بولیمیا یا پرخوری عصبی ، نوعی اختلال در غذا خوردن است که سبب ویران شدن بدن و ذهن شما می شود. در پرخوری عصبی،دو رفتار تغذیه ای ناسالم با یکدیگر ترکیب می شود: پرخوری مکرر و عمل پاکسازی.در طول یک دوره از پرخوری مکرر، افراد مقدار زیادی غذا می‌خورند، چون هیچ کنترلی بر میزان مصرف غذا ندارند. پاکسازی شامل خلاص شدن از کالری های ناخواسته به روش های مختلفی مانند استفراغ عمدی توسط خود فرد و یا استفاده از ملین ها،دیورتیک ها و یا تنقیه است. در این مقاله از بخش روانشناسی دکتر سلام در مورد پرخوری عصبی صحبت خواهیم کرد.
پرخوری عصبی چیست؟
در صورت داشتن پرخوری عصبی، این اختلال در غذا خوردن نه تنها بر روی سلامت جسمانی بلکه بر روی شخصیت، رفتارها، تصور فرد نسبت به توانایی و ظاهر خود،توانایی کارکرد و نحوه ارتباط فرد با افرادی که در اطراف خود دارد، تاثیر می گذارد. مخفیانه غذا خوردن به دلیل پرخوری مکرر و انباشته کردن غذا و سپس تلاش کردن برای مخفی کردن تمام شواهد پاکسازی، تبدیل به یک عادت شده است. به جای لذت بردن از غذا خوردن با دیگران، در حال برنامه ریزی برای فرار به حریم خصوصی خود هستید.
شما با یک ترس دائمی از افزایش وزن زندگی می‌کنید. نگاه کردن در آینه برای شما زجرآور است، زیرا خود را قضاوت کرده و به دلیل وجود نقایصی در اندازه یا شکل خود، خود را سرزنش می‌کنید. شما واقعا نمی توانید خود واقعی تان را به وضوح بینید، چون تصویر ذهنی که از بدن خود دارید، یک بدن خارج شده از حالت طبیعی را نشان می دهد. با داشتن پرخوری عصبی، زمان حضور شما در مدرسه، محل کار و زندگی اجتماعی کاهش پیدا می کند.
در تمام این موارد، شما با مشکلات روانی اساسی مانند استرس، اضطراب و نگرانی های مربوط به تصویر ذهنی که از بدن خود دارید و باعث پرخوری عصبی می شود، مبارزه می‌کنید. دکتر تری گریفیث، هماهنگ‌کننده بالینی برنامه درمان فشرده سرپایی در مرکز اختلالات خوردن در شپرد برات بالتیمور، می‌گوید: تقریبا تمام بیماران این موضوع را تائید می کنند که زمانی که آنها پرخوری های مکرر دارند، در حال پاکسازی هستند و یا خود را تحت کنترل قرار می دهند، به طور موقت احساس راحتی می کنند اما متاسفانه، این احساس، عمر مفید کوتاهی دارد و پس از آن، تمام احساسات، مشکلات و سختی ها همچنان وجود دارند.
بنابراین این افراد اغلب شبیه یک همستر هستند که بر روی چرخ درحال چرخیدن می باشند و مجبور هستند به این رفتارهای منفی و ناهنجار ادامه دهند که در نهایت به آنها آرامش طولانی مدتی را نمی بخشد. طبق اعلام انجمن ملی اختلالات خوردن و اشتها،حدود 5/1 درصد از زنان و 5/0 درصد از مردان در طول زندگی خود به پرخوری عصبی مبتلا می شوند.خوشبختانه درمان هایی به منظور هدف قرار دادن این رفتارهای مخرب و ویرانگر و برطرف کردن چالش های سلامت روانی مرتبط با این اختلال وجود دارد.
علل پرخوری عصبی
علم در مورد علل و دلایل اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی همچنان در حال رشد و پیشرفت است. علم زیست شناسی، ژنتیک، فشارهای فرهنگی و اجتماعی و مشکلات روانی و احساسی همگی با ریسک پرخوری عصبی ارتباط داشته اند.
این عوامل،خطر پیشرفت اختلالات خوردن و یا پرخوری عصبی را به طور کلی افزایش می‌دهند:
جوانی
پرخوری عصبی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی، احتمال شروع آن بیشتر است. براساس گزارش موسسه ملی سلامت روانی، متوسط سن برای ابتلا به پرخوری عصبی،۱۸ سالگی است.
جنسیت
به احتمال زیاد زنان و دختران جوان بیشتر از پسران یا مردان جوان به پرخوری عصبی مبتلا می شوند. با این حال، پرخوری عصبی در مردان تشخیص داده نمی شود. استفانی کرن، مدیر بالینی مرکز درمان اختلالات خوردن در دالاس می‌گوید مردان ممکن است به دلیل داشتن احساس گناه و خجالت، برای درمان تمایلی نشان ندهند و مایل به باز کردن مشکلات خود و صحبت کردن درباره خود نباشند. بنابراین، شواهد کمتری برای تحلیل پژوهشگران در دسترس می باشد.
تاریخچه خانوادگی
اگر خویشاوندان نزدیک مانند والدین یا برادر و خواهر شما، به اختلال خوردن مبتلا هستند، این می‌تواند شانس شما را برای ابتلا به پرخوری عصبی افزایش دهد.
زیست شناسی
داشتن شاخص توده بدنی بالا(اندازه‌گیری قد و وزن )می تواند عامل خطری برای پاکسازی و خلاص شدن از شر این رفتار ها باشد. مشکلات هورمونی ممکن است در رشد و پیشرفت پرخوری عصبی نقش داشته باشند.
رژیم غذایی
اگر مستعد آسیب های جسمی و یا روحی هستید، شروع یک چرخه رژیم غذایی، از دست دادن وزن و بازگشت مجدد آن ممکن است شما را در رابطه با اختلالات خوردن، به دردسر و زحمت بیندازند.
مسائل عاطفی
استرس می‌تواند منجر به پرخوری مکرر و سپس پاکسازی شود. برای مثال، یکی از اعضای خانواده که تحت فشار مالی قرار دارد ممکن است خطر پیشرفت پرخوری عصبی را در شما افزایش دهد.حوادث آسیب رسان نیز می‌توانند به عنوان یک عامل محرک رفتار کنند.
بیماری های سلامت روان
اختلالات مرتبط با افسردگی، اضطراب و مصرف مواد همگی با اختلالات خوردن در ارتباط هستند.
ورزش های رقابتی
فعالیت هایی که باعث لاغری می شوند مانند ورزش های خاص، رقص، اسکیت بر روی یخ، اسب سواری، پرورش اندام، ژیمناستیک، کشتی و مانکن و مدل بودن، همگی از عوامل خطر پرخوری عصبی هستند. پرخوری عصبی ممکن است نسبت به سایر اختلالات تغذیه ای مانند بی اشتهایی عصبی، زیاد تشخیص داده نشود.
دکتر اویلین آتیا، استاد روانپزشکی و مدیر مرکز اختلالات خوردن در کلمبیا در مرکز پزشکی ایروین دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک می گوید: افراد عموما در یک وزن طبیعی، بسیار طبیعی و یا گاهی بالاتر از حد طبیعی باقی می مانند و این رفتارها غالبا به صورت مخفیانه انجام می شوند. بنابراین خانواده ها، دوستان، مربیان و معلمان لزوما هیچ گونه علائم آشکاری را در این افراد مشاهده نمی کنند.
در برخی موارد، پرخوری عصبی تا سن بلوغ تشخیص داده نمی شود. طبق نتایج یک تحقیق آنلاین که از زنان بالای 50 سال به عمل آمد و در مجله بین المللی اختلالات خوردن منتشر شد، زنان میانسال نیز تقریبا مانند افراد نوجوان، رفتارهایی از قبیل پرخوری مکرر و پاکسازی را انجام می دهند.
علائم و نشانه های پرخوری عصبی
اینها علائم و نشانه های رفتاری و احساسی هستند که ممکن است در خود و یا افراد دیگری که به پرخوری عصبی مبتلا هستند،تشخیص داده شوند:
- حذف هر یک از وعده های غذایی و یا خوردن وعده های غذایی کوچک
- تمایل به از دست دادن وزن، رژیم گرفتن و کنترل مواد غذایی
- عدم کنترل در هنگام غذا خوردن
- خوردن غذا حتی در زمان داشتن احساس سیری و پر بودن
- رفتن به دستشویی بلافاصله بعد از خوردن غذا
- تمایل نداشتن به صرف غذا با دیگران
- احساس افسردگی، اضطراب و خجالت بعد از غذا خوردن
- استفراغ کردن و استفاده مکرر از دهانشویه یا نعناع
- بسته ها یا روکش های خالی ملین ها یا دیورتیک ها
- ورزش بیش از اندازه
- مشکل در داشتن تمرکز
پرخوری مکرر و پاکسازی می تواند منجر به بروز انواع مشکلات فیزیکی به همراه علائم زیر شود:
- بروز تغییرات شدید در وزن از جمله کاهش و افزایش وزن
- اختلال و بروز مشکل در خواب
- لک شدن، تغییر رنگ دادن و یا کوتاه شدن دندان ها
- صدای زبر و خشن و یا داشتن سرفه به دلیل سوزش ناشی از اسید های معده با استفراغ
- زخم، درد و ورم دهان و یا گلو
- ورم کردن غدد بزاقی
- موهای نازک و کم پشت، خشک و شکننده
- رشد موهایی نرم و کرک مانند در کل بدن (موهایی نازک و نرم بر روی بدن و اندام های جنین انسان یا نوزاد)
- بروز بواسیر ناشی از وارد شدن آسیب به عروق خونی به دلیل پاکسازی های مکرر
- درد معده و رفلاکس اسید معده
- اسهال و یا یبوست
- ورم کردن شکم به دلیل حفظ مایعات زیرا بدن در تلاش است تا کم شدن آب بدن را جبران کند
عوارض پرخوری عصبی
به دلیل خاصیت و ماهیت پرخوری عصبی که با پرخوری مکرر و پاکسازی مداوم همراه است، مشکلات متعددی می‌تواند در سیستم گوارشی ایجاد شود.استفراغ دائمی دندان ها را در معرض اسید معده قرار میدهد. عوارض و مشکلاتی که دندان ممکن است با آنها مواجه شود شامل فرسایش دندان، پریودنتیت( بیماری لثه و استخوان های محافظ دندان ها ) و افزایش ریسک حفره های دندانی می باشد.
برگشت اسید معده می تواند بر روی گلو و تارهای صوتی اثر بگذارد و می‌تواند منجر به مشکلات بلع، سرفه مزمن، گرفتگی صدا و گلو درد های مکرر شود. علائم برگشت اسید معده مانند سوزش معده، استفراغ و تهوع می‌توانند به شکل اسید معده، به داخل مری برگردند. مری یک لوله عضلانی است که باعث اتصال گلو به معده می شود. پاره شدن مری یک وضعیت اورژانسی است که به ندرت ممکن است رخ دهد و به عمل جراحی فوری نیاز دارد.
بیماری های قلبی از قبیل آریتمی ها و تپش قلب می‌توانند ناشی از کمبود آب و پائین بودن سطح پتاسیم و الکترولیت های دیگر باشد. یکی از آریتمی های خطرناک و تهدید کننده زندگی، تورسادس دی پوینت یا گردش به دور یک نقطه(torsades de pointes) است که شامل تپش قلب بسیار سریع و نامنظم است که می تواند یک عارضه و مشکل احتمالی باشد.
استفاده نادرست از داروهای ملین، یکی دیگر از عوارض می باشد. کم آبی شدید بدن می‌تواند عملکرد اندام های حیاتی از قبیل کلیه ها، قلب و روده بزرگ را با اختلال مواجه می کند. روده بزرگ ممکن است به مقدار زیادی ملین برای فعال کردن حرکات روده داشته باشد.وارد شدن آسیب های بلند مدت می‌تواند ناشی از عفونت های روده بزرگ و سندروم روده تحریک پذیر باشد.
اقدام به خودکشی و صدمه رساندن به خود، در افراد مبتلا به اختلالات خوردن در مقایسه با افراد عادی، بیشتر است. با اینکه افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی نسبت به افرادی که دارای پرخوری عصبی هستند بیشتر اقدام به خودکشی می کنند اما آمار و اطلاعات حاکی از آن هستند که افراد مبتلا به پرخوری عصبی احتمال بیشتری دارد که دست به خودکشی بزنند.
یک مطالعه که بر روی بیش از ۵۵۰ نفر مبتلا به پرخوری عصبی انجام شد، نشان داد که که نزدیک به ۲۷ درصد از این افراد در طول زندگی خود اقدام به خودکشی کرده اند. یک مطالعه دیگر نشان داد که یک چهارم از افراد نوجوانی که به پرخوری عصبی مبتلا بودند، اقدام به خودکشی کرده اند و یا رفتار های آسیب زایی مانند بریدن،کشیدن مو و یا کوبیدن سر را انجام داده اند.
تشخیص پرخوری عصبی
اگر پزشک به اختلال پرخوری عصبی مشکوک باشد، درباره سوابق پزشکی، عادات و رفتارهای غذایی،گرایش شما نسبت به غذا، وزن و ظاهر شما و درباره هر گونه مسائل احساسی و عاطفی سوال خواهد پرسید.
شما همچنین در رابطه با شرایط سلامت روانی که گاهی با اختلالات خوردن، مانند اضطراب و افسردگی، اختلال وسواس اجباری، آسیب به خود ( مانند بریدن ) و سوء استفاده از مواد همراه هستند، مورد ارزیابی قرار می گیرید.
همچنین ممکن است تحت یک معاینه فیزیکی قرار بگیرید و آزمایشاتی مانند خون یا ادرار را انجام دهید:
شیمی خون برای تشخیص عدم تعادل الکترولیت هایی نظیر سطح پائین پتاسیم (هیپوکالمی) که به دلیل استفراغ های مکرر رخ می دهد، انجام می شود.علاوه بر این، سطح پائین سدیم (هیپوناترمیا)، سطح پائین کلسیم (هیپوکلسمی) و سطح پایین منیزیم (هیپومگنیسمی) می‌تواند نشانه هایی از سوء مصرف داروهای ملین باشد.آزمایش خون همچنین می‌توانند نشان دهنده تغییراتی در نوع عملکرد کبد یا کلیه ها باشد.
شمارش کامل خون برای روشن شدن علائم سوء تغذیه مانند کم‌خونی و یا نشان دادن سطوح پایین گلبول های قرمز خون سالم و آزمایشات ادرار برای بررسی نشانه ها و علائم کمبود آب و یا عدم تعادل الکترولیت ها در صورت مشکوک بودن به عوارض مرتبط با پرخوری عصبی، آزمایشات قلب اضافی و یا آزمایشات تصویر برداری از استخوان ها، کلیه ها و سایر اندام ها نیز انجام می شود.
آخرین نسخه از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی و راهنمای معتبر انجمن روانپزشکی آمریکا، جزئیات معیارهای تشخیصی ابتلا به پرخوری عصبی را به تفصیل درباره فراوانی این رفتارهای مرتبط با این اختلال شرح می دهد:
دوره های مکرر پرخوری که با عنوان خوردن یک مقدار غذا در طول یک دوره زمانی مجزا و در عرض مدت دو ساعت مشخص می‌شود، به طور قطع بزرگ تر از چیزی است که اکثر افراد در طول مدت زمانی تحت شرایط مشابه می‌خوردند. این دوره ها شامل احساس ناتوانی در متوقف کردن خوردن غذا و یا کنترل میزان آنچه که می خورید می‌شوند.
رفتارهای ناجور مکرر برای جبران پرخوری مکرر و پیشگیری از افزایش وزن شامل پاکسازی،روزه گرفتن و یا انجام ورزش بیش از حد می باشد.این رفتارها حداقل دو بار در هفته و به طور متوسط سه ماه یا بیشتر رخ می‌دهند. شدت پرخوری عصبی براساس تعداد رفتارهای جبرانی نامناسب در طول هر هفته تعیین می‌شود که به طور میانگین یک تا سه دوره پرخوری عصبی خفیف در نظر گرفته می‌شود، چهار تا هفت دوره متوسط و هشت تا سیزده دوره شدید و جدی تلقی می‌شود.
خود ارزشیابی بیش از اندازه و غیر قابل توصیف، وزن و شکل بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد. به بیان دیگر، شما شدیدا خود را براساس آنچه که به نظر می رسید و مقدار وزن خود، تجزیه و تحلیل می‌کنید و ادراک شما ممکن است دستخوش تحریف شود.
درمان های پرخوری عصبی
مراکز درمانی پرخوری عصبی بر اساس روان درمانی فعالیت می کنند.گزینه های درمانی مبتنی بر شواهد شامل موارد زیر هستند:
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری( CBT ) نوعی مشاوره است که به افراد در تشخیص الگوهای فکری ناسالم که می تواند منجر به رفتار خود تخریبی مانند اقدام به خودکشی شود، کمک می کند. همچنین افراد را به سمت روش های تفکر سودمند تر و مثبت تر هدایت می کند. انواع خاصی از درمان شناختی رفتاری(CBT) به منظور درمان اختلالات خوردن (CBT-E) و پرخوری عصبی (CBT-BN) تطبیق پیدا کرده اند که شامل کار با بیماران برای کاهش تصویر منفی یا تحریف شده از خودشان است.
روان درمانی درون فردی
روان درمانی درون فردی(IPT) یک روش درمانی رو در رو است که بر روی بهبود روابط شما با افراد دیگر تمرکز دارد. درمان به مسائل رایج درون فردی (به جای روابط گذشته)، بهبود عملکرد اجتماعی و حمایت و کاهش علائم پریشانی می‌پردازد. مطالعات نشان می‌دهند که روان درمانی درون فردی (IPT ) می‌تواند به اندازه درمان شناختی رفتاری (CBT ) برای درمان اختلالات تغذیه ای موثر باشد اگرچه که تغییرات ممکن است آهسته تر باشد.
بیشتر بدانید: تحریک الکتریکی مغز پرخوری عصبی را تسکین میدهد
درمان خانواده محور
درمان خانواده محور (FBT) برای نوجوانانی که دارای اختلالات خوردن از جمله بی اشتهایی و پرخوری می باشند، طراحی شده است. در درمان خانواده محور( FBT)، به والدین می توان به عنوان منابع گرانبهایی برای تحت کنترل گرفتن وعده های غذایی و میان وعده،رسیدگی و نظارت بر وعده های غذایی،کمک به کودکان برای برگشتن به رفتارها و عادات غذایی سالم و پیشگیری از پرخوری مکرر و پاکسازی نگاه کرد. به تدریج،کنترل بر خوردن غذا به کودکان بر می گردد چون آنها علائم و نشانه هایی از پیشرفت را نشان می دهند.
درمان سرپایی فشرده
این نوع درمان می تواند به عنوان یک روش انتقالی از درمان برای بیمارانی در نظر گرفته شود که از نظر پزشکی و روانشناختی در حالت پایدار و ثابتی هستند و می توانند در مدرسه، خانه یا محل کار خود فعالیت کنند، اما هنوز هم به پیشرفت در مسیر بهبودی نیاز دارند. برای مثال، بیماران چهار ساعت در روز از دوشنبه تا پنجشنبه، در یک برنامه سرپایی فشرده شرکت می کنند. آنها در گروه های گروه درمانی شرکت می کنند، توسط تیم درمانی خود معاینه می شوند و در آنجا بر نحوه چگونگی خوردن شام این افراد رسیدگی می شود.
برنامه برای بستری جزئی در بیمارستان
اگرچه که فرد از نظر پزشکی پایدار و ثابت باشد، اما بیماران مبتلا به پرخوری عصبی که هنوز درگیر پرخوری مکرر و یا پاکسازی روزانه هستند، ممکن است به برنامه ای برای بستری جزئی در بیمارستان(PHP) نیاز داشته باشند. در شپرد پرات، بیماران 12 ساعت در روز را در برنامه بستری جزئی در بیمارستان سپری می کنند که در آنجا در جلسات درمانی انفرادی و گروهی شرکت می کنند، صبحانه، ناهار و شام می خورند و بعد از ظهر به خانه برمی گردند.
فضای درمانی قابل سکونت
این نوع درمان در محیطی خانه مانند که از قبل تعیین شده است انجام می شود تا به ساکنین این خانه فرصت داده شود که از فشارهای محیط خارج دور بمانند و بر روی درمان پرخوری عصبی تمرکز کنند. ساکنین در طول غذا خوردن و پس از خوردن غذا و میان وعده ها برای مشاهده رفتار خوردن و پیشگیری از پرخوری مکرر و پاکسازی تحت نظارت قرار می گیرند.
درمان فردی و گروهی، ارزیابی خلق و خوی در حال پیشرفت و آموزش تغذیه از ویژگی های درمانی قابل سکونت است. پیشرفت ساکنین، تعیین کننده مدت اقامت آنها می باشد که می تواند از چندین هفته تا چندین ماه به طول بیانجامد. همچنین داشتن بیمه ممکن است عاملی برای تداوم و ماندگاری در این نوع درمان باشد.
درمان بستری فشرده
این نوع از درمان که در بیمارستان ها یا سایر مراکز پزشکی انجام می شود،معمولا برای افرادی در نظر گرفته می شود که از نظر پزشکی و رفتاری، پایداری و ثبات ندارند. بسیاری از بیماران دارای مشکلات پزشکی همزمان نظیر دیابت هستند. آنها ممکن است خودکشی کرده باشند و یا دارای علائم روانی باشند که به سرعت بدتر می شوند. برخی بیماران ممکن است به تغذیه موقت با لوله و یا تزریق مایع داخل وریدی برای درمان کم آبی نیاز داشته باشند.
بیشتر بدانید: بررسی عوامل تحریک کننده پراشتهایی عصبی
پزشکان نظارت 24 ساعته در 7 روز هفته، نظارت گسترده پزشکی،نظارت بر وعده های غذایی و نظارت بر داروها دارند و به مدت 12 ساعت یا بیشتر برنامه های روزانه شامل مشاوره گروهی، خانواده و روان درمانی درون فردی و مشاوره تغذیه را ارائه می‌دهند. ماندن در بیمارستان ممکن است یک تا دو هفته ادامه پیدا کند.مطالعه بر روی افراد مبتلا به پرخوری عصبی شدید نشان داد که درمان بستری فشرده با تمرکز بر یک درمان روانی قوی، برای 75% از بیماران موثر بوده است. پیشرفت مداوم بیماران، آنها را به سمت مدل های مراقبتی شدید کمتری سوق می دهد.
گریفیث می‌گوید تغییر رفتار بزرگ ترین نشانه ترقی و پیشرفت است. او می‌گوید که اجازه ندهید که احساسات به شما بگویند که چطور غذا بخورید، قبول کردن درمان و پایبند بودن به رژیم های دارویی برای شرایط روانی، نشانه‌های مهمی از پیشرفت هستند. حفظ کردن زندگی و مسئولیت های خارج از منزل، حاضر شدن در جلسه های قرار ملاقات های برنامه ریزی شده و سازگار شدن با آنچه که در برنامه های درمانی یاد گرفته اید، همگی علائم مثبتی هستند که نشان دهنده بهتر شدن پرخوری عصبی در شما می باشند.
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی که پرخوری عصبی را معالجه می کنند
اگر شما یا فرزندتان به پرخوری عصبی مبتلا هستید، این دسته از متخصصان بهداشت و سلامت می توانند در درمان و یا مدیریت اختلال خوردن نقش داشته باشند:
- روان درمانگر
- روانشناس
- متخصص تغذیه
- پزشک مراقبت های اولیه
- متخصص بیماری های گوارشی
- پزشک متخصص اطفال
- پرستار مدرسه
داروهای پرخوری عصبی
برخلاف بیشتر اختلالات خوردن، دارویی برای درمان پرخوری عصبی وجود دارد که توسط سازمان غذا و دارو تائید شده است. داروی ضد افسردگی فلوکستین(Prozac) حتی در صورتی که به افسردگی مبتلا نباشید، می‌تواند برای درمان پرخوری عصبی تجویز شود. مصرف این دارو باید همراه با گرفتن مشاوره باشد.
دیگر داروهای وابسته به روانپزشکی یا ترکیبات دارویی که برای درمان بیماری های روانی مرتبط با پرخوری عصبی تجویز می شوند، بستگی به بیماری فرد دارند.
