آزبست خانواده ای از ترکیبات سیلیكا است که به طور طبیعی در سنگ ها و خاک یافت می شود. بیماری آزبستوز یک بیماری ریوی خوش خیم است که پتانسیل مهلک بودن را دارد. از علائم بیماری آزبستوز می توان به زخم شدن ریه و التهاب اشاره کرد. بیماری آزبستوز مانع از این می شود که ریه ها بتوانند به طور عادی منبسط شوند و سپس به حالت اول برگردند، و منجر به علائمی نظیر تنگی نفس و سنگینی قفسه سینه می شود. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری آزبستوز می پردازیم.
آزبست چیست؟
آزبست شبیه سیلیكای موجود در شیشه پنجره و تراشه کامپیوتر است اما با آن یکی نیست. این مواد شامل الیافی است که اشکال و اندازه های مختلفی دارند و در زمین یافت می شوند.
آزبست سه نوع رایج دارد:
- کریزوتیل (آزبست سفید)
- آموسیت (آزبست قهوه ای)
- کروسیدولیت (آزبست آبی)
دو نوع کلی الیاف وجود دارد (الیاف آمفیبول و کریزوتیل). تمام سه نوع بالا با بیماری های ریوی سرطانی و غیر سرطانی در ارتباط هستند. کریزوتیل (آزبست سفید) که به آن الیاف “سرپنتین” هم می گویند بلند و منحنی شکل است. آمفیبول که الیاف صاف و دراز است، شامل اکتینولیت، آموسیت، آنتوفیلیت، کروسیدولیت و ترمولیت است. آمفیبول بیشتر احتمال دارد که منجر به سرطان پوشش ریه (مزوتلیوما) و زخم شدن درون ریه (فیبروز پلورال) شود. هر نوعی از الیاف (همچون آزبست) می تواند سبب بروز بیماری های ریه شود.
خطر بروز سرطان ریه مربوط به آزبست با توجه به نوع الیاف، متفاوت است. مطالعاتی روی گروهی از بیماران که در معرض الیاف کریزوتیل قرار داشتند صورت گرفت، این مطالعات نشان دادند که کریزوتیل تنها به میزان متوسط افراد را در خطر بروز بیماری قرار می دهد. از طرف دیگر، قرار گرفتن در معرض الیاف آمفیبول یا هر دو نوع الیاف ذکر شده، خطر بروز سرطان ریه را افزایش می دهد.
اگر چه سازمان ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) استانداردی برای قرار گرفتن در برابر آزبست در محیط کار در نظر گرفته (۰.۲ الیاف/ یک هزارم لیتر در هوا) اما روی سطح استاندارد قرار گرفتن در برابر آزبست بحث های زیادی وجود دارد. خیلی از افراد اعتقاد دارند که بیماری های مربوط به آزبست، به میزان خاصی از قرار گرفتن در برابر آزبست نیاز دارند تا رخ دهند؛ برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که هیچ میزانی از قرار گرفتن در برابر آزبست بی خطر نیست و نباید کلا در معرض آن قرار بگیرید.
در بیشتر ساختمان ها، آزبست هوابرد نیست. اما در قسمت هایی که آسیب دیده اند یا خراب شده اند، آزبست می تواند قابل استنشاق شود. تمرکز بالای آزبست هنگامی رخ می دهد که مواد حاوی آزبست بریده می شوند، روی آن ها سنباده کشیده می شود یا بازسازی می شوند. کاهش قرار گرفتن در برابر آزبست شامل برداشتن یا بستن و درزگیری کردن مواد حاوی آزبست است.
تلاش غیر ماهرانه برای برداشتن آزبست سبب رهایی سطح خطرناکی از الیاف می شود. آزبست به طور مکرر در مواد ساختمانی گوناگون استفاده می شود. از آزبست به منظور عایق کردن و بازدارنده اشتعال و گاهی در لنت ترمز خودروها استفاده می شود. آزبست معمولا در لوله کشی، حمام، سقف، ساختار رنگ، مواد پوشاننده و موزاییک های کف خانه های قدیمی یافت می شود.
آزبست سبب بروز چه بیماری هایی می شود؟
دو نوع بیماری اصلی هستند که با قرار گرفتن در معرض آزبست رخ می دهند: بیماری های خوش خیم و بیماری های بدخیم یا سرطانی. اگر چه برخی از انواع بیماری های مربوط به آزبست خوش خیم و غیر سرطانی اند اما هنوز هم می توانند زندگی فرد را به خطر بیندازند. مرکز جهانی تحقیقات سرطان (IARC) اظهار کرده که بین قرار گرفتن در معرض آزبست و چهار نوع سرطان ارتباط وجود دارد. علاوه بر این بین قرار گرفتن در معرض آزبست و شکل گیری ۳ نوع تومور نیز ارتباطی وجود دارد.
بیماری های بدخیم مربوط به آزبست:
- مزوتلیوما
- سرطان ریه
- سرطان تخمدان
- سرطان حنجره
بیماری های بدخیم که می توانند با قرار گرفتن در برابر آزبست ارتباط داشته باشند:
- سرطان حنجره
- سرطان معده
- سرطان کولون
بیماری های غیر بدخیم مربوط به قرار گرفتن در معرض آزبست:
- Hyaline pleural plaque
- بیماری آزبستوز
- ضخیم شدن پلورال
- پلورال افیوژن
- آتلکتازی
- افیوژن صفاقی یا پریتونئال افیوژن (Peritoneal effusion)
- پریکاردیال افیوژن
بیماری های بدخیم مربوط به آزبست
اگر چه هر میزانی از قرار گرفتن در معرض آزبست می تواند منجر به سرطان وابسته به آزبست شود اما افرادی که برای مدت طولانی، آزبست زیادی را استنشاق کرده یا قورت داده اند بیشتر در معرض سرطان مربوط به آزبست قرار دارند.
مزوتلیوما:
یک بررسی که در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت به این نتیجه دست یافت که برخلاف این که در طول دهه ها در خصوص آزبست قوانینی وضع شده است اما بیش از ۴۵,۲۰۰ نفر بین سال های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۵ در ایالات متحده آمریکا به علت مزوتلیوما، جان خود را از دست دادند. قرار گرفتن در برابر آزبست از دلایل اصلی مرگ و میر ناشی از کار در کل جهان در نظر گرفته می شود.
سالانه حدود ۳,۰۰۰ مورد تشخیص مزوتلیوما در ایالات متحده آمریکا رخ می دهد. مزوتلیوما در غشاء حفره های بدن شکل می گیرد. تومورها می توانند در پوشش ریه ها، معده، قلب یا بیضه ها ظاهر شوند. به ترتیب به این بیماری ها مزوتلیومای پلورال، مزوتلیومای پریتونئال، مزوتلیومای پریکاردیال و مزوتلیومای بیضه می گویند. هر نوع مزوتلیوما با علائم خاصی همراه است اما درد شکم یا قفسه سینه و تنگی نفس خیلی از بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد.
سرطان ریه:
اگر چه آزبست تنها سبب قسمت کوچکی از تمام سرطان های ریه می شود اما سرطان ریه هنوز یکی از مهلک ترین بیماری های بدخیم مربوط به آزبست در نظر گرفته می شود. این بیماری در سال ۲۰۱۷ در ایالات متحده آمریکا سبب ۱۵۵,۸۷۰ مورد مرگ و میر شد. افراد سیگاری که در معرض آزبست قرار دارند بیش از افراد سیگاری که در معرض آزبست قرار ندارند، در معرض سرطان سلول های کوچک ریه و سلول های غیر کوچک ریه قرار دارند.
سرطان تخمدان:
محققان در سال ۲۰۰۹ ارتباط میان قرار گرفتن در معرض آزبست و سرطان تخمدان را تایید کردند. الیافی که به طور مکرر در تخمدان های زنانی که در معرض آزبست بودند یافت می شدند، از طریق جریان خون، دستگاه لنفاوی یا مجرای تناسلی به اندام ها می رسیدند.
سرطان حنجره:
یکی دیگر از بیماری های بدخیم مربوط به آزبست، سرطان حنجره است. ارتباط ثابت شده ای میان این سرطان و قرار گرفتن در معرض آزبست وجود دارد. البته سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز از عوامل مخاطره آمیز مهم برای سرطان حنجره در نظر گرفته می شوند.
سایر سرطان های مربوط به آزبست:
سایر سرطان هایی که با قرار گرفتن در معرض آزبست در ارتباطند شامل سرطان مری، سرطان کیسه صفرا، سرطان کلیه و سرطان گلو هستند. البته مطالعاتی که ارتباط بین آزبست و این تومورهای بدخیم را نشان می دهند نتایجی ناسازگاری را ارائه می دهند. آزبست یکی از خطرات احتمالی برای این سرطان ها در نظر گرفته می شود اما ارتباط میان آن ها هنوز کاملا تایید نشده است.
بیماری های خوش خیم مربوط به آزبست
بیماری های خوش خیم مربوط به آزبست رایج تر از بیماری های بدخیم مربوط به آزبست هستند. این تفاوت در میزان شیوع می تواند به علت تفاوت هایی باشد که در شدت قرار گرفتن مورد نیاز برای ایجاد هر یک از این اختلالات، وجود دارد. هر دو اختلال خوش خیم و بدخیم می توانند تنها با یکبار قرار گرفتن در معرض آزبست رخ دهند اما اختلالات بدخیم معمولا ناشی از سال ها قرار گرفتن در معرض آزبست هستند.
بیماری آزبستوز:
بیماری آزبستوز یک بیماری ریوی خوش خیم است که پتانسیل مهلک بودن را دارد. از علائم بیماری آزبستوز می توان به زخم شدن ریه و التهاب اشاره کرد. بیماری آزبستوز مانع از این می شود که ریه ها بتوانند به طور عادی منبسط شوند و سپس به حالت اول برگردند، و منجر به علائمی نظیر تنگی نفس و سنگینی قفسه سینه می شود.
بیماری آزبستوز یک بیماری بینابینی ریه (ILD) است. سایر عواملی که منجر به بیماری آزبستوز می شوند شامل قرار گرفتن در معرض ذرات سیلیکا، ذرات زغال سنگ، ذرات پنبه، ذرات فلزات سخت و بیماری هایی نظیر لوپوس، آرتریت روماتوئید، سارکوئیدوز و سایر اختلالات بافت همبند و اختلالات مربوط به خون هستند.
اگر چه بیماری آزبستوز خوش خیم است اما می تواند تبدیل به اختلالی جدی شود. بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷، بیماری آزبستوز سبب مرگ و میر بیش از ۱,۴۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا شد. با توجه به مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ صورت گرفت، نشان داده شد که بیماری آزبستوز در بسیاری از افرادی که شغل های ساخت و ساز همچون نجاری، لوله کشی و نقاشی ساختمان دارند رایج است.
پلورال افیوژن:
پلورال افیوژن شامل تجمع مایعات بین لایه های غشاء پلورال است. پلورال افیوژن می تواند به طور مستقل از بیماری های مربوط به آزبست رخ دهد اما گاهی از علائم سرطان های مزوتلیوما یا غیر مزوتلیوما که در مرحله آخر هستند، در نظر گرفته می شود. به خودی خود پلورال افیوژن مهلک نیست.
اما با گذر زمان، می تواند منجر به درد شود و در تنفس عادی اختلال ایجاد کند. حتی بعد از خشک شدن مایع جمع شده نیز، پلورال افیوژن می تواند دوباره رخ دهد مگر این که پروسه ای به نام پلورودز انجام شود تا درز غشاء را ببندد. حتی بعد از پلورودز هم مایعات می توانند دوباره در غشاء اطراف ریه ها جمع شوند.
پریتونئال افیوژن:
پریتونئال افیوژن شامل تجمع اضافی مایعات در حفره شکمی است. این اختلال را آسیت هم می گویند که می تواند با برداشتن مایعات درمان شود. همچون پلورال افیوژن، اگر عامل اصلی تجمع مایعات برطرف نشود، این اختلال می تواند دوباره رخ دهد. پریتونئال مزوتلیوما از دلایل نادر این اختلال در نظر گرفته می شود. افیوژن ها معمولا در ارتباط با اختلالات خوش خیم و سایر انواع سرطان هستند.
پریکاردیال افیوژن:
پریکاردیال افیوژن شامل تجمع مایعات اضافی بین لایه های غشاء اطراف قلب است. این اختلال منجر به تنگی نفس چشمگیر و درد قفسه سینه می شود. اگر چه درمان هایی برای برداشتن مایعات در دسترس هستند اما گاهی پریکاردیال افیوژن از علائم یک بیماری جدی (همچون پریکاردیال مزوتلیوما) در نظر گرفته می شود. البته بیماری های خوش خیم نیز می توانند منجر به بروز این اختلال شوند.
پلاک های پلورال:
پلاک های پلورال معمولا پس از قرار گرفتن در معرض آزبست شکل می گیرند. این تجمعات آهکی روی غشاء پلورال شکل می گیرند و اختلالی جدی در نظر گرفته نمی شوند اما اگر ضخیم شوند می توانند تنفس را دردناک کنند. در این زمینه که آیا پلاک ها مستقیما منجر به سرطان می شوند یا نشان دهنده قرار گرفتن سابق در معرض آزبست هستند، بین کارشناسان عدم توافق وجود دارد.
پلورزی:
الیاف آزبست سبب التهاب پرده جنب می شوند که به آن پلورزی، پلوریت یا درد پلورتیک قفسه سینه می گویند. سطوح ملتهب سخت می شوند و با یکدیگر اصطکاک پیدا می کنند و سبب بروز درد شدید در قفسه سینه یا شانه می شوند. این درد هنگامی که فرد نفس می کشد، سرفه می کند یا راه می رود تشدید می شود. پلورزی می تواند همراه با پلورال افیوژن رخ دهد.
ضخیم شدن پرده پلورال:
قرار گرفتن در معرض آزبست می تواند سبب ضخیم شدن پرده پلورال شود که به علت زخم هایی که روی پوشش پلورال شکل گرفته اند رخ می دهد. بسته به استانداردهای تشخیصی استفاده شده، ضخیم شدن پلورال هنگامی تشخیص داده می شود که بین ۸ سانتی متر و ¼ پرده جنب تحت تاثیر قرار گرفته است. این اختلال می تواند سبب کاهش عملکرد ریه شود. در موارد نادر، این اختلال به قدری شدید می شود که مانع از جریان یافتن هوای کافی به ریه ها می شود و منجر به مرگ فرد می گردد.
آتلکتازی:
آتلکتازی شامل جمع شدن قسمتی از ریه یا تمام آن است. این اختلال مربوط به آزبست خیلی رایج نیست و می تواند با ضخیم شدن پرده پلورال رخ دهد. اگر چه آتلکتازی خوش خیم است اما در آزمایش های تصویر برداری، همچون سرطان به نظر می رسد. پزشکان از بیوپسی استفاده می کنند تا میان اختلالات خوش خیم و سرطان های مربوط به آزبست تمایز ایجاد کنند.
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD):
قرار گرفتن در معرض آزبست به طور مستقیم سبب بیماری مزمن انسدادی ریه نمی شود بلکه احتمال بروز این اختلال را افزایش می دهد. COPD سبب ضعیف شدن ریه ها می شود و فرد را نسبت به بیماری های مربوط به آزبست آسیب پذیر می کند. در برخی موارد، بیماران دچار بیماری هایی می شوند که از جنس COPD اند و خوش خیم هستند و گاهی نیز دچار سرطان های بدخیم می شوند. هر کسی که در معرض آزبست قرار دارد باید برای تمام زندگی اش مرتبا مورد آزمایش قرار بگیرد تا تمام اختلالات مربوط به آزبست و مشکلات ریوی در او بررسی شوند.
بیشتر بخوانید: آتلکتازی – تعریف، علائم و درمان
چگونه از آزبست استفاده می شود؟
آزبست از اواخر ۱۸۰۰ در شمال آمریکا استخراج و به طور تجاری استفاده می شده. از آزبست به طور گسترده در طول جنگ جهانی دوم استفاده می شد. از آن زمان تاکنون، آزبست در بسیاری از صنایع استفاده می شود. برای مثال، در صنعت ساختمان سازی برای تقویت سیمان و پلاستیک، به علاوه در عایق سازی، سقف سازی، نسوز کردن و جذب صدا نیز از آن استفاده می شود.
در صنعت کشتی سازی از آزبست برای عایق کردن، و در لوله بخار و لوله های آب داغ استفاده می کنند. صنعت خودرو سازی از آزبست در لنت ترمز و کلاج استفاده می کند. از آزبست در سقف و موزاییک های کف، رنگ کردن ساختمان، تهیه روکش، چسب و پلاستیک استفاده می شود. به علاوه، آزبست در محصولات باغبانی حاوی ورمیکولیت و برخی از انواع مداد شمعی ها نیز یافت می شود.
در اواخر ۱۹۷۰، کمیسیون ایمنی کالاهای مصرفی ایالات متحده (CPSC) استفاده از آزبست را در ترکیبات تخته های دیواری و بخاری گازی ممنوع کرد زیرا الیاف آزبست موجود در این محصولات، می توانند در طول استفاده در محیط رها شوند. به علاوه، در سال ۱۹۷۹، تولید کنندگان سشوار به طور داوطلبانه استفاده از آزبست را در محصولات شان متوقف کردند. در سال ۱۹۸۹ سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) تمام استفاده های جدید از آزبست را ممنوع اعلام کرد البته استفاده های پیش از ۱۹۸۹ هنوز اجازه ادامه دارند.
علاوه بر این، EPA مقرراتی تعیین کرد که اظهار داشت سیستم های مدرسه باید در ساختمان مدارس وجود آزبست آسیب دیده را پیدا کنند و با برداشتن آزبست یا روکش کردن آن، قرار گرفتن در معرض آزبست را کاهش دهند یا حذف کنند. در سال ۲۰۰۰، CPSC اظهار کرد که خطر قرار گرفتن کودکان در معرض الیاف آزبست در مداد شمعی خیلی پایین است. تولید کنندگان این مداد شمعی ها قبول کردند که تالک را از محصولات شان حذف کنند.
در سال ۲۰۰۰، EPA یک سری آزمایش ها انجام داد تا خطرات مربوط به قرار گرفتن در معرض ورمیکولیت حاوی آزبست را اندازه بگیرد. EPA نتیجه گرفت که قرار گرفتن در برابر آزبست موجود در برخی از محصولات ورمیکولیت خطرات جزئی برای سلامتی دارد. EPA پیشنهاد می دهد که مصرف کنندگان با محدود کردن میزان ذرات ایجاد شده در طول استفاده از ورمیکولیت، خطرات مربوط به استفاده از ورمیکولیت در طول باغبانی را کاهش دهند.
EPA پیشنهاد می دهد که مصرف کنندگان از ورمیکولیت در محیط بیرون یا محیطی دارای تهویه هوا استفاده کنند، از آوردن ذرات ورمیکولیت به خانه یا روی لباس بپرهیزند و از خاکی استفاده کنند که کمتر تولید گرد و غبار می کند. قوانین وضع شده که در قسمت بالا به آن ها اشاره شد، همراه با نگرانی های گسترده جهانی درباره خطرات آزبست روی سلامتی سبب کاهش سالانه مصرف آزبست در ایالات متحده آمریکا شد. مصرف آزبست در سال ۱۹۷۳ حدود ۸۰۳,۰۰۰ تن متریک یا تن هزار کیلویی تخمین زده شد اما در سال ۲۰۱۵ این میزان به ۳۶۰ تن هزار کیلویی کاهش یافت.
چه عواملی روی خطر بروز بیماری آزبستوز تاثیر می گذارند؟
چندین عامل به تعیین این که قرار گرفتن در معرض آزبست چه تاثیری روی افراد دارد کمک می کنند.
این عوامل عبارتند از:
- دوز (فرد در معرض چه میزان آزبست قرار گرفته بود)
- مدت (فرد برای چه مدتی در معرض آزبست قرار گرفته بود)
- اندازه، شکل و ساختار الیاف آزبست
- منبع در معرض بودن
- عوامل مخاطره آمیز فردی نظیر سیگار کشیدن و بیماری های ریوی ای که از قبل وجود داشتند
- عوامل ژنتیکی نظیر جهش ژرمینال در BAP1
اگر چه تمام انواع آزبست خطرناک هستند اما هر یک از انواع الیاف آزبست با خطرات سلامتی متفاوتی در ارتباط است. برای مثال نتایج حاصل از چندین مطالعه نشان داد که نوع آمفیبول آزبست خطرناک تر از کریزوتیل است، که علت آن خطر مزوتلیوما است، چون آمفیبول برای مدت طولانی تری در ریه ها باقی می ماند.
سیگار کشیدن چه تاثیری روی این خطر دارد؟
مطالعات بسیاری نشان داده اند که ترکیب سیگار کشیدن و بیماری آزبستوز خطرناک است. افرادی که سیگار می کشند و بیماری آزبستوز دارند بیشتر از افرادی که در معرض یکی از این موارد قرار دارند در خطر سرطان ریه قرار دارند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهند ترک سیگار به کاهش خطر بروز سرطان ریه در کارگران در معرض آزبست کمک می کند.
البته سیگار کشیدن همراه با بیماری آزبستوز خطر بروز مزوتلیوما را افزایش نمی دهد. اما افرادی که به علت شغل شان در هر زمانی از زندگی شان در معرض آزبست قرار دارند، یا حس می کنند که در گذشته در معرض آن قرار داشته اند نباید سیگار بکشند.
تشخیص بیماری آزبستوز
تشخیص بیماری آزبستوز می تواند دشوار باشد چون علائم و نشانه های آن شبیه سایر انواع بیماری های تنفسی هستند.
معاینه فیزیکی
برای ارزیابی بیماری آزبستوز، پزشک درباره سابقه سلامتی، شغل تان و خطر قرار گرفتن در معرض آزبست با شما صحبت می کند. در طول معاینه فیزیکی پزشک از استتوسکوپ استفاده می کند تا به دقت به ریه هایتان گوش دهد و بررسی کند که آیا هنگام دم صدایی از خود تولید می کنند یا نه. ممکن است برای تایید تشخیص به تنوعی از آزمایش های تشخیصی نیاز باشد.
آزمایش های تصویر برداری بیماری آزبستوز
این آزمایش ها تصاویری از ریه ها را نشان می دهند:
اشعه ایکس قفسه سینه:
بیماری آزبستوز پیشرفته با سفید شدن زیادی در بافت ریه ظاهر می شود. اگر بیماری آزبستوز شدید دارید، بافت هر دو ریه تحت تاثیر قرار می گیرد و ظاهری همچون لانه زنبور به آن ها می دهد.
سی تی اسکن:
سی تی اسکن شامل تصاویر اشعه ایکس گوناگونی است که از زوایای مختلفی گرفته شده اند تا تصویری سه بعدی از استخوان ها و بافت های نرم درون بدن ایجاد کنند. این اسکن جزئیات بیشتری فراهم می کند و می تواند بیماری آزبستوز را در مراحل اولیه (حتی قبل از زمانی که در آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه مشخص است) تشخیص دهد.
تست های عملکرد ریوی
این تست ها تعیین می کنند که ریه ها تا چه حد درست عمل می کنند. تست های عملکرد ریوی بررسی می کنند که ریه هایتان چه میزانی از هوا را می توانند نگه دارند. به علاوه به بررسی جریان هوا درون و بیرون ریه ها نیز کمک می کنند. در طول این تست ها، از شما خواسته می شود که با فشار هر چه بیشتر در یک ابزار بررسی هوا به اسم اسپیرومتر بدمید. تست های کامل تر عملکرد ریوی می توانند میزان اکسیژن انتقال داده شده به جریان خون را بسنجند.
پروسه های تشخیصی بیماری آزبستوز
در برخی موارد پزشک، مایعات یا بافت را برای بررسی و تشخیص الیاف آزبست یا سلول های ناهنجار بیرون می آورد.
پروسه های تشخیصی بیماری آزبستوزشامل این مواردند:
برونکوسکوپی:
در برونکوسکوپی، یک لوله باریک (برونکوسکوپ) از بینی یا دهان عبور داده می شود، سپس به سمت گلو و ریه ها فرستاده می شود. نور و دوربین کوچک روی برونکوسکوپ به پزشک این امکان را می دهند که به مجاری هوای ریه ها نگاهی بیندازد تا هر گونه ناهنجاری را تشخیص دهد یا در صورت نیاز نمونه ای از بافت یا مایعات (بیوپسی) را برای بررسی بیشتر خارج کند.
توراسنتز:
در این پروسه، پزشک بیهوشی موضعی تزریق می کند و سپس یک سوزن را در قفسه سینه، بین دنده ها و ریه ها، قرار می دهد تا مایعات اضافی را برای بررسی آزمایشگاهی و کمک به تنفس راحت تر بیرون بیاورد. ممکن است که این سوزن با کمک و راهنمایی سونوگرافی جاسازی شود.
بیشتر بخوانید: درباره برونکوسکوپی چه میدانید
درمان آزبستوز چیست؟
بیماران دچار بیماری آزبستوز (همچون سایر بیماری های مزمن ریوی) در معرض عفونت، سطح پایین اکسیژن خون و نارسایی قلبی قرار دارند. این بیماران پس از عفونت های باکتریایی و ویروسی نیز به سرعت بهبود نمی یابند. به علاوه، ممکن است که در معرض عفونت های قارچی و غیر معمولی قرار داشته باشند که سبب زخم شدن بافت ریه می شوند. کنترل پزشکی بیماری آزبستوز روی پیشگیری و درمان فوری عفونت تمرکز دارد. واکسن آنفولانزا و ذات الریه قسمتی از پروسه مراقبت از بیماران مبتلا به بیماری آزبستوز هستند.
البته هیچ درمان قطعی برای بیماری آزبستوز وجود ندارد. به علاوه استروئیدها و درمان های ایمنی نیز به این بیماران کمکی نمی کنند. سایر عوامل اصلی در درمان بیماران دچار بیماری آزبستوز توقف سیگار کشیدن، تشخیص فوری بیماری یا سرطان و پرهیز از قرار گرفتن در معرض آزبست هستند. دریافت اکسیژن تکمیلی در طول ورزش و استراحت (بسته به نیاز فرد) می تواند به بهبود عملکرد روزانه فرد کمک کند.
آیا من در خطر بیماری آزبستوز هستم؟
اگر در سال های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ در صنایعی همچون ساختمان سازی کار می کردید، ممکن است در معرض بیماری آزبستوز قرار گرفته باشید. اکنون که دیگر از آزبست استفاده نمی شود، افرادی در معرض بیماری آزبستوز قرار دارند که شغل شان شامل از بین بردن آزبست های باقیمانده در ساختمان های قدیمی است.
علائم آزبستوز
تنفس در الیاف آزبست برای چندین سال سرانجام سبب زخم شدن ریه ها می شود.
علائم بیماری آزبستوز عبارتند از:
- تنگی نفس
- سرفه مداوم
- خس خس سینه
- خستگی مفرط
- درد در قفسه سینه و شانه
- در موارد شدید، ورم نوک انگشتان دست
آیا هنوز هم از آزبست استفاده می شود؟
کریزوتیل تنها نوع آزبست است که هنوز هم تولید می شود. برخلاف ارتباط آن با سرطان ریه، محصولات کریزوتیل هم اکنون در ۶۰ کشور توسعه یافته و در حال توسعه استفاده می شوند. از کریزوتیل هنوز هم در مواد ساختمان سازی (۹۰% از تولید جهانی کریزوتیل)، مواد اصطکاک، واشر و درزگیر و برخی از انواع پلاستیک استفاده می شود.
اگر چه صنعت آزبست ادعا دارد که الیاف کریزوتیل بی خطر هستند (که هم اکنون در محصولاتی استفاده می شوند که خیلی شکننده و گرد و خاکی نیستند) اما چیز زیادی درباره تاثیر بلند مدت محصولات آزبست کنونی نمی دانیم چون بیماری های مربوط به آن بعد از مدت خیلی طولانی ظهور می کنند.
برخلاف مضراتی که این محصولات روی سلامتی دارند، دوام و ارزان بودن آن ها چیزی است که توجه بسیاری از تجارت ها را به خود جلب کرده است. حتی بعد از کاهش قرار گرفتن در معرض آزبست در محیط کار، احتمال بروز بیماری آزبستوز وجود دارد. این موضوع به علت زمان طولانی میان قرار گرفتن در معرض آزبست و شروع بیماری رخ می دهد.
قرار گرفتن در معرض آزبست سبب بروز چه بیماری های دیگری می شود؟
سایر سرطان های بدخیم مربوط به آزبست شامل سرطان حنجره، سرطان حلق و دهان، کلیه، مری و کیسه صفرا هستند.
چگونه می توان قرار گرفتن در معرض آزبست را کاهش داد؟
بررسی دوره ای و ارزیابی دوام قسمت هایی که حاوی آزبست هستند، باید توسط یک کارشناس انجام شود، این کار برای پیشگیری از قرار گرفتن در معرض آزبست ضروری است. سازمان های محلی، محیط زیستی و ادارات مربوط به ایمنی کار منبع خوبی برای کنترل کردن قسمت های حاوی آزبست، از بین بردن آن ها، و معرفی کارگران ماهر هستند. اگر حتی قسمت کوچکی را مشاهده کردید که حاوی میزان کمی آزبست بود، با کارشناسان برای تعمیر، برداشتن یا بازسازی تماس بگیرید.
کارگران چگونه از خود در برابر آزبست و بیماری آزبستوز محافظت کنند؟
اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) از بخش های وزارت کار (DOL) در نظر گرفته می شود که وظیفه آن وضع قوانینی برای سلامت و ایمنی در ناوگان دریایی، ساختمان سازی، تولید و سایر خدمات است. OSHA قوانینی در خصوص قرار گرفتن در معرض آزبست (خصوصا در حرفه ساخت و ساز، کشتی سازی و سایر صنایع) وضع کرده، که کارفرمایان موظف به رعایت آن ها هستند.
اداره ایمنی و بهداشت معادن (MSHA) که یکی دیگر از بخش های DOL است، نیز قوانینی که مربوط به ایمنی معادن هستند را اجرا می کند. کارگران باید تمام تجهیزات محافظتی تهیه شده توسط کارفرمایان را استفاده کنند و توصیه های ایمنی در محل کار را جدی بگیرند. برای مثال دستگاه های تنفسی مورد تایید موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) باید در مواقع لزوم توسط کارگران استفاده شوند.
چشم اندازه بلند مدت و عوارض جانبی بیماری آزبستوز
بیماری آزبستوز می تواند منجر به شکل گیری مزوتلیومای بدخیم شود که نوع شدیدی از سرطان ریه است. سایر انواع سرطان ریه در صورتی رخ می دهند که سیگار بکشید. بیماری مزمن انسدادی ریه اختلال جدی دیگری است که می تواند به علت بیماری آزبستوز رخ دهد. تجمع مایعات اطراف ریه ها، که به آن پلورال افیوژن می گویند، نیز در ارتباط با بیماری آزبستوز قرار دارد.
عواملی که روی شدت بیماری آزبستوز تاثیر می گذارند شامل مدت زمان قرار گرفتن در معرض آزبست و میزان آزبست استنشاق شده هستند. زمانی که دیگر در معرض آزبست قرار نگیرید، پیشرفت اختلالات مربوطه با سرعت کمتری رخ می دهد. افرادی که بیماری آزبستوز دارند اما عوارض جانبی ای از خود نشان نداده اند می توانند برای چندین دهه از این اختلالات نجات پیدا کنند و زنده بمانند.
بیشتر بخوانید: کاهش ریسک سرطان ریه با سبزیجات
بررسی وجود آزبست در خانه
چگونه وجود آزبست را بررسی کنید و در صورت پیدا کردن آن چه کاری انجام دهید
بسیاری از خانه هایی که پیش از ۱۹۸۰ ساخته شده اند در موزاییک های قدیمی کف، موزاییک های سقفی، سقف، درزپوش، قسمت های عایق بندی شده (اطراف لوله ها، کانال آب، مصالح ورق سازی)، و مواد متصل کننده در درز میان صفحات گچی از آزبست استفاده کرده اند. برخی از خانه های جدیدتر نیز آزبست دارند. برخی از خانه ها نیز شامل عایق ورمیکولیت و آزبست در اتاق های زیر شیروانی هستند.
چگونه آزبست خطرناک می شود؟
آزبست هنگامی که هوابرد باشد خطرناک می شود. اگر آزبست های خانه آسیب ببینند، الیاف آزبست می توانند رها شوند. برای مثال، وقتی آزبست هایی که به عنوان عایق اطراف حمام و لوله ها استفاده شده اند خراب شوند، ذرات آزبست رها می شوند. سقف هایی که حاوی آزبست هستند، هنگامی که سوراخ شوند یا آسیب ببینند، الیاف آزبست را رها می کنند. اگر سقف در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشد، حرکت هوا از فن های سقف و باز و بسته شدن پرده ها می تواند سبب رها شدن ذرات آزبست شود.
لوله های ترانزیت حاوی آزبست که در گذشته استفاده می شدند تا آب را به خانه ها انتقال دهند نیز مشکل دیگری در نظر گرفته می شوند. ترانزیت یک سیمان حاوی آزبست است که با گذر زمان خراب می شود. با خراب شدن ترانزیت، الیاف آزبست می توانند از بخش درونی لوله وارد آب آشامیدنی ای شوند که در لوله جریان دارد.
چگونه وجود آزبست در خانه تان را بررسی کنید
بازرسی دیداری خانه معمولا برای تعیین این که آیا خانه آزبست دارد یا نه کافی نیست. بلکه به جای آن، نمونه هایی از الیاف آزبست که به آن ها مشکوک هستید باید برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه های مخصوص فرستاده شوند. میکروسکوپ نوری پلاریزه (PLM) و میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) دو روش تایید شده برای ارزیابی هستند. معمولا موسسات ملی تکنولوژی و استاندارد، لیست آزمایشگاه های مجهز به PLM و TEM را در اختیار بیماران قرار می دهند.
اگر چه سازمان حفاظت محیط زیست (EPA)، راهنمایی جزئی درباره نحوه جمع کردن نمونه هایی که ممکن است حاوی آزبست باشند، ارائه کرده اما انجمن ریه آمریکا پیشنهاد می دهد که برای نمونه برداری از آزبست، یک کارشناس ماهر استخدام کنید. استخدام کارشناس ماهر، احتمال قرار گرفتن شما و اعضای خانواده تان در معرض آزبست را کاهش می دهد.
اگر در خانه ام آزبست پیدا کنم چه اتفاقی می افتد؟
روش های استفاده شده برای بررسی آزبست در خانه، به محلی که آزبست در آن پیدا شده، شرایط مواد، و این که آیا آزبست شکننده است یا نه بستگی دارد. آزبست شکننده می تواند به راحتی خرد شود و یا تبدیل به پودر شود، که این موضوع نشان می دهد که می تواند هوابرد شود. اما آزبست غیر شکننده به طور محکم به یک ماده دیگر متصل است و الیاف آن به راحتی هوابرد نمی شوند مگر این که بریده شوند، اره شوند یا سنباده کشیده شوند.
اگر مواد حاوی آزبست در حال حاضر در وضعیت خوبی هستند و الیاف آن ها نمی توانند آزاد شوند، جایی برای ترس نیست. اما این شرایط باید تحت کنترل باشد تا وجود علائمی نظیر تخریب و آسیب به آزبست زود تشخیص داده شود. در برخی موارد، به جای برداشتن مواد حاوی آزبست، آن ها را تعمیر یا ایزوله می کنند. برای مثال، شکاف های کوچک در قسمت عایق لوله ها تعمیر می شود. مواد آزبست که در وضعیت خوبی قرار دارند باید با کمک سدی سفت و غیر قابل نفوذ نسبت به هوا، از آسیب های ممکن ایزوله نگه داشته شوند.
این راه حلی موقت برای برخی از مشکلات آزبست است. از کپسول سازی روی مواد حاوی آزبست روی دیوارها و سقف ها استفاده می شود. مواد کپسول سازی موادی هستند که به شکل مایع هستند و برای ممانعت از رهایی الیاف آزبست استفاده می شوند. این روش برای مواد حاوی آزبست که آسیب ندیده اند موثر است اما اگر مواد خراب شوند، بیش از مفید بودن، مضر خواهد بود.
برداشتن آزبست تنها راه حل دائمی برای مشکل وجود آزبست در خانه است. اما اگر برداشتن آزبست به درستی انجام نشود، با خطر بالای رهایی الیاف همراه است. بعد از اتمام کار باید نمونه ای از هوا گرفته شود تا از ایمن بودن ساکنان خانه اطمینان حاصل شود. در طول پروسه برداشتن آزبست، کارشناس باید از فیلتر هپا (HEPA) و لباس های یک بار مصرف استفاده کند که استفاده از آن ها تایید شده است.
چه قصدتان تعمیر آزبست باشد چه برداشتن آن از خانه تان، حتما از کارشناسی کمک بگیرید که در زمینه برداشتن آزبست تخصص دارد. بسیاری از پیمانکارانی که تعمیرات یا بازسازی را انجام می دهند، این تاییدیه مخصوص را ندارند. پس حتما اطمینان حاصل کنید که شخصی که انتخاب می کنید تاییدیه های مخصوص آزبست را دارد. EPA پیشنهاد می دهد که کارشناسان آزبست که کار تعمیرات انجام می دهند باید مستقل از کارشناسانی باشند که خانه را برای جستجوی آزبست بررسی می کنند. این کار باعث می شود که مطمئن شوید اقدامات ضروری انجام شده اند.