بوتولیسم نوعی بیماری است که در اثر سموم ناشی از انواع خاصی از باکتری ها ایجاد می شود. سم بوتولینوم یکی از کشنده ترین سموم شناخته شده است. باکتری هایی که این سم را ایجاد می کنند، در بسیاری از مناطق به طور طبیعی یافت می شوند اما بیماری آنها بسیار نادر است. با این حال این سم را می توان در حمله بیولوژیکی استفاده کرد. بوتولیسم درمان نشده میزان مرگ و میر حدود 50٪ دارد. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی علائم، علل ابتلا و روشهای درمان بوتولیسم می پردازیم.
بوتولیسم چیست؟
بوتولیسم بیماری جدی ای است که باعث فلج ماهیچه ها می شود. یک نوروتوکسین، که به طور کلی به آن سم بوتولینوم گفته می شود، باعث این بیماری می شود و باکتری های کلستریدیوم بوتولینوم و بندرت باکتری کلستریدیوم بوتیریکام و کلستریدیوم باراتی نوروتوکسین تولید می کنند. کلستریدیوم بوتولینوم هفت نوروتوکسین مجزا از انواع A تا G تولید می کند اما انواع A، B و E و به ندرت F رایج ترین انواع آنها در ایجاد فلج در انسان است.
انواع دیگر عمدتا سبب ایجاد بیماری در حیوانات و پرندگان می شوند و فلج شل نیز ایجاد می کنند. بیشتر گونه های کلستریدیوم فقط یک نوع نوروتوکسین تولید می کنند. با این حال اثرات نوروتوکسین های A، B، E یا F بر روی انسان اساساً مشابه است. این بیماری از فردی به فرد دیگر گسترش نمی یابد. اگر فرد سموم را هضم کند یا استنشاق و تزریق کند، این بیماری ایجاد می شود. ارگانیسم ها در روده یا زخم ها رشد می کنند و سموم آزاد می شوند.
آمار ثبت شده این بیماری از سال 1735 آغاز می شود، هنگامی که این بیماری برای اولین بار با سوسیس آلمانی (بیماری ناشی از غذا یا مسمومیت غذایی بعد از خوردن سوسیس) ظاهر شد. در سال 1870، یک پزشک آلمانی به نام مولر نام بوتولیسم را از کلمه لاتین سوسیس به دست آورد.
باکتری کلستریدیوم بوتولینوم برای اولین بار در سال 1895 جداسازی شد و نوروتوکسین تولیدی آن در سال 1944 توسط دکتر ادوارد شانتز جداسازی شد. از سال 1949 تا 1950، سم (به نام BoNT A) نشان داده شد که با مسدود کردن انتقال استیل کولین از انتهای اعصاب حامل، انتقال عصبی-عضلانی سیستم عصبی را مسدود می کند.
سموم بوتولیسم یکی از سمی ترین مواد شناخته شده برای انسان هستند. در حالی که این سم به عنوان سلاح بیولوژیکی مورد استفاده قرار گرفته است ولی از آن برای درمان بسیاری از اختلالات پزشکی نیز استفاده شده است. در سال 1980، دکتر آلن ب. اسکات از سم بوتولیسم برای درمان استرابیسموس (انحراف چشم) استفاده کرد و در دسامبر 1989، سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) BoNT- A (Botox) را برای درمان استرابیسم، بلفارواسپاسم و اسپاسم خونریزی در بیماران جوان تایید کرد.
استفاده از بوتاکس برای درمان چین و چروک و خطوط اخم در سال 2002 توسط FDA برای بهبود لوازم آرایشی تصویب شد. FDA از سال 2002 تاکنون استفاده های دیگری نیز (به عنوان مثال درمان تعریق زیر بغل و اختلالات درد عضلانی) تأیید کرده است. در سال 2017 حداقل 10 بیمار مبتلا به این بیماری بستری شدند.
همه بیمارانی که دچار این بیماری شده بودند، سس پنیر ناچویی را در یک پمپ بنزین نزدیکی ساکرامنتوی کالیفرنیا مصرف کرده بودند. یک بیمار حداقل سه هفته به طور فلج در بخش مراقبت های ویژه بستری شد. مرگ مشکوکی به دلیل شیوع این بیماری گزارش شد. در سال 2018 کرافت هاینز پنیر تاکو بل را تولید کرد که مشخص شد خطر آلودگی به کلستریدیوم را دارد. اگرچه تا به امروز این پنیر در فردی این بیماری ایجاد نکرده است ولی کرافت هاینز به طور داوطلبانه حدود 7000 محصول را بخاطر خطر احتمالی این بیماری برگردانده است.
بیشتر بخوانید: اگر از سوسیس کالباس استفاده می کنید، این مطلب را بخوانید
انواع مختلف این بیماری
پنج نوع اصلی عبارتند از:
بوتولیسم غذایی
نوعی از این بیماری ناشی از خوردن غذاهایی که به سم بوتولینوم آلوده شده اند. منابع شایع این بیماری، غذاهای خانگی هستند که به طور صحیح کنسرو، نگهداری یا تخمیر نشده اند. اگرچه غیر معمول است ولی مواد غذایی خریداری شده نیز می توانند با سم بوتولینوم آلوده شوند.
بوتولیسم زخم
اگر اسپورهای باکتریها وارد زخم شوند باعث تولید سم می شوند که در این صورت این بیماری رخ می دهد. افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند امکان ابتلای بیشتری به این بیماری را دارند. این بیماری همچنین در افراد پس از آسیب دیدگی هایی مانند تصادف موتور سیکلت یا جراحی رخ داده است.
بوتولیسم نوزادی
اگر اسپورهای باکتریها وارد روده یک نوزاد شوند، ممکن است این بیماری رخ دهد. رشد و تولید سم تویط اسپورها باعث بیماری می شوند.
مسمومیت روده ای در بزرگسالان
این نوع همچنین به عنوان کلونیزاسیون روده در بزرگسالان نیز شناخته می شود. این نوع از این بیماری بسیار نادر است که در صورت ورود اسپورهای باکتریها به روده یک فرد بالغ، رشد و تولید سموم (مشابه بوتولیسم نوزاد) می تواند اتفاق بیفتد. اگرچه علت ابتلای افراد به این نوع از این بیماری مشخص نیست ولی ممکن است افرادی که اختلالات روده ای دارند، مستعد این بیماری باشند.
بوتولیسم لاتروژنیک
اگر سم بوتولینوم به دلایل آرایشی مانند چروک یا دلایل پزشکی مانند سردردهای میگرنی بیش از حد تزریق شود، این نوع از می تواند رخ دهد. همه انواع این بیماری می تواند کشنده باشد و جزو فوریت های پزشکی می باشد. فردی که علائم این بیماری را دارد، باید به پزشک یا اورژانس مراجعه کند.
علائم بوتولیسم
علائم و نشانه ها به نوع این بیماری بستگی دارد. در بوتولیسم غذایی، علائم و نشانه ها شامل تهوع، استفراغ و اسهال است که به دنبال آن یبوست و نفخ شکم ایجاد می شود. ممکن است ضعف و مشکل در تنفس وجود داشته باشد. علائم معمولاً بین 18 تا 36 ساعت پس از مصرف غذای آلوده ظاهر می شود اما می تواند بین 3 ساعت تا 8 روز متغیر باشد.
در بوتولیسم زخم اعصاب متصل کننده مغز به ستون فقرات که به اعصاب جمجمه ای معروف هستند، اولین علائم را ایجاد می کنند. این علایم سپس به سایر نقاط بدن گسترش می یابد. دوره انکوباسیون آن معمولا از 4 روز تا 2 هفته متغیر است. علائم و نشانه های سیستم عصبی در بوتولیسم های بزرگسالان، غذایی و زخم یکسان است اما علائم بوتولیسم زخم ممکن است طولانی تر به نظر برسد.
بیمار ممکن است دوبینی یا تاری دید، افتادگی پلک ها، ضعف صورت، خشکی دهان، دیسفاژی یا مشکل در بلع و گرفتگی صدا را تجربه کند. ماهیچه ها ضعیف می شوند. در مرحله بعد فلج شروع خواهد شد. در نهایت بدون انجام درمان، ماهیچه های تنفسی بیمار فلج می شود که به نارسایی تنفسی و مرگ منجر می شود. بیمار در طی این فرایند آگاه می ماند.
در بوتولیسم نوزادی، علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یبوست
- تغذیه ضعیف
- خلق و خوی بد
- خمیدگی بیش از حد هنگام تغذیه
- افتادگی پلک ها
- حالت صاف صورت
- بی حالی
- مشکلات تنفسی
- رفلکس های آهسته یا نادرست
- گریه ضعیف
- ضعف ماهیچه
- فقدان رفلکس عق زدن
- چشمان غیرمتمرکز
- مکش ضعیف
دوره انکوباسیون بوتولیسم نوزادان از 3 روز تا 30 روز متغیر است. فردی که علائم این بیماری را دارد، باید به پزشک یا اورژانس مراجعه کند.
این بیماری چقدر جدی است؟
نوروتوکسین بوتولینوم یکی از قوی ترین و کشنده ترین مواد شناخته شده است. حدود یک نانوگرم در کیلوگرم می تواند برای فرد کشنده باشد و دانشمندان تخمین زده اند که حدود یک گرم از آن می تواند یک میلیون نفر را از بین ببرد. این میزان بالای کشندگی انسانی برای این مقدار کم از سم، باعث شده است که کاندید استفاده از سلاحهای جنگی برای جنگهای زیستی و بیوتروریسم شود.
همه اشکال این بیماری می توانند کشنده باشند و اورژانس پزشکی محسوب شوند. نوعی از بیماری که ناشی از غذا است می تواند خطر ویژه ای داشته باشد زیرا بسیاری از افراد با خوردن حتی مقادیر کمی مواد غذایی آلوده به نوروتوکسین می توانند مسموم شوند زیرا این سموم به راحتی توسط دستگاه گوارش جذب می شوند.
نحوه تأثیر نوروتوکسین بوتولیسم بر بدن چیست؟
نوروتوکسین در واقع اعصاب را فلج می کند تا عضلات نتوانند فعالیت کنند. این اتفاق هنگامی که نوروتوکسین وارد سلولهای عصبی شود، می افتد و درنهایت در ترشح استیل کولین دخالت می کند تا عصب نتواند سبب تحریک عضله شود. اگر عصب نتواند آکسون جدیدی را بدون قرارگیری در معرض نوروتوکسین ایجاد کند، تداخل در اتصال عصبی عضلانی دائمی است. به همین دلیل بهبودی از این بیماری بسیار طولانی مدت است و همین عامل دلیلی است بر تاثیر دوره های نسبتاً طولانی کاربردهای آرایشی و درمانی نوروتوکسین رقیق شده می باشد.
کدام ارگانیسم کلستریدیوم بوتولینیوم است؟
کلستریدیوم بوتولینیوم نام باکتری ای است که در سراسر جهان معمولاً در خاک یافت می شود. این باکتری ها بی هوازی تلقی می شوند، به این معنی که این ارگانیسم ها در سطوح پایین اکسیژن یا غیاب آن به بهترین وجه رشد می کنند. باکتری کلستریدیوم باکتری هایی از جنس گرم مثبت می باشند که اسپورهایی تشکیل می دهند و باعث می شوند که باکتری ها تا زمانی فراهم شدن شرایط رشد، در حالت خفته زنده بمانند. هفت نوع نوروتوکسین بوتولیسم وجود دارد که با حروف A تا G مشخص می شوند. فقط انواع A، B، E و F باعث بیماری در انسان می شوند.
تشخیص بوتولیسم
فردی که علائم این بیماری را دارد، باید به پزشک یا اورژانس مراجعه کند. پزشک برای تشخیص سؤال و معاینه می کند تا علت علائم را دریابد. با این حال، این سرنخ ها معمولاً برای تشخیص پزشک کافی نیستند زیرا بعضی از بیماری ها مانند سندرم گیلین باره، سکته مغزی، میاستنی گراویس و مصرف بیش از حد مواد مخدر علائمی مشابه با این بیماری دارند. پزشک ممکن است آزمایشات ویژه ای را برای تشخیص انجام دهد.
برخی از این آزمایشات عبارتند از:
- اسکن مغز
- بررسی مایعات مغزی نخاعی
- آزمایش عملکرد اعصاب و عضلات (مطالعه هدایت عصبی [NCS] و الکترومیوگرافی [EMG])
- تست تنسیلون برای میاستنی گراویس
اگر این آزمایشات منجر به تشخیص عامل بیماری نشوند، پزشک ممکن است آزمایش های دیگری را برای جستجوی سموم و باکتری های ایجاد کننده این بیماری درخواست کند. این آزمایشات تنها راهی است که می توان بطور ویژه برای تشخیص این بیماری به کار برد. دریافت نتایج ممکن است چندین روز طول بکشد. اگر پزشک مشکوک به این بیماری باشد، ممکن است درمان را سریعاً شروع کند.
درمان این بیماری چیست؟
در صورت تشخیص زودهنگام بوتولیسم غذایی و زخم، می توان با آنتی توکسینی که عملکرد نوروتوکسین در گردش خون را مسدود می کند، درمان شود. آنتی توکسین سه ظرفیتی (در برابر سه نوروتوکسین: A، B و E) توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری های دولت ایالات متحده آمریکا (CDC) توزیع می شود. آنتی توکسین می تواند از بدتر شدن اختلال جلوگیری کند اما بهبودی همچنان هفته ها طول می کشد.
یکی دیگر از آنتی توکسین ها هفت گانه می باشد (در برابر هفت نوروتوکسین: A، B، C، D، E، F و G) که ممکن است از ارتش ایالات متحده یا FEMA تهیه شود. با این حال، HBAT (آنتی توکسین بوتولینوم، هپتوالنت) جایگزین آنتی اکسین های دیگر است و از مرکز عملیات اورژانس CDC در دسترس است. پزشکان ممکن است با القای استفراغ یا با استفاده از انما، مواد غذایی آلوده مانده در روده را از بین ببرند.
برای از بین بردن منبع باکتریهای تولید کننده سم، زخم ها باید درمان شوند. مراقبت حمایتی مناسب (به عنوان مثال مایعات داخل وریدی، حمایت تنفسی) در بیمارستان اصلی ترین روش درمانی برای همه انواع این بیماری است. برای از بین بردن سموم غیر قابل جذب می توان از انما استفاده کرد. با این حال نمک منیزیم، سیترات و سولفات مورد استفاده قرار نمی گیرند زیرا ممکن است به سبب افزایش قدرت سم گردند.
آنتی بیوتیک ها (پنی سیلین ها یا سایر آنتی بیوتیک ها با دوز بالا که به صورت داخل وریدی تزریق می شوند) در بوتولیسم غذایی کاربردی ندارند بلکه در بوتولیسم زخم مورد استفاده قرار می گیرند. دبریدمان جراحی نیز ممکن است مورد نیاز باشد. مشاوره با متخصص بیماریهای عفونی برای کمک به مدیریت پروتکل های درمانی توصیه می شود. برای درمان بوتولیسم شیرخواران به طور معمول آنتی توکسین تجویز نمی شود.
در حال حاضر استفاده از BabyBIG (گلوبولین ایمنی که به صورت داخل وریدی تزریق می شود) توصیه می شود که بی خطر و مؤثر است. متأسفانه می توان آن را فقط از وزارت بهداشت دریافت کرد. نارسایی تنفسی و فلج ناشی از بوتولیسم شدید، ممکن است نیاز به اتصال چندین هفته ای بیمار به دستگاه تنفس (ونتیلاتور مکانیکی) باشد که همین عامل نیازمند مراقبت های پزشکی و پرستاری فشرده (ساکشن معده، تغذیه از طریق راه وریدی و کاتتر فولی) داشته باشد. پس از چند هفته فلج شدگی با ترمیم آکسون در اعصاب بهبود می یابد.
میزان بقا و عوارض بوتولیسم
این بیماری می تواند به دلیل نارسایی تنفسی منجر به مرگ شود. با این حال به دلیل پیشرفت آنتی توکسین و مراقبت های پزشکی مدرن، امروزه افراد مبتلا به این بیماری احتمال مرگ بسیار کمتری نسبت به افرادی دارند که در گذشته وجود داشت. پنجاه سال پیش، به ازای هر 100 نفر مبتلا به بوتولیسم، 50 نفر می مردند.
در حال حاضر با آنتی توکسین و درمان مناسب پزشکی، از هر 100 بیمار مبتلا به این بیماری کمتر از 5 نفر می میرند. حتی با وجود آنتی توکسین و مراقبت های پزشکی و پرستاری فشرده، برخی از بیماران در اثر عفونت یا سایر اختلالات ناشی از فلجی می میرند. بیمارانی که از این بیماری زنده مانده اند ممکن است سالها بعد دچار تنگی نفس شوند و به درمان طولانی مدت جهت بهبودی نیاز داشته باشند.
بیشتر بخوانید: درمعالجه مشکلات تنفسی عسل و سیر ا فراموش نکنید
پیشگیری از بروز این بیماری
بسیاری از موارد این بیماری قابل پیشگیری است.
بوتولیسم غذایی
بسیاری از موارد این بیماری پس از خوردن غذاهای کنسرو شده، نگهدارنده یا تخمیر شده اتفاق افتاده است. اگر مواد غذایی به طور صحیح کنسرو نشوند، ممکن است غذاها آلوده شده باشند. غذاهایی که میزان اسید آنها کم باشد شایعترین منابع این بیماری مربوط به کنسرو خانگی هستند.
نمونه هایی از غذاهای کم اسید عبارتند از:
- مارچوبه
- لوبیا سبز
- چغندر
- ذرت
- سیب زمینی
منابع جدید این بیماری در حال مشخص شدن می باشند. آلودگی به باکتری هنگامی می تواند اتفاق بیفتد که مواد غذایی هنگام تهیه، ذخیره یا استفاده توسط مصرف کنندگان به صورت نادرست مدیدریت شوند.
برخی از نمونه های غذاهایی که آلوده شده اند عبارتند از:
- سیر خرد شده در روغن
- سس پنیر کنسرو شده
- گوجه فرنگی کنسرو شده
- آب هویج
- سیب زمینی های پخته ای که درون فویل پیچیده شده اند
در آلاسکا، بیشتر موارد بوتولیسم غذایی ناشی از ماهی سایر آبزیان تخمیر شده است. اگر غذاهای خود کنسرو و یا تخمیر کرده اید، می توانید از طریق موارد زیر احتمال بروز این بیماری را در خود، خانواده و یا دوستان تان کاهش دهید.
- از کلیه دستورالعمل های مربوط به شستشو، تمیز کردن و استریل کردن وسایل مورد استفاده جهت کنسرو کردن مواد استفاده کنید.
- استفاده از کنسروسازی فشاری برای غذاهای کم اسید مانند سیب زمینی، سبزیجات و گوشت
هر کسی می تواند شانس ابتلا به بوتولیسم را از طریق موارد زیر کاهش دهد:
– روغنهای خانگی را که به سیر یا گیاهان تزریق می شوند، در یخچال بگذارید و بعد از گذشت 4 روز روغن های بلااستفاده را دور بریزید.
– سیب زمینی ها را در حالی که در فویل آلومینیومی پخته شده اند را تا زمانی که مصرف شوند، گرم نگه دارید (در دمای بالاتر از 140 درجه فارنهایت) یا آنها را با فویل در یخچال نگه دارید.
– مواد غذایی کنسرو شده را بعد از باز کردن آنها منجمد کنید.
بوتولیسم زخم
با تمیز کردن زخم ها از بوتولیسم زخم جلوگیری کنید. اگر زخم ها آلوده به نظر می رسند، سریعاً برای تمیز کردن آنها اقدام کنید.
در صورت وجود زخم آلوده ممکن است علایم زیر ایجاد شود:
- قرمزی
- تورم
- دردناکی
- حساسیت به لمس
- وجود چرک زیاد
- تب
همه زخم های بوتولیسمی این علائم عمومی عفونت زخم را نشان نمی دهند. در صورت وجود هر گونه علایم فوق سریعا به پزشک مراجعه کنید. افرادی که مواد مخدرتزریق می کنند، بیشتر از افرادی که تزریق نمی کنند دچار این بیماری می شوند. افرادی که از تزریق مواد مخدر مبتلا به این بیماری می شوند، ممکن است محل تزریق آلوده واضحی نداشته باشند. بوتولیسم زخم ممکن است بعد از صدمات آسیب زا مانند تصادفات موتور سیکلت و جراحی رخ دهد. نسبت به علائم عفونت هوشیار باشید.
بوتولیسم نوزادان
اغلب موارد این بیماری در نوزادان قابل پیشگیری نیست زیرا باکتری های ایجاد کننده این بیماری در خاک و گرد و غبار هستند. این باکتری ها حتی پس از تمیز کردن می توانند داخل خانه ها در کف، فرش و میزهای خانگی پیدا شوند. تقریباً برای همه کودکان و بزرگسالانی که سالم هستند، مصرف اسپورهای بوتولیسم خطرناک نیست و باعث ایجاد این بیماری نمی شود (عامل خطرناک، سم این باکتری هاست).
به دلایلی نامشخص، برخی از نوزادان وقتی که اسپورها وارد دستگاه گوارش می شوند، رشد می کنند و سم تولید می کنند به این بیماری مبتلا می شوند. عسل می تواند حاوی باکتری های ایجاد کننده این بیماری در نوزادان باشد، بنابراین عسل را از تغذیه کودکانی که کمتر از 12 ماه سن دارند، حذف کنید. عسل برای افراد یک ساله و بالاتر ایمنی دارد.
کلونیزاسیون در روده بزرگسالان
کلونیزاسیون در روده بزرگسالان (که به آن توکسمی روده بزرگسالان نیز گفته می شود) نوعی بسیار نادر است. فقط تعداد انگشت شماری از افراد به توکسمی روده در بزرگسالان مبتلا شده اند و دانشمندان درک نمی کنند که افراد چگونه به این نوع از این بیماری مبتلا می شوند. این نوع نیزممکن است مشابه بوتولیسم نوزادن باشد که نمی توان از آن پیشگیری کرد.
بوتولیسم لاتروژنیک
تزریق سم بوتولینوم فقط توسط پزشکان دارای مجوز می تواند از ابتلا فرد به بیماری لاتروژنیک (بیماری ناشی از معاینه یا معالجه پزشکی) جلوگیری کند.
- در صورت نیاز به تزریق سم بوتولینوم جهت اختلالات پزشکی، پزشک ایمن ترین دوز را انتخاب می کند.
- اگر تزریق سم بوتولینوم به دلایل زیبایی انجام شده است، حتما به یک متخصص دارای مجوز مراجعه شود.
خطرات بوتولیسم ناشی از کنسرو های خانگی را بدانید
کنسرو خانگی سبزیجات شایع ترین علت شیوع این بیماری در ایالات متحده است. از سال 1996 تا 2014، 210 شیوع این بیماری ناشی از مواد غذایی به CDC گزارش شده است. از میان 145 شیوع بیماری ناشی از غذاهای تهیه شده در منزل، 43 مورد یا 30٪ از موارد شیوع بیماری، ناشی از کنسرو خانگی سبزیجات بوده است. این شیوع غالباً به دلیل اینکه کنسروهای خانگی از دستورالعمل های تهیه کنسرو پیروی نمی کنند، اتفاق می افتند.
از تکنیک های مناسب کنسرو سازی در منزل استفاده کنید
– بهترین راه برای پیشگیری از بوتولیسم غذایی، رعایت دقیق دستورالعملهای ایمن لازم برای تهیه کنسرو مواد غذایی در خانه طبق راهنمای کامل USDA است.
– از کنسرو های فشاری برای مواد غذایی کم اسید استفاده کنید و تمام زمان های مشخص شده برای تهیه کنسرو خانگی سالم را رعایت کنید.
– به زمان پردازش غذاهای کم اسید (pH >4.6) که شامل سبزیجات، گوجه فرنگی، انجیر، گوشت، ماهی و غذاهای دریایی است توجه ویژه ای کنید. همه غذاهای کنسروی متورم، گازی یا خراب را با دور بیندازید.
– قبل از خوردن کنسرو خانگی گوجه فرنگی، کنسرو های حاوی گوجه فرنگی یا هر نوع کنسرو خانگی که دارای اسید کم باشد، در یک قابلمه بجوشانید.
– در ارتفاعات زیر 1000 پا، غذاها را 10 دقیقه بجوشانید.
– برای هر 1000 فوت ارتفاع، 1 دقیقه اضافه کنید.
– اگر می دانید مواد غذایی مطابق با استانداردهای فعلی و روشهای توصیه شده کنسرو نشده، آنها را مصرف نکنید و با خیال راحت آنها را دور بیاندازید.
– بعد از باز کردن هر نوع غذای کنسروی، آنها را در یخچال نگهداری کنید.
افراد در معرض خطر
این بیماری یک بیماری نادر اما جدی است. اکثر مردم بدون ابتلا به این بیماری زندگی خود را سپری می کنند.
برخی اقدامات خاص می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد:
- افرادی که داروهای خاصی مانند هروئین را تزریق می کنند، خود را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بوتولیسم زخم قرار می دهند.
- افرادی که مشروبات الکلی خاصی می نوشند، خود را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بوتولیسم غذایی قرار می دهند.
- افرادی که غذاهای کنسروی یا تخمیری خانگی غیر ایمن را مصرف می کند، احتمال ابتلای بیشتری به این بیماری دارند.
- این غذاها ممکن است شامل سبزیجات و غذاهای کنسرو خانگی باشند.
افرادی که به دلایل زیبایی از جمله چین و چروک یا به دلایل پزشکی مانند سردردهای میگرنی، سم بوتولینوم تزریقات می کنند، در صورتی که دوز دریافتی آنها زیاد باشد،کودک باشند یا وزن کمتری داشته باشند، با احتمال بیشتری به بوتولیسم یاتروژنیک مبتلا شوند. همچنین در افراد بزرگسال معمولیاگه اختلال زمینه ای در اعصاب یا ماهیچه هایشان وجود داشته باشد، احتمال ابتلا بالا می رود.
بوتولیسم و بیوتروریسم
این بیماری نوعی بیماری است که در اثر سموم ناشی از انواع خاصی از باکتری ها ایجاد می شود. سم بوتولینوم یکی از کشنده ترین سموم شناخته شده است. باکتری هایی که این سم را ایجاد می کنند، در بسیاری از مناطق به طور طبیعی یافت می شوند اما بیماری آنها بسیار نادر است. با این حال این سم را می توان در حمله بیولوژیکی استفاده کرد.
حمله بیولوژیکی شامل آزادسازی عمدی میکروب ها یا سموم ساخته شده آنهاست که می تواند مردم، دام یا محصولات زراعی را کشته یا از بین ببرد. برخی از کشورها سلاح های بیولوژیکی سمی را ایجاد می کنند که باعث ایجاد این بیماری می شود. مقامات بهداشت عمومی از توانایی کاربرد سم در حمله بیولوژیکی اطلاع دارند. آنها سموم و بیماری ایجاد شده توسط آنها را، در صورت وجود هرگونه حمله بیولوژیکی، مورد مطالعه و بررسی قرار می دهند.
پیش آگهی مبتلایان
بوتولیسم درمان نشده میزان مرگ و میر حدود 50٪ دارد. در حال حاضر بیماران تحت درمان حدود 3٪ تا 5٪ مرگ و میر دارند. طول مدت فلج در بیماران ممکن است متفاوت باشند. به طور کلی بیماری هرچه زودتر تشخیص و درمان شود، پیش آگهی بهتری دارد. با این وجود نتایج، ممکن است در بعضی بیماران سالها پس از تشخیص اولیه و درمان این بیماری، خستگی مزمن و تنگی نفس مشاهده شود.
کاربرد نوروتوکسین های بوتولیسم به عنوان درمانبرخی از اختلالات پزشکی
از توکسین بوتولیسم رقیق شده برای درمان اختلالاتی استفاده می شود که با انقباضات غیر طبیعی عضلات مشخص می شود. (برخی از نمونه های این بیماری ها عبارتند از: تورتیکولیس، دیسونیاک اسپاسمودی، آکالازی، استرابیسموس، دیستونی دهانه رحم، و بلفارواسپاسم.) چین و چروک ها در اثر انقباضات طبیعی مکرر عضلانی ایجاد می شوند. بدون انقباض عضلات هیچ چین و چروکی ایجاد نمی شود. در نتیجه بسیاری از افراد استفاده از یک فرمول سم رقیق شده مورد تأیید FDA را برای کاهش یا حذف چین و چروک پوست انتخاب می کنند.
این روش درمان چین و چروک برای اولین بار در سال 2002 توسط FDA تصویب شد. عوارض جانبی احتمالی این درمان شامل کبودی، پتوز (افتادگی غیر طبیعی یک قسمت از بدن به خصوص پلک)، حالت تهوع و دیسفاژی (مشکل در گفتار) است اما عوارض جانبی دیگری نیز ممکن است رخ دهد. برخی از پزشکان از سم بوتولینوم نوع A به عنوان درمانی عوارض گوارشی دیابت استفاده می کنند.
بیشتر بخوانید: انواع پتوز؛ علل و درمان آن ها
پرسش و پاسخ
سوال:
نحوه افتراق بوتولیسم نوزادی از بوتولیسم غذایی چیست؟
پاسخ:
در بوتولیسم نوزادی، اسپورهای بوتولیسم بلعیده شده، سم بوتولینوم را درون روده بزرگ کودک فعال و تولید می کنند. در این بیماری، اسپورهای بوتولیسم سم بوتولینوم را در مواد غذایی، فعال و تولید می کنند. کودکان و بزرگسالان با خوردن غذایی که در آن باکتری های بوتولیسم سم بوتولینوم تولید کرده اند، به بوتولیسم غذایی ایجاد می شود.
سوال:
چگونه کودک به بوتولیسم نوزادی مبتلا می شود؟
جواب:
در زمانی که روده بزرگ کودک در برابر جوانه زنی اسپور و تولید سموم آسیب پذیر است،کودک با بلعیدن اسپورهای بوتولیسم به بوتولیسم نوزادی مبتلا می شود. علم پزشکی هنوز نتوانسته است کلیه عوامل حساس کننده کودک در برابر جوانه زنی را شناسایی کند. عسل یکی از منابع شناخته شده و قابل اجتناب اسپورهای بوتولینوم است.
با روشی حذفی (آزمایشی که در طول سالها، نتایج منفی از قرار دادن صدها نوع غذا، نوشیدنی و سایر موارد در دهان نوزادان نشان داده است)، نتیجه گرفته شد که اکثر بیماران مبتلا به این بیماری با بلعیدن ذرات گرد و غبار میکروسکوپی حامل اسپورها، اسپورهای خود را به دست آورده اند.
سوال:
نوزاد من از یک محصول تجاری حاوی عسل (به عنوان مثال غلات دارای عسل پخته شده) تغذیه می کند، آیا باید از ابتلای او به بوتولیسم نوزادی نگران باشم؟
جواب:
بسیاری از غذاها و محصولات تجاری حاوی عسل هستند و عسل به طرق مختلفی در آن گنجانده شده است. از آنجا که جزئیات هر فرایند تولیدی متفاوت است، CDPH قادر به اظهار نظر درباره احتمال خطر وجود اسپورهای باکتری کلستریدیوم بوتولونیوم در عسل موجود در فرآورده های غذایی نیست.
سوال:
می دانم که عسل یک غذای سالم برای نوزادان نیست. آیا خوردن عسل برای مادر شیرده اشکالی ندارد؟ آیا این بیماری قابل انتقال به شیر مادر است؟ آیا باید با وجود ابتلای کودک به این بیماری، همچنان به شیردهی خود ادامه دهم؟
پاسخ:
بله، مادر شیرده می تواند عسل مصرف کند. این بیماری توسط شیر مادر منتقل نمی شود. برنامه درمان و پیشگیری این بیماری، ادامه شیردهی در طول بیماری و بهبودی از این بیماری را توصیه می کند. مثل همیشه، شستشوی دست به ویژه در خانه هایی که عسل به طور مرتب توسط اعضای خانواده و سایر مراقبان مصرف می شود رعایت شود.
انجام این کار سبب جلوگیری از وجود عسل بر روی سطحی باشد که ممکن است با دهان شیرخوار در تماس باشد. اگرچه وجود اسپورهای باکتریایی عامل بوتولیسم نوزادی در عسل شناخته شده است ولی حتی اگر مادر اسپورهای بوتولیسم موجود در عسل را مصرف کند، عبور اسپورها بدن وی و ورود به داخل شیر مادر به به سختی انجام می شود.
لازم به ذکر است که سم بوتولینوم هم به داخل شیر مادر منتقل نمی شود. به همین دلیل و دلایل دیگر، شیر مادر منبع اسپورهای باکتریایی یا سم نیست که سبب این بیماری شود. شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزادان محسوب می شود و مادران باید شیردهی خود را در طول بیماری و بهبودی نوزاد ادامه دهند.
سوال:
BabyBIG چیست؟
جواب:
داروی BabyBIG آنتی اکسین بوتولیسم مشتق از انسان است که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای معالجه این بیماری در نوزادان در 23 اکتبر 2003 تأیید شد. این دارو هزینه های مربوط به بیمارستان را بیماران مبتلا به بوتولیسم نوزادی به شدت کاهش داد.
سوال:
چه مدت زمان بعد از به کارگیری داروی BabyBIG کودک ایمن می شود؟
جواب:
قبل از از شروع واکسیناسیون، نوزاد باید بهبودی کامل از نظر قدرت و تن عضلات داشته باشد. علاوه بر این اغلب واکسن های دارای ویروس زنده (یعنی سرخک، اوریون، سرخچه و واریسلا) باید تا 6 ماه پس از درمان با BabyBIG® به تأخیر بیافتند زیرا ممکن است آنتی بادی های موجود در BabyBIG در واکسن تأثیر بگذارد. همچنین واکسن های دارای ویروس زنده برای روتاویروس مثل RotaTeq و Rotatrix باید تا زمان بازگشت عملکرد طبیعی روده پس از درمان با BabyBIG به تأخیر بیفتند.
اگرچه داده های فعلی حاکی از آن است که تجویز ایمونوگلوبولین های داخل وریدی مانند BabyBIG در کارآیی واکسن های روتاویروس خوراکی اختلال ایجاد نمی کند ولی بیماران نباید به دلیل کندی روده ناشی از ابتلا به بوتولیسم نوزادی، واکسن روتاویروس دریافت نکنند. بر این اساس هر یک از دوزهای توصیه شده واکسن روتاویروس (RotaTeq® یا Rotarix) که قبل از درمان با BabyBIG® به نوزاد تجویز نشده است، باید به تأخیر بیفتد.
سوال:
آیا عوارض طولانی مدتی برای بوتولیسم نوزادی وجود دارد؟
جواب:
در صورت عدم وجود عوارض بیمارستان، عوارض طولانی مدتی برای این بیماری وجود نخواهد داشت. پیش آگهی بیماران این بیماری با بهبودی کامل عالی است. بهبودی با رشد مجدد انتهای عصبی حاصل می شود که در نتیجه آن می توانند عضلات خود را منقبض کنند. سم بوتولینوم به مغز نفوذ نمی کند بنابراین بیماران هوش، توانایی ورزشی و موسیقی، حس شوخ طبعی و را حفظ می کنند.
سوال:
آیا امکان ابتلای مجدد کودک به بوتولیسم نوزادی وجود دارد؟
جواب:
خیر- نوزادان تحت درمان با BabyBIG حداقل تا شش ماه پس از مصرف دارو، سطح محافظتی آنتی بادی خنثی کننده سم دارند. این ویژگی زمان کافی برای از بین بردن کلستریدیوم بوتولونیوم کلونیزه شده در روده نوزاد را فراهم می کند. از آنجایی که این بیماری برای اولین بار بیش از 40 سال پیش شناخته شد، هیچ موردی از کودکان وجود ندارند که بیش از یک بار به این بیماری مبتلا شوند.
در این مدت بیش از 4400 مورد از این بیماری در سراسر جهان رخ داده است. با این حال چند گزارش از “عود مجدد” این بیماری در این مدت منتشر شده است که بررسی دقیق این گزارش های موردی توسط پزشکان نشان می دهد که این موارد قبل از توانایی لازم برای حفظ تغذیه و تنفس بوده است.
سوال:
آیا فرزند بعدی من در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار خواهد گرفت؟
جواب:
خیر.
سوال:
چگونه باید پوشک های نوزاد را بعد از بهبودی از این بیماری کنترل کنم؟
جواب:
مشخص شده است که بیماران مبتلا به بوتولیسم نوزادی، سموم بوتولینوم و باکتری کلستریدیوم بوتولونیوم را برای هفته ها تا ماه ها پس از شروع علائم دفع می کنند. در نتیجه باید بعد از هر بار تغییر پوشک، دست را به دقت شستشو داد. پوشکهای آلوده را باید به سرعت در مناطقی که هیچ شخص یا حیوان دیگری با آنها در تماس نباشد، دفع کزد.
افراد دارای بریدگی های باز یا زخم روی دست خود، هنگام تعویض پوشک باید از دستکش استفاده کنند. از آنجا که ممکن است بیمار تا هفته ها و ماه ها سم و باکتری را دفع کند، توصیه می شود در این مدت از تماس نزدیک با سایر نوزادان و کودکان خودداری گردد. هر تماسی که بیمار در این مدت با سایر نوزادان و کودکان داشته باشد باید توسط یک فرد بزرگسال تحت نظارت باشد. کلستریدیوم بوتولونیوم بخشی از فلور طبیعی بیمار (باکتریهای سالمی که در بدن ما زندگی می کند) نیست و در نهایت با دفع مدفوع نوزاد خارج می شوند.
سوال:
چگونه می توان مانع ابتلا به این بیماری در نوزاد شد؟
جواب:
تنها اقدام پیشگیرانه شناخته شده در مورد این بیماری در نوزاد، اجتناب از دادن عسل به نوزادان 12 ماهه یا کمتر است. در صورت بروزبیماری، شیر مادر ممکن است شروع بیماری را کندتر کند.
