سرطان مجاری صفراوی یک نوع بیماری نادر است که در آن سلول های بدخیم سرطانی در مجاری صفراوی شکل می گیرند. سابقه ابتلا به کولیت یا بیماری‌های خاص کبدی می تواند خطر ابتلا به سرطان مجاری صفراوی را ا فزایش دهد. علائم سرطان مجاری صفراوی شامل زردی یا یرقان و درد در ناحیه شکم است. معمولا برای تشخیص بیماری مجاری صفراوی و مرحله پیشرفت آن، از آزمایشاتی که مجاری صفراوی و همچنین اندام های اطراف را بررسی می کند، استفاده می شود. در نمونه گیری از بافت برای تشخیص سرطان مجاری صفراوی، ممکن است روش های مختلفی به کار برده شود. عوامل فراوانی وجود دارند که بر بهبودی و همچنین گزینه های درمانی تاثیر گذار هستند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی سرطان مجاری صفراوی می پردازیم.
سازوکار مجاری صفراوی و انواع سرطان مجاری صفراوی
سرطان مجاری صفراوی یک نوع بیماری نادر است که در آن سلول های بدخیم سرطان در مجاری صفراوی شکل می گیرند. در داخل بدن شما شبکه ای از لوله ها که به آن مجرا گفته می شود، کبد، کیسه صفرا و روده کوچک‌تان را به یکدیگر متصل می کند. این شبکه از کبد که در آن بسیاری از مجاری کوچک مایع صفرا را جمع می کنند، شروع می شود. مایع صفرا مایعی است که توسط کبد تولید می شود تا چربی ها را در هنگام هضم، تجزیه کند. این مجاری کوچک، مجاری کبدی راست و چپ را تشکیل می دهند.
سپس این دو مجرا در خارج از کبد به یکدیگر می پیوندند و مجاری کبدی مشترک را تشکیل می دهند. کیسه صفرا و مجاری کبدی مشترک توسط مجاری کیستیک به یکدیگر متصل می شوند. مایع صفراوی از کبد، مجاری کبدی مشترک و مجاری کیستیک عبور می کند و در کیسه صفرا ذخیره می شود. در هنگام هضم غذا، مایع صفراوی ذخیره شده در کیسه صفرا، آزاد شده و از مجاری کیستیک به مجاری صفراوی مشترک و در نتیجه به روده کوچک می رود.
سرطان مجاری صفراوی که کلانژیوکارسینوما نیز نامیده می شود، به دو نوع مختلف تقسیم می شود:
سرطان مجرای صفراوی خارج کبدی
مجرای صفراوی خارج از کبد شامل ناحیه هیلوم و ناحیه دیستال است.
سرطان در هر کدام از این نواحی ممکن است شکل گیرد:
سرطان مجرای صفراوی ناف ریه یا پریهیلار
این نوع سرطان در مجرای صفراوی خارج از کبد و هیلوم مشاهده می شود. هیلوم قسمتی است که مجاری صفراوی راست و چپ از کبد خارج می شوند و برای تشکیل مجاری کبدی مشترک، به یکدیگر می پیوندند. سرطان مجاری صفراوی پریهیلار، کلانژیو کارسینومای پریهیلار نیز نامیده می شود.
سرطان مجاری صفراوی خارج کبدی دیستال
این نوع سرطان در ناحیه دیستال یافت می شود. ناحیه دیستال شامل مجاری صفراوی مشترک است که از لوزالمعده عبور کرده و به روده کوچک ختم می شود. سرطان مجرای صفراوی خارج کبدی دیستال، کلانژیوکارسینومای خارج کبدی نیز نامیده می شود.
سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی
این نوع سرطان در مجرای صفراوی داخل کبد شکل می گیرد و تنها تعداد کمی از سرطان های مجاری صفراوی از نوع داخل کبدی هستند. سرطان مجرای صفراوی داخل کبدی، کلانژیوکارسینومای داخل کبدی نیز نامیده می شود.
بیشتر بخوانید: ارتباط رژیمهای کم کالری با سنگ کیسه صفرا
علل و عوامل خطرزای سرطان مجرای صفراوی
خطر ابتلا به سرطان مجرای صفراوی با افزایش سن افزایش می یابد. سرطان مجرای صفراوی به آهستگی گسترش یافته و به ساختارهای محلی حمله می کند. به همین دلیل تشخیص این بیماری اغلب در مراحل پایانی بیماری، زمانی که مجاری صفراوی مسدود شده اند، صورت می گیرد. این بیماری از حرکت مایع صفرا از کبد به کیسه صفرا و روده جلوگیری می کند. بسته به محل انسداد مجرای صفراوی، این بیماری می تواند منجر به التهاب کبد یا لوزالمعده شود.
در بیشتر بیمارانی که به سرطان مجرای صفراوی مبتلا می شوند، عامل خطرزا وجود ندارد. با این وجود التهاب مزمن مجاری صفراوی می تواند یک عامل خطرزا برای این سرطان باشد. بیماری هایی که می توانند منجر به ایجاد این نوع التهاب مزمن شوند، شامل کلانژیت اسکلروزان اولیه، بیماری مزمن کبدی از جمله هپاتیت B، هپاتیت C، هپاتیت الکلی مزمن و سیروز است. همچنین برخی از عفونت های انگلی که می توانند موجب عفونت کبدی شوند نیز با افزایش خطر ابتلا به این بیماری همراه هستند.
سنگ های صفراوی یک عامل خطر برای ایجاد سرطان مجاری صفراوی نیستند. اما سنگ های موجود در کبد به عنوان یک فاکتور خطر برای این سرطان به شمار می روند. برخی از بیماری های مادرزادی نادر وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان مجاری صفراوی را افزایش می دهند. این بیماری ها شامل سندروم لینچ II و سندروم کارولی می باشند.
علائم بیماری سرطان مجاری صفراوی
علائم بیماری بسته به موقعیت تومور ممکن است متفاوت باشد.
اما در حالت کلی می توانند موارد زیر را شامل شود:
- یرقان که زردی پوست را نشان می دهد، شایع ترین علامت این بیماری است.
- یرقان بسته به محل تومور ممکن است در مراحل اولیه و یا مراحل دیگر بیماری بروز کند.
- تغییر رنگ مدفوع و تیره یا کمرنگ شدن آن
- ایجاد خارش در اثر یرقان یا سرطان
- وجود درد در ناحیه شکم که به پشت بدن امتداد می یابد. این روند با پیشرفت سرطان بروز می کند.
- عوارض جانبی کمیاب اما جدی که ممکن است شامل بزرگ شدن کبد طحال یا کیسه صفرا باشد.
علاوه بر این، علائم شایع تر و عمومی تر شامل موارد زیر هستند:
- لرز
- تب
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- خستگی
برای تشخیص بیماری و همچنین مرحله آن، از آزمایشاتی که در آن مجاری صفراوی و اندام های اطراف مورد بررسی قرار می گیرند، استفاده می شود. روش هایی که در آنها از مجاری صفراوی و اندام های مجاور عکس برداری می کنند، به تشخیص سرطان مجاری صفراوی کمک کرده و همچنین مشخص می کنند که سرطان تا چه اندازه در مجاری صفراوی و بافت های اطراف گسترش یافته است.
فرآیندی که در آن شیوع و گسترش سلول های سرطانی به بافت های اطراف را مشخض می کند، مرحله بندی بیماری نامیده می شود. انجام آزمایشات تشخیصی برای بیماری و همچنین مشخص کردن مرحله آن معمولاً به طور همزمان انجام می شود.
آزمایشات تشخیصی بیماری کلانژیوکارسینوما
آزمایشات تشخیصی زیر ممکن است مورد استفاده قرار گیرند:
انجام معاینه بدنی و آگاهی از سابقه بیماری ها
معاینه بدنی به منظور بررسی علائم عمومی سلامتی از جمله بررسی علائم بیماری مانند برآمدگی یا شرایطی که به نظر غیر عادی هستند، سابقه عادات سلامتی بیمار و بیماری ها و معالجه هایی که در گذشته رخ داده اند، صورت می گیرد.
آزمایش عملکرد کبد
روشی که در آن نمونه ای از خون برای اندازه گیری مقادیر بیلی روبین و آلکالین فسفاتاز که توسط کبد به داخل خون آزاد شده اند، گرفته می شود. مقادیر بالاتر از حد طبیعی می تواند نشانه بیماری کبدی باشد که ممکن است در اثر سرطان مجاری صفراوی ایجاد شده باشد.
آزمایشات آزمایشگاهی
روش های پزشکی که نمونه هایی از بافت، خون، ادرار یا سایر مواد موجود در بدن را آزمایش می کنند. این آزمایشات به تشخیص بیماری، برنامه ریزی و نظارت بر بیماری کمک می کند.
آنتی ژن سرطان زا و آزمایش نشانگر تومور
روشی که در آن نمونه ای از خون، ادرار یا بافت بررسی می شود تا مقادیر خاصی از مواد ساخته شده توسط اندام ها، بافت ها یا سلول های تومور در بدن را اندازه گیری کند. برخی از مواد با افزایش آنها در بدن مشاهده می شوند. به این موارد نشانگر تومور گفته می شود. وجود مقادیر بالاتر از سطح طبیعی آنتی‌ژن کارسینو و نشانگر تومور در بدن ممکن است به معنای سرطان مجاری صفراوی باشد.
معاینه سونوگرافی
روشی که در آن امواج صوتی با انرژی بالا به بافت های داخلی یا اندام های داخلی مانند شکم فرستاده و سپس منعکس می شوند. انعکاس این امواج صوتی باعث ایجاد تصویر از بافت های بدن شده که به آن سونوگرافی گفته می شود. این تصاویر قابلیت چاپ شدن را دارند و می توان از آنها استفاده کرد.
سی تی اسکن
روشی که باعث می شود مجموعه ای از تصاویر دقیق از نمای داخلی بدن مانند شکم گرفته شده و از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرند. تصاویر توسط رایانه‌ای که به دستگاه اشعه ایکس متصل است، تهیه می شوند. برای کمک به شفاف تر شدن اندام ها یا بافت ها، ممکن است از نوعی رنگ که به داخل رگ ها تزریق می شود و یا بلعیده می شود، استفاده کرد. همچنین روش توموگرافی کامپیوتری یا توموگرافی محوری رایانه‌ای نامیده می شود.
روشی که در آن از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه‌ای برای ساخت یک سری از تصاویر دقیق از نواحی داخلی بدن استفاده می شود. این روش همچنین تصویربرداری رزونانس مغناطیسی هسته ای نامیده می شود.
کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی
روشی که در آن از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه استفاده می شود تا یک سری از تصاویر دقیق از نواحی داخلی بدن مانند کبد، مجاری صفراوی، کیسه صفرا، لوزالمعده و مجاری لوزالمعده را تهیه کند.
روش های انجام نمونه گیری سرطان مجاری صفراوی
روش های مختلفی وجود دارند که ممکن است برای به دست آوردن نمونه از بافت و تشخیص سرطان مجاری صفراوی مورد استفاده قرار گیرند. برای بررسی بیماری و علائم آن، سلول ها و بافت ها در حین انجام بیوپسی از ناحیه مورد نظر برداشته می شوند تا توسط یک آسیب شناس بررسی و تحت مشاهدات میکروسکوپی قرار گیرند. روش های مختلفی وجود دارند که ممکن است برای نمونه گیری سلول ها و بافت ها مورد استفاده قرار گیرند. نوع روش استفاده شده برای نمونه گیری به شرایط بیمار بستگی دارد.
انواع روش های بیوپسی شامل موارد زیر هستند:
لاپاراسکوپی
یک روش جراحی برای بررسی اندام های داخلی شکم مانند مجاری صفراوی و کبد که از آن برای بررسی علائم سرطان استفاده می شود. در این روش برش های کوچک در دیواری شکم ایجاد شده و لاپاراسکوپ در یکی از برش ها قرار می گیرد. همچنین ابزارهای دیگری ممکن است از طریق برش ها وارد بدن شوند تا روش هایی از قبیل گرفتن نمونه گیری را ممکن سازند.
کلانژیوگرافی ترانس هپاتیک کبدی
روشی که از آن برای اشعه ایکس کبد و مجاری صفراوی استفاده می شود. در این روش یک عدد سوزن نازک از طریق پوست زیر دنده ها وارد بدن می شود. سپس مقداری از رنگ به مجاری کبدی یا صفراوی تزریق شده و از آن اشعه ایکس گرفته می شود. در این هنگام نمونه‌ای از بافت برداشته می شود و با استفاده از آن، بیماری مورد بررسی قرار می گیرد.
در صورت مسدود شدن مجرای صفراوی ممکن است یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام استنت در کبد باقی بماند تا صفرا را به داخل روده کوچک یا یک کیسه جمع آوری در خارج از بدن، تخلیه کند. این روش معمولاً در مواردی مورد استفاده قرار می گیرد که بیمار توانایی انجام جراحی را نداشته باشد.
کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی
روشی که برای اشعه ایکس مجاری استفاده می شود و در آن صفرا از کبد به کیسه صفرا و سپس روده کوچک منتقل می شود. گاهی اوقات سرطان مجاری صفراوی باعث تنگ شدن و انسداد مجرا یا کند شدن جریان مایع صفرا شده و این موجب ایجاد زردی می شود. آندوسکوپ از طریق دهان و معده وارد روده کوچک می شود.
سپس رنگ از طریق آندوسکوپ به مجاری صفراوی تزریق شده و اشعه ایکس گرفته می شود. در این هنگام نمونه ای از بافت گرفته شده و مورد بررسی قرار می گیرد. در صورت مسدود شدن مجرای صفراوی، ممکن است یک لوله نازک در مجرا وارد شود. این لوله یا استنت ممکن است در مجرا باقی بماند تا راه مجرا باز شود. این روش نیز ممکن است در مواردی انجام شود که بیمار توانایی انجام جراحی را نداشته باشد.
سونوگرافی آندوسکوپی و سرطان مجاری صفراوی
روشی که در آن یک آندوسکوپ از طریق دهان یا روده وارد بدن می شود. آندوسکوپی ابزاری نازک و لوله مانند است که دارای نور و لنز برای مشاهده اندام های داخلی است. از کاوشگری که در انتهای آندوسکوپ وجود دارد برای دریافت انعکاس امواج پر انرژی از بافت های اندام های داخلی استفاده می شود. در این هنگام نمونه‌ای از بافت جدا شده و مورد بررسی قرار می گیرد. این روش همچنین آندوسونوگرافی نیز نامیده می شود.
عوامل تاثیر گذار بر بهبودی بیماری و انتخاب گزینه های درمانی
احتمال بهبودی بیماری و همچنین گزینه های درمانی به موارد زیر بستگی دارند:
- مرحله سرطان.
- تا چه اندازه سرطان به اعصاب یا رگ های مجاور گسترش یافته است.
- آیا سرطان با جراحی می تواند درمان شود.
- شرایط پزشکی دیگر بیمار مانند ابتلا به کلانژیت اسکلروزان اولیه.
- تعیین سطح نشانگر تومور و اینکه تا چه اندازه بالاتر از حد معمول است.
- همچنین تعیین اینکه سرطان به تازگی تشخیص داده شده است یا مجدداً عود کرده است.
تشخیص مرحله بیماری یکی از عوامل تاثیرگذار بر احتمال بهبودی و همچنین گزینه های درمانی است. به عنوان مثال، تعیین اینکه تا چه اندازه سرطان به سایر اندام ها مانند کبد یا غدد لنفاوی سرایت کرده است. علاوه بر این، گزینه های درمانی ممکن است به علائم ناشی از سرطان نیز بستگی داشته باشد. سرطان مجرای صفراوی معمولاً پس از شیوع و گسترش آن تشخیص داده می شود و به ندرت با عمل جراحی درمان می شود. درمان های تسکین دهنده ممکن است علائم بیماری را تسکین داده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
اپیدمی بیماری سرطان مجاری صفراوی
بیماری کلانژیوکارسینوما به طور کلی یک نوع بیماری نادر است. اما شیوع آن معمولاً در افراد مسن بیشتر دیده می شود. میانگین سنی این بیماری ۶۵ سال است و ممکن است یک گرایش جزئی از مردان را شامل شود.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره کوله لیتیاز،کوله سیستیت و کلانژیت
مراحل کلانژیوکارسینوما
از نتایج آزمایشات تشخیصی و مرحله ای برای تشخیص شیوع سلول های سرطانی به اندام های بدن استفاده می شود. در حالت کلی سرطان مجاری صفراوی به سه روش در بدن گسترش می یابد. سرطان ممکن است از ناحیه ای از بدن به قسمت های دیگر گسترش یابد.
از گزینه های زیر برای توصیف انواع مختلف سرطان مجاری صفراوی استفاده می شود:
- سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی
- سرطان مجاری صفراوی پریهیلار
- سرطان مجاری صفراوی خارج کبدی
برای برنامه ریزی درمان بیماری از گروه های زیر استفاده می شود:
- سرطان مجاری صفراوی متمرکز
- سرطان مجرای صفراوی غیر متمرکز، متاستاتیک یا عود مجدد بیماری
از نتایج آزمایشات تشخیصی و مرحله ای برای میزان گسترش سرطان استفاده می شود. فرایندی که از آن برای مشخص کردن گسترش بیماری به سایر قسمت های بدن استفاده می شود، مرحله بندی بیماری نامیده می شود. اطلاعاتی که از آزمایشات و مراحل بیماری جمع آوری می شود، برای برنامه ریزی درمان مورد استفاده قرار می گیرند.
سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی
مرحله 0
در این مرحله از سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی، سلول های غیر طبیعی در لایه داخلی بافت مجرای صفراوی داخل کبدی مشاهده می شوند. این سلول های غیر طبیعی ممکن است به سرطان تبدیل شده و در بافت نرمال اطراف گسترش یابند. مرحله 0 بیماری به کارسینوما در محل گفته می شود.
مرحله اول
مرحله اول سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی به مراحل IB و IA تقسیم می شود:
- مرحله IA: در این مرحله سرطان در مجاری صفراوی داخل کبدی شکل گرفته و اندازه تومور ۵ سانتیمتر یا کوچکتر از آن است.
- مرحله IB:در این مرحله سرطان در مجاری صفراوی داخل کبدی شکل گرفته و اندازه تومور بزرگتر از ۵ سانتی متر است.
مرحله دوم
مرحله دوم سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تومور از طریق بیماری مجاری صفراوی داخل کبدی به رگ‌های خونی گسترش یافته است.
- و یا بیش از یک تومور در مجرای صفراوی داخل کبدی شکل گرفته و ممکن است در رگ‌های خونی گسترش یابند.
مرحله سوم
در این مرحله سرطان مجرای صفراوی داخل کبدی به مراحل IIA و IIB تقسیم می شود:
- در مرحله IIA تومور از طریق پوشش بیرونی کبد گسترش یافته است.
- در مرحله IIB سرطان در اندام ها یا بافت های نزدیک بیماری گسترش یافته است.
- مانند مایع اثنی عشر، روده بزرگ، معده، مجرای صفراوی مشترک، دیواره شکم، دیافراگم یا غده های لنفاوی اطراف.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی، سرطان به سایر قسمت های بدن مانند استخوان، ریه ها، غدد لنفاوی دور دست یا بافت پوشاننده دیواره شکم و اکثر اندام های شکم گسترش یافته است.
گروه بندی سرطان مجاری صفراوی
از گروه های زیر برای برنامه ریزی درمان استفاده می شود:
سرطان مجرای صفرا غیر متمرکز
در این نوع، سرطان در ناحیه ای متمرکز مانند قسمت تحتانی مجاری صفراوی مشترک یا ناحیه پریهیلار جایی که تومور با جراحی قابل برداشتن است، قرار دارد.
سرطان غیرمتمرکز متاستاتیک یا عود مجدد سرطان
این نوع از سرطان مجرای صفراوی با عمل جراحی قابل درمان نیستند. بیشتر بیماران مبتلا به سرطان مجاری صفراوی نمی توانند سرطان خود را با عمل جراحی از بین ببرند. متاستاز، گسترش سرطان از محل اولیه به سایر نقاط بدن است. سرطان مجرای صفراوی متاستاتیک ممکن است در کبد، سایر قسمت های شکم یا سایر قسمت‌های دیگر بدن گسترش یابد.
سرطان مجرای صفراوی با عود مجدد سرطانی که بهبود یافته است، شروع می شود. این سرطان ممکن است در مجاری صفراوی، کبد یا کیسه صفرا به طور مجدد برگردد. اما احتمال کمی دارد که به سایر نقاط بدن شیوع یابد.
بررسی اجمالی گزینه‌های درمان
انواع مختلفی از درمان ها برای بیماران مبتلا به سرطان مجاری صفراوی وجود دارد.
سه نوع درمان استاندارد قابل استفاده شامل موارد زیر هستند:
- جراحی
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
همچنین انواع جدیدی از درمان ها مانند پیوند کبد پس از انجام آزمایشات بالینی مورد استفاده قرار می گیرد. درمان سرطان مجرای صفراوی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. بیماران می توانند قبل، حین و بعد از شروع درمان سرطان، وارد آزمایشات بالینی شود. همچنین آزمایشهای بیشتر برای پیگیری های پس از درمان نیز ممکن است لازم باشد.
انواع مختلف درمان برای بیماران مبتلا به سرطان مجاری صفراوی در دسترس است. برخی از درمان ها استاندارد هستند و در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرند. برخی دیگر از آنها پس از انجام آزمایشات بالینی مورد استفاده قرار می گیرد. یک کارآزمایی بالینی درمان شامل مطالعات تحقیقاتی به منظور کمک به بهبود روش‌های درمانی فعلی یا به دست آوردن اطلاعات در مورد درمان های جدید بیماران مبتلا به سرطان است.
زمانی که آزمایشات بالینی نشان دهند که یک درمان جدید بهتر از روش های استاندارد است، ممکن است درمان جدید خود به یک روش استاندارد تبدیل شود. ممکن است بیماران بخواهند درباره شرکت و قرار گرفتن در یک کارآزمایی بالینی فکر کنند. امّا برخی از کارآزمایی های بالینی تنها برای بیمارانی که هنوز درمان را شروع نکرده اند، قابل انجام است.
انجام عمل جراحی
از انواع جراحی های زیر برای درمان سرطان مجرای صفرا استفاده می شود.
برداشتن مجرای صفراوی
این درمان شامل یک عمل جراحی برای برداشتن بخشی از مجرای صفراوی در صورت کوچک بودن تومور و حضور آن تنها در مجرای صفراوی است. در این شرایط غذه های لنفاوی برداشته می شوند و بافتی از غدد لنفاوی، زیر میکروسکوپ برای بررسی وجود شواهد مربوط به سرطان مشاهده می شود.
هپاتکتومی جزئی
یک عمل جراحی که بخشی از کبد که در آن سرطان یافت شده، برداشته می شود. قسمت برداشته شده ممکن است شامل بافت کل لوب یا قسمت بزرگی از کبد همراه با برخی از بافت های طبیعی اطراف آن باشد.
روش ویپل
یک روش جراحی که در آن سر لوزالمعده، کیسه صفرا، قسمتی از معده، بخشی از روده کوچک و همچنین مجرای صفراوی برداشته می شود. پس از آنکه پزشک تمام سلولهای سرطانی را از بدن خارج می کند، ممکن است برنامه های ثانویه مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی را برای بیماران تجویز کند تا سلولهای سرطانی باقی مانده غیر قابل مشاهده را از بین ببرند.
درمان هایی که پس از عمل انجام می شوند، به منظور کاهش خطر بازگشت سرطان انجام شده و به آنها درمان های کمکی گفته می شود. برای تسکین علائم ناشی از مجرای صفراوی مسدود شده و بهبود کیفیت زندگی، انواع جراحی های تسکین دهنده زیر قابل انجام است.
بای پس صفرا
اگر سرطان، مجاری صفرا را مسدود کند و صفرا در کیسه صفرا ایجاد شود، ممکن است نیاز به انجام بای پس صفرا باشد. در طی این عمل، پزشک قبل از انسداد صورت گرفته، مجرای صفرا یا مجاری صفراوی در آن منطقه را قطع کرده و آن را به قسمتی از مجرای صفراوی پس از ناحیه مسدود شده و یا به روده کوچک متصل می کند تا مسیر جدیدی را در اطراف ناحیه مسدود شده ایجاد کند.
قرار دادن استنت آندوسکوپی
اگر تومور مجرای صفراوی را مسدود کند، ممکن است از یک استنت برای تخلیه صفرا استفاده شود. پزشک ممکن است استنت را از طریق سوند جایگذاری کرده و از این طریق صفرا را به درون کیسه ای در خارج از بدن تخلیه کند. همچنین ممکن است استنت در اطراف ناحیه مسدود شده قرار داده شود تا مایع صفرا را به داخل روده کوچک تخلیه کند.
زهکشی مجاری صفراوی خلفی
روشی که برای اشعه ایکس در مجاری کبدی و صفراوی استفاده می شود. در این حالت یک سوزن نازک از طریق پوست زیر دنده ها وارد بدن می شود. رنگ به مجاری کبدی یا صفراوی تزریق می شود و اشعه ایکس گرفته می شود. در صورت مسدود شدن مجرای صفراوی، ممکن است یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام استنت در کبد باقی بماند تا مایع صفرا را به داخل روده کوچک یا یک کیسه جمع آوری در خارج از بدن، تخلیه کند.
پرتو درمانی سرطان مجاری صفراوی
پرتودرمانی یک نوع درمان برای سرطان است که از پرتو های پر انرژی یا انواع دیگر پرتوها برای از بین بردن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها، استفاده می شود.
پرتو درمانی خارجی
در این روش از دستگاهی خارج از بدن استفاده می شود تا اشعه را به سمت سلول های سرطانی بفرستد.
پرتودرمانی داخلی
در این روش از یک ماده رادیو اکتیو که در سوزن‌ها، دانه ها، سیم ها یا کاتترها بسته بندی شده اند، استفاده می شود. این مواد مستقیماً در داخل یا در نزدیکی تومورهای سرطانی قرار می گیرند. از پرتودرمانی خارجی و داخلی برای درمان سرطان مجرای صفراوی استفاده می شود. در سرطان مجاری صفراوی غیر متمرکز، متاستاتیک یا عود مجدد بیماری، روش های جدید برای بهبود تاثیر پرتو درمانی خارجی بر روی سلول های سرطانی مورد مطالعه قرار گرفته اند. این روش ها شامل موارد زیر هستند:
درمان هایپرترمی
در این نوع از درمان، بافت بدن در معرض درجه حرارت بالا قرار می گیرد تا سلولهای سرطانی نسبت به اثرات پرتو درمانی و برخی داروهای ضد سرطان حساس شوند.
پرتوهای حساس کننده
داروهایی که سلول های سرطانی را نسبت به پرتو درمانی حساس تر می کنند. ترکیب پرتودرمانی با پرتوهای حساس کننده ممکن است سلول های سرطانی بیشتری را از بین ببرند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی یکی از درمان های سرطان است که از داروها برای متوقف کردن رشد سلول های سرطانی، کشتن سلول ها یا جلوگیری از تقسیم آن ها استفاده می شود. زمانی که شیمی درمانی از طریق بلعیدن دارو یا تزریق به رنگ و عضله انجام می شود، داروها وارد جریان خون می شوند و می توانند به سلول های سرطانی در بدن برسند.
زمانی که شیمی درمانی به طور مستقیم در مایع مغزی نخاعی، اندام یا حفره های بدن مانند شکم قرار می گیرد، داروها به طور عمده بر سلولهای سرطانی موجود در آن مناطق تاثیر می گذارند. به این روش شیمی درمانی منطقه ای گفته می شود. شیمی درمانی منطقه‌ای یا سیستمیک برای درمان سرطان مجرای صفراوی غیرمتمرکز، متاستاتیک یا عود مجدد بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. در سرطان مجاری صفراوی غیرمتمرکز، متاستاتیک یا عود مجدد بیماری، آمبولیزاسیون داخل شریانی مورد بررسی قرار می گیرد.
این روشی است که پس از آنکه داروهای ضد سرطان به رگ های خونی در نزدیک تومور تزریق می شوند، خونرسانی به تومور مسدود می شود. گاهی اوقات داروهای ضد سرطان به مهره های کوچکی وصل و به شریانی که تومور را تغذیه می‌کنند، تزریق می شوند. مهره ها با آزاد شدن دارو، جریان خون به تومور را مسدود می کنند. این امر سبب می شود مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی تر به تومور برسد و در نتیجه سلولهای سرطانی بیشتری از بین بروند.
روش های جدید درمان سرطان مجاری صفراوی
روش های جدید درمان که ممکن است پس از آزمایشات بالینی مورد استفاده قرار گیرند شامل پیوند کبد است. در پیوند کبد، کل کبد برداشته شده و با یک کبد اهدا کننده سالم جایگزین می شود. پیوند کبد ممکن است در بیماران مبتلا به سرطان مجرای صفراوی پریهیلار انجام شود. در صورتی که بیمار باید منتظر کبد اهدا شده باشد، ممکن است لازم باشد که درمان های دیگری انجام شود.
بیشتر بخوانید: مسموم شدن کبد با آب هویج
انجام آزمایشات پیگیری پس از بیماری
برخی از آزمایشاتی که برای تشخیص سرطان یا یافتن مرحله سرطان انجام شده است، پس از درمان بیماری ممکن است به طور مجدد تکرار شوند. در واقع بعضی از این آزمایشات به منظور بررسی نتیجه درمان تکرار می شوند و تصمیم گیری در مورد ادامه تحقیق و یا متوقف کردن درمان ممکن است بر اساس نتایج آزمایش ها صورت گیرد.
همچنین انجام مرتب برخی از آزمایش ها، پس از پایان درمان نیز همچنان لازم است. نتایج این آزمایشات می توانند نشان دهنده روند و عملکرد خوب درمان و یا عود مجدد بیماری باشند. این آزمایشات همچنین به عنوان چکاب یا تست‌های پیگیری نیز شناخته می شوند.
پیشگیری از ابتلا به سرطان مجاری صفراوی
هیچ راهی برای جلوگیری از کلانژیوکارسینوما وجود ندارد. اما ممکن است بتوان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد. راههای کاهش خطر ابتلا به سرطان مجاری صفراوی شامل موارد زیر هستند:
پرهیز از سیگار کشیدن
استعمال دخانیات با افزایش خطر ابتلا به کلانژیوکارسینوم مرتبط است.
عوامل خطرزای ابتلا به بیماری‌های کبدی را کاهش دهید
بیماری مزمن کبدی با افزایش خطر کلانژیوکارسینوما همراه است. برخی از دلایل بیماری کبدی قابل پیشگیری نیستند اما برخی دیگر می توانند خطر ابتلا به آن را کاهش دهند. هر آنچه می توانید انجام دهید تا از کبد خود به خوبی مراقبت کنید. به عنوان مثال، برای کاهش خطر التهاب کبد، از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید، وزن خود را سالم نگه دارید و هنگام کار با مواد شیمیایی، دستورالعمل های ایمنی موجود بر روی ظروف را دنبال کنید.
مصرف آسپرین
علاوه بر این، مطالعات انجام شده نشان می دهند که مصرف آسپرین ممکن است به کاهش خطر ابتلا به کلانژیوکارسینوما کمک کند.