بیماری نقرس یک نوع آرتریت التهابی مربوط به کریستال است که اغلب در قالب حملات حاد نمایان می شود اما می تواند سبب آرتریت مزمن نیز شود. این اختلال معمولا با افزایش درد و ورم در مفاصل پا (خصوصا انگشت شست پا)، انگشتان دست، مچ دست، زانوها، مچ پا و آرنج ها همراه است. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری نقرس می پردازیم.
چه چیزی سبب بروز بیماری نقرس می شود؟
وقتی بدن ترکیبات شیمیایی (به نام پورین) را از طریق متابولیزم دگرگون می کند، اسید اوریک محصول نهایی است. وقتی اوریک اسید زیادی در جریان خون وجود داشته باشد، نقرس رخ می دهد. اسید باقیمانده بلوری می شود و رسوبات سوزن مانندی را در مفاصل و کیسه بورس شکل می دهد که می توانند سبب بروز درد شدید، ورم، قرمزی، گرم شدن و تحرک محدود در مفصل (مفاصل) آسیب دیده شوند.
تجمع تدریجی اوریک اسید و کریستال های اورات می تواند سبب متورم و حساس شدن مفصل آسیب دیده شود و باعث شود که آرتریت مربوط به نقرس تبدیل به بیماری به شدت ضعیف کننده ای شود. نقرس، زنان و مردان را تحت تاثیر قرار می دهد اما در میان مردان رایج تر است. تنها پس از یائسگی است که احتمال بروز این بیماری در زنان بالا می رود.
اسید اوریک یکی از محصولات زاید سوخت و ساز است که در خون یافت می شود که توسط کلیه ها تصفیه و از طریق ادرار دفع می شود. بیماری نقرس هنگامی رخ می دهد که اسید اوریک در بدن جمع می شود که این تجمع به علت تولید اضافی این ماده یا عدم توانایی کلیه ها برای رهایی از این ماده اتفاق می افتد. با گذر زمان، اسید اوریک اضافی اشباع می شود و کریستال های مونوسدیم اورات را تشکیل می دهد که بعدها در بافت های مفاصل رسوب می کنند.
عوامل زیر با بالا رفتن سطح اسید اوریک در بدن در ارتباطند و می توانند احتمال بروز حملات بیماری نقرس را افزایش دهند:
- مصرف بیش از حد مواد غذایی سرشار از پورین همچون گوشت قرمز، ماهی و حلزون صدف دار
- مصرف الکل
- مصرف زیاد از حد مواد غذایی و نوشیدنی های شکردار که حاوی میزان زیادی فروکتوز هستند
بیشتر بخوانید: یک دنیا آسیب با مصرف الکل
بافت هایی که می توانند تحت تاثیر نقرس قرار بگیرند
هیچ مفصلی در بدن نیست که از علائم نقرس در امان باشد، اما این اختلال مفاصل انتهای انگشت شست پا را بیش از هر مفصل دیگری تحت تاثیر قرار می دهد. معمولا این موضوع به علت محل انگشت شست پا رخ می دهد که خیلی از قلب دور است. با در نظر گرفتن این فاصله، خون تازه پمپ شده تا زمانی که به قسمت های دورتر برسد گرمای خود را از دست می دهد، به همین علت سبب می شود که پاها از قسمت بالاتنه سردتر باشند. هنگامی که اسید اوریک در برابر دمای سرد قرار می گیرد، جامد می شود و کریستال های اورات را تشکیل می دهد.
بیماری نقرس معمولا بافت های زیر را تحت تاثیر قرار می دهد:
۱- مفاصل
بیماری نقرس می تواند در هر مفصلی از جمله ستون فقرات رخ دهد. اما مفصلی که اغلب تحت تاثیر نقرس قرار می گیرد مفصل متاتارسوفالانژیال اول (1stMTP) است که در زیر انگشت شست پا قرار دارد. نقرسی که این مفصل را تحت تاثیر می دهد را پوداگرا گویند. بیماری نقرس معمولا در مفاصل کوچک همچون انگشتان دست، مچ دست، آرنج و مفاصل بزرگ تر همچون زانو و ران ها رخ می دهد.
۲- کیسه بورس
کیسه های کوچک و پر از مایعات هستند که در محل اتصال استخوان و بافت نرم اطراف قرار دارند. این کیسه ها که وظیفه روان کردن را دارند به پوست، عضلات، رباط ها و تاندون ها در مفصل این امکان را می دهند که به آرامی روی استخوان حرکت کنند و مانع از برخورد آن ها با همدیگر شوند. با کاهش اصطکاک بین بافت اسکلتی و بافت نرم مقابل، کیسه های بورس به تسهیل حرکت مفاصل کمک می کنند. اگر چه کیسه های بورس در هر قسمتی از بدن وجود دارند اما نقرس اغلب قسمت هایی را تحت تاثیر قرار می دهد که نوک آرنج و جلوی کشکک زانو را می پوشانند.
علائم و نشانه های بیماری نقرس چه هستند؟
علائم زیر نحوه پیشرفت حملات بیماری نقرس را شرح می دهند:
- علائم حملات بیماری نقرس ، به طور ناگهانی و سریع رخ می دهند.
- بیشتر حملات نقرس در طول شب یا صبح زود رخ می دهند و مفصل انگشت شست پا را تحت تاثیر قرار می دهند.
- در اوج حمله، درد مفصل تا حدی شدید است که حتی برخورد جزئی با یک جسم نرم می تواند غیر قابل تحمل باشد.
- پوست روی مفصل ملتهب می تواند قرمز و گرم شود.
- پوست روی مفصل آسیب دیده ممکن است شروع به پوسته پوسته شدن کند.
- از آن جایی که ممکن است از مفصل آسیب دیده استفاده نکنید، این مفصل با گذر زمان خشک می شود.
- حملات نقرس می توانند در ابتدا تنها یک مفصل را تحت تاثیر قرار دهند اما حملات مکرر می توانند روی چندین مفصل تاثیر بگذارند.
- علائم ضعیف کننده حملات نقرس می توانند یک هفته یا بیشتر دوام داشته باشند.
در شروع حملات ممکن است درد شدید و ورم را در مفصل آسیب دیده تجربه کنید که در طول ۱۲ ساعت یا ۲۴ ساعت آینده تشدید می شود. در موارد شدید و طولانی نقرس، تجمع پیش رونده کریستال های اورات در مفاصل می تواند سبب ساییدگی مفصل و بدشکلی استخوان و مفصل شود.
تشخیص نقرس
با بررسی سابقه پزشکی فرد، بررسی فیزیکی مفصل آسیب دیده و آزمایش های دیگر نظیر این موارد می توان بیماری نقرس را تشخیص داد.
آزمایش اسید اوریک
پزشک برای بررسی سطح اسید اوریک از آزمایش خون یا ادرار استفاده می کند. آزمایش خون اوریک اسید شامل بیرون آوردن مقدار کمی از خون رگ های بازو با کمک سرنگ است تا نمونه حاصل بررسی شود و محتوای اسید اوریک اندازه گیری شود. از طرف دیگر برای آزمایش ادرار اوریک اسید، بیمار باید نمونه ای از ادرار خود را در محفظه ای جمع کند.
سپس نمونه ادرار بررسی می شود تا سطح اسید اوریک آن تعیین شود. سطح اسید اوریک برای بررسی شروع نقرس یک عامل مهم در نظر گرفته می شود. البته گفته می شود که برخی از افرادی که سطح بالایی از اسید اوریک دارند هیچ گاه دچار نقرس نخواهند شد.
بررسی مایعات
وجود کریستال های اورات در مفصل آسیب دیده مشخص می کند که آیا دچار بیماری نقرس هستید یا نه. به این منظور، پزشک با کمک سرنگ مقداری از مایعات را از مفصل بیرون می کشد که سپس زیر میکروسکوپ بررسی می شوند تا وجود کریستال های مربوط به اسید اوریک مشخص شود.
اگر بیماری نقرس به مدت طولانی بدون درمان رها شود، اسید اوریک کریستال شده جمع می شود و یک توده را زیر پوست ایجاد می کند. این رسوبات کریستال های اورات را Tophi (که جمع توفوس است) می گویند که معمولا در مراحل آخر نقرس ظاهر می شوند. در چنین مواردی، پزشک از یک پروسه به نام آرتروسنتز استفاده می کند تا مایعات را از مفصل متورم بیرون بکشد.
تشخیص بیماری نقرس با اشعه ایکس
ممکن است که در موارد پیشرفته نقرس برای تعیین میزان آسیب، به آزمایش اشعه ایکس نیاز باشد. در مراحل اولیه نقرس، رسوبات اورات خیلی جزئی هستند که بتوانند توسط این تکنیک تصویر برداری تشخیص داده شوند. در نتیجه به ندرت از اشعه ایکس مفصل برای تشخیص نقرس در مراحل اولیه استفاده می شود.
اکثر بیماران دچار نقرس، قبل از مشهود بودن کریستال های اورات و ناهنجاری های فیزیکی در آزمایش اشعه ایکس، برای درد مفصل شان به پزشک مراجعه می کنند. البته آزمایش اشعه ایکس به پزشک کمک می کند که هر عامل دیگری که ممکن است سبب آرتریت شده باشد را تشخیص دهد.
سونوگرافی اسکلتی عضلانی
یکی از آزمایش های تصویر برداری که برای تشخیص نقرس مفید است سونوگرافی اسکلتی عضلانی از مفصل (مفاصل) آسیب دیده است. سونوگرافی اسکلتی عضلانی علائم موجود روی غضروف و وجود کریستال های اورات مونوسدیم در مفصل یا در امتداد تاندون ها را نشان می دهد. هر دوی این نشانه ها می توانند نشان دهنده شکل گیری توفوس در محل مربوطه باشند. از MRI و CT اسکن به ندرت برای تشخیص نقرس استفاده می شود اما در موارد نادری که نقرس روی ستون فقرات تاثیر گذاشته باشد می توان از این روش ها استفاده کرد.
درمان بیماری نقرس
بیماران دچار بیماری نقرس معمولا دو نوع برنامه درمانی دریافت می کنند. یک جنبه درمان آن ها کمک به رهایی از درد ناشی از بیماری و ورم ناشی از حملات نقرس است، و درمان دیگر شامل پیشگیری از حملات آینده با کاهش سطح اسید اوریک در بدن است.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به گروهی از داروهای ضد التهابی بر می گردد که به عنوان یکی از گزینه ابتدایی درمان برای محدود کردن حملات ادامه دار نقرس استفاده می شود. NSAID ها به کاهش التهاب مفصل و رهایی از درد مربوط به نقرس کمک می کنند. برخی از انواع NSAID ها به راحتی و بدون نیاز به تجویز در دسترس هستند که از جمله آن ها می توان به ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد. اما برای دریافت نوع قوی تر این داروها به تجویز پزشک نیاز است.
کلشی سین (Colchicine) یکی از داروهای ضد التهابی دیگر است که وقتی در اولین مرحله ظهور نقرس مصرف شود بهترین نتیجه را خواهد داشت. کلشی سین به صورت روزانه مصرف می شود تا زمانی که سطح اسید اوریک در بیمار مبتلا به آرتریت نقرسی کمتر از 6mg/dl شود. اگر این دارو به طور نادرست مصرف شود (یعنی دریافت دوز بالا یا مکرر) می تواند عوارض جانبی ای نظیر حالت تهوع، استفراغ و اسهال را به همراه داشته باشد. از طرف دیگر، مصرف آسپرین اصلا توصیه نمی شود چون می تواند سبب افزایش سطح اسید اوریک و تشدید شرایط تان شود.
نکته:
مصرف طولانی یا زیاد داروهای NSAID می تواند منجر به بیماری کلیوی شود. مصرف NSAID ها به افرادی که بیماری کلیوی دارند توصیه نمی شود چون می تواند سبب تجمع سموم در کلیه ها شود.
کورتیکواستروئیدها
داروهای کورتیکواستروئید برای رهایی فوری از التهاب و درد ناشی از حملات نقرس استفاده می شوند. این داروها نباید به مدت طولانی مصرف شوند چون تاثیرات منفی زیادی به همراه خواهند داشت. در موارد شدید نقرس، پزشک کورتیکواستروئید خوراکی را تجویز می کند یا این دارو را به صورت درون عضلانی (IM) یا درون وریدی (IV) تزریق می کند.
کورتیکواستروئیدها معمولا در موارد زیر تجویز می شوند:
- اگر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا کلشی سین نتوانند حملات نقرس را برطرف کنند.
- به علت بیماری فعال کلیوی یا سابقه زخم معده یا خونریزی معده ای روده ای، مصرف داروهای NSAID و کلشی سین خطرناک باشد.
- در بیمارانی که حملات شدید حاد دارند و یک مفصل یا چندین مفصل آن ها تحت تاثیر قرار می گیرد.
داروهای کاهش دهنده اسید اوریک
اگر در معرض حملات مکرر بیماری نقرس قرار دارید یا نقرس طولانی مدت دارید، می توانید از درمان های پیشگیری کننده برای کاهش سطح بالای اسید اوریک استفاده کنید. پزشک یک برنامه درمانی برای کاهش تجمع اضافی اسید اوریک در جریان خون تعیین می کند. اگر اسید اوریک اضافی برطرف و درمان نشود می تواند منجر به تشکیل توفوس یا سنگ کلیه شود.
این درمان پیشگیری کننده شامل تجویز داروهایی نظیر آلوپورینول، فبوکسوستات و پگلوتیکاس و تلاش برای کاهش تولید اسید اوریک در بدن است. سایر داروهایی که به حذف اسید اوریک از بدن کمک می کنند شامل پروبنسید و لزینوراد هستند.
نکات خود مراقبتی و درمان خانگی نقرس
۱- نکات خود مراقبتی
تغییرات در سبک زندگی نمی توانند بیماری نقرس را درمان کنند اما به کنترل سطح اسید اوریک در خون کمک می کنند.
توصیه های مربوط به سبک زندگی که به کنترل بیماری نقرس کمک می کنند شامل این مواردند:
استراحت کنید:
اولین چیزی که هنگام حملات بیماری نقرس باید انجام دهید استراحت دادن به مفصل آسیب دیده است. استعمال فشار یا کشش روی مفصل دردناک سبب تشدید و طولانی شدن علائم تان می شود. از آن جایی که انگشت شست پا معمولا مورد هدف حملات بیماری نقرس قرار می گیرد، برای مواردی که این اختلال ماندگار است به پایتان استراحت دهید.
استفاده از کیسه یخ:
می توانید با سرما درمانی برای رهایی موقت از علائم حملات بیماری نقرس، مفصل آسیب دیده را درمان کنید. این روش یک درمان خانگی موثر برای کاهش التهاب و تسکین درد است. چندین یخ کوچک را در یک حوله تمیز بپیچانید و برای ۱۰ دقیقه روی محل درد قرار دهید. یخ را به طور مستقیم روی پوست قرار ندهید چون می تواند منجر به یخ زدگی بافت بدن در اثر سرما شود. از قرار دادن کیسه یخ به مدت طولانی روی پوست بپرهیزید.
پای خود را بالا نگه دارید:
با قرار دادن پا در موقعیت بالا، تا حدی از علائم نقرس رهایی خواهید یافت. بالا بردن پا به افزایش جریان خون به محل آسیب دیده و کاهش شدت حملات نقرس کمک می کند.
مصرف مایعات را افزایش دهید:
برای هیدراته نگه داشتن بدن باید روزانه به میزان زیادی مایعات مصرف کنید. مصرف آب بهترین راه برای دریافت مایعات مورد نیاز بدن است اما می توانید با مصرف آبمیوه های سالم، میوه های آبدار یا سبزیجات هم مایعات مورد نیازتان را دریافت کنید. مصرف نوشیدنی های شیرین شده نظیر نوشابه را کاهش دهید چون سبب افزایش نیاز به ادرار می شوند.
یک وزن سالم و متناسب را حفظ کنید:
بیماران دچار بیماری نقرس باید وزن متناسبی داشته باشند تا فشار کمتری به مفاصل آن ها وارد شود. از آن جایی که چاقی یک عامل مهم در افزایش سطح اسید اوریک است، کنترل وزن در این شرایط اهمیت زیادی خواهد داشت.
به طور منظم و درست ورزش کنید:
ورزش هایی با سطح متوسط انجام دهید که نه تنها فشار زیادی به بدن تان وارد نمی کنند بلکه بدن را فعال نگه می دارند و از افزایش وزن ناخواسته جلوگیری می کنند. از آن جایی که نقرس سبب دردناک و ضعیف شدن مفاصل می شود، قرار دادن مفصل در معرض ورزش شدید سبب افزایش کشیدگی و تشدید اختلال تان می شود. از پزشک بپرسید که چه ورزش هایی مناسب شرایط تان هستند.
از مصرف الکل بپرهیزید:
مصرف الکل سبب پیشرفت بیماری نقرس می شود و باید از مصرف آن بپرهیزید. برای فردی که بیماری نقرس او تشخیص داده شده، دوری از الکل اهمیت زیادی دارد.
آب لیمو بنوشید:
بهتر است بیماران دچار بیماری نقرس هر روز صبح آب لیمو بنوشند اما باید پیش از افزودن آن به برنامه روزانه تان تایید پزشک را داشته باشید. نتایج حاصل از یک تحقیق که در سال ۲۰۱۷ انجام شد نشان داد که آبمیوه یا عصاره های محلول در آب گرفته شده از میوه لیمو، به کاهش سطح اسید اوریک در انسان و جانوران جونده کمک می کنند.
مواد غذایی ضد التهابی مصرف کنید:
مواد غذایی ضد التهابی همچون زنجبیل و زردچوبه به کاهش شدت علائم نقرس کمک می کنند. دریافت این مواد غذایی را بالا ببرید چون مصرف آن ها به بدن در مقابله با التهاب ناشی از نقرس کمک می کند.
گیاهان چینی مصرف کنید:
برخی از گیاهان چینی هستند که سبب انسداد زانتین اکسیداز می شوند و گاهی حتی به درمان بیماری نقرس کمک می کنند.
مواد غذایی سرشار از منیزیم را به برنامه غذایی خود بیفزایید:
منیزیم به کاهش سطح بالای اسید اوریک بدن کمک می کند. این تاثیر موثر توسط مطالعه ای آشکار شد که ارتباط میان افزایش دریافت منیزیم و کم شدن اسید اوریک زیاد خون را کشف کرد.
مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های سرشار از پورین را کاهش دهید:
مواد غذایی و نوشیدنی هایی که سرشار از پورین هستند سبب افزایش تجمع اسید اوریک در بدن می شوند.
اگر می خواهید سطح اسید اوریک را کاهش دهید باید مصرف این موارد را کم کنید:
۱- موارد وابسته به گوشت قرمز که شامل جگر، قلوه و دنبلان هستند
۲- گوشت قرمز خصوصا گوشت بره و گاو
۳- برخی از سبزیجات نظیر قارچ، مارچوبه و گل کلم
۴- غذاهای دریایی و حلزون صدف دار نظیر خرچنگ، لابستر و ساردین
۵- مواد غذایی با میزان بالای سدیم، خصوصا سس و آبگوشت
مصرف منظم مواد غذایی ضروری همچون مواد غذایی با پورین کم (نظیر غلات، سبزیجات، مواد غذایی بر پایه سویا و فرآورده های لبنی) را نیز فراموش نکنید.
افزودن توت های سرشار از آنتی اکسیدان به برنامه غذایی تان:
با کاهش تعداد حملات نقرس به کنترل این بیماری کمک می کند. با توجه به نتایج مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ صورت گرفت و در آن ۶۳۳ بیمار دچار نقرس حضور داشتند، مصرف توت (به صورت میوه و عصاره) با کاهش خطر بروز حملات نقرس همراه است.
مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۹ روی ۲۴ بیمار دچار نقرس صورت گرفت نشان داد که دریافت طولانی مدت آبمیوه توت به کاهش تعداد حملات و خطر بروز نقرس کمک می کند. اگر چه توت ها خاصیت درمانی قابل توجهی در کاهش شدت و تکرر حملات نقرس دارند، اما هنوز هم به آزمایش هایی در مقیاس بزرگ تر نیاز است تا این ادعا اثبات شود.
نتیجه:
توت یک افزودنی خوش طعم به برنامه غذایی بیماران دچار بیماری نقرس است. اما باید بدانید که مصرف توت به کاهش خطر حملات بیماری نقرس کمک می کند و به عنوان درمان این بیماری استفاده نمی شود. نمی توانید انتظار داشته باشید که سطح اسید اوریک بدن تان تنها با مصرف توت کاهش پیدا کند. این میوه سالم باید در یک برنامه غذایی مناسب گنجانده شود. به علاوه باید برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک را دنبال کنید تا بتوانید به طور موثر بیماری نقرس را کنترل کنید. درباره مصرف دوز مناسب توت با پزشک مشورت کنید تا از بروز عوارض جانبی بپرهیزید.
نوشیدن قهوه:
نوشیدن قهوه به کاهش سطح بالای اسید اوریک بدن و تاخیر یا پیشگیری از شروع نقرس کمک می کند. برخی اعتقاد دارند که این تاثیر مثبت به علت کافئین موجود در قهوه است که آلکالوئید قهوه در نظر گرفته می شود. کافئین با ممانعت از ترشح زانتین اکسیداز (آنزیمی که به تولید اسید اوریک کمک می کند)، خطر بروز نقرس را کاهش می دهد.
با توجه به مطالعه ۲۶ ساله ای که در سال ۲۰۱۹ روی ۸۹,۴۳۳ زن انجام شد، نشان داده شد که مصرف طولانی مدت قهوه به کاهش وقوع نقرس در زنان کمک می کند. مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۴ انجام شد نشان داد که قهوه نسبت به چای سبز ادرارآورتر است و با افزایش دفع ادرار به دفع اسید اوریک بیشتر کمک می کند.
اما برخی اعتقاد دارند که این تاثیر مطلوب را نمی توان به کافئین نسبت داد چون یک همبستگی منفی میان مصرف بالای قهوه بدون کافئین و سطح پایین اسید اوریک کشف شده است. در نتیجه طبق این اظهارات نیازی نیست که این نوشیدنی حتما میزان زیادی کافئین داشته باشد تا تاثیر مطلوب را روی بدن بگذارد.
با وجود این داده های متناقض، نیازی به تحقیق همه جانبه و گسترده ای است تا مکانیزمی که قهوه را برای رهایی از نقرس مفید می کند تشخیص داده شود. قبل از افزایش مصرف کافئین با پزشک تان مشورت کنید. به طور کلی توصیه می شود که روزانه بیش از دو فنجان قهوه مصرف نکنید. برای حفظ سلامت کل باید از مصرف زیاد قهوه بپرهیزید.
نتیجه:
قهوه تنها در صورتی در کاهش تجمع اسید اوریک اضافی در بدن مفید است که به میزان متناسب یا با توجه به توصیه پزشک مصرف شود. قهوه یک ادرارآور شناخته شده است که به تحریک کلیه ها برای تولید ادرار بیشتر کمک می کند. بهترین راه برای حذف اسید اوریک از بدن، از طریق دفع ادرار است و قهوه می تواند در این زمینه موثر باشد.
عوارض جانبی بیماری نقرس چه هستند؟
وقتی نقرس به درستی کنترل نشود می تواند منجر به این عوارض جانبی شود:
بیماری نقرس و توفوس
اگر بیماری نقرس برای طولانی مدت بدون درمان رها شود، کریستال های اورات جمع می شوند و یک توده سخت را زیر پوست تشکیل می دهند که به آن توفوس می گویند. این نوع توده های سخت نمک اورات، به علت وجود اسید اوریک زیاد در بدن شکل می گیرند. معمولا شکل گیری توفوس در مراحل پیشرفته نقرس رخ می دهد و می تواند روی هر مفصلی در بدن تاثیر بگذارد. شکل گیری توفوس معمولا بدون درد است اما آسیب ناشی از آن به حدی چشمگیر است که به طور دائم سبب بدشکلی مفصل آسیب دیده می شود.
آسیب و بدشکلی مفصلی
بیماری نقرس مزمن می تواند سبب التهاب ادامه دار در مفصل شود که با گذر زمان می تواند سبب خشک و بدون حرکت شدن مفصل شود. نقرس با شکل گیری توفوس روی مفصل آسیب دیده تشدید می شود که اکثرا در بیمارانی رخ می دهد که به مدت طولانی با نقرس دست و پنجه نرم می کنند. در برخی از موارد نقرس مزمن، مفصل به حدی تحت تاثیر قرار گرفته که ممکن است برای ترمیم آسیب یا جایگزینی مفصل به جراحی نیاز داشته باشید.
سنگ کلیه و بیماری کلیوی
سطح بالای اسید اوریک، خصوصا در نقرس مزمن، می تواند منجر به شکل گیری سنگ کلیه شود. کریستال های اورات می توانند با گذر زمان در مجرای ادراری رسوب کنند که این موضوع سبب ایجاد زخم یا آسیب به کلیه ها می شود و به تدریج منجر به بیماری کلیوی می شود.
بیشتر بخوانید: دانستنی هایی در مورد بیماری کلیوی
مشکلات روانشناختی و احساسی
افرادی که نقرس مزمن دارند، با درد مداوم یا طولانی مدت و التهاب مفاصل، دست و پنجه نرم می کنند که می تواند روی سلامت ذهنی و احساسی آن ها نیز تاثیر مخربی بگذارد. اگر این اختلال پیشرفت کند و شدید شود می تواند حرکت مفاصل را دردناک کند. ممکن است حس کنید که راه رفتن و انجام بسیاری از فعالیت های روزانه برایتان دشوار است که این موضوع سبب ناامیدی و اضطراب می شود. زندگی با درد دشوار است و برای بهبود و کنار آمدن با این شرایط به مشورت با پزشک یا متخصص سلامت ذهن نیاز دارید.
عوامل مخاطره آمیز برای نقرس
عوامل زیر احتمال بروز بیماری نقرس را افزایش می دهند:
جنسیت:
بیماری نقرس در میان مردان رایج تر از زنان است. این اختلال معمولا مردان بین ۳۰ تا ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می دهد در حالی که در بین زنان شروع دیرتری دارد. نقرس، زنان را پس از یائسگی تحت تاثیر قرار می دهد.
چاقی:
افرادی که اضافه وزن دارند یا دچار چاقی هستند بیشتر در معرض بروز نقرس قرار دارند.
برنامه غذایی:
انتخاب ضعیف غذایی، سطح اسید اوریک را افزایش می دهد و فرد را در معرض نقرس قرار می دهد. افرادی که به میزان زیاد از مواد غذایی حاوی فروکتوز، گوشت قرمز سرشار از پورین (همچون گوشت قرمز) و برخی از انواع غذاهای دریایی استفاده می کنند، و کسانی که الکل مصرف می کنند در خطر نقرس قرار دارند.
افرادی که سندرم متابولیک دارند (که شامل هیپرلیپیدمی [چربی خون بالا]، فشار خون بالا، یا دیابت نوع ۲ است) سطح بالایی از اورات دارند چون کلیه های آن ها قادر به تصفیه کافی و درست اورات از خون نیست. این موضوع منجر به تجمع اسید اوریک اضافی در بدن می شود که راه را برای ظهور نقرس هموار می کند.
سابقه خانوادگی:
برخی از افرادی که سابقه خانوادگی در بیماری نقرس دارند، به طور ژنتیکی پیش زمینه این بیماری را دارند.
داروها:
برخی از داروهای خاص با افزایش سطح اسید اوریک، فرد را در معرض نقرس قرار می دهند. این داروها شامل داروهای ادرارآور برای کنترل فشار خون بالا و برخی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند که توسط افراد دچار آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و دریافت کنندگان پیوند عضو مصرف می شوند.
تصورات غلط درباره بیماری نقرس
۱- نقرس تنها افراد ثروتمند و چاق را تحت تاثیر قرار می دهد:
نقرس افرادی با هر اندازه ای را تحت تاثیر قرار می دهد اما بیشتر در افراد سنگین و چاق رخ می دهد. چاق بودن یا اضافه وزن داشتن می توانند فرد را در معرض سایر مشکلات سلامتی مربوط به وزن (همچون دیابت، فشار خون بالا و سطح کلسترول بالا) قرار دهند. به این مشکلات سندرم متابولیک گفته می شود که فرد را بیشتر در معرض نقرس قرار می دهند. این ادعا که نقرس، افراد با درآمد بالا را بیش از طبقه متوسط و ضعیف تحت تاثیر قرار می دهد بی اساس است.
۲- درد نقرس تنها انگشت شست پا را تحت تاثیر قرار می دهد:
مفاصل انگشت شست پا اغلب تحت تاثیر نقرس قرار می گیرند اما این به این معنا نیست که این اختلال تنها محدود به انگشت شست پا است. حملات نقرس می توانند هر مفصلی (چه کوچک چه بزرگ) در بدن را تحت تاثیر قرار دهند. در حقیقت، اگر زنی هستید که قبلا دچار استئوآرتریت بوده اید، احتمال دارد درد نقرس ابتدا از مفاصل کوچک دست ها شروع شود و سپس به سایر مفاصل منتشر شود.
در مراحل اولیه، حملات نقرس معمولا یک یا دو مفصل را تحت تاثیر قرار می دهند اما این اختلال با رسیدن به مراحل پیشرفته، می تواند گسترده تر شود. ممکن است که بیماران دچار نقرس مزمن، درد و التهاب را همزمان در چندین مفصل تجربه کنند.
۳- نقرس یک بیماری نادر است:
اطلاعات نشان می دهند که نقرس یک بیماری نادر نیست. این اختلال التهابی تنها در آمریکا، بیش از ۸ میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد که این نشان دهنده رایج بودن این بیماری است. به علاوه مردانی که ۴۰ سالگی را رد کرده اند بیشتر از هر نوع آرتریت دیگری، در معرض نقرس قرار دارند.
چه هنگامی به پزشک مراجعه کنید
هر کسی که نقرس دارد و حملات مکرر دارد باید به طور مرتب به پزشک مراجعه کند. گاهی پزشک برای پرهیز از شکل گیری توفوس و آسیب و بدشکلی دائم مفاصل، فرد را به روماتولوژیست ارجاع می دهد. درمان زود هنگام و بررسی سطح اسید اوریک (برای بررسی این که چگونه به درمان پاسخ می دهید) برای کنترل بیماری اهمیت دارند.
ممکن است که پزشک چه سوالاتی از شما بپرسد
- آیا مفصل یا مفاصل آسیب دیده دردناک و متورم شده اند؟
- چه فعالیت هایی سبب تشدید علائم تان می شوند؟
- حملات نقرس تا چه مدتی دوام خواهند داشت؟
- آیا از هیچ داروی خاصی یا داروهای ادرارآور استفاده می کنید؟
- چه برنامه غذایی ای را دنبال می کنید؟
سوالاتی که ممکن است بخواهید از پزشک بپرسید
- آیا نقرس ارثی است؟
- چگونه سطح اسید اوریک را تحت کنترل داشته باشم؟
- در طول حملات نقرس، چگونه درد را کنترل کنم؟
- چه تغییراتی در سبک زندگی را باید انجام دهم؟
- آیا نقرس خطر بروز سایر اختلالات را افزایش می دهد؟
- آیا می توانم از بدتر شدن نقرس پیشگیری کنم؟
- برای چه مدتی باید دارو مصرف کنم؟
سوال و جواب پیرامون بیماری نقرس
هنگامی که فرد نقرس دارد باید از مصرف چه مواد غذایی ای بپرهیزد؟ آیا گوجه فرنگی برای نقرس مضر است؟
مواد غذایی ای که باید در طول نقرس از مصرف آن ها بپرهیزید یا به میزان کم از آن ها استفاده کنید شامل الکل، گوشت قرمز (به علاوه کبد و قلوه)، غذاهای دریایی، نوشیدنی و مواد غذایی شکر دار سرشار از فروکتوز، مواد غذایی فرآوری شده و کربوهیدرات تصفیه شده هستند. اخیرا نشان داده شده که گوجه فرنگی برای نقرس خطرناک است و برخی از مطالعات اخیر مصرف آن را به افزایش کریستال های اورات ارتباط داده اند.
آیا امکان دارد که نقرس را به طور دائم درمان کرد؟
بله ممکن است و این موضوع تا حدی به تغییر در سبک زندگی بستگی دارد. گاهی بدن مان نمی تواند اسید اوریک را حذف کند یا به میزان زیادی اسید اوریک تولید می کند. در نتیجه با داشتن برنامه غذایی درست و مصرف داروهای مناسب برای کاهش سطح اسید اوریک و کاهش تکرر حملات می توانیم به خودمان کمک کنیم.
آیا نقرس در طول شب تشدید می شود؟
حملات نقرس می توانند هر زمانی رخ دهند اما جواب این سوال بله است. اگر سطح اسید اوریک خیلی زیاد باشد، صبح روز بعد با حمله حاد نقرس بیدار خواهید شد. این موضوع به این بستگی دارد که بدن چگونه از خواب و استراحت برای ترمیم خود استفاده می کند که این مسئله روی سطح اسید اوریک هم تاثیر می گذارد.
آیا نقرس از علائم سرطان استخوان است؟
نه، اما بیمارانی که بیماری نقرس دارند بیشتر در خطر برخی از سرطان های خاص قرار دارند.
بیشتر بخوانید: علائم، پیش آگهی، درمان و بقا – سرطان استخوان
درد مربوط به نقرس چگونه می تواند کنترل شود؟
برای کنترل نقرس باید تغییر در برنامه غذایی و میانه روی را دنبال کرد. تا زمانی که برنامه غذایی مناسبی را دنبال کنید می توانید خیلی از حملات و درد مربوط به آن ها را حذف کنید. اگر تغییر در برنامه غذایی کافی نیست، برای دریافت داروهای مناسب و کمک به پایین نگه داشتن اسید اوریک به روماتولوژیست مراجعه کنید.
