اگر دندان درد به موقع و به طرز مناسبی درمان نشود، حتی در صورت حداقل بودن شدت آن، می تواند در خود دندان آسیب دیده و ناحیه اطرافش، به یک درد منعکسی غیرقابل تحملی مبدل گردد که احتمالا تا استخوان فک فرد گسترش یابد. دندان پزشک قبل از پیشنهاد درمان مناسبی برای شخص شما، علت اصلی و شدت دندان درد را مدنظر قرار می دهد. در ادامه این مقاله از بخش دندانپزشکی دکتر سلام به توضیج کامل درباره علل و درمان دندان درد پرداخته و با آن آشنا می شویم.
پوسیدگی و دندان درد
پالپ دندان، از بافت همبند نرم ساخته شده است که در قسمت داخلی حفره دندانی قرار دارد. هسته مرکزی دندان با بافت نرم، رگ های خونی و انتهاهای عصبی بسیاری ساخته شده است. از این رو، حتی به کوچک ترین تحریک یا التهاب نیز بسیار حساس است. این مرکز حساس توسط دو لایه کلسیفیه یعنی عاج و مینای دندان پوشانده شده است.
پوسته بیرونی سخت دندان (مینای دندان) دچار پوسیدگی زیادی می شود که می تواند به مرور زمان عملکرد صحیح آن را به مخاطره بیندازد. اگر پوشش محافظ پالپ، آسیب ببیند یا عفونی شود، به احتمال زیاد افزایش حساسیت و درد دندان را تجربه خواهید کرد. این ها می تواند غذاخوردن، نوشیدن، صحبت کردن و حتی گاهی نفس کشیدن را برایتان دشوار سازد. ساده ترین کاری که می توانید برای حفظ یکپارچگی این لایه محافظ انجام دهید، رعایت بهداشت دهان و دندان است.
آیا حساسیت دندان باعث درد دندان می شود؟
حساسیت بالای عاج یا حساسیت دندانی یکی از شکایات رایج دندان پزشکی است. این باعث ایجاد دندان دردهای دوره ای کوتاه و تیز ناشی از ناحیه سرویکال دندان می شود. عاج یک لایه جاذب متشکل از بافت کلسیفیکاسیون است که پالپ نرم دندانی را می پوشاند و شامل تعداد زیادی کانال میکروسکوپی پرشده از مایعات به نام توبول است که به عنوان گذرگاه های انتهای عصبی عمل می کند.
در صورت از بین رفتن مینای دندان و بافت لثه، عاج نسبت به انواع مختلف محرک های خارجی حساس می شود. این ها شامل مواد تحریک کننده حرارتی، گازی، لامسه، اسمتیک و مواد شیمیایی است. قرار گرفتن در معرض این عناصر می تواند منجر به بروز دندان درد شود. اگر دچار دندان درد شدید، بهتر است قبل از وخیم تر شدن مشکل تان از یک دندان پزشک کمک بخواهید.
علل دندان درد
درد دندان، معمولاً ناشی از موارد زیر است:
- پوسیدگی دندان یا ترک خوردن آن
- عفونت دندان
- حفره یا پوسیدگی دندان
- ریشه های باز (بی حفاظ و در معرض)
- اختلال در مفصل فک
- بیماری لثه
- پرکردن دندان با مواد غیر مقاوم
- مراقبت نادرست از دندان و اهمال آن
- گیرکردن چیزی لابه لای دندان ها
- نخ دندان کشیدن نادرست
- به دندان کشیدن غذاهایی با بافت سخت
برخی از شرایط نیز باعث درد دندان می شوند:
آسیب دیدگی دندان
دندان عقل مجموعه خاصی از دندان های قروچه ای است که در قسمت انتهایی دهان قرار دارد. همچنین به عنوان دندان مولر یا آسیاب سوم نیز شناخته می شود، این دندان ها معمولاً در مرحله بعدی زندگی (17تا 25 سالگی)، یعنی مدت ها بعد از اینکه تمام دندان های بزرگ فرد در حال بالغ شدن هستند، پدیدار می شوند. بنابراین، دندان های عقل بیرون زده با دندان های همجوار رشد یافته خود (به طور کامل) که قبلاً موقعیت خود را در لثه مستقر کرده اند، برای جای گیری رقابت می کنند.
با توجه به این تاخیر در جوانه زنی، دندان های عقل تازه رشد یافته ممکن است به دندان های موجود فشار وارد کنند و باعث ایجاد شکاف در لثه ها شوند. در این صورت، دندان ممکن است نتواند کاملاً بیرون بزند یا به عبارتی کج رشد کند. هنگامی که این دندان مولر دیر جوانه زده، نتواند هم تراز با دندان های مجاور رشد کند، می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد یا تا حدی وارد لثه شود.
دندان عقل متاثر می تواند فشار زیادی به دندان های اطراف، بافت لثه و استخوان فک وارد کند، و این مهم می تواند منجر به:
- احساس درد در دندان و اطراف آن
- و قرمز، متورم و دردناک شدن لثه شود.
- و نهایتا خطر ابتلا به عفونت افزایش یابد.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی در دندان نزدیک به بافت پالپ (اعصاب) باعث درد طولانی مدت به محرک های گرم و سرد می شود. هنگامی که پوسیدگی به بافت پالپ برسد، بافت پالپ از بین می رود، که در این صورت پالپ نکروتیک نامیده می شود، در نتیجه منجر به ایجاد آبسه در زیر دندان می شود. آبسه یا عفونت، باعث درد گزش دار در دندان می شود و ممکن است در صورت عدم درمان، یک لکه روی لثه ایجاد کرده یا منجر به تورم صورت گردد.
دندان درد و سندرم دندان ترک خورده
به دندان کشیدن غذایی با بافت سخت می تواند دندان فرد را بشکند یا در آن ترک بیندارد. این نوع آسیب دندان می تواند باعث ایجاد درد شدید به هنگام گاز گرفتن شود و می تواند دندان شما را نسبت به دمای گرم و سرد حساس کند.
تحلیل بافت لثه
لثه های تحلیل یافته، از پایه دندانی عقب کشیده می شوند و در نتیجه توبول های عاج را در معرض تحریک کننده های خارجی قرار می دهند. این کانال های میکروسکوپی در لایه عاج، منتهی به انتهای عصبی در پالپ دندان می شوند. به دلیل از بین رفتن پوشش لثه، توبول های عاج در معرض محرک های خارجی قرار می گیرند و این باعث می شود مایع موجود در آن ها حرکت کنند و حساسیت را افزایش دهند. چندین عامل می تواند باعث تحلیل بافت لثه شود.
عادت های ناسالم دندانی مانند فشردن بیش از حد دندان ها، مسواک زدن نادرست و استفاده از مسواک سفت و سخت می تواند به بافت لثه شما آسیب برساند. استفاده نامناسب از فیکسچرهای دندانی یا پرکردن نامناسب دندان، سیگار کشیدن و جویدن تنباکو نیز می تواند باعث دور شدن خط دندانی از پایه آن شود. حساسیت دندانی ناشی از تحلیل لثه می تواند با مراقبت مناسب برطرف شود.
آبسه پریودنتال یا آبسه لثه
عفونت بافت لثه می تواند منجر به ایجاد آبسه در لثه شود. این نوع شدید بیماری پریودنتال است که می تواند لثه های شما را قرمز، متورم و به طور فزاینده ای حساس کند. آبسه عفونی می تواند باعث شود تا خط لثه ریشه دندان، عقب کشیده شود و درد خفیف و حساسیت در دندان آسیب دیده و اطراف آن ایجاد شود.
بروکسیسم
بروکسیسم به دندان قروچه غیرارادی، ساییدن و بهم فشردن دندان ها یا ﮐﻠﻨﭽﯿﻨﮓ آن ها گفته می شود که در صورت عدم کنترل می تواند ساختار دندانی شما را تضعیف کند یا به آن آسیب برساند. ممکن است در اثر ادامه این آسیب به دندان، درد دندان کسل کننده ای ایجاد شود. معمولاً به افرادی که به این اختلال غیرارادی مبتلا می شوند، توصیه می شود که برای کنترل تمایل به فشار دادن دندان ها بر هم، به خصوص در هنگام خواب، از یک محافظ شبانه استفاده کنند.
دندان درد و عفونت سینوس
عفونت سینوسی نیز می تواند باعث ایجاد درد ارجاعی در دندان شود که ممکن است تا فک اطراف آن گسترش یابد. این نوع درد دندان معمولاً با علائم بارز دیگر عفونت سینوس مانند سردرد و احتقان قفسه سینه همراه است.
بیشتر بخوانید: تاثیر شگفت انگیز سیر،عسل و سرکه در دمان عفونت سینوسی
سوکت یا حفره ی خشک
حذف جراحی دندان در صورتی که محل کشیدن دندان نتواند به اندازه کافی بهبود یابد- می تواند به سوکت خشک منجر شود. پس از کشیدن دندان، اگر در محل سوکت خالی دندان ظرف 3 تا 5 روز آینده لخته خون ایجاد شود، می توان گفت که بهبود به درستی حاصل گشته است. این لخته به عنوان پوشش محافظی روی زخم عمل می کند.
اگر لخته نتواند به موقع شکل گیرد، استخوان آلوئولار و انتهای عصب موجود در سوکت خالی در معرض تحریک کننده های خارجی مانند هوا، ذرات غذایی، نوشیدنی ها، باکتری ها و تقریبا هر چیزی که وارد حفره دهان شما شود قرار می گیرد. همچنین، بقایای مواد غذایی نیز ممکن است درون حفره خالی دندان قرار گیرند و انتهای عصب استخوانی را تحریک کنند و در نتیجه دندان درد ایجاد کنند.
شرایط بهداشتی
درد دندان می تواند از چندین بیماری اساسی دیگر نیز ناشی شود که این شرایط شامل:
- حمله قلبی
- سردرد خوشه ای
- عفونت های ویروسی مانند زونا
- بیماری های سیستمیک مانند دیابت
- بیماری های مرتبط با عصب مانند نورالژی عصب سه قلو
- مصرف بیش از حد الکل
- سوء مصرف مواد مخدر، به ویژه مصرف بیش از حد متامفتامین
- مصرف ناکافی ویتامین های حیاتی مانند B12
- و بارداری می باشد.
شدت دندان درد بسته به علت اصلی یا میزان آسیب دندان می تواند از خفیف تا شدید، متغیر باشد. در مورد تحلیل زودرس بافت لثه یا ساییدگی دندان، احتمالاً شما فقط درجه خفیفی از درد و حساسیت دندان را تجربه خواهید کرد.
شدت درد دندان با وجود شرایط زیر نسبتاً شدیدتر می شود:
- شکستگی یا ترک دندان.
- ایجاد حفره دندانی.
- افتادن ماده ترمیمی دندان پرشده.
علائم و نشانه های درد دندان
درد دندان می تواند به روش های مختلفی بروز یابد.
در ادامه برخی از متداول ترین ویژگی های دندان درد تیپیک آورده شده است:
- احساس درد در دندان مولر پایین که معمولاً منشاء آن از گوش است.
- شدت دندان درد می تواند از خفیف تا شدید باشد.
- دندان آسیب دیده نسبت به غذاها یا نوشیدنی ها، به خصوص آن هایی که گرم، سرد، شیرین یا ترش هستند حساس می شوند.
- بنابراین، دندان درد معمولا پس از خوردن یا آشامیدن بدتر می شود.
- لمس کردن دندان آسیب دیده ممکن است درد را تشدید کند.
- ممکن است احساس درد در فک، به خصوص در ناحیه نزدیک دندان آسیب دیده داشته باشید.
- ممکن است احساس درد در شب بدتر شود، به خصوص وقتی دراز کشیده اید.
- دندان درد می تواند همچون یک درد تیز (تیر کشیدن)، پیرسینگ سوراخ کاری بدن یا یک درد عمیق و کسل کننده احساس شود.
- ممکن است دندان شما به صورت مداوم یا متناوب درد کند (یعنی متناوبا رخ دهد و سپس بهبود یابد).
- دندان درد اغلب به صورت ناگهانی شروع می شود.
ردیابی منبع درد دندان بسیار دشوار است، زیرا گاهی اوقات شما قادر به مشخص کردن اینکه آیا درد ناشی از مجموعه دندان های فوقانی است یا تحتانی، نخواهید بود.
تشخیص دندان درد
تشخیص علت اصلی بروز دندان درد توسط دندان پزشک، برای درمان مناسب آن ضروری است. برای این منظور، دندان پزشک سابقه پزشکی تان را مرور می کند، در مورد علائم تان سؤال می کند و سپس دندان های شما را معاینه می کند. همچنین او ممکن است برای ارزیابی وضعیت داخلی بافت ها، استخوان ها و دندان های آسیب دیده، تصاویر ایکس ری تهیه کند.
درمان پزشکی درد دندان
دندان پزشک قبل از پیشنهاد درمان مناسبی برای شخص شما، علت اصلی و شدت دندان درد را مدنظر قرار می دهد. در بعضی موارد، درد با یک روش درمانی برطرف می شود در حالی که برخی دیگر ممکن است به درمان های مختلفی برای رفع مشکلات دندان پزشکی نیاز داشته باشند.
روش های بالینی
اگر پوسیدگی دندان هنوز در مرحله اولیه خود باشد، پرکردن دندان می تواند برای برطرف کردن آسیب و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت، کافی باشد. از طرف دیگر تأخیر در درمان، می تواند باعث پوسیدگی بیشتر و عمیق تر دندان شود. برای رفع پوسیدگی و آسیب گسترده دندان ها، دندان پزشک باید از روش های درمانی تهاجمی تری چون ترمیم کانال ریشه یا تاج دندان استفاده کند.
ممکن است پزشک نیاز داشته باشد که چرک های عفونی را از دندان آبسه شده تخلیه کند. در صورت آسیب دیدگی دندان ممکن است مجبور شوید تحت درمان کانال ریشه، تاج دندان یا حتی کشیدن دندان قرار بگیرید. کشیدن دندان به طور معمول برای رفع دندان درد ناشی از دندان عقل موثر است.
داروها
علاوه بر این روش های بالینی، می توان درد دندان خود را با استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) کنترل کرد. این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن است. آن ها ممکن است به کاهش درد موضعی و تورم اطراف دندان آسیب دیده کمک کنند. همچنین می توانید برای تسکین ناراحتی خود، ژل های ضد درد را در ناحیه آسیب دیده تان اعمال کنید. درمان به موقع در به حداقل رساندن درد و آسیب ناشی از پوسیدگی دندان مهم است.
بنابراین، اگر حتی کوچک ترین نشانه ای از ساییدگی مینا، لکه دار یا حفره دار شدگی دندانی را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. استفاده بیش از حد از NSAID ها می تواند عواقب نامطلوبی بر سلامت عمومی شما داشته باشد، بنابراین بایستی از این امر جلوگیری گردد. علاوه بر این، این داروهای ضد درد می توانند مشکلات کبدی را تشدید کنند. پس، اگر مبتلا به بیماری های کبدی هستید، از این داروها مصرف نکنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشند.
راه های طبیعی تسکین دندان درد
نخ دندان کشیدن
گاهی اوقات، دندان درد ممکن است ناشی از تجمع بقایای مواد غذایی لابه لای دندان های شما باشد. این معمولاً زمانی اتفاق می افتد که بهداشت دهان و دندان شما ضعیف باشد. نخ دندان کشیدن یک گام اساسی اما اغلب فراموش شده در تمیز کردن دندان های فرد است. برای جلوگیری از تجمع مواد غذایی بین دندان های خود، حداقل روزی دو بار نخ دندان بکشید. اگر از قبل درد دندان داشتید، باید این کار را به آرامی انجام دهید تا از بدتر شدن دردتان جلوگیری شود.
استفاده از خمیر دندان های حاوی مواد بی حس کننده
برای تسکین موقتی درد دندان خفیف، می توان از خمیر دندان ها و یا ژل های ضد حساسیت، برای بی حس کردن ناحیه آسیب دیده استفاده کرد.
کمپرس سرد
برای کاهش درد دندانی که بعد از اعمالی چون کشیدن دندان ایجاد می شود، می توان از کمپرس سرد استفاده کرد. استفاده از کمپرس سرد در محل آسیب دیده می تواند به تسکین درد، تورم و خونریزی کمک کند. سرما به پوشش سخت دندانی نفوذ می کند و انتهای عصبی موجود در پالپ و بافت لثه ی اطراف آن را بی حس می کند.
این اثر بی حس کنندگی معمولاً بعد از مدتی از بین می رود. بنابراین، از این نوع درمان موضعی، تنها می توان انتظار کاهش درد موقت را داشت. البته کمپرس سرد تا حد زیادی در تسکین دندان های دردهای شدیدی که ناشی از حفره های دندانی یا پوسیدگی آن است، بی اثر است. برای تهیه یک کمپرس سرد، کافی است چند قطعه یخ را درون یک کیسه پلاستیکی قرار داده و آن را داخل یک حوله نازک بپیچید.
این کمپرس را در قسمت بیرونی صورت – در مناطقی که درد دندان بیشتر احساس می شود – اعمال کنید. در صورتی که درد به عصب دندانی رسیده باشد، توصیه نمی شود که از این روش درمانی استفاده کنید زیرا به جای تسکین درد ممکن است باعث تشدید آن شود.بستنی و سایر غذاهای سرد می توانند به طور موقت منطقه آسیب دیده را بی حس کرده و درد را کاهش دهند.
روغن میخک و تسکین دندان درد
این ماده حاوی یک ترکیب شیمیایی به نام اوژنول است، که تسکین دهنده درد، ضد التهاب و ضد عفونی کننده است و ممکن است به تسکین دندان درد شما کمک کند. می توانید روغن را مستقیماً در ناحیه آسیب دیده بمالید و یا یک پنبه کوچک را در روغن آن آغشته کرده و آن را روی دندان خود بمالید.
از آنجا که این روغن وارد بافت دندان و لثه می شود، انتهای عصب زیرین را بی حس می کند و باعث می شود تا درد کمتری احساس کنید. با این حال، این نوع تسکین دهندگی درد معمولاً کوتاه مدت است و هیچ راه حل دائمی برای برطرف کردن این مشکل ارائه نمی دهد. شماری از تحقیقات مبتنی بر حیوانات و سلول ها، اثر درمانی روغن میخک را نشان داده اند، اما برای تعیین صحت کارآیی آن در مدیریت دندان درد، تحقیقات گسترده تری لازم است.
سیر
سیر فعالیت ضد میکروبی قوی دارد، که می تواند برای رفع مشکلات مختلف دهان، از جمله عفونت های پریودنتال ناشی از دندان درد مورد استفاده قرار گیرد. اثر دارویی سیر، مربوط به یک ترکیب آلی خاص موجود در آن به نام آلیسین است.
این ترکیب از فعالیت آنزیم های حاوی گوگرد – که رشد باکتری ها در دهان را ترویج می دهند – ممانعت به عمل می آورد. استفاده از سیر برای تسکین درد دندان، با سوزش دهان همراه بوده است بنابراین بهتر است قبل از امتحان این روش درمانی، نظر پزشک خود را جویا شوید. قبل از شروع هرگونه داروی خانگی شامل مصرف خوراکی سیر برای کسب اطلاع از دوز مصرفی مناسب آن، با پزشک خود مشورت کنید.
بخور
سینوس مسدود شده می تواند باعث درد در دندان شما شود. برای باز کردن سینوس ها و تسکین درد بهتر است از بخور یا دستگاه خشک کن استفاده کنید.
ترک سیگار و تسکین دندان درد
سیگار کشیدن می تواند درد دندان شما را تشدید کند. بهتر است حداقل تا زمانی که این شراط تان ادامه دارد، این عادت خود را ترک کنید.
کرم ضد عفونی کننده
به منظور تسکین کوتاه مدت دندان درد، یک لایه نازک از کرم ضد عفونی کننده ی حاوی بنزوکائین را مستقیماً در محل آسیب دیده خود بمالید.
کشیدن دندان
اگر دندان عقل فضای کافی برای رشد پیدا نمی کند، آن را بکشید تا از بروز درد شدید جلوگیری شود.
نمک و فلفل
استفاده از خمیر نمک و فلفل در کاهش شدت دندان درد موثر است. خمیر را به صورت موضعی روی دندان و لثه تحریک شده خود بمالید. چند دقیقه صبر کنید تا جذب شود سپس بشویید. این کار را چند روز- تا زمانی که شاهد تسکین قابل توجهی بودید- تکرار کنید. این گزینه درمانی، بسیار موثر اما فاقد شواهد علمی معتبر است. اگرچه برخی مطالعات حاکی از فواید نمک برای بهداشت عمومی دهان هستند، اما هنوز مشخص نیست که ترکیب نمک و فلفل- در کاهش دندان درد- چگونه عمل می کند.
شستشو با آب نمک و تسکین دندان درد
شستشوی مکرر دهان با آب نمک گرم ممکن است باعث کاهش شدت دندان درد شود. گرمای ملایم به کاهش التهاب، درد و ناراحتی کلی ناشی از دندان درد و نمک نیز به از بین بردن باکتری های دهانی که اغلب دلیلی مبنی بر پوسیدگی دندانی هستند کمک می کند. یک مطالعه مقایسه ای در سال 2014 نشان داد که غرغره کردن دهان با محلول نمکی – دو بار در روز – ممکن است یک روش درمانی کمکی مناسبی برای جلوگیری از سوکت خشک پس از اعمال یک روش معمول دندان پزشکی باشد.
طبق مطالعه ای در سال 2017، سلول های باکتریایی در صورت وجود نمک کافی در دهان، آب خود را از دست می دهند. این امر، باعث کمبود آب باکتری ها و در نتیجه مرگ آن ها می شود. مطالعات انجام شده پیرامون استفاده از غرغره دهان با آب نمک، از رفع دندان درد و بهبود سلامت کلی دهان با این روش حمایت کرده است. این روش تکمیلی، درمان مستقلی برای مشکلات دندانی شما نیست و تنها در صورت پیروی از نکات مناسب بهداشت دهان و دندان، می تواند مفید باشد.
بیشتر بخوانید: شستن دهان با آب نمک چه فوایدی دارد؟
مالش روغن
مالش روغن در اصل به معنای استفاده از روغن به عنوان دهان شویه به منظور حفظ و بهبود سلامت دندان است. روغن، همه مواد سمی دهان را تمیز می کند زیرا چربی های موجود در آن پس از هیدرولیز، به صورت صابون عمل می کنند. ویسکوزیته بالای روغن، مانع رسوب پلاک، روی لثه ها می شود. همچنین باعث کاهش چسبندگی باکتری ها می شود.
بر اساس بررسی سال 2017 که در ژورنال بین المللی علوم بهداشتی منتشر شد، از زمان های گذشته از روغن برای حفظ سلامت دندان استفاده می شد. مطالعات اخیر همچنین به این نتیجه رسیده اند که مالش روغن می تواند در درمان انواع مشکلات شایع دندان و حفظ سلامت کلی دندان ها و لثه ها سودمند باشد.
همچنین تحقیقات نشان داده اند که مالش روغن، تعداد باکتری های موجود در دهان و پلاک و التهاب لثه ها را کاهش می دهد. روغن مالی یک تکنیک قدیمی برای بهبود سلامت کلی دهان و دندان است. این روش از پشتوانه علمی نیز برخوردار است. اما برای اینکه این درمان کمکی بتواند اثرات مفیدی را به همراه داشته باشد، باید به طرز صحیح و همراه با مراقبت های مناسب دهانی به کار گرفته شود.
برگ گواوا
برگ های تازه گواوا به دلیل خاصیت ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد دردی آن می توانند به کاهش دندان درد کمک کنند. طبق مطالعه ای که در سال 2014 منتشر شد، گواوا حاوی کوئرستین، فلاونوئیدها و گوایجاورین است که باعث خاصیت ضد میکروبی آن می شود. گوایجاورین مانع از رشد باکتری ها می شود، بنابراین به عنوان یک ماده ضد پلاک عمل می کند.
همین مطالعه اظهار داشت که دهان شویه های حاوی عصاره های زیست فعال برگ گواوا، دارای شماری از اجزای فعال زیستی هستند که به پاتوژن های دهانی حمله می کنند. برگ گواوا ممکن است یک روش درمانی کمکی برای دندان درد باشد که عوارض جانبی آن گزارش نشده است. این ماده درمانی ممکن است به پیش گیری و درمان بیماری های پریودنتال کمک کند. همچنین به طور سنتی در چندین محصول مراقبت از دهان نیز وجود دارد.
چگونه می توان با درد دندان شبانه مقابله کرد؟
در بعضی موارد، دندان درد ممکن است تنها شباهنگام و در خواب رخ دهد. تشدید شبانه دندان درد به خصوص در افرادی که شرایط خاص دیگری از قبیل سینوزیت یا دندان قروچه ای شبانه دارند (بروکسیسم) مشاهده می شود. این نوع درد ممکن است با عفونت دندان نیز همراه باشد. تغییرات وضعیتی می تواند باعث ایجاد آبسه و درد بیشتر هنگام خوابیدن شود.
افرادی که به طور مرتب در اواخر شب مشغول خوردن میان وعده اند یا بدون مسواک زدن به رختخواب می روند، در شب بیشتر احساس درد می کنند. برخلاف روز، که شما مشغول فعالیت های روزمره خود هستید و حواستان پرت کارهای خود است، در شب فکرتان آزادتر است و بیشتر به دندان دردتان فکر می کنید و از این رو بیشتر درد را احساس می کنید. این یکی دیگر از دلایلی است که باعث می شود افراد در ساعات پایانی شب نسبت به دندان درد خود آگاه تر شوند.
یکی از ترفندهای ساده برای کاهش شدت دندان درد شبانه، بالا نگه داشتن سر در هنگام خواب است. یک یا دو بالش اضافی را زیر سر خود بگذارید تا مانع هجوم یا فشار خون به سرتان شود. برعکس، اگر صاف دراز بکشید (به پشت)، ممکن است فشار خون در سر شما افزایش یابد، که می تواند درد دندان تان را تشدید کند.
جلوگیری از دندان درد
در ادامه اقدامات پیش گیرانه ای وجود دارد که به بهترین وجه می تواند در حفظ حفره دندان و در نتیجه جلوگیری از بروز دندان درد کمک تان کند.
- مصرف قند خود را محدود کنید.
- شام سبک و عاری از غذاهای اسیدی، سفت و شیرین میل کنید.
- رژیم غذایی خود را با سالاد میوه و سبزیجات تکمیل کنید زیرا این ها به سالم ماندن دندان ها کمک می کنند.
- سیگار کشیدن را تا حد ممکن کاهش دهید تا از بروز عوارض ناشی از آن جلوگیری کنید.
- از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید و روزی دو بار دندان های خود را مسواک بزنید.
- به جای اینکه دندان های خود را به شدت و افقی مسواک بزنید، از حرکات ملایم و دایره ای وار برای تمیز کردن دندان ها استفاده کنید.
تمیز کردن سطوح داخلی و دندان نیش را فراموش نکنید. از آنجا که جابجایی مسواک در قسمت داخلی دندان های شما دشوار است، برای تمیز کردن این بخش که اغلب نادیده گرفته می شود، از حرکات عمودی ملایم مسواک استفاده کنید. ذرات مواد غذایی اغلب بر روی زبان می مانند و آن را به عنوان محلی برای پرورش باکتری های دهانی تبدیل می کنند. بنابراین تمیز کردن زبان چه با مسواک خود و چه با ابزاری ویژه طراحی شده به نام اسکرابر زبان ضروری است.
برخی از مسواک ها با یک اسکرابر زبان در قسمت پشتی سر آن ها همراه اند. روزانه دو بار نخ دندان بکشید تا مواد غذایی باقی مانده لابه لای دندان های خود را تمیز کنید. حفره دهان خود را با دهان شویه بشویید تا به ضد عفونی شدن بیشتر آن کمک کنید. شما باید حداقل دو بار در سال تحت معاینه دندان پزشکی قرار بگیرید. ارزیابی منظم حفره دندان شما به دندان پزشک این امکان را می دهد تا در مراحل اولیه، هر علامتی از پوسیدگی دندان یا مشکلات دندان پزشکی را تشخیص دهد و قبل از جدی شدن، مشکل را به موقع درمان کند.
با توجه به اینکه کودکان بیشتر مستعد پوسیدگی دندان هستند، برای جلوگیری از حفره ها و سایر مشکلات دندان پزشکی، آن ها را هر 6 ماه یک بار به دندان پزشک ببرید. حتما هر بار 3 تا 4 ماه یک بار یا به محض اینکه موهای مسواک تان آسیب دیده یا فرسوده به نظر برسند، آن را جایگزین کنید.
مسواک های برقی معمولاً نسبت به نمونه های معمولی آن ارجح ترند، زیرا در از بین بردن پلاک موثرترند. مصرف بیش از حد نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه و نوشیدنی های ورزشی باعث سایش مینای دندان شما می شوند و باید از مصرف آن ها اجتناب گردد. مصرف الکل خود را محدود کنید تا آسیب دندان و در نتیجه دندان دردتان به حداقل برسد.
عوامل خطر برای درد دندان
برخی از افراد نسبت به سایر افراد حساسیت دندانی بیشتری دارند. همچنین برخی از بیماری ها می توانند لثه ها را ضعیف کرده و دندان ها را در برابر پوسیدگی آسیب پذیرتر کنند.
برخی از عوامل خطر برای دندان درد شامل موارد زیر است:
پیری
با افزایش سن، مینرالیزاسیون دندان ها کاهش می یابد. این باعث می شود دندان ها شکننده و مستعد شکستگی شوند.
دیابت
سطح بالای قند خون می تواند به غدد بزاقی آسیب برساند. در نتیجه، تولید بزاق کاهش می یابد و به نوبه خود دهان شما را خشک می کند.
در نتیجه باکتری ها در دهان تکثیر می یابند و باعث تجمع پلاک روی دندان های شما می شوند. این ممکن است به دندان درد و سایر مشکلات دهانی منجر شود. بیماری های دهانی که بر بافت اطراف دندان و لثه تأثیر می گذارند به عنوان بیماری های پریودنتال شناخته می شوند و در مراحل اولیه ممکن است به التهاب لثه و گاهی خونریزی منجر شوند.
عوارض دندان درد
برخی از عوارض مرتبط با دندان درد تا حد زیادی به علت درد بستگی دارند.
علت: پوسیدگی دندان (شایع ترین)
اگر پوسیدگی دندان، عامل درد دندان شما باشد، ممکن است عوارض زیر ایجاد شود:
- از دست دادن دندان
- عفونت لثه/ فک یا مغز
- کاهش اشتها و به تبع آن سوء تغذیه و در نتیجه کاهش وزن قابل توجه در موارد شدید
علت: آبسه یا برخی عفونت های دیگر
عفونت یا آبسه ممکن است منجر به:
- از دست دادن دندان
- عفونت دنداني (در صورت عدم درمان)
- سلولیت (هنگامی که عفونت از دندان آبسه شده به بافت صورت سرایت کرده و باعث تورم صورت شما شود)
- آبسه های مغزی (اگر عفونت به بافت مغز گسترش یابد)
- و ذات الریه شود.
نکات مربوط به رژیم غذایی؛ بایدها و نبایدها
دندان درد می تواند گاز گرفتن یا جویدن غذاها را برای شما مشکل سازد زیرا هر گونه فشار اضافی روی دندان یا دندان های آسیب دیده می تواند درد را تشدید کند. این امر به ویژه در مورد غذاهای جامد صحت دارد که جویدن آن ها در دهان سخت تر است. در حقیقت، اگر دندان درد ناشی از ترک خوردگی دندان باشد، فشارهایی که هنگام جویدن یا گاز گرفتن روی آن وارد می شود می تواند شکستگی دندان را تا حدی غیرقابل جبران کند.
بنابراین، به کسی که دارای دندان درد است توصیه می شود تا زمانی که این بیماری ادامه دارد، رژیم غذایی نرمی داشته باشد. علاوه بر این، شما باید با سمت سالم خود مواد غذایی را بجوید تا از اعمال فشار ناخواسته روی دندان دردناک و بدتر شدن اوضاع خود جلوگیری کنید.
غذاهای نرمی که در زیر آورده شده است ممکن است برای به حداقل رساندن ناراحتی دندان درد کمک تان کنند:
- میوه‌های نرمی که جویدن شان آسان است مانند هلو، هندوانه و موز
- شهد سیب و زردآلو
- محصولات لبنی مانند پنیر کوتاژ، ماست و غیره.
- املت
- میلک شیک
- سوپ خالی
مصرف آگاهانه فقط در مورد این نیست که چه چیزی را باید مصرف کنیم، بلکه درمورد آن چیزهایی نیز هست که نباید مصرف شان کرد.
معمولاً به افرادی که دندان درد دارند توصیه می شود که:
- از مصرف میان وعده های غیرضروری بین وعده های غذایی خود اجتناب کنید.
- به طور کلی میزان مصرف قند و نشاسته خود را محدود کنید.
- از مصرف غذاهای تند یا اسیدی دوری کنید.
- مصرف نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه و نوشیدنی های ورزشی را محدود کنید.
- از مصرف هر چیزی که خیلی گرم یا سرد باشد خودداری کنید.
برای درمان دندان درد چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید
به طور کلی، اگرچه درد دندان در خانه نیز قابل درمان است، اما مواقعی وجود دارد که به مداخله پزشک متخصص نیاز است.
در صورتی که:
- درد دندان تان غیرقابل تحمل باشد.
- بیش از 2 روز ادامه داشته باشد.
- با درد در گوش به هنگام باز کردن دهان و تب همراه باشد.
- خونریزی و تورم در لثه داشته باشید.
- دندان تان خراب باشد یا مشکل در بلع و خوردن داشته باشید، باید به دندان پزشک مراجعه کنید.
سوالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد شامل:
- آیا درد و حساسیت شما تنها به یک دندان یا چند دندان تان محدود می شود؟
- آیا مسکن هایی برای دندان درد خود مصرف کرده اید؟
- آیا اخیرا کار دندان پزشکی داشته اید؟
- آیا دندان درد شما به تدریج بدتر می شود؟
- روال روزانه مراقبت از دندان های شما چگونه است؟
آنچه ممکن است شما از پزشک خود بپرسید، شامل:
- دلیل دندان درد من چیست؟
- چگونه می توان سلامت کلی دهان را بهبود بخشید؟
- مصرف مسکن، آن هم با هر بار تجربه دندان درد، اشکالی ندارد؟
- کمترین روش تهاجمی برای تسکین دندان درد و درمان مشکل اساسی چیست؟
- چه مدت طول می کشد تا دندان درد من به طور کامل برطرف شود؟
سخن پایانی
“همواره پیشگیری بهتر از درمان است.” این طرز فکر که افراد فقط به دندان پزشک مراجعه کنند- بدون اینکه به بهداشت دهان و دندان اهمیتی قائل باشند درست نیست زیرا در آن زمان، کار از کار گذشته است و آسیب های زیادی به دندان هایتان وارد شده است. و از این رو، برای رفع درد به درمان گسترده ای نیاز خواهید داشت. مانند هر قسمت دیگری از بدن، برای جلوگیری از صدمات طولانی مدت دندان، تداوم در رعایت بهداشت مورد نیاز است.
پرسش و پاسخ در مورد دندان درد
آیا دندان درد می تواند منجر به تب شود؟
بله. درد دندان هنگامی که با عفونت همراه باشد، می تواند باعث ایجاد تب شود.
چرا غذاهای سرد باعث دندان درد می شوند؟
غذاها و نوشیدنی های سرد به عنوان محرک مضری برای اعصاب (از جمله انتهای عصبی در دندان) عمل می کنند.
به طوری که منجر به موارد زیر می شوند:
- تحریک مستقیم عصب (باعث می شوند که مایعات درون میکروکانال های دندانی حرکت کرده و باعث ایجاد درد شوند)
- انقباض رگ های خونی مجاورت اعصاب (در نتیجه باعث می شوند که اعصاب با ارسال پالس های درد به مغز، واکنش نشان دهند)
غذاها و نوشیدنی های سرد، تحت شرایط زیر می توانند باعث تحریک انتهای عصبی دندان ها شوند:
- پوسیدگی دندان
- بیماری لثه یا تحلیل آن
- مسواک زدن نادرست
- دندان قروچه ای
- ریشه های دندانی در معرض
- ترک خوردن دندان ها
بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد دلایل دندان قروچه کردن
برای جلوگیری از دندان درد چه اقدامات پیش گیرانه ای را می توان انجام داد؟
حتما به طور مرتب به دندان پزشک مراجعه می کنید تا هر مشکلی را به موقع تشخیص دهید. از دندان پزشک خود بخواهید تا برای تشخیص پوسیدگی های پنهان دندانی تان، اشعه ایکس بگیرد. مهم ترین اقدام رعایت بهداشت دهان و دندان، یعنی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است.
موثرترین روش برای درمان حساسیت دندانی چیست؟
مؤثرترین راه، مراجعه به دندان پزشک برای شناسایی ریشه حساسیت و درمان آن است. عوامل زیادی در حساسیت دندان نقش دارند که باید آن ها را شناسایی کرد.
آیا برای تسکین دندان درد، روغن میخک توصیه می شود؟
بله. در مواقعی که شما نمی توانید به دندان پزشک مراجعه کنید، روغن میخک درمان موقتی مناسبی است.
چه مدت طول می کشد تا دندان درد به طور کامل بهبود یابد؟
پاسخ با توجه به علت درد دندان و اینکه آیا می توان آن را مدیریت کرد یا خیر، بسیار متفاوت است. به عنوان مثال، اگر علت درد التهاب عصبی باشد، ترمیم یک کانال ریشه می تواند بلافاصله درد را تسکین دهد.
آیا نکات یا اقدامات خودمراقبتی مهمی برای درمان دندان درد وجود دارد؟
همان طور که در بالا ذکر شد، دندان درد می تواند با بسیاری از دلایل ریشه در ارتباط باشد. از این رو مراجعه به دندان پزشک، بهترین راه برای شناسایی علت دندان درد و معالجه آن است.
Great content! Super high-quality! Keep it up! 🙂