کبد، اندامی بزرگ و گوشتی است که در سمت راست شکم قرار گرفته است. کبد وزنی در حدود ۳ پوند دارد و به رنگ قرمز متمایل به قهوه ای است و جنسی شبیه به لاستیک دارد. معمولا شما قادر به لمس و حس کردن کبد نیستید چون کبد توسط قفسه سینه محافظت می شود. کبد دارای دو بخش بزرگ به نام های لوب راست و لوب چپ است. کیسه صفرا به همراه قسمت هایی از لوزالمعده و روده ها، در زیر کبد قرار دارند. کبد و این اندام ها برای هضم، جذب و پردازش مواد غذایی با یکدیگر همکاری می کنند. هپاتیت خود ایمن، که با نام AIH نیز شناخته می شود، یک بیماری مزمن است که بیش از شش ماه طول می کشد و معمولا بیماری کبدی مادام العمر و همیشگی است. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری هپاتیت خود ایمن می پردازیم.
کارکرد کبد و بیماری های کبدی
وظیفه اصلی کبد تصفیه کردن خون از دستگاه گوارش، قبل از عبور آن به سایر قسمت های بدن است. کبد همچنین مواد شیمیایی را سم زدایی و داروها را متابولیز می کند. در حین انجام این کارها، کبد، صفرا نیز ترشح می کند که به روده ها برمی گردد. همچنین کبد پروتئین هایی که برای انعقاد خون و دیگر عملکردها مهم هستند را می سازد.
انواع بیماری های کبد به شرح زیر هستند:
هپاتیت
التهاب کبد،معمولا توسط ویروس هایی همانند هپاتیت A، B و C ایجاد می شود. هپاتیت می تواند دلایل غیر عفونی هم داشته باشد، از جمله مصرف زیاد مشروبات الکلی، مواد مخدر، واکنش های آلرژیک و یا چاقی.
آسیب طولانی مدت به کبد به هر دلیلی می تواند منجر به بروز زخم دائمی به نام سیروز کبدی شود که در این صورت کبد دیگر قادر به ارائه عملکرد خوب و مناسبی نیست.
شایع ترین نوع سرطان کبد، کارسینوم سلول های کبد است که تقریبا همیشه پس از بروز سیروز کبدی رخ می دهد.
نارسایی کبد دلایل زیادی دارد از جمله عفونت، بیماری های ژنتیکی و مصرف زیاد الکل
در نتیجه سیروز کبدی، کبد مایعی به نام آسیت را در شکم ترشح می کند که باعث تورم و سنگین شدن شکم می شود.
اگر سنگ کیسه صفرا در داخل مجاری صفراوی که در حال تخلیه کبد است گیر کند،ممکن است بیماری هپاتیت و عفونت مجاری صفراوی (کولانژیت) رخ دهد.
هموکروماتوز
هموکروماتوز باعث رسوب آهن در کبد شده و می تواند به آن آسیب برساند. آهن همچنین می تواند در کل بدن رسوب کند و باعث ایجاد بروز چندین مشکل سلامتی دیگر شود.
كلانژیت اسكلروز اولیه
نوعی بیماری نادر است که دلایل شناخته شده ای ندارد.كلانژیت اسكلروز اولیه باعث بروز التهاب و زخم شدن مجاری صفراوی در كبد می شود.
سیروز صفراوی اولیه
در این نوع اختلال نادر، یک فرآیند نامعلوم، به آرامی مجاری صفراوی کبد را از بین می برد و سرانجام زخم دائمی کبد (سیروز کبدی) ایجاد می شود.
بیشتر بخوانید: بیماری هموکروماتوز چیست؟ از علل و علائم تا تشخیص و درمان
کبد چگونه کار می کند؟
کبد یکی از بزرگ ترین اندام ها در بدن است وکارکرد های متابولیکی بسیار مهمی دارد. کبد مواد مغذی موجود در مواد خوراکی را به موادی تبدیل می کند که بدن بتواند از آنها استفاده کند. سپس این مواد را ذخیره می کند تا در صورت نیاز، سلول ها را با آنها تامین کند. کبد همچنین مواد سمی را جذب می کند و آنها را به مواد بدون ضرری تبدیل می کند و یا باعث می شود که آنها از بدن آزاد شوند.
کبد انسان بالغ در حدود ۱.۴ کیلوگرم ( 3.1 پوند ) وزن دارد و در قسمت فوقانی راست شکم و در زیر دیافراگم قرار دارد و بیشترین فضا را در زیر دنده ها و کمترین فضا را در قسمت چپ شکم نیز اشغال می کند. اگر از بیرون به کبد نگاه کنیم، لوب راست بزرگ تر و لوب چپ کوچک تر می توانند قابل تشخیص باشند. این دو لوب توسط نواری از بافت پیوندی از هم جدا می شوند که کبد را به حفره شکمی متصل می کند. کیسه صفرا که صفرا در آن ذخیره می شود، در حفره ای کوچک در قسمت زیرین کبد قرار دارد.
بافت کبد از تعداد زیادی واحد کوچکتر سلول کبدی به نام لوبول تشکیل شده است. بسیاری از کانال های حمل خون و صفرا بین سلول های کبدی جریان دارند. خون حاصل از ارگان های گوارشی از طریق ورید پورتال به کبد جریان می یابد، مواد مغذی، دارویی و همچنین مواد سمی را حمل می کند.
پس از رسیدن به کبد، این مواد فرآوری می شوند، ذخیره می شوند، تغییر پیدا می کنند و سم زدایی می شوند و دوباره به خون منتقل می شوند یا در روده آزاد می شوند تا از بین بروند. به این ترتیب، به عنوان مثال، کبد می تواند الکل را از خون شما خارج کرده و از شر محصولات جانبی ناشی از تجزیه داروها خلاص شود. کبد با کمک ویتامین K، پروتئین هایی را تولید می کند که برای انعقاد خون مهم هستند. همچنین یکی از اندام هایی است که سلول های خونی فرسوده یا آسیب دیده را تجزیه می کند.
کبد نقش اصلی را در تمام فرآیند های متابولیکی در بدن ایفا می کند. در متابولیسم چربی، سلول های کبد چربی ها را تجزیه کرده و باعث تولید انرژی می شود. سلول های کبد همچنین به طور روزانه در حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر صفرا تولید می کنند. این مایع زرد، قهوه ای یا زیتونی رنگ در مجراهای کوچکی جمع آوری شده و سپس به لوله صفراوی اصلی منتقل می شود که صفرا را به بخشی از روده کوچک به نام اثنی عشر حمل می کند. صفرا برای تفکیک و جذب چربی ها مهم است.
در متابولیسم کربو هیدرات ها،کبد به ثابت ماندن میزان قند خون( گلوکز خون) شما کمک می کند. اگر سطح قند خون شما بعد از صرف مواد غذایی افزایش پیدا کند، کبد، قند را از خون تهیه شده توسط ورید پورتال خارج می کند و آن را به صورت گلیکوژن ذخیره می کند. اگر میزان قند خون فرد بسیار پایین باشد، کبد گلیکوژن را تجزیه کرده و قند را در خون پخش می کند. علاوه برقند، کبد می تواند ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن و مس را ذخیره کند و در صورت نیاز آنها را در خون آزاد کند.
کبد همچنین نقش مهمی در متابولیسم پروتئین ها بازی می کند. سلول های کبدی، آمینو اسید ها را در مواد غذایی تغییر می دهند تا برای تولید انرژی یا ساخت کربو هیدرات ها و چربی ها به کار روند. ماده ای سمی که آمونیاک نامیده می شود محصول جانبی این فرآیند است. سلول های کبدی، آمونیاک را به ماده ای بسیار سمی که اوره نام دارد تبدیل می کنند که در خون آزاد می شود. سپس اوره به کلیه ها منتقل می شود و از طریق ادرار از بدن خارج می شود.
هپاتیت خود ایمن
هپاتیت خود ایمن، که با نام AIH نیز شناخته می شود، یک بیماری مزمن است که بیش از شش ماه طول می کشد و معمولا بیماری کبدی مادام العمر و همیشگی است. این بیماری یک بیماری خود ایمنی است یعنی سیستم ایمنی بدن که وظیفه دفاع کردن از بدن در برابر بیماری ها را دارد، به سلول های بدن فرد حمله می کند.
اختلالات خود ایمنی چیست؟
یک بیماری خود ایمنی، شرایطی است که در آن سیستم ایمنی بدن، به اشتباه به بدن خود فرد حمله می کند. سیستم ایمنی بدن معمولا در برابر میکروب هایی مثل باکتری ها و ویروس ها از بدن محافظت می کند. وقتی بدن این مهاجمان بیگانه را تشخیص می دهد، لشکری از سلول های جنگنده را برای حمله به آنها می فرستد. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن می تواند تفاوت بین سلول های بیگانه و سلول های خودی را تشخیص دهد.
در یک بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن بخشی از بدن فرد مانند مفاصل یا پوست را با یک مهاجم بیگانه، اشتباه می گیرد و پروتئین هایی به نام اتو آنتی بادی را برای حمله به سلول های سالم آزاد می کند. برخی از بیماری های خود ایمنی تنها یک عضو را هدف قرار می دهند. دیابت نوع 1 به لوزالمعده آسیب می زند. بیماری های دیگری نظیر لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) بر کل بدن اثر می گذارد.
سیستم ایمنی بدن چرا به بدن حمله می کند؟
پزشکان دقیقا دلیل سوء استفاده سیستم ایمنی بدن علیه خود بدن را نمی دانند. با این وجود، برخی افراد بیشتر احتمال دارد که نسبت به افراد دیگر، به یک بیماری خود ایمنی مبتلا شوند. با توجه به مطالعات انجام گرفته در سال 2014، زنان در مقایسه با مردان، به میزان 2 برابر بیشتر از مردان، یعنی 6.4 درصد از زنان د رمقابل 2.7 درصد از مردان، به بیماری های خود ایمنی مبتلا می شوند. اغلب، این بیماری در طول سال های باروری یک زن (15 تا 44 سالگی) شروع می شود.
برخی از بیماری های خود ایمنی در گروه های نژادی خاص رایج هستند. برای مثال، لوپوس بر افرادی از نژاد آفریقایی-آمریکایی و اسپانیایی بیشتر از افراد سفید پوست، اثر می گذارد. برخی از بیماری های خود ایمنی مانند اسکلروزیس چندگانه و لوپوس، در بین خانواده ها رواج دارد. این بدین معنی نیست که تمام اعضای خانواده لزوما به یک بیماری مشابه مبتلا خواهند شد، اما می توانند مستعد ابتلا به بیماری خود ایمنی باشند.
از آنجایی که انتشار بیماری های خود ایمنی رو به افزایش هستند، محققان به عوامل محیطی مثل عفونت و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا حلال ها مشکوک هستند. رژیم غذایی غربی، یک عامل خطر مشکوک دیگر برای ایجاد یک بیماری خود ایمنی است. اینطور تصور می شود که خوردن مواد غذایی با چربی بالا، قند بالا و غذاهای بسیار فرآوری شده با بروز التهاب در ارتباط باشند که ممکن است پاسخ ایمنی را از بین ببرد. با این حال، این موضوع هنوز ثابت نشده است.
مطالعه سال ۲۰۱۵ بر نظریه دیگری به نام فرضیه بهداشت متمرکز بود. امروزه به دلیل وجود واکسن ها و ضد عفونی کننده ها، کودکان مانند گذشته،در معرض بسیاری از میکروب ها نیستند. عدم قرار گرفتن در معرض میکروب ها، می تواند سیستم ایمنی بدن فرد را مستعد واکنش بیش از حد به مواد بی ضرر کند. محققین به طور دقیق نمی دانند علت بیماری خود ایمنی چیست. ژنتیک، رژیم غذایی، عفونت ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکن است در این کار دخیل باشند.
هپاتیت خود ایمن چقدر شایع است؟
هپاتیت خود ایمن شایع نیست و تخمین زده می شود که بین 10 تا 17 نفر از هر 100000 نفر در اروپا به هپاتیت خود ایمن مبتلا شوند. یعنی اینکه تقریبا در حدود 10000 نفر در انگلستان با هپاتیت خود ایمن (AIH) زندگی می کنند. مردان و زنان می توانند به هپاتیت خود ایمن مبتلا شوند اما این بیماری، ۳ تا ۴ برابر بیشتر در زنان شایع است.
این بیماری می تواند در هر سنی بروز کند، با این حال عموما در زنانی که حدود ۴۵ سال سن دارند، تشخیص داده می شود. این بیماری می تواند بر همه گروه های قومی تاثیر بگذارد. سی تا پنجاه درصد افرادی که مبتلا به هپاتیت خود ایمن هستند، یک بیماری خود ایمنی دیگر مانند بیماری تیروئید، روماتیسم مفصلی، کولیت اولسراتیو و یا دیابت نوع ۱ را دارند.
چه عواملی باعث بروز هپاتیت خود ایمن می شوند؟
علت آن مشخص نیست و تصور می شود که یک نوع بیماری خود ایمنی باشد. سیستم ایمنی بدن معمولا از بدن فرد در برابر عفونت باکتری ها، ویروس ها و دیگر میکروب ها دفاع می کند. در افرادی با بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به بخش یا بخش هایی از بدن فرد حمله می کند به گونه ای که بیگانه هستند. این حالت باعث التهاب می شود و ممکن است به بخش یا بخش هایی از بدن آسیب بزند.
سیستم ایمنی بدن شامل گلبول های سفید خون و پروتئین های خاصی (آنتی بادی) است که به میکروب ها و مواد بیگانه حمله کرده و آنها را از بین می برد. بیماری های خود ایمنی مختلفی وجود دارد. برای مثال آرتریت روماتوئید، میاستنی گراویس، برخی از اشکال بیماری تیروئید و کولانژیت صفراوی اولیه.
علائم هر بیماری به این بستگی دارد که کدام بخش یا بخش های بدن به وسیله سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار می گیرد. در برخی از بیماری های خود ایمنی، آنتی بادی هایی وجود دارند که آسیب می بینند. در هپاتیت خود ایمن، گلبول های سفید خون به نام لنفوسیت ها وجود دارند که عمدتا در آن دخیل هستند. لنفوسیت ها به سلول های کبدی حمله می کنند که باعث بروز التهاب و آسیب می شوند.
اینکه چرا هپاتیت خود ایمن یا دیگر بیماری های خود ایمنی رخ می دهند، مشخص نیست. برخی از عوامل ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند تا به بافت های خود بدن حمله کنند. نظریه های مختلفی در مورد محرک های احتمالی وجود دارد. برای مثال، یک ویروس، یک دارو یا یک عامل شیمیایی دیگر ممکن است موجب بیماری شوند. همچنین یک عامل ارثی وجود دارد که باعث می شود برخی افراد بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های خود ایمنی باشند. (یعنی، شما ممکن است به طور ژنتیکی در معرض یک تحریک برای شروع بیماری قرار بگیرید)
چه کسی به این بیماری مبتلا می شود؟
هپاتیت خود ایمن شایع نیست و در حدود 16 تا 18 نفر از هر 100000 نفر در اروپا را تحت تاثیر قرار می دهد و احتمال وقوع آن در زنان، 3 یا 4 برابر بیشتر نسبت به مردان است و می تواند بر روی تمام افراد و در تمام سنین اثر بگذارد.
انواع هپاتیت خود ایمن چیست؟
هپاتیت خود ایمن به چند نوع مختلف طبقه بندی می شود. هپاتیت خود ایمن نوع ۱ که شایع ترین شکل این بیماری در آمریکای شمالی است. نوع ۱ می تواند در هر سنی رخ دهد. با این حال، اغلب در دوران جوانی و یا بزرگسالی شروع می شود. حدود ۷۰ درصد از افراد مبتلا به هپاتیت نوع ۱ زن هستند. افرادی که به هپاتیت خود ایمن نوع 1 مبتلا هستند، معمولا دارای اختلالات خود ایمنی دیگری نیز هستند.
از جمله:
بیماری سلیاک
یک بیماری خود ایمنی که در آن افراد نمی توانند گلوتن را تحمل کنند چون به پوشش روده کوچک آنها آسیب می رساند و مانع از جذب مواد مغذی می شود.
بیماری کرون
که باعث بروز التهاب و سوزش در هر بخشی از دستگاه گوارش می شود.
بیماری گریوز
که شایع ترین علت پرکاری تیروئید در آمریکا است.
که با عنوان بیماری تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن یا تیروئیدیت خود ایمنی نیز شناخته می شود و شکلی از التهاب مزمن غده تیروئید است.
گلومرولونفریت پرولیفراتیو یا التهاب گلومرول ها
که دسته های کوچکی از حلقه های رگ های خونی در کلیه ها هستند.
کلانژیت اسکلروز اولیه
که موجب سوزش، زخم و باریک شدن مجاری صفراوی در داخل و خارج کبد می شود.
آرتریت روماتوئید
که باعث درد، ورم، سفتی و از دست دادن عملکرد در مفاصل می شود.
سندرم شوگرن
که باعث بروز خشکی در دهان و چشم ها می شود.
لوپوس اریتماتوز سیستمیک
که باعث بروز التهاب کلیه به نام نفریت لوپوس می شود.
دیابت نوع 1
شرایطی که با قند خون بالا مشخص می شود که به آن غلظت گلوکز در خون نیز گفته می شود که به دلیل کمبود کلی انسولین رخ می دهد.
کولیت اولسراتیو
یک بیماری مزمن است که باعث بروز التهاب و زخم در پوشش داخلی روده بزرگ می شود. هپاتیت خود ایمن نوع 2 کمتر شایع است و در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر رخ می دهد. افراد مبتلا به هپاتیت خود ایمن نوع ۱ نیز می توانند هر یک از اختلالات خود ایمنی که در بالا عنوان شد را داشته باشند.
بیشتر بخوانید: علائم و درمان بیماری سندرم شوگرن
علائم و تشخیص
علائم هپاتیت خود ایمن چه هستند؟
علائم هپاتیت خود ایمن از خیلی خفیف تا بسیار شدید متغیر هستند. در بسیاری از موارد، علائم در طول هفته ها یا ماه ها به تدریج رشد می کنند. در ابتدای این بیماری، بسیاری از افراد هیچ گونه علائمی ندارند.
شایع ترین علائم اولیه عبارتند از:
- احساس خستگی بیشتر از حد معمول
- احساس بیماری
- دردهای عضلانی و مفاصل که معمولا در هنگام صبح بدتر می شوند.
- احساس ناخوشی (حالت تهوع).
با بدتر شدن التهاب کبد، بیماری یرقان (زردی) می تواند رخ دهد. اگر مبتلا به یرقان هستید، پوست و چشمان شما زرد می شود و وقتی سفیدی چشم ها زرد می شود، بیشتر متوجه این بیماری می شوید. این به خاطر وجود یک بیلی روبین شیمیایی است که در کبد ساخته می شود و در برخی از بیماری های کبدی، به درون خون ریخته می شود. (در یرقان ناشی از بیماری هپاتیت، رنگ ادرار تیره می شود، مدفوع ممکن است دارای رنگ روشنی باشد و دچار خارش شوید)
در صورت درمان نشدن یرقان، التهاب مداوم باعث وارد شدن آسیب به کبد می شود و می تواند منجر به سیروز کبدی شود. سیروز کبدی شبیه به زخم کبد است که می تواند باعث بروز مشکلات جدی و نارسایی کبد شود در برخی موارد و در طی چند روز، علائم به سرعت باعث ایجاد هپاتیت حاد می شوند (حاد به معنای شروع ناگهانی و یا در مدت زمان کوتاه است).
که می تواند باعث شروع ناگهانی موارد زیر شود:
- درجه حرارت بالا (تب)
- درد شکم
- یرقان
- احساس کسالت
- وجود یک ناخوشی (حالت استفراغ )
- احساس ناخوشی
در برخی از این موارد، هپاتیت حاد به نوع شایع تری از هپاتیت مزمن تبدیل می شود. در برخی موارد، هپاتیت حاد شدت پیدا می کند و به سرعت منجر به نارسایی کبد می شود. در صورتی که تحت درمان قرار نگیرد، زمان شروع بیماری تا بروز سیروز کبدی شدید، از فردی به فرد دیگر فرق می کند. با این حال، در صورتی که درمان شود، التهاب را معمولا می توان کنترل کرد و دارای چشم انداز خوبی است.
هپاتیت خود ایمن چگونه تشخیص داده می شود؟
ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، سابقه سلامتی شما را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی را برای شما انجام می دهد.
برخی از آزمایشات خون برای تشخیص هپاتیت خود ایمن انجام می شوند که عبارتند از:
آزمایشات عملکرد کبد
این آزمایش می تواند هرگونه قرمزی و تورم (التهاب) و یا آسیب به کبد شما را بررسی کند.
شمارش کامل خون یا CBC
تعداد و انواع سلول های خونی را بررسی می کند.
پانل انعقادی
این آزمایش بر چگونگی عملکرد پروتئین های لخته کننده خون نظارت می کند.
پانل الکترولیت
این آزمایش وجود مقدار زیاد یا مقدار کم مواد معدنی (عدم تعادل الکترولیت) را در خون بررسی می کند.
آنتی بادی های خود ایمنی
از این آزمایش برای مشاهده هپاتیت خود ایمنی یا دیگر بیماری کبدی با علائم مشابه استفاده می شود.
دیگر آزمایشات کبد
این آزمایشات برای بررسی دیگر انواع احتمالی بیماری کبد انجام می شود.
همچنین ممکن است آزمایشات تصویر برداری مانند آزمایشات زیر را انجام دهید:
سی تی اسکن
سی تی اسکن، نسبت به تصویر برداری با اشعه ایکس، جزئیات بیشتر و دقیق تری را نشان می دهد و می تواند تصاویر دقیقی از هر بخش از بدن از جمله استخوان ها، ماهیچه ها، چربی و اندام ها را نشان دهد. برای ایجاد تصاویر افقی از بدن، هم از اشعه X و هم از فناوری کامپیوتری استفاده می شود.
ام آر آی
این آزمایش تصاویر دقیق و مفصلی از اندام ها و ساختارهای درون بدن شما را ارائه می دهد. در این آزمایش، از میدان مغناطیسی و پالس های انرژی امواج رادیویی استفاده می شود. یک رنگ ممکن است به درون سیاهرگ شما تزریق شود. تزریق رنگ کمک می کند تا کبد و دیگر اندام ها در داخل شکم، با وضوح بیشتری در این اسکن دیده شوند.
سونوگرافی
در این آزمایش، با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از اندام ها استفاده می شود. همچنین می تواند جریان خون را در داخل رگ های خونی بررسی کند.
بیوپسی از کبد
نمونه های بافتی کوچکی با سوزن، از کبد شما برداشته می شود. این نمونه ها در زیر یک میکروسکوپ برای یافتن نوع بیماری کبد، بررسی می شوند
درمان هپاتیت خود ایمن
با تشخیص بیماری هپاتیت خود ایمن، درمان تقریبا همیشه مورد نیاز است. نوع درمانی که استفاده می شود، درمان سرکوب سیستم ایمنی بدن (کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن) نامیده می شود که با استفاده از ترکیبی از داروها انجام می گیرد. هدف اصلی درمان این است که التهاب کبد را با سرکوب سیستم ایمنی بدن متوقف کند (آن را کم تر فعال کند) اما این کار می تواند توانایی سیستم ایمنی بدن شما را برای مبارزه با عفونت کاهش دهد.
کاهش التهاب کبد، علائم و آزمایشات کبد شما را بهبود خواهد داد، میزان بروز زخم را کاهش می دهد و به پیشگیری از بروز آسیب طولانی مدت به کبد و نارسایی کبد کمک خواهد کرد. درمان، طولانی مدت است و حداقل دو سال و معمولا مادام العمر است. این امکان وجود دارد که درمان در تعداد کمی از بیماران مبتلا به هپاتیت خود ایمن متوقف شود، با این حال این اتفاق بدون ریسک نیست زیرا عود مجدد این بیماری امکان پذیر است و ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشید.
پردنیزولون (Prednisolone)
پردنیزولون بخشی از یک گروه دارویی به نام کورتیکو استروئیدها است. پردنیزولون، استروئید اصلی است که برای درمان هپاتیت خود ایمن استفاده می شود.همچنین می تواند برای درمان تعدادی از شرایط دیگر که به التهاب در ارتباط است استفاده شود مانند کولیت اولسراتیو (بیماری التهابی روده) و آرتریت روماتوئید (بیماری که بر روی مفاصل اثر می گذارد). پردنیزولون با سرکوب کردن سیستم ایمنی بدن، به کاهش التهاب کبد کمک می کند. پزشک، مقدار دوز دارو و اینکه چه زمانی بهتر است که آن را مصرف کنید به شما می گوید (معمولا یک بار در روز و بعد از خوردن صبحانه).
بیشتر قرص های پردنیزولون را به منظور محافظت از معده و پیشگیری از هر گونه ناراحتی و تحریک، باید با غذا مصرف کرد. برخی از آنها دارای یک پوشش ویژه هستند که می توانند قبل یا بعد از غذا مصرف کرد. گاهی ممکن است پزشک، استروئید ها را به شکل دیگری مثل پردنیزون یا بودزونید تجویز کند. درمان با این دارو معمولا با دوز های بالایی شروع می شود و در طول زمان مقدار دوز مصرفی، کاهش می یابد. هدف پزشک شما این است که کم ترین مقدار دوز را برای کنترل کردن التهاب تجویز کند که می تواند از فردی به فرد دیگر، متفاوت باشد.
آزاتیوپرین (Azathioprine)
آزاتیوپرین نوعی داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است (دارویی که میزان فعالیت سیستم ایمنی بدن را کاهش می دهد) که برای درمان هپاتیت خود ایمن و سایر بیماری های مزمن التهابی و خود ایمنی استفاده می شود. همچنین از این دارو برای پیشگیری از مبارزه بدن با یک عضو جدید پس از پیوند استفاده می شود.
آزاتیوپرین با سرکوب سیستم ایمنی بدن همانند پردنیزولون عمل می کند و در نتیجه التهاب و علائم آن را کاهش می دهد. پزشک یک مقدار دوز مصرفی از دارو را برای شما تجویز می کند که به وزن و شرایط شما بستگی دارد. این قرص ها باید با مقدار زیادی آب و پس از خوردن یک وعده غذایی و یا همراه با میان وعده مصرف کنید.
داروهای دیگر برای درمان هپاتیت خود ایمنی( AIH)
در بیشتر افراد، التهاب را می توان به خوبی و با استفاده از ترکیبی از استروئید ها و آزاتیوپرین کنترل کرد. در حقیقت در بعضی از افراد، مصرف استروئید ها را می توان قطع کرد و مصرف آزاتیوپرین برای کنترل بیماری کافی است. با این حال، برخی از افراد نمی توانند این داروها را تحمل کنند و یا به اندازه کافی بر روی آنها تاثیر نمی گذارد. داروهای دیگری نیز وجود دارد که پزشکان متخصص کبد از آنها استفاده می کنند اما این داروها دارای عوارض جانبی نیز هستند.
نکته مهم
مصرف دارو را قطع نکنید مگر اینکه به شما توصیه شود که این کار را انجام دهید. شما باید تمام داروهای خود را مصرف کنید مگر اینکه پزشک دستور قطع مصرف دارو را به شما بدهد. قطع کردن مصرف دارو، بدون مشورت با پزشک می تواند باعث عود مجدد این شرایط شود (باعث می شود تا دوباره بیمار شوید).
پیوند کبد
درمان بیماری هپاتیت خود ایمن(AIH)، پیوند کبد است. با این حال، گاهی بیماری می تواند پس از پیوند نیز عود کند. بر اساس گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، 86 % میزان بقاء به مدت یک سال برای افرادی که پیوند کبد انجام می دهند، وجود دارد. میزان بقای پنج ساله در حدود 72 % است.
عواقب بیمارانی که برای درمان هپاتیت خود ایمن، پیوند کبد انجام داده اند
پیوند کبد برای درمان هپاتیت خود ایمن( AIH) تا حد زیادی با عواقب خوب و موفقیت آمیزی همراه است و میزان بقاء 5 ساله بیمار، 80% تا 90% است.کیفیت زندگی پس از پیوند معمولا بسیار خوب است، اگرچه در مجموع نیمی از این افراد قادر به بازگشت به کار تمام وقت خود هستند. نوع و درجه سرکوب سیستم ایمنی بهینه، نامشخص باقی می ماند.
همانطور که در زیر توضیح داده می شود، بیمار پیوند شده در معرض خطر بیشتری در پیشرفت بافت سلولی حاد و احتمالا رد داکتوپنیک قرار دارد. به عنوان مثال،در 61% از افرادی که پیوند کبد انجام داده بودند،در مقایسه با 42% از افرادی که پیوند کبد ناشی از مصرف الکل را انجام داده اند، رد کردن حاد عضو پیوندی اتفاق افتاد. دلایل این افزایش حساسیت به رد کردن عضو پیوندی مشخص نیست.
اگرچه افرادی که برای دیگر نشانه های بیماری خود ایمنی، عمل پیوند انجام دادند (مانند سیروز صفراوی اولیه و کولانژیت اسکلروز اولیه) میزان رد پیوند مشابه رد پیوند در بیماری هپاتیت خود ایمن بود. نتایج سرکوب سیستم ایمنی بدن نامشخص است: اصلی ترین روش درمان سرکوب سیستم ایمنی CNI (معمولا تاکرولیموس) است حال چه به تنهایی و چه با مصرف داروی ضد متابولیت مانند مایکوفنولات یا آزاتیوپرین. استفاده از کورتیکو استروئیدها با دیگر عوامل جای بحث و بررسی دارد.
عوارض این بیماری
اگر هپاتیت خود ایمن درمان نشود، می تواند موجب بروز زخم های دائمی به بافت کبد (سیروز کبدی) شود.
عوارض سیروز کبدی عبارتند از:
بزرگ شدن رگ ها در مری (واریس مری)
زمانی که گردش خون از طریق سیاهرگ پورتال مسدود می شود، خون به رگ های خونی دیگر،عمدتا در معده و مری بر می گردد. رگ های خونی، دارای دیواره نازکی هستند و از آنجایی که برای حمل خون، با خون بیشتری پر شده اند، به احتمال زیاد می توانند دچار خونریزی شوند. خونریزی زیاد از این رگ های خونی در مری و یا معده، یک وضعیت اورژانسی خطرناک است که به مراقبت های فوری پزشکی نیاز دارد.
تجمع مایع در شکم (آسیت)
بیماری کبد می تواند باعث تجمع مقدار زیادی مایعات در شکم شود. آسیت می تواند وضعیتی ناراحت کننده باشد و ممکن است باعث بروز اختلال در روند تنفسی شود و معمولا نشانه سیروز کبدی پیشرفته است.
نارسایی کبد
نارسایی کبد زمانی رخ می دهد که وارد شدن آسیب های بزرگی به سلول های کبدی، عملکرد کافی کبد را غیر ممکن می سازد. در این مرحله، پیوند کبد مورد نیاز است.
سرطان کبد
افراد مبتلا به سیروز کبدی، خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهند.
رژیم غذایی و الکل هپاتیت خود ایمن
به اغلب افراد مبتلا به هپاتیت خود ایمن توصیه می شود که یک رژیم غذایی سالم داشته باشند. به طور ایده آل، هر کسی که به التهاب کبدی مبتلا می باشد، نباید الکل بنوشد و یا فقط در مقادیر بسیار کمی مصرف کند. اگر در حال حاضر دارای التهاب کبدی هستید، مصرف الکل ممکن است ریسک و سرعت پیشرفت سیروز کبدی را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: خواص درمانی زعفران و مقابله با سرطان کبد!
چشم انداز این بیماری چیست؟
با درمان، بیشتر افراد مبتلا به هپاتیت خود ایمن بدن، به داشتن یک زندگی عادی امیدوار می شوند و در بیشتر اوقات احساس خوبی دارند. درمانی که برای هپاتیت خود ایمن استفاده می شود، چشم انداز این بیماری را بسیار بهبود بخشیده است. این نکته بسیار مهم است که بدون دانش پزشکی، درمان خود را خیلی زود قطع نکنید چون هپاتیت ممکن است مجددا عود کند.
شرایط بیماری معمولا پس از قطع کردن درمان به نقطه شروع بر می گردد، اما معمولا با مصرف سریع دارو، می تواند دوباره درمان شود. خطر افزایش ابتلا به سرطان کبد، کم است به ویژه اگر زخم کبدی( سیروز کبدی) ناشی از هپاتیت خود ایمن داشته باشید. برخی از پزشکان یک آزمایش خون و یک سونوگرافی از کبد را هر چند وقت یکبار توصیه می کنند.
این نکات را به خاطر بسپارید
– هپاتیت خود ایمن یک بیماری مزمن یا طولانی مدت است که در آن، سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می کند و موجب التهاب و آسیب کبد می شود.
– هپاتیت خود ایمن یک بیماری جدی است که اگر درمان نشود ممکن است در طول زمان بدتر شود.
– هپاتیت خود ایمن می تواند منجر به سیروز کبدی و نارسایی کبد شود.
– هپاتیت خود ایمن در زنان شایع تر است.
– این بیماری می تواند در تمام سنین اتفاق بیفتد و بر همه نژادها نیز تاثیر بگذارد.
– هپاتیت خود ایمن در دو نوع 1 یا نوع 2 طبقه بندی می شود.
– ارائه دهنده خدمات درمانی می تواند طبق علائم، معاینه فیزیکی، آزمایش خون و یک بیوپسی کبد، هپاتیت خود ایمن را تشخیص دهد.
– فرد معمولا برای تشخیص دقیق به آزمایش خون نیاز دارد چون یک فرد مبتلا به هپاتیت خود ایمن می تواند علائمی مشابه با بیماری های کبد و یا اختلالات متابولیکی داشته باشد.
– درمان هپاتیت خود ایمن می تواند شامل مصرف داروهایی برای سرکوب یا کند کردن سیستم ایمنی بیش فعال باشد.
– در صورت تشخیص زود هنگام هپاتیت خود ایمن، درمان بهتر جواب می دهد.
– افراد مبتلا به هپاتیت خود ایمن معمولا به درمان متعارف و استاندارد بهتر پاسخ می دهند و بیماری در اغلب موارد قابل کنترل می باشد.
– در برخی از افراد، هپاتیت خود ایمن به سیروز کبدی و مرحله آخر نارسایی کبدی منجر می شود و ممکن است پیوند کبد مورد نیاز باشد.