید. علاوه بر این توصیه می شود که از تنقلات کم ارزش به عنوان میان وعده استفاده نکنید و در صورت مصرف دهانتان را با آب بشویید.
قبل از خواب حتما مسواک بزنید و بعد از مسواک زدن از خوردن و آشامیدن خودداری کنید چون این کار روند تمیز شدن دندان ها را با مشکل روبرو می کند. نکته بسیار مهم این است که مسواک زدن و تمیز کردن بیش از حد و خشن دندان ها نه تنها نتیجه مطلوبی ندارد بلکه حتی می تواند باعث آسیب دیدن دندان هایتان بشود. اگر به پلاک دندان مبتلا و متوجه شده اید که کاری از شما بر نمی آید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا اوضاع وخیم تر نشود.
روغن کشی دندان
روغن کشی دندان جزو روش های قدیمی و با سابقه برای تمیز کردن دهان و دندان محسوب می شود که می تواند میزان باکتری های مضر دهان را کاهش بدهد. با اینکه این روش را می توان با انواع و اقسام روغن های خوراکی انجام داد اما یکی از بهترین روغن ها که خاصیت ضد میکروبی قوی و موثری هم دارد روغن نارگیل است. اسید لوریک موجود در روغن نارگیل خاصیت ضد التهابی دارد و رشد پاتوژن ها را در دهان مهار می کند.
در تحقیقی که سال 2017 روی 40 دانشجوی کالج دندانپزشکی انجام شد مشخص شد که شستشوی دهان با روغن نارگیل به مدت یک هفته تاثیر زیادی در رفع پلاک های دندان دارد. به عقیده محققان روغن نارگیل دارای خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و نرم کنندگی است و همین ویژگی ها آن را تبدیل به یک پاک کننده مناسب برای دهان می کند. یکی دیگر از تحقیقات انجام شده در سال 2016 نیز نشان داد که مصرف روغن نارگیل درست به اندازه کلر هگزیدین در سرکوب و از بین بردن باکتری های تولید کننده پلاک دندان موثر است.
برای تمیز کردن دهان و دندان با استفاده از روغن نارگیل فقط کافیست 1 قاشق غذا خوری روغن نارگیل را در دهانتان بگذارید و حداقل 15 تا 20 دقیقه آن را در دهان بچرخانید تا لثه ها و دندان هایتان کاملا تمیز و پاک شوند. بعد از این مدت روغن را بیرون بریزید. این کار را صبح ها قبل از مسواک زدن انجام بدهید و بعد دندان هایتان را با مسواک کاملا بشویید. یادتان باشد که تحت هیچ شرایطی نباید روغن را قورت بدهید یا غرغره کنید.
می توانید به جای این کار هر روز لثه هایتان را با چند قطره روغن نارگیل ماساژ بدهید. اگر روغن نارگیل در دسترستان نبود می توانید از روغن کنجد هم استفاده کنید. با استفاده از این روش موثر و آسان می توانید سلامتی و تمیز را برای دهان و دندانتان به ارمغان بیاورید.
جوش شیرین
بی کربنات سدیم یا همان جوش شیرین به خاطر قلیایی بودنش می تواند pH بزاق دهان را خنثی کند و به این ترتیب مانع از رشد باکتری های پلاک ساز در دهان شود. علاوه بر این جوش شیرین درست مثل یک لایه بردار ملایم عمل می کند و لکه ها و پلاک ها را از روی دندان پاک می کند. برای این کار می توانید کمی جوش شیرین روی مسواکتان بریزید و دندان ها را با آن تمیز کنید اما یادتان باشد که بعد از آن حتما دهانتان را کاملا با آب بشویید.
طبق 21 تحقیق منظمی که در سال 2019 روی 2517 شرکت کننده به عمل آمد، مشخص شد که خمیر دندان های حاوی جوش شیرین در از بین بردن پلاک های دندانی موثرتر عمل می کنند. حتی اگر جوش شیرین به تدریج و آهسته اثر کند باز هم نمی توان از تاثیر آن در مقابله با تارتار و پلاک دندان چشم پوشی کرد.
البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشید که جوش شیرین یک ماده نسبتا خشن است و نباید بیش از حد یا برای مدت طولانی از آن استفاده کرد. مصرف بیش از اندازه جوش شیرین باعث می شود مینای دندانتان به تدریج از بین برود. بنابراین توصیه می کنیم فقط هفته ای یک بار با استفاده از این ماده دندان ها و لثه هایتان را تمیز کنید.
در صورتی که جوش شیرین به طور صحیح و مناسبی استفاده شود می توان انتظار داشت که پلاک های دندان بعد از گذشت مدتی از بین بروند. جوش شیرین نه تنها ارزان و مقرون به صرفه است بلکه به راحتی قابل دسترسی است و برای محیط زیست هم ضرری ندارد. می توان گفت که جوش شیرین از نظر اثرات ضد باکتریایی در برابر میکرو ارگانیسم های دهان همپای دهان شویه های حاوی کلر هگزیدین عمل می کند. علاوه بر این جوش شیرین به خاطر دارا بودن خواص سایندگی بدون اینکه به مینای دندان آسیبی برساند می تواند پلاک های دندانی را پاک کند.
آلوئه ورا
آلوئه ورا به داشتن خواص ضد میکروبی معروف است و بنابراین می تواند مانع از رشد باکتری های پلاک ساز در دهان شود. علاوه بر این، آلوئه ورا به عنوان یک مرهم طبیعی بوی بد دهان که ناشی از تجمع باکتریهاست را هم از بین می برد. تحقیقات نشان می دهند که آلوئه ورا به اندازه دهان شویه های حاوی کلر هگزیدین در مقابله با پلاک لثه و دندان موثر است. از طرف دیگر، آلوئه ورا بر خلاف دهان شویه ها کاملا طبیعی و بدون سم است و عوارض کمتری هم دارد.
برای پاکسازی دهان و دندان با استفاده از آلوئه ورا مقداری از ژل موجود در آن را به مدت 10 دقیقه روی دندان ها و لثه هایتان بمالید و بعد دهانتان را با آب سرد کاملا بشویید. برای اینکه نتیجه بهتری بگیرید می توانید دو بار در روز از آلوئه ورا به همین شکل استفاده کنید.
همانطور که گفته شد دهان شویه ها حاوی ماده ای به نام کلر هگزیدین هستند که خاصیت ضد باکتریایی دارد. اما در کنار این خاصیت، کلر هگزیدین ممکن است عوارضی هم به همراه داشته باشد در حالیکه استفاده از یک جایگزین طبیعی و ملایم مثل آلوئه ورا می تواند از شما در برابر هر نوع خطر و عارضه جانبی محافظت کند و بدون دردسر پلاک ها و تارتارهای دندان را از بین ببرد.
چای سبز
چای سبز منبع غنی ترکیباتی به نام کاتچین و پلی فنول است که هر دوی آنها سلامتی و تمیزی دندان های شما را تضمین می کنند. شستشوی دهان و دندان با چای سبز فعالیت خورندگی و سایندگی باکتری ها را مهار می کند و به این ترتیب خطر پوسیدگی دندان و تشکیل پلاک را کاهش می دهد.
از چای سبز به عنوان معجون خارق العاده ای که سرشار از خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی است یاد می شود. علاوه بر این چای سبز حاوی مقدار زیر فلوراید است که به استحکام هر چه بیشتر دندان ها کمک می کند. یافته ها نشان می دهند که چای سبز نیز تقریبا به اندازه کلرهگزیدین موجود در دهان شویه ها می تواند باکتری های تولید کننده پلاک را از بین ببرد و از دندان و لثه ها در برابر این مشکلات محافظت کند.
برای استفاده از چای سبز به منظور از بین بردن پلاک های دندان یک فنجان چای دم کنید و بعد از خنک شدن دهانتان را با آن کاملا شستشو بدهید. شواهد علمی زیادی ثابت می کنند که چای سبز در کاهش التهابات و تجمع پلاک های دندان و لثه مفید است.
کرن بری
کرنبری یا توت خرس مملو از خواص ضد باکتریایی و ضد میکروبی است. از این گذشته خاصیت آنتی اکسیدانی این میوه خوشرنگ باعث می شود که توانایی زیادی در مقابله با پلاک ها و تارتارهای دندانی و همچنین عفونت سیستمیک ناشی از میکروارگانیسم ها در دهان داشته باشد. ترکیبات موجود در کرنبری حتی می توانند باکتری های تولید کننده پلاک دندان را از بین ببرند و از بروز این عارضه جلوگیری کنند.
بررسی های انجام شده نشان می دهند که ترکیبات موجود در میوه کرنبری فعالیت مشابهی با کلرهگزیدین دهان شویه ها دارند و بنابراین مصرف این میوه یا آب آن می تواند مانع از تجمع باکتری ها و تشکیل پلاک و تارتار در دهان شود. می توان گفت که طبیعی بودن و بی خطر بودن کرنبری آن را به جایگزین مناسب و موثری برای دهان شویه های معمولی تبدیل می کند.
پنیر
وقتی میزان باکتری های مضر و بد داخل دهان از حد طبیعی فراتر می رود pH بزاق دهان اسیدی می شود. این مساله فرصت را برای رشد باکتری های پلاک ساز و پوسیدگی دندان ها فراهم می کند. یکی از بهترین و راحت ترین راه ها برای خنثی کردن محیط اسیدی دهان مصرف بیشتر محصولات لبنی مانند پنیر است.
پنیر سرشار از مواد معدنی موجود در ساختار دندان مثل کلسیم و فسفات است که باعث متعادل شدن میزان اسید موجود در دهان می شود و جلوی پوسیدگی دندان ها را می گیرد. در یکی از تحقیقات انجام شده روی 68 دانش آموز در سال 2012، نشان داده شد که مصرف لبنیاتی مثل پنیر با افزایش غلظت کلسیم و فسفر به تقویت دندان ها و محافظت از آنها کمک می کند. برای بهره مند شدن از خواص پنیر در حفاظت از دهان و دندان توصیه می شود که حتما از آن در وعده های غذایی تان استفاده کنید.
تارتار دندان چه عوارضی ایجاد می کنند؟
تجمع بیش از حد پلاک و تارتار در دهان زمینه را برای ابتلای شما به مشکلات جدی تر دهان و دندان فراهم می کند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- فرسایش مینای دندان و ضعیف شدن تدریجی ساختار دندان ها به دلیل رشد باکتری ها در دهان
- احساس درد و ناراحتی فزاینده ناشی از تجمع پلاک های دندان
- ابتلا به نوعی عفونت باکتریایی لثه که می تواند به وضعیت وخیم تری به نام پریودنتیت تبدیل شود و به استخوان ها و رباط های نگهدارنده دندان ها آسیب برساند. این عفونت باعث درد دندان یا بی حسی کامل آن می شود.
- هالیتوز یا بوی بد دهان ناشی از تجمع باکتری ها در دهان
- تشکیل آبسه در بافت دهان به دلیل افزایش میزان پلاک ها که باعث کاهش توانایی استفاده از دندان های آسیب دیده می شود
- تاثیرات منفی روی سلامت عمومی و کل بدن مثل افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و بالا رفتن احتمال زایمان زودرس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر به طور مرتب بهداشت دهان و دندان هایتان را رعایت کنید و رژیم غذایی سالم و مناسبی داشته باشید به راحتی می توانید جلوی تشکیل پلاک و تارتارهای دندان را بگیرید. اما اگر با وجود اقدامات خود مراقبتی و رعایت بهداشت باز هم دچار چنین مشکلی شدید باید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک متخصص می تواند بعد از معاینه و بررسی مشکل نسبت به رفع جرم و پلاک های دندان اقدام کند.
نکات و راهنمایی های بیشتر در خصوص جلوگیری از ایجاد پلاک دندان
- توصیه می شود که از غذاهای گرم و تند بیشتری در رژیم غذایی تان استفاده کنید چون این خوراکی ها غدد بزاقی را وادار به فعالیت بیشتر می کنند. هر چه بزاق بیشتری ترشح شود دندان ها و لثه ها بهتر و بیشتر شستشو داده می شوند.
- میوه هایی بخورید که به جویدن زیادی نیاز دارند. میوه هایی مثل انجیر باعث ترشح بیشتر بزاق می شود و دهان را به طور طبیعی پاکسازی می کند.
- مصرف کلم و کاهو و سبزیجاتی که در این خانواده قرار دارند را افزایش بدهید.
- از مصرف غذاهای چرب، شیرین و همچنین مواد غذایی فراوری شده که معمولا با نشاسته و شکر ترکیب می شوند خودداری کنید. این خوراکی ها منبع تغذیه باکتری های تولید کننده پلاک دندان هستند.
- یک ساعت بعد از خوردن غذا یک عدد سیب خام بخورید. جویدن سیب باعث تولید بیشتر بزاق دهان می شود. بزاق پیش نیاز مهمی برای تمیز کردن دندان ها و لثه ها به شمار می رود.
- از مسواک هایی که برس های نرم و لبه های گرد دارند استفاده کنید. یک اصل مهم در رعایت بهداشت دهان و دندان این است که هر 2 تا 3 ماه یک بار مسواکتان را عوض و از مسواک جدید استفاده کنید.
- از دهان شویه های حاوی عصاره گیاه مریم گلی استفاده کنید تا میزان باکتری های موجود در دهان را به حداقل برسانید. تحقیقات نشان می دهند که عصاره این گیاه می تواند با باکتری های تولید کننده پلاک دندان مقابله کند.
سوالات متداول درباره تارتار و پلاک دندان
- تارتار و پلاک دندان چه تفاوتی با هم دارند؟ آیا رنگشان با هم متفاوت است؟
تارتار همان جرم دندان است که معمولا ماده ای گچی و سفید رنگ است و به دلیل رسوب کلسیم در پلاک به وجود می آید. تارتار نسبت به پلاک دندان ضخیم تر و سفت تر است. هم پلاک و هم جرم دندان به رنگ زرد هم دیده می شوند. بسته به رژیم غذایی شما و استعمال دخانیات، جرم دندان ممکن است در برخی قسمت ها قهوه ای و تیره هم بشود.
- مصرف چه غذاهایی باعث ایجاد پلاک و تارتار روی دندان می شود؟
به طور کلی تشکیل پلاک دندان ارتباطی با رژیم غذایی شما ندارد اما مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات روند ایجاد پلاک و جرم در دهان را تسریع می کند.
- آیا از بین بردن تارتار و پلاک دندان باعث شل شدن دندان ها می شود؟
خیر. این مساله کاملا برعکس است. اگر جرم و پلاک از روی دندان ها پاک نشوند بعد از مدتی دندان ها شل می شوند و در معرض افتادن قرار می گیرند.
- آیا استفاده از دهان شویه می تواند پلاک و جرم دندان را از بین ببرد؟
خیر. اکثر تبلیغاتی که درباره دهان شویه ها می شود صحت ندارند. پلاک دندان فقط از راه تمیز کردن مکانیکی دندان ها یعنی مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و یا با استفاده از ابزارهای دندانپزشکی پاک می شود.
- آیا جرم دندان یا همان تارتار باعث بوی بد دهان می شود؟
بله.
- چطور می توان به شکل مناسب و موثری سلامت دهان و دندان را حفظ کرد؟
حداقل 2 بار در روز مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. حتما مطمئن شوید که همه قسمت های دهانتان را کاملا تمیز کرده اید.
