کولیت اولسراتیو (UC) یک بیماری التهابی روده (IBD) است که شامل گروهی از بیماری ها است که بر وی دستگاه گوارش تاثیر می گذارد. کولیت اولسراتیو زمانی اتفاق می افتد که پوشش داخلی روده بزرگ (که به آن کولون نیز گفته می شود)، راست روده و یا هر دو دچار التهاب می شوند. این التهاب، زخم های کوچکی را در پوشش روده بزرگ ایجاد می کند. این زخم ها معمولا در راست روده آغاز می شوند و به سمت بالا گسترش می یابند که کل روده بزرگ می تواند گرفتار این زخم ها شود. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری کولیت اولسراتیو می پردازیم.
کولیت اولسراتیو چیست؟
کولیت اولسراتیو باعث می شود که روده شما محتویات خود را به سرعت و مرتب خالی کند. با مردن سلول هایی که در سطح روده شما وجود دارند، زخم ها شکل می گیرند. زخم ها ممکن است باعث خونریزی و ترشح مخاط و چرک شوند. در حالی که این بیماری می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما اغلب در بین افراد بین سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی تشخیص داده می شود. بعد از سن ۵۰ سالگی، این بیماری معمولا در مردان تشخیص داده می شود.
چه کسی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد؟
این بیماری می تواند در هر فردی و در هر سنی رخ دهد.
با این حال، این احتمال وجود دارد که در افراد زیر بیشتر اتفاق بیفتد:
- افراد بین سنین 15 تا 30 سال
- افرادی که بیشتر از 60 سال سن دارند
- افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به کولیت اولسراتیو دارند
- افرادی از نژاد یهودی
علائم و نشانه های کولیت اولسراتیو
میزان جدی بودن علائم این بیماری در میان افرادی که به آن مبتلا می شوند، متفاوت است. علائم و نشانه ها نیز می توانند در طول زمان تغییر کنند. افرادی که این بیماری در آنها تشخیص داده می شود، ممکن است دوره هایی از علائم خفیف یا بدون علائم این بیماری را تجربه کنند که به این حالت، بهبودی بیماری گفته می شود. با این حال، علائم می توانند عود کرده و شدت پیدا کنند. به این حالت فوران ناگهانی بیماری گفته می شود.
علائم شایع این بیماری عبارت است از:
کولیت اولسراتیو ممکن است باعث بروز شرایط فرعی و اضافی نیز شود، مانند:
- درد مفاصل
- تورم مفاصل
- حالت تهوع و کاهش اشتها
- مشکلات پوستی
- زخم های دهانی
- التهاب چشم
بیشتر بخوانید: تغییر رنگ مدفوع نشان دهنده چه بیماری هایی است؟
چه چیزی باعث بروز این بیماری می شود؟
علت دقیق این بیماری مشخص نیست.
محققان معتقدند که عوامل زیر ممکن است در ایجاد این بیماری نقشی را ایفا کنند:
- سیستم ایمنی روده ای بیش فعال
- ژن ها
- محیط
سیستم ایمنی روده ای بیش فعال
دانشمندان معتقدند که یکی از علل این بیماری ممکن است بروز یک واکنش ایمنی غیر طبیعی در روده باشد. در حالت عادی، سیستم ایمنی بدن می تواند با شناسایی و از بین بردن باکتری ها، ویروس ها و دیگر مواد مضر بیگانه، از بدن محافظت کند. محققان بر این باورند که باکتری ها یا ویروس ها می توانند اشتباهی، سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند تا به پوشش داخلی روده بزرگ حمله کنند. این واکنش سیستم ایمنی بدن باعث بروز التهاب و علائم این بیماری می شود.
ژن ها و کولیت اولسراتیو
این بیماری گاهی در میان اعضای یک خانواده اتفاق می افتد. مطالعات تحقیقاتی نشان داده اند که برخی از ژن های غیر طبیعی در افراد، می تواند باعث بروز کولیت اولسراتیو شود. با این حال، محققان نتوانسته اند ارتباط دقیق و روشنی بین ژن های غیر طبیعی و کولیت اولسروز برقرار کنند.
محیط
برخی مطالعات نشان می دهند که بعضی از موارد خاص در محیط ممکن است شانس ابتلای یک فرد را به بیماری کولیت اولسراتیو افزایش دهند، اگرچه احتمال کمی وجود دارد. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، آنتی بیوتیک ها و قرص های ضد بارداری خوراکی ممکن است شانس ابتلا به کولیت اولسراتیو را کمی افزایش دهند. یک رژیم غذایی با چربی بالا نیز ممکن است کمی شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
برخی از افراد بر این باورند که خوردن برخی از غذاهای خاص، استرس و یا پریشانی حسی و عاطفی می تواند موجب بروز کولیت اولسراتیو شود. پریشانی حسی و عاطفی به نظر نمی رسد که باعث بروز این بیماری شود. برخی مطالعات نشان می دهند که استرس ممکن است شانس فوران و زبانه کشیدن بیماری کولیت اولسراتیو را افزایش دهد. همچنین برخی از افراد ممکن است متوجه این نکته شوند که برخی از غذاهای خاص می تواند علائم بیماری را تحریک و یا تشدید کند.
بیماری کولیت اولسراتیو چگونه تشخیص داده می شود؟
یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، این بیماری را با استفاده از روش های زیر،تشخیص می دهد:
- سابقه پزشکی و خانوادگی
- معاینه فیزیکی
- آزمایشات آزمایشگاهی
- آندوسکوپی از روده بزرگ
ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی ممکن است مجموعه ای از آزمایشات پزشکی را انجام دهد تا دیگر اختلالات روده مانند سندرم روده تحریک پذیر، بیماری کرون یا بیماری سلیاک را که ممکن است علائمی شبیه به این بیماری داشته باشند را رد کند.
سابقه پزشکی و خانوادگی
گرفتن یک سابقه پزشکی و خانوادگی می تواند به ارائهکننده خدمات بهداشت و درمان کمک کند و علائم patient’s را تشخیص دهد. ارائه دهنده خدمات بهداشت و درمان همچنین از بیمار درباره شرایط پزشکی و داروهای فعلی و داروهایی که در گذشته استفاده می کرده است، سوالاتی خواهد پرسید.
معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی ممکن است به تشخیص این بیماری کمک کند.
در طول یک معاینه فیزیکی، ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی اغلب موارد زیر را انجام می دهد:
- بررسی میزان نفخ و یا تورم شکم
- با استفاده از یک گوشی پزشکی، به صداهای داخل شکم گوش می دهد
- وارد کردن ضربه هایی بر روی شکم به منظور بررسی حساسیت و درد
آزمایشات آزمایشگاهی
ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، ممکن است آزمایشات آزمایشگاهی مانند آزمایش خون و مدفوع را برای کمک به تشخیص این بیماری انجام دهد.
آزمایش خون
آزمایش خون شامل گرفتن خون در مطب یا آزمایشگاه می باشد. یک تکنسین آزمایشگاه، نمونه خون را تجزیه و تحلیل می کند.
یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی ممکن است از آزمایش خون برای مشاهده موارد زیر استفاده کند:
- کم خونی
- وجود التهاب و یا عفونت در ناحیه از از بدن
- نشانگرهایی که التهاب در حال پیشرفت را نشان می دهند
- پائین بودن سطح آلبومین یا پروتئین که در بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو شدید شایع است.
آزمایش مدفوع
آزمایش مدفوع شامل آنالیز و تجزیه و تحلیل نمونه مدفوع است. ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، ظرفی را برای گرفتن و نگه داشتن مدفوع در منزل به بیمار می دهد. بیمار نمونه مدفوع را به ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی و یا به آزمایشگاه برمی گرداند. تکنسین آزمایشگاه نمونه مدفوع را تجزیه و تحلیل می کند. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی و درمانی، معمولا برای رد کردن دیگر بیماری های دستگاه گوارش مانند عفونت، انجام آزمایش مدفوع را توصیه می کنند.
آندوسکوپی از روده بزرگ
آندوسکوپی از روده بزرگ، دقیق ترین روش برای تشخیص این بیماری و رد کردن سایر شرایط احتمالی مانند بیماری کرون، دیورتیکولار یا سرطان است.
آندوسکوپی روده بزرگ عبارت است از:
کولونوسکوپی آزمایشی است که در آن از یک لوله باریک و انعطاف پذیر که در انتهای آن یک دوربین کوچک با نور تعبیه شده است و کولونوسکوپ نام دارد، برای دیدن داخل راست روده و کل روده بزرگ استفاده می شود. در اکثر موارد، یک بیهوشی خفیف و داروهای ضد درد به بیماران کمک می کند تا در طول انجام آزمایش، آرامش داشته باشند. پرسنل پزشکی بر علائم حیاتی بیمار نظارت می کنند و سعی می کنند تا حد امکان، بیمار احساس راحتی داشته باشد. یک پرستار یا تکنسین، برای تزریق داروی بیهوشی، سوزن داخل وریدی (IV) را در رگ بازو یا دست بیمار وارد می کند.
برای انجام آزمایش، بیمار بر روی یک میز یا برانکار دراز می کشد، در حالی که متخصص بیماری های معده و روده، کولونوسکوپ را در مقعد بیمار قرار می دهد و به آرامی آن را به سمت راست روده و مقعد هدایت می کند. این اسکوپ، روده بزرگ را با هوا پر می کند تا پزشک بهتر بتواند داخل روده را ببیند.
این دوربین تصویر ویدیویی را از غشا روده به یک مانیتور می فرستد، که به متخصص بیماری های گوارشی این اجازه را می دهد که به دقت بافت های پوشش راست روده بزرگ و راست روده را بررسی کند. متخصص بیماری های گوارشی ممکن است بیمار را چندین بار جابجا کرده و اسکوپ را برای دید بهتر تنظیم کند. هنگامی که اسکوپ به دهانه کوچک روده می رسد، پزشک متخصص آن را به آرامی بیرون می کشد و دوباره روده بزرگ و راست روده را معاینه می کند.
کولونوسکوپی می تواند نشان دهنده بافت تحریک شده و متورم، زخم ها و رشد غیر طبیعی توده هایی مانند پولیپ ها باشد. پولیپ، بخش های اضافی از بافت هستند که بر روی پوشش داخلی روده رشد می کنند. اگر پزشک متخصص گوارش، به کولیت اولسراتیو مشکوک باشد، از روده بزرگ و راست روده بیمار، بیوپسی می گیرد. در بیوپسی، تکه های کوچکی از بافت برداشته می شود تا در زیر میکروسکوپ، معاینه و بررسی شوند.
سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف
سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف، آزمایشی است که در آن از یک لوله باریک و انعطاف پذیر که در انتهای آن یک دوربین با نور تعبیه شده است و سیگموئیدوسکوپ یا اسکوپ نام دارد، استفاده می شود تا پزشک بتواند داخل راست روده، روده بزرگ سیگموئید و گاهی قسمتی از روده بزرگ را که از سمت چپ شکم به سمت راست روده پایین می رود را ببیند. در اغلب موارد، بیمار به بیهوشی نیازی ندارد.
برای آزمایش، بیمار بر روی یک میز یا برانکارد دراز می کشد،در حالی که ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، سیگموئیدوسکوپ را داخل مقعد بیمار می کند و به آرامی آن را از طریق راست روده، روده بزرگ سیگموئید و گاهی از قسمت روده بزرگ که به سمت راست روده پائین می رود، آن را هدایت می کند. اسکوپ، روده بزرگ را با هوا پر می کند تا پزشک معالج، دید بهتری داشته باشد.
دوربین تصاویری ویدئویی از پوشش روده را به مانیتور می فرستد و به پزشک این اجازه را می دهد تا بافت های روده بزرگ و راست روده را بررسی کند. ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی ممکن است بیمار را چندین بار جابجا کند و اسکوپ را برای دید بهتر تنظیم کند. زمانی که اسکوپ به انتهای روده بزرگ سیگموئید می رسد، پزشک معالج آن را در حین بررسی مجدد پوشش روده بزرگ و راست روده، به آرامی بیرون می کشد.
ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، به دنبال علائم و نشانه های بیماری روده و شرایطی مانند بافت تحریک شده و متورم، زخم ها و پولیپ ها خواهد بود. در صورتی که ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، به بیماری کولیت اولسراتیو مشکوک باشد، از روده بزرگ و راست روده بیمار بیوپسی میگیرد. ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، به بیماران دستورات آماده سازی روده را می دهد تا قبل از انجام آزمایش در خانه از آن پیروی کنند. ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی همچنین اطلاعات و آگاهی هایی درباره نحوه مراقبت از خودشان بعد از این عمل، به بیماران می دهند.
انواع این بیماری
این بیماری یک بیماری مزمن است که می تواند بخش های مختلفی از روده بزرگ و راست روده را تحت تاثیر قرار دهد. بسته به گسترش بیماری و نوع این بیماری، طیف وسیعی از علائم و عوارض وجود دارد. تشخیص یک بیماری مزمن و طولانی مدت، طاقت فرسا است. مهم است که همه چیز را درباره تشخیص بیماری و اینکه چطور ممکن است این بیماری بر روی شما تاثیر بگذارد، چیزهایی را یاد بگیرید. ما به شما کمک کنیم تا انواع مختلف این بیماری و علائم و عوارض شایع آن را بشناسید.
پروکتیت اولسراتیو
در پروکتیت اولسراتیو، التهاب روده محدود به راست روده است. این نوع، معمولا کمتر از شش اینچ از مقعد را تحت تاثیر قرار می دهد و با افزایش خطر ابتلا به سرطان در ارتباط نیست.
علائم پروکتیت اولسراتیو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی از مقعد
- درد مقعد
- نیاز شدید و فوری در حرکات روده
کولیت سمت چپ
این شکل از کولیت اولسراتیو، با التهاب مداوم از مقعد شروع می شود و تا خم شدگی موجود در روده بزرگ در نزدیکی طحال، گسترش می یابد و با عنوان خمیدگی طحال(splenic flexure ) شناخته می شود.کولیت سمت چپ شامل پروکتوسیگموئیدیت است که راست روده و قسمت تحتانی روده بزرگ که در بالای راست روده است و با عنوان روده بزرگ سیگموئید شناخته می شود را تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم کولیت سمت چپ شامل موارد زیر است:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- اسهال خونی
- درد در قسمت سمت چپ شکم
بیشتر بخوانید: علت و علائم اسهال خونی چیست؟ / راه های درمان
کولیت بزرگ و گسترده
این نوع از این بیماری بر تمام روده بزرگ اثر می گذارد که با التهاب مداوم از روده شروع می شود و فراتر از خمیدگی طحال گسترش پیدا می کند.
علائم کولیت گسترده شامل موارد زیر است:
- از دست دادن اشتها
- اسهال خونی
- درد شکم
- کاهش وزن
درمان کولیت اولسراتیو
این بیماری یک بیماری مزمن است. هدف از درمان، کاهش التهابی است که باعث بیماری شما می شود تا بتوانید از عود آن جلوگیری کرده و دوره های طولانی تری از بهبودی را داشته باشید.
داروها
پزشک ممکن است داروهایی را به منظور کاهش التهاب و تورم تجویز کند. این داروها به کاهش یافتن بسیاری از علائم کمک می کنند.
این داروها شامل موارد زیر هستند:
- مزالامین (Asacol and Lialda)
- سولفاسالازین (Azulfidine)
- بالسالازید (Colazal)
- اولساللازین (Dipentum)
برخی از موارد این بیماری ممکن است به کورتیکواستروئیدها، آنتی بیوتیک ها، داروهای سرکوب کننده عملکرد سیستم ایمنی بدن یا بیولوژیک ها نیاز داشته باشند. بیولوژیک ها داروهای آنتی بادی هستند که به مسدود کردن التهاب، به روش متفاوتی، کمک می کنند.
در سال 2018، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، مصرف داروی توفاسیتینب (Xeljanz) را به عنوان یک درمان برای کولیت اولسراتیو مورد تائید قرار داد. این دارو در ابتدا برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شد. این دارو سلول های مسئول بروز التهاب را هدف قرار می دهد و اولین داروی خوراکی تائید شده برای درمان طولانی مدت کولیت اولسراتیو می باشد.
دوره بستری شدن در بیمارستان
اگر علائم شدیدی داشته باشد، باید در بیمارستان بستری شوید تا اثرات کمبود آب و یا الکترولیت ها که باعث روز اسهال می شوند، اصلاح کنید. شما همچنین ممکن است به تعویض خون و درمان برای هر گونه مشکل دیگر نیاز داشته باشید.
جراحی کولیت اولسراتیو
در صورت داشتن علائمی از قبیل از دست دادن مقدار زیادی خون، علائم مزمن و ضعیف کننده، سوراخ شدن روده بزرگ و یا انسداد شدید، به عمل جراحی نیاز دارید. انجام یک سی تی اسکن یا کولونوسکپی، می تواند این مشکلات را تشخیص دهد. عمل جراحی شامل برداشتن تمام روده بزرگ کل و ایجاد یک مسیر جدید برای دفع مواد زائد می باشد. این مسیر می تواند از طریق یک شکاف کوچک در دیواره شکم شما باشد و یا از انتهای راست روده به سمت عقب هدایت شود.
برای هدایت مواد زائد از طریق دیوار شکم، جراح یک شکاف کوچک را در دیواره شکمی شما ایجاد خواهد کرد. نوک روده کوچک تحتانی و یا روده دراز، به سطح پوست آورده می شود و مواد زائد از طریق این دهانه باز، به داخل یک کیسه تخلیه خواهد شد. اگر مواد زائد بتواند از راست روده بیرون بیاید، جراح، قسمت های آسیب دیده روده بزرگ و راست روده را بر می دارد، اما ماهیچه های بیرونی راست روده را دست نمی زند.
سپس جراح روده کوچک را به راست روده وصل می کند تا یک کیسه کوچکی بسازد. بعد از این عمل جراحی، شما می توانید از طریق راست روده، مدفوع خود را دفع کنید. حرکات روده، بیشتر شده و از حالت عادی، آبکی تر خواهد بود. یک نفر از هر پنج نفر که به کولیت اولسراتیو مبتلا هستند، به انجام عمل جراحی در طول زندگی خود نیاز پیدا می کنند
داروهای طبیعی برای درمان این بیماری
برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری تجویز می شوند می توانند، اثرات جانبی جدی به همراه دارند. وقتی درمان های مرسوم به خوبی عمل نمی کنند، برخی افراد برای مدیریت و کنترل کولیت اولسراتیو به داروهای طبیعی روی می آورند.
داروهای طبیعی که ممکن است به درمانکولیت اولسراتیو کمک کنند عبارتند از:
کندر
این گیاه در پوست درخت پیدا می شود و تحقیقات نشان می دهند که برخی از واکنش های شیمیایی بدن که می تواند موجب بروز التهاب شود را متوقف می کند.
برملین
این آنزیم ها به طور طبیعی در آناناس پیدا می شوند اما به صورت مکمل نیز در دسترس هستند. آنها ممکن است باعث کاهش علائم کولیت اولسراتیو شده واز عود مجدد آن جلوگیری کنند.
پروبیوتیک ها
در روده و معده شما، میلیون ها باکتری زندگی می کنند. زمانی که این باکتری ها سالم هستند، بدن شما بهتر می تواند از بروز التهاب و علائم کولیت اولسراتیو پیشگیری کند. خوردن غذاهایی که حاوی پروبیوتیک هستند و یا مصرف مکمل های پروبیوتیک، می تواند به افزایش سلامتی فلور میکروبی در روده شما کمک کند.
دانه یا پوست سیلیوم (Psyllium)
این مکمل فیبری می تواند به تنظیم حرکات روده کمک کند و علائم بیماری را کاهش داده و از یبوست جلوگیری کند و دفع مواد زائد را آسان تر کند
زردچوبه
این ادویه زرد طلایی رنگ، سرشار از کورکومین است. کورکومین یک نوع آنتی اکسیدان است که باعث کاهش التهاب می شود.
رژیم غذایی کولیت اولسراتیو
هیچ رژیم غذایی خاصی برای کولیت اولسراتیو وجود ندارد. هر فرد نسبت به غذا و نوشیدنی متفاوتی، واکنش نشان می دهد.
با این حال، چند قانون کلی برای افرادی که سعی می کنند از عود مجدد این بیماری پیشگیری کنند، وجود دارد:
رژیم غذایی کم چرب بخورید
اینکه چرا یک رژیم غذایی کم چرب، برای این بیماری مفید است، مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می دهند که خوردن غذاهایی که چربی کمی دارند ممکن است عمود مجدد این بیماری را به تاخیر بیندازد. زمانی که غذاهای پر چرب مصرف می کنید، گزینه های سالم تری مانند روغن زیتون و اسید های چرب امگا ۳ را انتخاب کنید.
ویتامین C بیشتری مصرف کنید
ویتامین C ممکن است اثر محافظتی بر روی روده شما داشته باشد. افرادی که رژیم غذایی سرشار از ویتامین C مصرف می کنند، با دوره های طولانی تری از بهبودی بیماری مواجه هستند. از غذاهای غنی از ویتامین C می تواند به جعفری، فلفل دلمه ای، اسفناج و انواع توت ها اشاره کرد.
پیشگیری از عود مجدد کولیت اولسراتیو با مصرف فیبر
در هنگام عود مجدد این بیماری، تنها چیزی است که بایددر روده ها داشته باشید، مقدار زیادی فیبر است که به آرامی حرکت می کنند. در طول بهبود این بیماری، فیبر می تواند به شما کمک کند تا حرکات روده ای منظمی داشته باشید. همچنین ممکن است حرکات روده را آسان تر کرده ودفع راحت تری داشته باشید.
داشتن یک دفترچه یادداشت برای آنچه که می خورید
داشتن یک دفترچه برای یادداشت کردن آنچه که می خورید،یک روش هوشمندانه برای شروع این است که کدام غذاها ممکن است بر شما تاثیر بگذارند. به مدت چند هفته، دقیقا همان چیزی را که می خورید و اینکه در ساعات بعد از آن چه احساسی دارید را یادداشت کنید. جزئیات حرکات روده و یا هر نشانه ای که ممکن است تجربه کنید را نیز یادداشت کنید.
در این مدت، به احتمال زیاد می توانید دلایل ناراحتی و یا درد معده و بعضی از غذاهای مشکل ساز را کشف کنید. سعی کنید آن غذاها را رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید که آیا علائم بهبود پیدا می کنند یا خیر. شما ممکن است علائم خفیف کولیت اولسراتیو را از طریق حذف غذاهایی که باعث ناراحتی دستگاه گوارش شما می شوند، مدیریت و کنترل کنید. اگر به کولیت اولسراتیو مبتلا باشید، این غذاها به احتمال زیاد باعث بروز مشکلاتی می شوند.
کولیت اولسراتیو در مقابل بیماری کرون
این بیماری و بیماری کرون از شایع ترین انواع بیماری های التهابی روده (IBD) هستند و هر دو بیماری، نتیجه یک سیستم ایمنی بیش فعال هستند.
آنها همچنین علائم مشابهی با یکدیگر دارند، از جمله:
- گرفتگی عضلات شکم
- درد شکمی
- اسهال
- خستگی
با این حال، بیماری کولیت اولساتیو و بیماری کرون اختلافات واضح و متفاوتی نیز با یکدیگر دارند.
مکان بروز بیماری
این دو بیماری بخش های مختلفی از دستگاه گوارش (GI) را تحت تاثیر قرار می دهند. بیماری کرون ممکن است بتواند بر روی هر قسمت از دستگاه گوارش، از دهان گرفته تا مقعد، اثر بگذارد.این بیماری اغلب در روده کوچک دیده می شود در صورتی که کولیت السراتیو بر روی روده بزرگ و راست روده اثر می گذارد.
پاسخ به درمان
داروهای مشابهی برای درمان هر دو بیماری تجویز می شوند. عمل جراحی نیز یک گزینه درمانی دیگر است. با این حال، افرادی که به بیماری کرون مبتلا هستند، در مقایسه با افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، به احتمال بیشتر، به عمل جراحی نیاز دارند. این دو شرایط مشابه یکدیگر هستند و فهمیدن تفاوت های اساسی و مهم بین کولیت اولسراتیو و بیماری کرون، می تواند به شما در تشخیص درست، کمک کند.
آیا این بیماری قابل درمان است؟
در حال حاضر هیچ درمان پزشکی برای این بیماری وجود ندارد. هدف از روش های درمانی برای این بیماری التهابی، طولانی تر شدن دوره های بهبودی و کاهش شدت بیماری است. برای افراد مبتلا به این بیماری شدید، عمل جراحی یکی از روش های درمانی است. برداشتن تمام روده بزرگ (کلکتومی کامل)، به نشانه ها و علائم این بیماری، پایان خواهد داد.
در این روش، پزشک،کیسه ای را در خارج بدن شما ایجاد می کند تا مواد زائد به درون آن تخلیه شوند. این کیسه می تواند ملتهب شده و عوارض جانبی ایجاد کند. به همین دلیل، برخی افراد فقط عمل جراحی کلکتومی جزئی را انتخاب می کنند. در این عمل جراحی، پزشکان تنها قسمت هایی از روده بزرگ که تحت تاثیر این بیماری قرار دارد را بر می دارند. در حالی که این جراحی ها می توانند به راحتی فرد بیمار و یا پایان یافتن علائم کولیت اولسراتیو کمک کنند، اما ممکن است با عوارض جانبی دراز مدت همراه باشند.
کولونوسکوپی کولیت اولسراتیو
کولونوسکوپی آزمایشی است که پزشکان می توانند برای تشخیص بیماری کولیت اولسراتیو از آن استفاده کنند. آنها همچنین می توانند از این آزمایش برای تعیین شدت بیماری و غربالگری سرطان روده بزرگ استفاده کنند. قبل از انجام این روش، پزشک به شما دستوراتی مبنی بر کاهش مصرف مواد غذایی جامد و خوردن مواد غذایی مایع را می دهد.
کلونوسکوپی معمولی شامل استفاده از یک داروی ملین در شب قبل از انجام آزمایش است زیرا به از بین بردن هرگونه مواد زائید در روده بزرگ و راست روده کمک می کند. پزشکان راحت تر می توانند یک روده تمییز را معاینه کنند. در طول انجام این روش، به پهلو دراز می کشید و پزشک با تجویز یک داروی آرام بخش، به شما کمک می کند تا آرامش داشته باشید تا از بروز هر گونه ناراحتی جلوگیری شود.
پس از تاثیر داروی آرام بخش، پزشک یک اسکوپ مجهز به نور به نام کولونوسکوپ را داخل مقعد می کند. این وسیله دراز و انعطاف پذیر است و بنابراین می تواند به راحتی در طول دستگاه گوارش حرکت کند. کولونوسکوپ همچنین دارای یک دوربین است که پزشک می تواند داخل روده بزرگ را ببیند. پزشک در طول معاینه، به دنبال علائم و نشانه هایی از التهاب است. آنها رشد بافت های پیش سرطانی به نام پولیپ ها را بررسی می کنند.
پزشک ممکن است یک تکه کوچک از بافت را برای انجام بیوپسی بردارد. این بافت می تواند برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده شود. در صورت تشخیص این بیماری، پزشک ممکن است برای نظارت بر التهاب، آسیب به روده ها و مراحل بهبودی، کولونوسکوپی دوره ای را انجام دهد. کولونوسکوپی یک روش مهم در تشخیص سرطان روده بزرگ است و برای افرادی که مبتلا به کولیت اولسراتیو هستند، بسیار مهم است.
اشکال مختلف کولیت
کولیت به التهاب پوشش داخلی روده بزرگ (کلون) اشاره می کند.کولیت باعث بروز علائمی نظیر درد و گرفتگی شگم، نفخ و اسهال می شود. یک روده بزرگ ملتهب، می تواند ناشی از چندین شرایط مختلف ایجاد شود. کولیت اولسراتیو یکی از دلایل احتمالی است. دیگر علل احتمالی کولیت عبارتند از عفونت، بیماری کرون و یا یک واکنش آلرژیک.
برای تشخیص علت بیماری کولیت، پزشک یک سری از آزمایشات را انجام خواهد داد. این آزمایشات به پزشکان کمک خواهند کرد تا بفهمند که چه نوع علائم را تجربه می کنید و دیگر شرایط را براساس آنچه که تجربه نمی کنید، رد کنند. درمان کولیت به علت اصلی و علائم دیگری که دارید، بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: داروهای خانگی برای بیماری کرون
آیا کولیت اولسراتیو مسری است؟
خیر، کولیت اولسراتیو مسری نیست. برخی علل کولیت یا التهاب در روده بزرگ می تواند مسری باشد. این علل شامل التهاب ناشی از وجود باکتری ها و ویروس ها است. با این حال، کولیت اولسراتیو چیزی نیست که بتواند با یک فرد دیگر قابل تقسیم و اشتراک باشد.
کولیت در کودکان
براساس نتایج بنیاد بیماری های کرون و کولیت، 1 نفر از هر 10 نفر که زیر 18 سال سن دارند، مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD) هستند. در واقع، اکثر افرادی که این بیماری در آنها تشخیص داده می شود، زیر 30 سال سن دارند. در کودکان مبتلا به کولیت اولسراتیو، احتمال تشخیص بعد از سن 10 سالگی، بیشتر است. علائم این بیماری در کودکان مشابه علائم در افراد سالمند است. کودکان ممکن است علائمی مانند اسهال خونی، درد معده، گرفتگی و نفخ شکم و خستگی را تجربه کنند.
علاوه بر این علائم ممکن است شرایط پیچیده تر دیگری را نیز تجربه کنند. این علایم عبارتند از :
- کم خونی ناشی از کمبود خون
- سوء تغذیه ناشی از فقر و کمبود مواد غذایی
- کاهش وزن ناشناخته
کولیت اولسراتیو می تواند به طور قابل توجهی بر روی زندگی کودک تاثیر بگذارد، به خصوص اگر بیماری،به درستی مدیریت و درمان نشود. درمان برای کودکان به دلیل بروز مشکلات احتمالی محدود تر است. به عنوان مثال، داروهای تنقیه، به ندرت برای کودکان مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، ممکن است برای کودکان مبتلا به کولیت اولسراتیو، داروهایی تجویز شود که التهاب را کاهش دهند و از حملات سیستم ایمنی بدن به روده بزرگ جلوگیری کنند.
در برخی از کودکان، عمل جراحی ممکن است برای کنترل و مدیریت علائم و نشانه ها ضروری باشد. اگر کودک شما به کولیت اولسراتیو مبتلا است، مهم است که برای درمان و تغییرات سبک زندگی که می تواند در این زمینه به کودک شما کمک کند، با پزشک همکاری نزدیکی داشته باشید.
عوارض کولیت اولسراتیو
عوارض کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:
- خونریزی که می تواند منجر به کم خونی شود.
- پوکی استخوان که ممکن است استخوان های شما به خاطر رژیم غذایی و یا مصرف زیاد کورتیکواستروئید ها، ضعیف شوند.
- کم شدن آب بدن آ. اگر روده بزرگ به اندازه کافی نتواند مایعات را جذب کند، ممکن است مایعات را از طریق تزریق داخل وریدی، دریافت کنید.
- التهاب که می تواند بر روی مفاصل، پوست و یا چشم ها اثر بگذارد.
- کولیت فولمینانت. اگر کولیت اولسراتیو شدید باشد، ممکن است روده بزرگ از هم پاشیده شود و یا عفونت در تمام بدن پخش شود.
- روده، دفع مواد زائد را متوقف کرده و شکم ورم می کند.
- مگاکولون. کولیت فولمینانت می تواند باعث ورم و ترکیدن روده بزرگ شود.
- این یک عارضه خطرناک است و احتمالا به عمل جراحی نیاز خواهید داشت.
- بیماری کبد. مجاری صفراوی یا کبد ممکن است ملتهب شوند و یا ممکن است بافت اسکار در کبد ایجاد شود.
- سرطان روده بزرگ. کولیت اولسراتیو می تواند شما را در معرض خطر بیشتری از ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دهد.
- به خصوص اگر تمام روده بزرگ تحت تاثیر آن قرار بگیرد و یا اینکه مدت زیادی به کولیت اولسراتیو، دچار هستید.
عوامل خطر کولیت
بیشتر افرادی که به کولیت اولسراتیو مبتلا هستند، دارای سابقه خانوادگی نیستند. با این حال حدود ۱۲ درصد از مبتلایان به این بیماری، یکی از اعضاء خانواده آنها به این بیماری مبتلا است. کولیت اولسراتیو می تواند بر روی هر فرد و از هر نژادی اثر بگذارد، اما در افراد سفید پوست شایع تر است. اگر از نژاد یهودی اشکنازی هستید، شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری نسبت به سایر گروه ها دارید.
برخی مطالعات نشان می دهند که ارتباط مستقیمی بین مصرف داروی ایزوترتینوئین (Accutane، Amnesteem، Claravis یا Sotret) و بیماری کولیت اولسراتیو وجود دارد. ایزوترتینوئین برای درمان آکنه کیستیک استفاده می شود. اگر تصمیم ندارید که بیماری کولیت اولسراتیو را درمان کنید، خطر خود را برای ابتلا به برخی از عوارض جدی، افزایش می دهید.
پیشگیری از کولیت اولسراتیو
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد آنچه را که می خورید، می تواندکولیت اولسراتیو را تحت تاثیر قرار دهد. اما ممکن است متوجه این نکته شوید که خوردن بعضی از غذاها در هنگام عود این بیماری، علائم شما را بدتر می کنند.
اقداماتی که ممکن است به شما کمک کند شامل موارد زیر هستند:
- نوشیدن مقادیر کمی آب در طول روز
- خوردن وعده های غذایی کوچکتر در طول روز
- محدود کردن مصرف غذاهای پر فیبر
- اجتناب از خوردن غذاهای چرب
- کاهش مصرف شیر در صورت عدم تحمل لاکتوز
از پزشک خود درباره مصرف مولتی ویتامین نیز سوال کنید.
چشم انداز این بیماری
تنها درمان برای کولیت اولسراتیو، برداشتن تمام روده بزرگ و راست روده است. پزشک معمولا درمان را با درمان های پزشکی شروع می کند، مگر اینکه در ابتدا دارای عوارض شدیدی باشید که در این صورت به انجام عمل جراحی نیاز دارید. برخی ممکن است به درمان های پزشکی، واکنش خوبی نشان دهند، اما بسیاری از آنها در نهایت به عمل جراحی نیاز دارند. اگر دارای این شرایط هستید، پزشک باید آنها را کنترل کند و شما باید برنامه های درمانی را در طول زندگی خود با دقت، رعایت کنید.
