لیکن پلان دهانی یک اختلال التهابی پیشرونده (مزمن) است که غشاء مخاطی درون دهان را تحت تاثیر قرار می دهد. لیکن پلان دهانی با تکه های سفید شبکه ای؛ بافت قرمز و متورم؛ یا زخم باز خود را نشان می دهد. این جراحت ها می توانند سبب سوزش، درد و احساس اذیت شدن شوند. لیکن پلان دهانی نمی تواند از یک شخص به شخص دیگری منتقل شود. این اختلال هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی به دلایل ناشناخته به غشاء مخاطی دهان حمله می کند. علائم این اختلال اغلب قابل کنترل هستند اما افرادی که لیکن پلان دهانی دارند به تحت نظر بودن به صورت منظم نیاز دارند زیرا در خطر بروز سرطان دهان در قسمت آسیب دیده قرار دارند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری لیکن پلان دهانی می پردازیم.
علائم لیکن پلان دهانی
علائم و نشانه های لیکن پلان دهانی روی غشاء مخاطی دهان تاثیر می گذارند.
ظاهر جراحت های لیکن پلان دهانی
جراحت های این اختلال به این صورت خود را نشان می دهند:
- تکه های شبکه ای، سفید، برآمده از بافت
- تکه های قرمز، متورم و حساس بافت
- جراحت های باز
محل
این جراحت ها می توانند در این قسمت ها دیده شوند:
- درون گونه ها، که رایج ترین محل برای این جراحت ها در نظر گرفته می شود.
- لثه
- زبان
- بافت درونی لب ها
- کام (سقف دهان)
درد و اذیت شدن
تکه های سفید شبکه ای وقتی درون گونه ها ظاهر می شوند، سبب بروز درد نمی شوند.
اما علائمی که با تکه ها قرمز و متورم و زخم های باز همراهند شامل این مواردند:
- احساس سوزش و درد
- حساسیت به گرما، مواد غذایی اسیدی و ادویه دار
- خونریزی و سوزش، و سیاه شدن دندان
- التهاب لثه ها (ژنژیویت)
- تکه های دردناک ضخیم شده روی زبان
- اذیت شدن هنگام صحبت کردن، جویدن و بلعیدن
سایر انواع لیکن پلان
اگر لیکن پلان دهانی دارید، ممکن است جراحت لیکن پلانی داشته باشید که سایر قسمت های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
همچون:
پوست
جراحت ها معمولا به شکل برآمدگی های بنفش که معمولا دچار خارش هستند خود را نشان می دهند.
نواحی تناسلی
جراحت های نواحی تناسلی اغلب سبب بروز درد، سوزش یا اذیت شدن هنگام برقراری رابطه جنسی می شوند. این جراحت ها معمولا قرمز هستند و به ندرت جراحت های سفید مشاهده می شوند. این جراحت ها می توانند در نواحی تناسلی مردان نیز ایجاد شوند.
گوش ها
لیکن پلان گوش ها می تواند منجر به از دست دادن شنوایی شود.
فرق سر
وقتی جراحت های پوستی روی پوست سر نمایان می شوند، سبب ریزش موقت یا دائم موها می شوند.
ناخن ها
اگر چه به ندرت اما لیکن پلان ناخن های دست یا پا می تواند سبب شیاردار شدن ناخن ها، ضعیف یا ترک خوردن ناخن ها و از دست دادن موقت یا دائم ناخن ها شود.
چشم ها
به ندرت لیکن پلان، غشاء مخاطی چشم ها را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند سبب ایجاد زخم و نابینایی شود.
مری
لیکن پلان مری نادر است اما هنگامی که رخ می دهد می تواند سبب باریک شدن مری یا شکل گیری نوارهای حلقه ای شکل یا سفت شده در مری شود که می توانند بلعیدن را دشوار کنند.
چه هنگام به پزشک مراجعه کنید
اگر هر یک از علائم و نشانه های بالا را دارید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: درباره سلامت لثه بیشتر بدانیم
دلایل بروز لیکن پلان دهانی
دلیل اصلی بروز لیکن پلان مشخص نیست. خیلی از افراد اعتقاد دارند که لیکن پلان یک اختلال خودایمنی است و در آن سیستم ایمنی به اشتباه بافت های سالم را مورد حمله قرار می دهد.
این موارد در مورد لیکن پلان شناخته شده اند:
- به نظر می رسد که این اختلال ارثی نیست.
- این اختلال عفونی نیست.
- این اختلال نوعی از سرطان نیست.
- این اختلال با تغذیه در ارتباط نیست.
- به هر حال اگر زخم باز در دهان دارید، مواد غذایی ادویه دار، مرکبات و محصولات گوجه فرنگی سبب تشدید علائم تان می شوند.
برخی از دلایل لیکن پلان می توانند شامل این موارد باشند:
دارو
لیکن پلان می تواند به عنوان عکس العمل نسبت به برخی از داروهای خاص رخ دهد از جمله:
- بتابلاکر که داروهای رایجی برای درمان اختلالات قلبی عروقی در نظر گرفته می شوند.
- داروهای ضدالتهابی
- تزریق برای درمان آرتریت
- داروهای ضد مالاریا
- ادرار آورهای تیازیدی
- فنوتیازین که گروهی از داروهاست که فعالیت ضد روان پریشی دارند.
سایر مواد
ارتباطی بین تماس با مواد شیمیایی موجود در رنگ های عکاسی و لیکن پلان وجود دارد.
پر کردن دندان با جیوه:
برخی از مطالعات نشان داده اند که بین تغییرات مربوط به لیکن پلان در دهان و عکس العمل آلرژیک نسبت به مواد پر کردن دندان (جیوه) ارتباط وجود دارد. لیکن پلان می تواند قسمتی از سندرم گرینسپن در نظر گرفته شود. سندرم گرینسپن با افزایش فشار خون، دیابت و لیکن پلان در دهان نمایان می شود.
عوامل مخاطره آمیز
لیکن پلان می تواند هر کسی با هر سن و ملیتی را تحت تاثیر قرار دهد.
اما در میان این افراد رایج تر است:
- میانسالان
- زنان (خصوصا لیکن پلان دهانی در میان زنان رایج تر است)
- بیماران با بیماری کبد همچون هپاتیت C یا سیروز
بعد از برطرف شدن دانه ها، ممکن است نقاط قهوه ای یا خاکستری دائمی روی پوست مشاهده شود. این نقاط روی پوست تیره واضح ترند. در موارد نادر، زخم مداوم پوستی و زخم های دهان احتمال بروز سرطان را افزایش می دهند.
تشخیص لیکن پلان دهانی
پزشک بر اساس این موارد، لیکن پلان در دهان را تشخیص می دهد:
- صحبت کردن درباره سابقه پزشکی و دندانپزشکی و داروهایی که مصرف می کنید.
- بررسی علائم تان از جمله زخم در دهان یا هر قسمت دیگر در بدن
- معاینه دهان و سایر قسمت
ممکن است پزشک تست های آزمایشگاهی نظیر این موارد را پیشنهاد دهد:
بیوپسی
یک نمونه کوچک بافت از یک یا چند زخم درون دهان برداشته می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا دنبال علائم نشان دهنده لیکن پلان دهانی بگردند. سایر آزمایش های میکروسکوپی تخصصی برای تشخیص پروتئین های سیستم ایمنی که در ارتباط با لیکن پلان دهانی هستند استفاده می شوند.
تست کشت
با استفاده از پنبه یا گوش پاک کن یک نمونه از سلول های دهان تهیه می شود. این نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا وجود عفونت قارچی، باکتریایی یا ویروسی ثانویه بررسی شود.
این آزمایش برای تشخیص اختلالاتی نظیر هپاتیت C استفاده می شود که به ندرت با لیکن پلان دهانی و لوپوس در ارتباط است اما ممکن است شبیه لیکن پلان دهانی به نظر برسد.
شیوع لیکن پلان دهان
اطلاعات در دسترس در خصوص شیوع لیکن پلان (LP) متفاوتند. مطالعات صورت گرفته در آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و خاورمیانه شیوع این بیماری را کمتر از ۱ تا ۳ درصد گزارش داده اند. لیکن پلان دهانی معمولا میانسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. مطالعات صورت گرفته در اروپا و ایالات متحده آمریکا اظهار کرده اند که میانگین سن بیماران دچار لیکن پلان دهانی حدود ۵۰ تا ۶۰ سال است. لیکن پلان دهانی در بین کودکان نادر است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه باید درباره بیماری لوپوس بدانید
درمان لیکن پلان دهانی
لیکن پلان دهانی یک اختلال مزمن است. درمانی برای آن وجود ندارد، در نتیجه درمان روی بهبود جراحت های شدید و کاهش درد و اذیت شدن تمرکز می کند. پزشک شرایط تان را تحت نظر می گیرد تا درمان درست را تعیین کند و یا در صورت نیاز درمان را متوقف کند. اگر دردی ندارید یا تنها جراحت های سفید رنگ دارید، ممکن است به درمان نیازی نداشته باشید. برای اختلالات شدیدتر، به یک یا چند مورد زیر نیاز دارید.
درمان علائم
درمان هایی نظیر استفاده از داروهای بیحسی موضعی، برای رهایی موقت از علائم در قسمت هایی که خیلی دردناکند استفاده می شوند.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها به کاهش التهاب مربوط به لیکن پلان دهانی کمک می کنند.
ممکن است یکی از این موارد توصیه شود:
موضعی:
شوینده دهان، روغن یا ژل به طور مستقیم روی غشاء مخاطی استعمال می شود. این روش معمولا ترجیح داده می شود.
دهانی:
کورتیکواستروئیدها برای مدت زمان محدود به عنوان قرص مصرف می شوند. دارو به طور مستقیم به زخم تزریق می شود. عوارض جانبی، بسته به روش استفاده شده متفاوتند. با پزشک مشورت کنید تا مزایای این روش را در مقابل معایب آن بسنجید.
داروهای پاسخ ایمنی
داروهایی که پاسخ سیستم ایمنی را سرکوب یا آن را اصلاح می کنند، برای بهبود زخم های شدید و کاهش درد استفاده می شوند.
این داروها در این انواع در دسترسند:
روغن یا ژل موضعی
بازدارنده های کلسینورین که شبیه داروهای خوراکی هستند و برای پیشگیری از پس زدن اندام پیوند زده استفاده می شوند می توانند برای درمان لیکن پلان دهانی هم موثر باشند. اما سازمان غذا و دارو در خصوص استفاده از این داروها هشدار داده چون ارتباط نامشخصی با سرطان دارند. مثال هایی از این داروها عبارتند از تاکرولیموس (پروتوپیک) و پیمکرولیموس.
داروهای سیستمیک
برای موارد شدید که لیکن پلان دهانی سایر قسمت ها (همچون فرق سر، نواحی تناسلی یا مری) را درگیر کرده، داروهای سیستمیک که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند می توانند استفاده شوند. استفاده از برخی داروها همچون استروئیدهای موضعی سبب رشد بیش از حد مخمر می شود. در طول درمان، درباره جلسات درمانی پیش رو نیز با پزشک مشورت کنید تا در این جلسات وجود عفونت ثانویه و سایر موارد بررسی شود. عدم درمان عفونت ثانویه سبب تشدید اختلال تان می شود.
کنار آمدن با محرک ها
اگر پزشک حدس بزند که لیکن پلان دهانی می تواند به محرک هایی نظیر دارو، آلرژن یا استرس ارتباط داشته باشه، وی به شما خواهد گفت که چگونه با محرک کنار بیایید. برای مثال، ممکن است به شما گفته شود که از داروی دیگری به جای آن استفاده کنید یا به آلرژیست و متخصص پوست برای آزمایش های بیشتر یا یادگیری تکنیک های کنترل استرس مراجعه کنید.
نتیجه لیکن پلان دهانی چه می شود؟
لیکن پلان دهان یک اختلال مزمن است. علائم آن می توانند کنترل شوند اما خود اختلال قابل درمان نیست. به همین علت مراجعه مرتب به دندانپزشک یا پزشک، به کنترل علائم تان و تنظیم برنامه درمانی کمک می کند. پزشک علائم احتمالی سرطان دهان را نیز بررسی می کند.
سوال و جواب درباره لیکن پلان دهانی
سوال: از کجا بفهمم که لیکن پلان دهانی دارم؟
جواب: این اختلال باید توسط متخصص تشخیص داده شود. معمولا برای تایید تشخیص و جلوگیری از بروز سایر بیماری ها، انجام بیوپسی پیشنهاد می شود.
سوال: من لیکن پلان دهانی دارم و هنگام مسواک زدن، دهانم آسیب می بیند، چگونه مانع از این اتفاق شوم؟
جواب: اغلب برای لیکن پلان دهانی بهتر است که از یک خمیر دندان ملایم با کمترین میزان خوشبو کننده و سایر مواد اولیه استفاده کنید. استفاده از خمیر دندان نرم ضروری است.
سوال: چه درمانی برای لیکن پلان دهانی ضروری است؟
جواب: معمولا لیکن پلان دهانی سفید و تور مانند به درمان نیاز ندارد، البته به شرطی که به طور مرتب توسط پزشک معاینه شوید. زخم ها می توانند با استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی کنترل شوند. در برخی موارد، استروئیدهای سیستمیک یا سایر داروها توسط پزشک تجویز می شوند.
سوال: آیا لیکن پلان دهان با درمان برطرف می شود؟
جواب: لیکن پلان دهانی یک بیماری مزمن است که می تواند کنترل شود اما قابل حذف نیست. هدف درمان، تغییر دادن زخم های اذیت کننده لیکن پلان دهانی به نوع ساده تر آن و زخم های سفید و توری مانند است. بیماران دچار این بیماری، به نظارت پزشک برای تحت کنترل داشتن شرایط شان نیاز دارند. در نهایت دنبال کردن یک شیوه سالم زندگی که شامل برنامه غذایی متعادل، ورزش و کنترل استرس است نیز می تواند موثر باشد.
سوال: آیا لیکن پلان مسری است؟
جواب: خیر. همسرتان و سایر اعضای خانواده تان توسط لیکن پلان عفونی نمی شوند و شما نیز آن را از کسی نمی گیرید.
سوال: آیا لیکن پلان می تواند منجر به سرطان دهان شود؟
جواب: ارتباط میان لیکن پلان و سرطان دهان هنوز هم بحث برانگیز است اما گزارشات زیادی در خصوص رخ دادن این اتفاق وجود دارد. این نگرانی باعث می شود که نیاز به تشخیص دقیق خصوصا با بیوپسی، افزایش پیدا کند. تمام بیماران لیکن پلان باید به طور مرتب معاینه شوند تا تاثیر درمان در آن ها ارزیابی شود و تغییرات مشکوک کنترل شوند. اگر لیکن پلان دهانی شما به درمان پاسخ نمی دهد برای ارزیابی بیشتر با پزشک تان تماس بگیرید.
دانه های لیکن پلان چه تفاوتی با دانه های رایج دیگر دارند؟
لیکن پلان تنها بر اساس ظاهر زخم هایش (که کوچک، برآمده، یا توده های براق، چند گوشه و بنفش تا خاکستری هستند) از اگزما، پسوریازیس و سایر دانه ها قابل تشخیص است. این دانه ها می توانند در مچ دست، مچ پا و زانو رخ دهند. این برآمدگی ها شامل خطوط ریز سفیدی هستند که به آن ها استریای ویکهام (Wickham’s striae) می گویند. وقتی لیکن پلان، غشاء مخاطی را تحت تاثیر قرار دهد، این خطوط سفید شبکه ای مانند به راحتی قابل تشخیص خواهند بود. ممکن است لیکن پلان در محل آسیب، خصوصا قسمت هایی که پوست از بین رفته دیده شود.
لیکن پلان چگونه به نظر می رسد؟
ظاهر لیکن پلان به این که آیا پوست یا پوشش (غشاء مخاطی) درون دهان یا واژن تحت تاثیر قرار گرفته یا نه، بستگی دارد.
درگیر شدن پوست:
معمولا هنگامی که لیکن پلان پوست را درگیر می کند، نقاط یاسی یا بنفش تا قهوه ای که چندین میلی متر هستند روی پوست شکل می گیرند. این نقاط معمولا روی قسمت داخلی مچ، ساعد، بالای قوزک پا و قسمت پایین کمر قرار دارند. یک نوع متفاوت این بیماری، لیکن پلان هیپرتروفیک است. این اختلال شامل زخم های ضخیم قرمز- قهوه ای است. اغلب این نقاط روی ساق پا دیده می شوند اما می توانند در هر قسمت دیگری هم رخ دهند. این نوع لیکن پلان، همراه با خارش و ماندگار (مزمن) است. زخم های لیکن پلان آتروفیک شبیه زخم های لیکن پلان معمولی هستند.
غشاء مخاطی:
لیکن پلان غشاء مخاطی دهان و نواحی تناسلی، رایج است. لیکن پلان سبب بروز زخم های سفید و تورمانند در درون گونه ها یا واژن می شود و ممکن است سبب بروز هیچ علائم مشهودی نشود. اغلب قبل از درگیر شدن پوست، دانه های دهانی ظاهر می شوند. دردسرساز ترین و در عین حال نادرترین لیکن پلان، لیکن پلان اروزیو است که می تواند سبب بروز درد و زخم زیادی شود.
این نوع لیکن پلان باعث می شود که بیمار مدام از زخم های دردناک و مکرر در دهان یا نواحی تناسلی شکایت کند. لیکن پلان نواحی تناسلی زنان می تواند لایه بیرونی غشاء فرج و لایه درونی غشاء واژن را تحت تاثیر قرار دهد. این قسمت ها با سرطان در ارتباطند پس بافت واژن و دهان باید توسط متخصص بررسی شوند. بدشکلی های ناخن می توانند ناشی از لیکن پلان باشند. لیکن پلان می تواند فرق سر را نیز تحت تاثیر قرار دهد و سبب کچلی دائم شود.
چه متخصصانی لیکن پلان دهانی را تشخیص می دهند و درمان می کنند؟
بیشتر متخصصان پوست، متخصصان زنان و جراحان دهان، لیکن پلان را تشخیص می دهند و درمان می کنند.
بیشتر بخوانید: دهان شويه‌ها مطمئن ترين مواد ضد باكتري
آیا امکان پیشگیری از لیکن پلان وجود دارد؟
از آن جایی که علت لیکن پلان ناشناخته است، هیچ گزینه مطمئنی برای پیشگیری از آن وجود ندارد.
۹ درمان طبیعی برای لیکن پلان دهانی
۱- زردچوبه
طبق نتایج یک تحقیق، روغن زردچوبه در تغییر ظاهر لیکن پلان دهان و کاهش درد آن موثر است. اگر چه این مطالعه در مقیاس کوچک صورت گرفت؛ اما محققان اعتقاد دارند که خواص ضد التهابی، ضد ویروسی و ضد باکتریایی کورکومین به پیشگیری از رشد کارسینوم سلول سنگفرشی سر و گردن که از خطرات لیکن پلان دهانی محسوب می شود کمک می کند. مزایای زردچوبه اثبات شده اند و تحقیقات توانایی آن در کنترل التهاب و کاهش درد را نشان داده اند.
این دو نشانه (درد و التهاب) با مصرف کورتیکواستروئید، آنتی هیستامین و داروهای مسکن درمان می شوند. وقتی مکمل مصرف می کنید مطمئن باشید مکملی را انتخاب می کنید که حاوی پیپرین است، زیرا به طرز چشمگیری جذب زردچوبه را افزایش می دهد. برای آرام کردن خارش و درد پوست، ماسک صورت زردچوبه را امتحان کنید اما محتاط باشید زیرا اگر به مدت طولانی بماند، می تواند سبب ایجاد لکه روی پوست یا لباس شود. زردچوبه به تسریع بهبود همزمان با کاهش درد کمک می کند.
۲- ویتامین A
همان طور که در قسمت بالا اشاره شد، درمان بحث برانگیز اغلب شامل استفاده از داروهایی بر اساس رتینوئید برای رهایی از بسیاری از علائم است. علاوه بر این، ویتامین A به سالم نگه داشتن پوست و غشاء مخاطی کمک می کند. از آن جایی که لیکن پلان پوست و غشاء مخاطی را تحت تاثیر قرار می دهد، افزایش دریافت ویتامین A می تواند موثر باشد.
در طول وقوع لیکن پلان، از مواد غذایی سرشار از ویتامین A همچون جگر گاو از گاوهای علف خوار، هویج خام، سیب زمینی شیرین، کلم پیچ، اسفناج و کدو حلوایی استفاده کنید. ویتامین A علاوه بر درمان دانه ها، به تقویت سیستم ایمنی و مقابله با التهاب نیز کمک می کند که این امر سبب مقابله با لیکن پلان می شود.
۳- فولات
محققان از یک دانشگاه در تایلند به این نتیجه رسیدند که ۴۴ درصد از بیمارانی که در تحقیق شان حضور داشتند و لیکن پلان دهان داشتند، از کمبود فولات رنج می بردند. محققان مصرف روزانه مکمل فولات را پیشنهاد می دهند. البته این گروه از بیماران سطح عادی ای از B12 داشتند. افرادی که در خطر کمبود فولات هستند شامل کسانی اند که بیماری کبد دارند و افرادی که از داروهای خاصی همچون داروهای ادرار آور یا داروهای دیابت استفاده می کنند.
همان طور که در قسمت بالا به آن اشاره شد، داروهای ادرار آور و دیابت می توانند خطر بروز لیکن پلان را افزایش دهند. برنامه غذایی درمانی باید شامل مواد غذایی سرشار از فولات از خانواده حبوبات (نظیر نخود، لوبیا چیتی عدس)، چغندر، مارچوبه، آووکادو و جگر گاو باشد.
۴- درمان طبیعی لیکن پلان دهانی با حمام نمک اپسوم
نمک اپسوم برای سال ها برای رهایی از جراحت عضلات و دفع سموم بدن استفاده می شد. نمک اپسوم به کاهش استرس، حذف سموم و کاهش درد و التهاب کمک می کند. یک وان آب گرم تهیه کنید، دو فنجان نمک اپسوم به آن بیفزایید و آن را با دست هم بزنید. حداقل ۳۰ دقیقه در آب بمانید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید. افزودن روغن های ضروری نیز می تواند سبب رهایی بیشتر از علائم شود.
۵- روغن درخت چای
مزایای روغن درخت چای به خوبی شناخته شده اند. هنگام درمان لیکن پلان پوست فرق سر، این شامپو را درست کنید تا از علائم خارش پوست فرق سر رها شوید. در حقیقت، روغن درخت چای، روغن نارگیل، آلوئه ورا، سرکه سیب و عسل خام خاصیت ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد ویروسی دارند. به علاوه به رهایی از خارش خصوصا خارش مربوط به این اختلال کمک می کنند.
اگر لیکن پلان دهان دارید، شوینده دهان روغن درخت چای به بهبود کمک می کند خصوصا اگر لیکن پلان از نوع اروزیو و لیکن پلان بلوز (bullous) باشد. اما برای برخی از افراد این روغن سبب سوزش بیشتر دهان و درد بیشتر می شود، اگر پس از مصرف روغن درخت چای اذیت شدن را تجربه کردید فورا مصرف آن را قطع کنید.
۶- روغن نارگیل
برای لیکن پلان دهان، استفاده از روغن نارگیل دوبار در روز به بهبود و رهایی از علائم کمک می کند. این پروسه به حذف سموم از دهان کمک می کند. مزایای روغن نارگیل شامل از بین بردن بوی بد دهان، برطرف کردن خشکی دهان، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی هستند. وقتی لیکن پلان روی پوست وجود دارد، استعمال روغن نارگیل روی محل آسیب دیده به کاهش خارش، احساس سوزش و درد کمک می کند. روغن نارگیل را چندین بار در روز یا به میزان دلخواه استعمال کنید.
۷- جو دوسر
معمولا از جو دوسر به عنوان لایه بردار ملایم یا تسکین دهنده پوست استفاده می شود. از آن جایی که در طول دوره بیماری جراحت ها و تاول ها تغییر شکل می دهند، پوسته پوسته شدن پوست مرده به رهایی از خارش و بهبود ظاهر پوست کمک می کند. یک واحد جو دوسر را با یک واحد ماست مخلوط کنید و اجازه دهید برای ۲۰ دقیقه در دمای اتاق بماند، و سپس ¼ واحد عسل به آن بیفزایید. این مخلوط را روی قسمت آسیب دیده استعمال کنید و بگذارید ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در محل بماند. سپس با آب گرم آن را بشویید و اجازه دهید خشک شود.
۸- درمان طبیعی لیکن پلان دهانی با نور آفتاب
یکی از درمان های بحث برانگیز، فتوکموتراپی است که در درمان لیکن پلان موثر است. اما این درمان عوارض جانبی دارد و تحمل ادامه دار این درمان می تواند چالش برانگیز باشد. علاوه بر درمان کمبود ویتامین D، دریافت نور مستقیم و محافظت نشده آفتاب می تواند سبب تسریع بهبود و رهایی از علائم شود.
وقتی لیکن پلان دارید، هر روز حداقل ۱۵ دقیقه را در معرض نور مستقیم آفتاب (بدون استفاده از ضد آفتاب) بگذرانید. بهترین زمانی که می توانید در معرض نور آفتاب باشید وسط روز است. پس هر وقت که ممکن بود آستین ها یا پاچه شلوار را بالا بزنید و قسمت آسیب دیده را در معرض آفتاب قرار دهید.
۹- کنترل استرس
با توجه به مطالعات صورت گرفته، استرس سبب تشدید علائم لیکن پلان و تحریک وقوع مجدد آن می شود. برای رهایی از استرس، فعالیت هایی را انجام دهید که ذهن و روح تان را آرام می کنند. برای مثال مدیتیشن هدایت شده، یوگا و سایر تمرینات را می توانید به برنامه روزانه تان بیفزایید.
اقدامات احتیاطی
در حالی که لیکن پلان یک اختلال جدی در نظر گرفته نمی شود اما با چندین نوع سرطان در ارتباط است. برای مثال، زنانی که لیکن پلان فرج یا واژن دارند بیشتر در معرض سرطان فرج قرار دارند (سرطان فرج نوعی از سرطان است که معمولا هیچ علائمی ندارد). به همین علت توصیه می شود زنانی که لیکن پلان فرج یا واژن دارند، سالی دوبار معاینه شوند.
لیکن پلان احتمال بروز کارسینوم سلول سنگفرشی را افزایش می دهد که می تواند با لیکن پلان بلوز اشتباه گرفته شود. پزشک باید فورا هر تغییری در ظاهر یا ساختار دانه های لیکن پلان را بررسی کند. اگر کارسینوم سلول سنگفرشی درمان نشود می تواند گسترش پیدا کند و سبب بروز عوارض جانبی جدی و مهلکی شود.
سازمان بهداشت جهانی، لیکن پلان دهان را یک “اختلال پیش سرطانی” توصیف کرده زیرا با افزایش خطر سرطان دهان در ارتباط است. با توجه به اظهارات محققان، سال ها بعد از برطرف شدن علائم، سرطان هنوز هم می تواند ظاهر شود. همچون سرطان فرج، علائم سرطان دهان هم می توانند با ظهور مجدد لیکن پلان اشتباه گرفته شوند؛ به همین علت بهتر است که بعد از تشخیص به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
نکات کلیدی
– خیلی از متخصصان لیکن پلان را اختلالی جدی در نظر می گیرند، به هر حال سازمان بهداشت جهانی اظهار کرده که درمان درست و مراقبت ادامه دار ضروری است.
– عوارض جانبی لیکن پلان شامل سرطان دهان، سرطان فرج، کارسینوم سلول سنگفرشی و سرطان آلت تناسلی مردانه هستند.
– زنانی که لیکن پلان دهانی دارند باید معاینه واژینال شوند چون ۵۰ درصد از زنانی که نزدیک نواحی تناسلی شان دانه دارند در معرض سرطان فرج قرار دارند.
– به نظر می رسد که استرس نمی تواند سبب لیکن پلان شود. اما می تواند سبب وقوع دوباره لیکن پلان و تشدید علائم شود.
– هیچ درمانی برای لیکن پلان وجود ندارد. درمان روی رهایی از علائم و کاهش درد تمرکز دارد. برای برخی افراد، دانه ها بعد از چند ماه یا چند سال به خودی خود برطرف می شود.
– اگر دارو سبب لیکن پلان شده، فورا مصرف آن را قطع کنید.
از آن جایی که سیگار کشیدن و نوشیدن الکل خطری برای سرطان دهان محسوب می شوند، فورا سیگار را ترک کنید و از مصرف الکل بپرهیزید.
– اگر یک آلرژن سبب لیکن پلان شده از آن بپرهیزید.
– هر تغییری در رنگ، ساختار یا بافت زخم یا آبله، یا منتشر شدن به سایر قسمت ها باید فورا توسط پزشک بررسی شود.