التهاب لثه چیست؟ علائم، انواع، تشخیص و درمان خانگی آن

هنگامی که صحبت از دهان و دندان می شود، افراد، بیشتر تلاش خود را بر سالم نگه داشتن دندان های خود متمرکز می کنند و به طور معمول از لثه یا حالات آن غفلت می کنند. بافت لثه ساختار بنیادی را تشکیل می دهد که دندان های فرد را در جای خود ثابت نگه می دارد. ریشه ها یا دو سوم پایینی دندان ها بسیار حساس هستند و باید در برابر حمله باکتری های دهانی و پلاک محافظت گردند. پایه دندان توسط لایه محافظی از بافت لثه پوشانده شده است. بدون بافت لثه، ریشه دندان ها به راحتی آسیب می بینند و سرانجام دندان می افتد. در این مقاله از بخش دندانپزشکی دکتر سلام راجع به التهاب لثه صحبت خواهیم کرد.

التهاب لثه چیست؟

التهاب لثه به مرحله اولیه بیماری لثه گفته می شود که با التهاب یا تورم بافت اطراف دندان شناسایی می شود. رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان این امکان را فراهم می کند تا باکتری های موجود در دهان تجلی یابند. این باکتری های دهانی سرانجام به شکل بیوفیلم چسبنده ای به نام پلاک در اطراف و روی دندان ها مستقر می شوند.

پوشش باریک متشکل از باکتری ها به تدریج سخت می شود تا کلکولوس (جرم) تشکیل شود. این عامل دندان های شما را لکه دار می کند و برطرف کردن آن بسیار دشوارتر می شود. در بیشتر موارد، تورم در لثه ها نتیجه ساخت این نوع پلاک است. با این حال، التهاب لثه غالباً بدون توجه به بیماری لثه پیش می رود زیرا لثه به ندرت باعث ایجاد درد می شود.

---

بیشتر بدانید: روش های از بین بردن تارتار و پلاک دندان + راهنمایی کامل

---

در این صورت، پایه دندان شما در برابر عفونت و پوسیدگی های شایع آسیب پذیر می شود، زیرا تمامیت لثه توسط باکتری ها به خطر می افتد. بنابراین، یک مورد درمان نشده از التهاب لثه ممکن است به نوبه خود مشکل جدی باشد و باعث عفونت واقعی لثه به نام پریودنتیت شود. این شکل از بیماری لثه می تواند در مراحل پیشرفته آن بسیار دردناک باشد. حتی ممکن است به از بین رفتن دندان آسیب دیده منجر شود.

مقایسه التهاب لثه با پریودنتیت

التهاب لثه، پیش شرط پریودنتیت است. حالت اول با التهاب یا تورم لثه مشخص می شود، در حالی که حالت دوم در صورت بیماری لثه یا عفونی شدن آن اتفاق می افتد.

انواع التهاب لثه

بیماری لثه ناشی از پلاک دندان

شایع ترین علت ابتلا به التهاب لثه، پلاک دندانی است. اگر به اندازه کافی یا مرتباً دهان خود را تمیز نکنید، باکتری های دهانی تکثیر می شوند و در نهایت یک لایه چسبناک از پلاک روی دندان ها و لثه ها تشکیل می دهند. بافت لثه در پاسخ به رشد باکتری ها- و نه به سبب فاکتور کمکی موضعی دیگری- ملتهب می شود.

ضایعات لثه ناشی از مواردی جز پلاک

گاهی اوقات، تورم لثه می تواند به عواملی غیر از پلاک دهان، از جمله موارد زیر مرتبط باشد:

• بیماری اساسی سیستمیک مانند واکنش آلرژیک یا یک بیماری خاص.
• تغییرات پاتولوژیک خاص در بافت لثه که توسط یک عامل میکروبی خاص ایجاد شده باشد.
• خواستگاه ژنتیکی برای ایجاد ضایعات لثه.
• تروما یا آسیب دیدگی لثه.
• واکنش به اجسام خارجی مانند دندان مصنوعی.
• علت ایدیوپاتیک، به این معنی که شما به دلایل خاصی نتوانید دلیل تورم را مشخص کنید.

چه عواملی باعث التهاب لثه می شوند؟

شایع ترین علت التهاب لثه، ایجاد پلاک- به سبب بهداشت نامناسب دهان و دندان- است. پلاک یک فیلم چسبناک نامرئی از باکتری هاست که می تواند بافت لثه و دندان شما را تحریک کند.

علائم التهاب لثه چیست؟

علائم مرتبط با التهاب لثه شامل موارد زیر است:

• خونریزی لثه ها (اولین علامت قابل مشاهده از التهاب)
• لثه های متورم، قرمز
• بوی بد دهان (که همچنین به آن هالیتوزیس گفته می شود)
• تحلیل لثه ها و ایجاد کلکولوس (جرم دندانی).
• لثه هایی که از دندان فاصله گرفته اند.
• لثه هایی که ممکن است گاهی اوقات روی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حساس باشند.
• تورم در اطراف دندان.
• فاصله و حرکت دندان ها که مهاجرت پاتولوژیک نامیده می شود (فاصله بین دندان ها نیز می تواند به دلایل دیگری اتفاق بیفتد).
• افتادن دندان.

تشخیص بیماری التهاب لثه

دندان پزشک برای بررسی پوسیدگی دندان و تشکیل پلاک، ارزیابی دقیقی از دندان ها و لثه های فرد انجام می دهد. همچنین شکل و رنگ بافت لثه در دو طرف دندان را بررسی می کند. همچنین، دندان پزشک میزان پلاک و تارتار روی دندان ها، تورم و التهاب لثه و وجود زخم یا آبسه را بررسی می کند. میزان حساسیت دندان های شما نیز معاینه می شود. دندان پزشک همچنین برای مشخص کردن از دست دادن استخوان، حرکت دندان شما را چک می کند.

اشعه X دندانی به تشخیص پوسیدگی دندانی در مراحل اولیه آن- قبل از اینکه منجر به ایجاد حفره های دهانی نشده- کمک می کند. آن همچنین ممکن است نشان دهد که چه مقدار از لثه ها تحت تأثیر پوسیدگی قرار گرفته اند و آیا تحلیل استخوانی رخ داده است یا خیر.

درمان دندان پزشکی التهاب لثه

رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند به شما در مقابله با التهاب لثه کمک کند. این کار شامل مسواک زدن (دو بار در روز) با استفاده از یک مسواک نرم، شستشوی دهان با دهان شویه و نخ دندان کشیدن مرتب است. توصیه می شود حداقل دو سال یک بار تحت معاینه کامل دندان پزشکی قرار بگیرید و در صورت نیاز دندان های خود را توسط دندان پزشک و به صورت تخصصی تمیز کنید. دندانپزشک بعد از ارزیابی حفره دهان، ممکن است اقدامات بهداشتی دیگری را برای از بین بردن پلاک و تارتار از دندان و لثه شما پیشنهاد دهد.

آنتی بیوتیک ها

دندان پزشک برای رسیدگی به التهاب لثه ناشی از پلاک، ممکن است یک روش ضد باکتری را برای کاهش بار باکتریایی در دهان شما تجویز کند. این کار از تشکیل پلاک بیشتر جلوگیری می کند. از این نظر می توان از روش های مختلف درمان با آنتی بیوتیک استفاده کرد. پزشک ممکن است مصرف دوره کوتاهی از قرص های آنتی بیوتیکی یا کپسول هایی را که باید به صورت خوراکی مصرف گردد را تجویز کند یا توصیه کند که ضد عفونی کننده موضعی را مستقیماً روی لثه های خود بمالید.

علاوه بر این، به منظور ضد عفونی کردن حفره دهان، محلول های خاص آنتی بیوتیکی ممکن است به عنوان دهان شویه تجویز شوند. تجویز آنتی بیوتیک در همان ابتدای التهاب لثه می تواند به برطرف کردن آسیب ناشی از پلاک کمک کرده و خطر عفونت یا پریودنتیت را کاهش دهد. با از بین بردن باکتری های مسئول التهاب لثه، آنتی بیوتیک ها به لثه شما کمک می کنند تا سریع تر بهبود یابد.

اثرات جانبی آنتی بیوتیک ها:

با این وجود، در هنگام درمان با آنتی بیوتیک ها، نمی توان عوارض جانبی آن ها را نادیده گرفت. قرص های آنتی بیوتیکی باعث ایجاد عوارض جانبی زیر در بیماران مبتلا به التهاب لثه می شوند:

• اختلالات گوارشی، که ممکن است منجر به اسهال شود
• تنگی نفس
• پف یا تورم صورت
• جوش
• طعم بد دهان

مسکن ها

التهاب لثه نوع نسبتاً خفیفی از بیماری لثه در مراحل اولیه آن است که معمولاً باعث تورم بدون درد در لثه می شود. اما اگر وضعیت شما بدتر شود و یا به شکل شدیدتری از عفونت لثه پیش برود، ممکن است باعث احساس درد قابل توجهی گردد. در چنین حالتی، برای مدیریت ناراحتی ممکن است به مسکن هایی چون پاراستامول و ایبوپروفن نیاز داشته باشید. مسکن های بدون نسخه، وقتی درد نسبتاً خفیف باشد مؤثر است.

همیشه بهتر است به جای خود درمانی، در مورد داروی مناسب و دوز آن با دندان پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این، به یاد داشته باشید که داروی ضد درد به عنوان یک درمان مستقل برای بیماری التهاب لثه اثر نمی کند. این دارو باید همراه با آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک مصرف شود.

خمیر دندان ضد التهاب لثه

خمیر دندان یک ساینده خفیف است که برای تمیز کردن سطح دندان استفاده می شود و اگر حاوی مؤلفه های ضد میکروبی باشد، می تواند به عنوان یک ماده ضد پلاک و ضد التهاب عمل کند. برخی از ترکیبات فعال موجود در خمیردندان شامل آمینو الکل، کلرهگزیدین، ​​آنزیم ها، محصولات گیاهی، ترکیبات آمونیوم چهارگانه، تریکوزان، نمک روی و نمک های فلوراید است. خمیر دندان حاوی فلوراید به عنوان یک محصول بهداشتی برای حفظ و ارتقاء سلامت دهان و دندان در نظر گرفته می شود.

اما خمیردندانی که علاوه بر فلوراید، حاوی تریکلوزان است، ممکن است یک تمیز کننده قوی تر در کاهش درجات پلاک شما باشد. اگر مایل به جلوگیری از التهاب لثه و خونریزی لثه هستید، خمیردندانی را انتخاب کنید که حاوی هر دو ماده محافظ باشد. خمیردندان ها- به هنگام مسواک زدن- وسیله ایده آلی برای این مؤلفه های فعال هستند. استفاده طولانی مدت از این خمیردندان ها در جلوگیری از پلاک ایجاد شده مؤثر هستند.

نکات خودمراقبتی و درمان های خانگی

نکات مربوط به خودمراقبتی

در ادامه نکاتی وجود دارد که می تواند در پیش گیری از التهاب لثه کمک تان کند.

به محض خراب شدن موهای مسواک خود، آن را کنار بگذارید. بهتر است هر 3 تا 4 ماه یک بار مسواک قدیمی خود را با یک مورد جدید جایگزین کنید. از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید. این خمیردندان ها خاصیت ضد باکتریایی و ضد عفونی کنندگی قابل توجهی دارند و از نظر متخصصان بهداشت دهان و دندان برای پیش گیری از بیماری التهاب لثه بسیار موثرند.

حداقل روزی دو بار دندان های خود را نخ دندان بکشید تا باکتری های موجود در لثه و دندان های شما برطرف شوند. اگر امکانش را دارید از مسواک برقی استفاده کنید. چرا که بازده بهتری در حذف پلاک دارد. شما باید حداقل یک بار در روز از اسکراب زبان استفاده کنید. برای جلوگیری از ایجاد پلاک و بهبود لثه، یک دهان شویه ضد باکتریایی را به روتین مراقبت از دندان های خود اضافه کنید.

دهان شویه کلرهگزیدین گلوکونات یکی از محبوب ترین گزینه های ضدعفونی کننده برای مهار رشد باکتری های دهانی است و استفاده از آن با کاهش تشکیل پلاک همراه است. با این حال استفاده طولانی مدت از دهان شویه کلرهگزیدین ممکن است باعث لکه دار شدن دندان ها شود. همچنین برای افراد زیر 18 سال توصیه نمی شود. سایر گزینه های مطمئن، دهان شویه های حاوی اکالیپتول، منتول، سالیسیلیک اسید و تیمول است.

---

بیشتر بدانید: آفت دهان؛ بهترین روش های درمان آفت دهان

---

جویدن میوه های ترد مانند سیب، هویج و تربچه می تواند در تحریک غدد بزاقی کمک تان کند تا بزاق بیشتری تولید کنید. افزایش جریان بزاق با شستن لثه ها و دندان ها می تواند به شستشوی طبیعی حفره دهان کمک کند. علاوه بر این، افزودن سبزیجات خانواده کراسیفروس مانند کرفس، کلم و کلم پیچ به رژیم غذایی نیز در این زمینه مفید هستند.

مصرف غذاهای سرشار از کلسیم را افزایش دهید، چراکه می تواند به تقویت ساختار دندان های شما کمک کند. پنیر و ماست بخورید تا به کنترل و کاهش تعداد باکتری های موجود در دهان کمک تان کند. ویتامین C یک آنتی اکسیدان قوی است که می تواند به تقویت سلامت دهان و دندان و همچنین سلامت کلی شما کمک کند. شما می توانید دوز مورد نیاز خود از این ماده مغذی حیاتی را از طریق رژیم غذایی خود دریافت کنید.

اگر نتوانید حداقل نیاز روزانه خود را از طریق غذاها به دست آورید، می توانید در مورد مصرف مکمل ویتامین C از پزشک خود سوال کنید. باکتری های مضر روی قندها تجلی می یابند. از این رو، نیازی به گفتن نیست که شما باید از خوردن غذاهای پر قند پرهیز کنید. غرغره آب نمک به از بین بردن مواد زائد غذاها کمک می کند و حذف یا بیرون دادن آن ها را آسان تر می کند. همچنین، این کار ممکن است به تسکین تورم، قرمزی و التهاب لثه ها کمک کند.

بعد از صرف غذا آب بنوشید تا ذرات غذایی که ممکن است لابه لای دندان های شما گیر کرده باشد خارج شوند. ویتامین D خطر ابتلا به بیماری لثه را کاهش می دهد. ممکن است بعد از مشورت با پزشک، مکمل های ویتامین D برایتان تجویز شود. مصرف دخانیات به هر شکلی می تواند به دندان ها و لثه های شما آسیب برساند، پس باید از مصرف شان اجتناب کنید. برای ارزیابی دقیق حفره دندان باید حداقل دو بار در سال به دندان پزشک مراجعه کنید.

این معاینه منظم می تواند پیرامون هرگونه مشکل دهان و دندان- در مراحل اولیه آن- به شما هشدار دهد و درمان به موقع را ممکن سازد. دندان پزشک در صورت احساس نیاز ممکن است تمیز کردن عمیق دندان و لثه شما را انجام دهد. این کار می تواند بعداً از بروز هرگونه عفونت یا عوارض ناخواسته جلوگیری کند. برگ های گواوا ممکن است خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد میکروبی و تسکین دهندگی درد داشته باشد.

از این خواص می توان برای مقابله با التهاب لثه و سایر مشکلات بهداشت دهان و دندان استفاده کرد. می توانید چند برگ گواوا را مستقیماً جویده یا آن ها را درون خمیردندان خرد کنید و سپس دندان های خود را با آن مسواک بزنید. جوش شیرین یک عامل قلیایی است و به شرط آن که به درستی استفاده شود، می تواند به کاهش اسیدیته دهان کمک کند. می توانید با افزودن چند قطره آب گرم به مقدار کمی جوش شیرین، خمیر پاک کننده دندان درست کنید.

چند دقیقه آن را روی لثه های متورم خود بمالید. از آن جا که جوش شیرین یک ضد عفونی کننده طبیعی است، این روش درمانی موضعی ممکن است به کاهش خطر پوسیدگی دندان، بیماری لثه و عفونت های دهانی کمک کند. مسواک، ابزار مدادی نازک برای تمیز کردن دندان است که از شاخه ها، ساقه و ریشه درخت اراک (سالوادورا پرسیکا) ساخته شده است. این مسواک طبیعی خاصیت ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد ویروسی، آنتی اکسیدانی، ضد درد، ضد التهاب، ضد سرطان و ضد پلاکی قابل توجه دارد.

جویدن این چوب نه تنها جریان بزاق را تقویت می کند بلکه مواد معینی را نیز آزاد می کند که تقریباً فوراً ترکیبات بزاق را تغییر می دهد. بنابراین، مسواک ممکن است باعث شود تا محیط دهان و دندان شما برای رشد باکتری ها و دمینرالیزاسیون دندان کمتر مساعد باشد. در حقیقت، برخی از مطالعات نشان می دهند که عمل پاک کنندگی مکانیکی و شیمیایی مسواک ممکن است به اندازه مسواک معمول و یا حتی فراتر از آن باشد.

شواهد علمی نشان می دهد که استفاده موضعی یا جویدن عسل ممکن است به کاهش خطر التهاب لثه و پوسیدگی دندان در افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند، کمک کند. طبق یک مطالعه، دهان شویه های اکسیژن رسان حاوی پراکسید هیدروژن ممکن است به کاهش قرمزی لثه ناشی از التهاب آن به هنگام استفاده از آن به عنوان یک داروی طولانی مدت برای بهداشت دهان و دندان کمک کند.

زردچوبه

مزایای دارویی زردچوبه به مؤلفه اصلی و فعال آن به نام کورکومین نسبت داده می شود. این ترکیب زرد رنگ خواص آنتی اکسیدانی، قابض و ضد میکروبی زیادی را در خود جای داده است. از این خصوصیات می توان در درمان، مدیریت و پیش گیری از بیماری های پریودنتال مانند التهاب لثه استفاده کرد. کورکومین با مهار فعالیت باکتری و به تبع آن مهار تشکیل پلاک می تواند به ارتقاء سلامت دهان و دندان فرد کمک کند.

با بهبود درجات پلاک، این ماده درمانی ممکن است به کاهش درد لثه، تورم و خونریزی مرتبط با التهاب لثه کمک کند. مطالعه ای در سال 2014 که در ژورنال تحقیقات بالینی و تشخیصی منتشر شده است نشان داد که زردچوبه- به هنگام استفاده به عنوان بخشی از ژل خوراکی- ممکن است باعث کاهش تورم لثه شود. به خاطر همین اثر ضد التهابی زردچوبه است که ممکن است برای استفاده در مقیاس بزرگ تر در معالجه بیماری لثه پیشنهاد شود.

یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی در سال 2012 که روی 60 فرد مبتلا به التهاب لثه خفیف تا متوسط ​​انجام شد، نشان داد که دهانشویه حاوی زردچوبه، دارای خواص ضد پلاک، ضد التهابی و ضد میکروبی مشابهی با دهانشویه گلوکونات کلرهگزیدین معمول است. هنگامی که این دهان شویه در ترکیب با تکنیک های مکانیکی برای کنترل پلاک استفاده شود، می تواند باعث کاهش بیشتر تعداد میکروب های موجود در دهان شما و جلوگیری از التهاب لثه شود.

نتیجه:

خمیردندان حاوی زردچوبه در کنار استفاده از سایر اقدامات بهداشت دهان و دندان می تواند در درمان التهاب لثه کمک کند. در حقیقت، این دهانشویه ممکن است به اندازه دهانشویه معمول کلرهگزیدین در تسکین پلاک باکتریایی دندان شما مؤثر باشد. آن بدون ایجاد عوارض جانبی منفی مانند تلخ شدن طعم غذا و رنگی کردن دندان ها، که معمولاً با دهانشویه کلرهگزیدین اتفاق می افتد، کار خود را انجام می دهد. با وجود این مزیت ها، همیشه توصیه می شود که قبل از مصرف مرتب این دهان شویه ها، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

روغن مالی

روغن مالی از دیرباز به عنوان روشی برای رعایت بهداشت دهان و دندان محسوب می شود. برخی از روغن ها با خاصیت سم زدایی خود باکتری های دهانی را از بین می برند و در نتیجه منجر به کاهش تشکیل پلاک می شوند. تمام کاری که شما باید انجام دهید این است که حدود 15 تا 20 دقیقه، مقدار کمی روغن در دهان خود بگیرید. این کار برای خروج ذرات غذایی، باکتری ها و سایر ناخالصی های موجود در دهان انجام می شود.

پس از اتمام کار، حتما باید روغن را تف کنید، چراکه بلع روغن و ناخالصی های آن می تواند باعث نگرانی های جدی سلامتی شود. روغن را داخل سطل زباله بریزید و نه در سینک، زیرا روغن می تواند لوله های تخلیه را مسدود کند و ممکن است ظرفشویی را لکه دار کند. در صورتی که روغن مالی به طور منظم و صحیح انجام شود، ممکن است از تشکیل پلاک جلوگیری کرده و لثه های شما را تقویت کند، که هر دو به کاهش التهاب لثه کمک می کنند.

توجه: روغن را غرغره نکنید و یا آن را نبلعید.

روغن نارگیل به دلیل دارا بودن خاصیت تولید کف زیاد در ساخت صابون بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این کف ها به خوبی می چسبند و از این رو باعث پاکسازی بیشتر می شوند. هنگامی که در روغن مالی از روغن نارگیل استفاده شود، اسید لوریک موجود در آن با سدیم هیدروکسید موجود در بزاق واکنش می دهد و سدیم لورت را تشکیل می دهد، ماده ای که در بیشتر صابون ها وجود دارد.

همین مکانیسم می تواند در روغن مالی نیز عمل کند و باعث کاهش پلاک و پاک سازی دندان ها شود. طبق مطالعه ای در سال 2015 که در مجله انجمن پزشکی منتشر شد، روغن نارگیل یک ماده آسان، مطمئن و نسبتاً ارزان برای روغن مالی است. آن عوارض جانبی کمتری دارد و از این رو می تواند به عنوان ماده کمکی برای حفظ سلامت دهان و دندان مورد استفاده قرار گیرد.

روغن کنجد و روغن آفتابگردان نیز می توانند به کاهش التهاب لثه ناشی از پلاک کمک کنند. با این حال، دسترسی به روغن نارگیل راحت تر است. با استفاده از یک مطالعه کنترل شده تصادفی در سال 2017 که بر روی 40 دانشجوی دندان پزشکی انجام شد، اثر ضد پلاکی روغن مالی اثبات شد. این یافته ها بر این ادعا معتقدند که این اقدامات کمکی مراقبت های دهانی ممکن است در درمان التهاب لثه ناشی از پلاک- با مهار رشد باکتری های دهان- مفید باشد.

نتیجه:

روغن مالی در صورتی که به درستی انجام شود می تواند یک درمان کمکی مفیدی برای پیش گیری و درمان التهاب لثه باشد. شما باید از دندان پزشک خود بخواهید تا اصول اولیه این روش و هرگونه نکات احتیاطی آن را توضیح دهد. برای جلوگیری از هرگونه واکنش، توصیه می شود که این روش را با مشورت با دندان پزشک خود انجام دهید.

آلوئه ورا

آلوئه ورا دارای خواص ضد باکتریایی است، بنابراین می تواند به جلوگیری از ایجاد پلاک ایجاد کننده التهاب لثه کمک کند. این گیاه با باکتری های مسئول بیماری پریودنتال مقابله می کند. آن همچنین باعث کاهش تورم لثه می شود، از این رو درد را تسکین داده و خونریزی لثه را کاهش می دهد. طبق مطالعه ای در سال 2016 که در مجله دندان پزشکی بالینی و آزمایشگاهی منتشر شد، دهان شویه های حاوی آلوئه ورا به اندازه نوع کلرهگزیدین آن ها در کاهش تجمع پلاک و درمان التهاب لثه مؤثر هستند.

ویتامین C موجود در آلوئه ورا به تولید کلاژن و اتساع عروق کمک می کند. این فرآیندها، به نوبه خود، غلظت اکسیژن را در محل آسیب دیده افزایش می دهند. یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی دیگر که در سال 2014 انجام شد و روی 300 شرکت کننده سالم انجام گرفت، نشان داد که دهان شویه آلوئه ورا بدون ایجاد عوارض جانبی و به اندازه دهان شویه کلرهگزیدین استاندارد در کاهش پلاک دندانی مؤثر است. توجه داشته باشید که تأثیر بالینی آلوئه ورا به عنوان یک عامل در بهداشت دهان و دندان به طور قطع مورد تأیید نیست. برای اثبات نهایی این ادعا، مطالعات گسترده تر و دقیق تری پیرامون این موضوع مورد نیاز است.

نتیجه:

آلوئه ورا دارای خواص درمانی قابل توجهی است که می تواند در حفظ سلامت دهان و دندان مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از محصولات بهداشت دهان و دندان مبتنی بر آلوئه ورا، نوید بخش درمان و پیش گیری از التهاب لثه با حداقل عوارض جانبی است. با این حال، قبل از هر اقدامی، ابتدا با دندان پزشک خود مشورت کنید. کسانی که به آلوئه ورا حساسیت دارند، باید از مصرف خمیردندان های حاوی آن خودداری کنند.

شستشوی گیاهی

برخی از گیاهان از جمله میخک، درخت چای و ریحان ممکن است مانع از رشد باکتری های دهانی و تشکیل پلاک شوند. از این رو، آن ها می توانند به محافظت از حفره دهانی شما در برابر التهاب لثه و سایر بیماری های دندانی کمک کنند. شستشوی دهان با دهان شویه های گیاهی که حاوی چنین ماده محافظی هستند ممکن است یک اثر ضد عفونی کنندگی جامع و طولانی مدت به شما ارائه دهد. طبق یک کارآزمایی بالینی کنترل شده دو سوکور تصادفی، با رعایت روال بهداشت دهان و دندان می توان اثر ضد پلاک، ضد عفونی کنندگی و ضد میکروبی دهان شویه های گیاهی را به حداکثر رساند.

طبق یک مطالعه بالینی که در سال 2015 روی 100 فرد مبتلا به التهاب لثه خفیف تا متوسط ​​انجام شد، افراد، طرفدار استفاده از دهان شویه های گیاهی حاوی هل، روغن نعناع، دانه زنیان، روغن زمستان سبز، فلفل بتل یا نخل فوفل در رابطه با مکانوتراپی برای مهار تجمع پلاک و کاهش شدت علائم التهاب لثه بودند. در حقیقت، این نوع مراقبت های دهان و دندان ممکن است به تقویت اثر ضد پلاک اقدامات تمیز کننده ی تخصصی کمک کند. یک مطالعه دیگر در سال 2016 نشان داد که دهان شویه های حاوی تریفالا در کاهش التهاب لثه و خونریزی ناشی از آن مؤثر هستند.

دهان شویه حاوی لیموترش ممکن است به عنوان یک عامل درمانی مطمئن و مؤثر باشد که می تواند به علائم التهاب لثه از جمله بوی بد دهان کمک کند. با این حال، طعم قوی و تند آن می تواند برای بعضی از افراد غیرقابل تحمل باشد. از خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی روغن درخت چای نیز می توان برای مهار رشد پلاک استفاده کرد. روغن درخت چای ممکن است به کاهش تورم لثه و بهبود شاخص های مختلف بهداشت دهانی کمک کند. طبق مطالعه ای که در سال 2019 در ژورنال اروپایی آکادمی دندان پزشکی کودکان منتشر شد، روغن درخت چای هنگام استفاده در شستشوی دهان ممکن است در مدیریت علائم التهاب لثه کمک کند.

توجه: روغن درخت چای به صورت اورجینال، هم برای کاربردهای موضعی و هم از نظر خوراکی بی خطر محسوب می شود. با این حال، برای جلوگیری از بروز هرگونه عارضه جانبی باید آن را رقیق کرد. هنگام استفاده از دهان شویه حاوی درخت چای، حتما محلول را بعد از شستشوی دهان خود با آن، تف کنید. برای ممانعت از بلع این مایع قوی احتیاط کنید زیرا می تواند باعث سوزش معده و حتی اسهال شود.

نتیجه:

دهانشویه های گیاهی در کنار سایر اقدامات رعایت بهداشت دهان و دندان می توانند سلامت شما را بهبود بخشند. این نوع مراقبت های حمایتی ممکن است- به ویژه- برای افراد مبتلا به التهاب یا تورم لثه مفید باشند. با توجه به اینکه گزینه های زیادی برای انتخاب وجود دارد، دندان پزشک شما می تواند مناسب ترین دهان شویه گیاهی را برای مورد خاص شما توصیه کند و روش مناسب استفاده از آن را برایتان توضیح دهد.

چگونه باید مسواک زد؟

اساسی ترین مرحله برای رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن (دو بار در روز) است. اگر این روش مکانیکی به درستی انجام شود، می تواند ذرات مواد غذایی و لایه های پلاک را که روی دندان ها، لثه و زبان شما جمع شده اند، از بین ببرد.

در ادامه چند راهنما برای کمک به تسلط شما بر روش مسواک زدن آورده شده است:

• مسواک مناسبی را برگزینید.

یک مسواک نرم عمل سایش ملایم را فراهم می کند که می تواند دندان ها و لثه ها را کاملاً تمیز کند بدون اینکه به یکپارچگی ساختاری آن ها آسیبی برساند.

• نباید مسواک را عمود بر دندان های خود نگه دارید. موقعیت صحیح این است که موهای مسواک خود را با زاویه 45 درجه نسبت به لثه نگه دارید.
• در هنگام مسواک زدن مینای بیرونی دندان، به جای شستشوی وسواسی، از حرکات دایره وار کوچک و فشار ملایم اما با ثبات استفاده کنید.
• در حالی که موهای مسواک خود را در زاویه 45 درجه نسبت به لثه نگه داشته اید، چندین بار سطح بیرونی دندان ها را مسواک بزنید.
• همان حرکت گسترده ی دایره وار را روی سطوح داخلی تمام دندان های خود نیز تکرار کنید.
• برای تمیز کردن قسمت داخلی دندان های جلوی خود از حرکات ورتیکال ملایم استفاده کنید.
• حتماً دندان های نیش و دندان های آسیاب پایین و فوقانی خود را تمیز کنید.
• تمیز کردن زبان به اندازه مسواک زدن دندان ها و لثه ها اهمیت دارد.

با این حال، افراد بسیاری از این جنبه مهم بهداشت دهان و دندان چشم پوشی می کنند. مواد زائد و باکتری های موجود در غذاها اغلب روی زبان مستقر می شوند و فیلمی از پلاک تشکیل می دهند که می تواند دهان شما را بدبو کند. با گذشت زمان، این نوع از رشد باکتری ها در دهان می تواند مشکلات جدی پریودنتال را به وجود آورد. بنابراین، لازم است که زبان خود را مسواک بزنید تا از تجمع مواد غذایی و باکتری ها بر روی آن جلوگیری کنید.

آیا التهاب لثه مسری است؟

التهاب لثه در واقع واکنش التهابی بدن به پلاک باکتریایی است که در زیر لثه مستقر شده است، که در این شرایط بافت لثه متورم شده و قرمز به نظر می رسد. اگرچه این پاسخ التهابی به خودی خود مسری نیست، اما باکتری های مسئول آن می توانند از طریق تبادل بزاق پخش شوند. بنابراین، بهتر است در ظرف کسی که مبتلا به بیماری پریودنتال است، غذا نخورید. برای جلوگیری از خطر عفونی شدن نباید وسایل بهداشتی خود را با کسی که ممکن است علائم التهاب لثه را نشان دهد، شریک شوید.

علاوه بر این، اگر گمان می کنید همسر یا یکی از اعضای خانواده شما ممکن است به التهاب لثه یا هرگونه مشکل پریودنتال مبتلا شده باشد، فرد مورد نظر را در سریع ترین زمان ممکن به دندان پزشک ببرید. اگر وی علائم زیر را نشان دهد می توانید پیش بینی کنید که آیا به التهاب لثه مبتلا است یا خیر:

• حساسیت بالای لثه ها که به راحتی و به دفعات شروع به خونریزی می کنند.
• لثه هایی که به طور غیرمعمول قرمز و متورم به نظر می رسند.
• بوی بد دهان

عوارض

بیماری لثه که به پریودنتیت پیش روی می کند در صورت عدم درمان ممکن است منجر به بروز عوارضی گردد.

این عوارض شامل موارد زیر است:

• تکرار تشکیل آبسه های چرکین در لثه
• تحلیل لثه به دلیل آسیب طولانی مدت بافت آن
• سایش طولانی مدت مینای دندان- به دلیل عملکرد باکتری های دهان و دندان- باعث ضعف چشمگیر دندان می شود.
• ایجاد پلاک در اطراف یا روی دندان که می تواند به رباط پریودنتال که دندان را به سوکت وصل می کند، آسیب جدی وارد کند.
• باکتری هایی که به لثه ها نفوذ می کنند و به استخوان آلوئولار زیرین که دندان را در جای خود ثابت می کند، می رسند، به تدریج باعث ضعف بنیاد اسکلتی دندان می شوند.

در موارد نادر، یک مورد ضعیف از التهاب لثه می تواند به یک عفونت باکتریایی دردناکی معروف به عفونت ونسان مبدل شود. به طور طبیعی حفره دهان آکنده از انواع باکتری هایی است که با هم در تعادل اند. به بهم خوردن این تعادل، راه را برای بیماری های دهانی باز می کند. چنین رشد باکتریایی در صورت عدم کنترل می تواند لثه شما را عفونی کرده و باعث تورم آن گردد. التهاب لثه اغلب با ایجاد زخم های دردناک همراه است.

این عفونت به تدریج می تواند شامل کل لثه و استخوان آلوئولار زیرین شود که حاوی سوکت های دندان های فرد است. این شکل   شدید التهاب لثه با عفونت ونسان، آنژین‌ ونسان‌ یا دهان خندقی همراه است. این وضعیت می تواند به عوارض زیر منجر شود:

• تمام خط لثه شما ممکن است به شدت آسیب ببیند.
• ممکن است زخم های بزرگ و شکافی ایجاد شود که می تواند لثه های مبتلا را به طور دائم سوراخ کند.
• ممکن است دندان های شما به طور فزاینده ای شل و ناپایدار شوند.

عوامل خطر

برخی از عوامل می توانند شما را مستعد ابتلا به التهاب لثه کنند. این ها شامل:

• دندان های کجی که تمیز کردن آن ها دشوار است
• دیابت
• مصرف بیش از حد دخانیات
• عوامل ژنتیکی
• سطح پایین مواد مغذی
• چاقی
• مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی ، داروهای بیماری قلبی و قرص های ضد بارداری
• نوسانات هورمونی مرتبط با بارداری و چرخه قاعدگی و مصرف قرص های خوراکی ضد بارداری
• افزایش سن
• بهداشت ضعیف دهان و دندان

چه موقع باید به دندان پزشک مراجعه کرد؟

درمان های فوق الذکر در معالجه التهاب لثه تا حد چشم گیری مفید هستند. اما در صورت شدید و غیرقابل کنترل بودن التهاب، باید به پزشک مراجعه کنید.

یعنی، در صورتی که:

• احساس درد و ناراحتی زیادی کنید.
• علائم شما بهتر نشوند.
• لثه های قرمز و متورم داشته باشید- به خصوص اگر در 6 ماه گذشته معاینه دندان و پاکسازی تخصصی دندان نداشته باشید.

سوالاتی که ممکن است از پزشک تان بپرسید، شامل:

• آیا با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم وضعیت من بهبود می یابد؟
• چند وقت یکبار باید ویزیت شوم؟
• سلامت دهان و دندان چه پیامدهایی بر سلامت کلی من دارد؟
• آیا درمان های خانگی بر التهاب لثه موثرند؟
• آیا بهداشت ضعیف دهان و دندان اثرات طولانی مدتی بر سلامت عمومی من دارد؟
• آیا این داروها عوارض جانبی دارند؟
• عوارض مرتبط با التهاب لثه چیست؟
• روش مناسب مسواک زدن چگونه است؟

و اما سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد:

• عادت مسواک زدن شما چگونه است؟
• رژیم غذایی روزانه شما چگونه است؟
• آیا سیگاری هستید؟
• چند بار در سال به دندان پزشک مراجعه می کنید؟
• آیا فردی از اعضای خانواده شما نیز مبتلا به التهاب لثه است یا خیر؟

سخن پایانی

چه بیماری داشته باشید و چه نه، رعایت بهداشت دهان و دندان همواره لازم است. با این وجود، تمیز کردن دندان ها و لثه ها در صورت بروز مشکلی در دندان ها ضروری است. بنابراین، هرگونه ناراحتی که ممکن است در حفره های دندانی خود داشته باشید را نادیده نگیرید و در اسرع وقت، درمان مناسب آن را پی گیرید.

 پرسش ها و پاسخ ها

آیا التهاب لثه یک بیماری برگشت پذیر است؟

بله. با این وجود همه عوامل مؤثر در وقوع این بیماری باید کنترل شوند.

تفاوت بین پریودنتیت و التهاب لثه چیست؟

التهاب لثه همانطور که از نامش پیداست، یک بیماری التهابی است که در آن لثه یا بافت نرم اطراف دندان ها ملتهب می شود، اما وقتی این التهاب به بافت های عمیق تر اطراف دندان ها (رباط ها و استخوان ها) برسد، به آن پریودنتیت گفته می شود که معمولاً با تحلیل استخوان اطراف دندان مشخص می شود.

به طور معمول درمان التهاب لثه چه مدت طول می کشد؟

این مهم به شدت مورد و همچنین کنترل عوامل ایجاد کننده آن بستگی دارد. با رعایت بهداشت دهان و دندان و كنترل سایر عوامل مؤثر در التهاب لثه، این بیماری می تواند به سرعت و در عرض چند هفته بهبود یابد.به طور کلی، عوامل ایجاد کننده التهاب لثه به دو نوع اولیه و ثانویه طبقه بندی می شوند. تجمع پلاک و جرم همراه با توده های باکتریایی (مرتبط با مراقبت ضعیف از دندان ها) عامل اصلی در اکثر موارد التهاب لثه است.

عوامل ثانویه شامل حفره ها، دندان شکسته یا پر شده، پروتز نامناسب دندان، استعمال سیگار، استرس، اختلالات هورمونی و شرایط پزشکی هستند که مصونیت بیمار را به خطر می اندازد. دندان پزشک قادر به شناسایی عامل خاص هر مورد است، سپس مطابق با آن درمان خود را شروع خواهد کرد.

اثرات طولانی مدت التهاب لثه درمان نشده چه می تواند باشد؟

موارد درمان نشده التهاب لثه به پریودنتیت منجر می شود که در آن تحلیل فک و دندان اجتناب ناپذیر است.

آیا التهاب لثه یک بیماری مسری است؟

پاسخ ساده بله است، اما بیشتر اشکال التهاب لثه- به جز موارد ایجاد شده توسط ویروس ها و برخی از عفونت های باکتریایی- قابل انتقال نیستند.

آیا غرغره با آب نمک به درمان التهاب لثه کمک می کند؟

خیر. التهاب لثه باید با از بین بردن دلایل ایجاد کننده این بیماری درمان شود. آب نمک می تواند به عنوان یک اقدام مازاد و در موارد بسیار محدود کمک کننده باشد.

نکات پیش گیری و گزینه های درمانی برای تسکین التهاب لثه چیست؟

نکات پیش گیری از تسکین التهاب لثه:

• روزانه حداقل دو بار با مسواک نرم دندان خود را مسواک بزنید. توصیه می شود برای مسواک زدن دندان از روش بس پیروی کنید.
• هر روز نخ دندان بکشید.
• برای معاینات و تمیز کردن تخصصی دندان ها مرتباً به دندان پزشک مراجعه کنید.
• از کشیدن سیگار اجتناب کنید.
• استرس های زندگی خود را کنترل کرده و از فشردن دندان ها بر هم (دندان قروچه ای) خودداری کنید.
• غذاهای سالم و متعادلی بخورید.

گزینه های درمانی موجود:

• برای تشخیص صحیح عامل التهاب، به دندان پزشک خود مراجعه کنید و توصیه های آن ها را دنبال کنید.
• اقدامات پیش گیرانه ی مذکور را دنبال کنید.